వికీపీడియా

విస్కాన్సిన్

యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఆఫ్ అమెరికా లోని రాష్ట్రం

విస్కాన్సిన్ (లిస్టెని / వాస్కాన్సన్ /) అనేది యు.ఎస్. రాష్ట్రం. ఇది అమెరికాలోని ఉత్తర-మధ్య ప్రాంతంలో ఉన్న గ్రేట్ లేక్స్ ప్రాంతాలలో ఉంది. దీనికి పశ్చిమసరిహద్దులో మిన్నెసోటా, నైరుతిసరిహద్దులో అయోవా, దక్షిణసరిహద్దులో ఇల్లినాయిస్, తూర్పుసరిహద్దులో మిచిగాన్ సరస్సు, ఈశాన్యసరిహద్దులో మిచిగాన్, ఉత్తరసరిహద్దులో సుపీరియర్ సరస్సు ఉన్నాయి. వైశాల్యపరంగా దేశమొత్తం విస్తీర్ణంలో 23 వ అతిపెద్ద రాష్ట్రంగానూ అత్యధిక జనాభా కలిగిన 20 వ రాష్ట్రంగానూ ఉంది. రాష్ట్ర రాజధాని మాడిసన్, అతిపెద్ద నగరం మిల్వాకీ మిచిగాన్ సరస్సు పశ్చిమతీరంలో ఉంది. రాష్ట్రం 72 కౌంటీలుగా విభజించబడింది.

Wisconsin
రాష్ట్రం
State of Wisconsin
Flag of Wisconsin
Flag
Official seal of Wisconsin
Seal
Nickname(s): 
Badger State; America's Dairyland[1][2][3][4] (No official nickname)[5]
Motto: 
Forward
Anthem: On, Wisconsin!
Map of the United States with Wisconsin highlighted
Map of the United States with Wisconsin highlighted
దేశంసంయుక్త రాష్ట్రాలు
రాష్ట్రం ఏర్పడుటకు ముందుWisconsin Territory
యూనియన్ లో ప్రవేశించిన తేదీMay 29, 1848 (30th)
రాజధానిMadison
అతిపెద్ద నగరంMilwaukee
అతిపెద్ద మెట్రోChicago metropolitan area
Government
 • గవర్నర్Tony Evers (D)
 • లెప్టినెంట్ గవర్నర్Mandela Barnes (D)
LegislatureWisconsin Legislature
 • ఎగువ సభSenate
 • దిగువ సభAssembly
U.S. senatorsRon Johnson (R)
Tammy Baldwin (D)
U.S. House delegation4 Republicans
3 Democrats
1 Vacant (list)
Area
 • Total65,498.37 sq mi (1,69,640 km2)
 • Land54,310 sq mi (1,40,663 km2)
 • Rank23rd
Dimensions
 • Length311 మై. (507 కి.మీ)
 • Width260 మై. (427 కి.మీ)
Elevation
1,050 అ. (320 మీ)
Highest elevation
(Timms Hill[6][7])
1,951 అ. (595 మీ)
Lowest elevation
(Lake Michigan[6][7])
579 అ. (176 మీ)
Population
 • Total58,22,434 (2,019)
 • Rank20th
 • Density105/sq mi (40.6/km2)
  • Rank23rd
 • గృహ సగటు ఆదాయం
$59,305 [8]
 • ఆదాయ ర్యాంకు
23rd
DemonymsWisconsinite
భాష
Time zoneUTC−06:00 (Central)
 • Summer (DST)UTC−05:00 (CDT)
USPS abbreviation
WI
ISO 3166 codeUS-WI
Trad. abbreviationWis., Wisc.
అక్షాంశం42° 30' N to 47° 05′ N
రేఖాంశం86° 46′ W to 92° 54′ W
Wisconsin State symbols
The Flag of Wisconsin.
The Seal of Wisconsin.
Animate insignia
పక్షి/పక్షులు American robin
Turdus migratorius
చేప Muskellunge
Esox masquinongy
పూవు/పూలు Wood violet
Viola sororia
కీటకం Western honey bee
Apis mellifera
వృక్షం Sugar maple
Acer saccharum
Inanimate insignia
పానీయం Milk
వృత్యం Polka
ఆహారం Corn
Zea mays
శిలాజం Trilobite
Calymene celebra
ఖనిజం Galena
నినాదం America's Dairyland[9]
మట్టి Antigo silt loam
టార్టాన్ Wisconsin tartan
Route marker(s)
Wisconsin Route Marker
State Quarter
Quarter of Wisconsin
Released in 2004
Lists of United States state insignia

విస్కాన్సిన్ రాష్ట్రం భౌగోళికంగా వైవిధ్యమైనది. మంచుయుగంలో హిమానీనదాలు డ్రిఫ్ట్‌లెస్ ఏరియాను మినహాయించి మిగిలిన ప్రాంతం మొత్తాన్ని ప్రభావితం చేసాయి. రాష్ట్రంలోని పశ్చిమ భాగాన్ని ఉత్తర పర్వతప్రాంతాలు, పశ్చిమ ఎగువభూములు, మద్య మైదానప్రాంతాలు ఆక్రమించాయి. మిచిగాన్ సరస్సు ఒడ్డుకు లోతట్టు ప్రాంతాలు విస్తరించి ఉన్నాయి. గ్రేట్ లేక్స్ తీరప్రాంతం పొడవులో విస్కాన్సిన్ తీరప్రాంతం రెండవ స్థానంలో (ప్రథమ స్థానంలో మిచిగాన్ ఉంది) ఉంది.

19 వ - 20 వ శతాబ్దాల ప్రారంభంలో ఈ రాష్ట్రంలోకి చాలా మంది యూరోపియన్ పౌరులు ప్రవేశించి స్థావరాలు ఏర్పరచుకున్నారు. వీరిలో చాలామంది జర్మనీ, స్కాండినేవియా నుండి వలస వచ్చినవారు ఉన్నారు. పొరుగున ఉన్న మిన్నెసోటా మాదిరిగా ఈ రాష్ట్రం జర్మన్ అమెరికన్, స్కాండినేవియన్ అమెరికన్ సంస్కృతికి కేంద్రంగా ఉంది.

దేశంలోని ప్రముఖ పాల ఉత్పత్తిదారులలో ఈ రాష్ట్రం ఒకటి. దీనిని "అమెరికా డైరీల్యాండ్" అని పిలుస్తారు; ఇది చీజ్ ఉత్పత్తికి ప్రసిద్ధి చెందింది.[10][11] ఇతర ఉత్పత్తులలో ముఖ్యంగా కాగితపు ఉత్పత్తులు), ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ (ఐటి), క్రాన్బెర్రీస్, జిన్సెంగ్ ఉన్నాయి.[12] పర్యాటకం కూడా రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థకు ప్రధాన మూలంగా ఉంది. కారణాలు.

పేరువెనుక చరిత్ర మార్చు

యూరోపియన్ సంపర్క సమయంలో ఈ ప్రాంతంలో నివసిస్తున్న అల్గోన్క్వియన్ భాషావాడుకరులైన స్థానిక అమెరికన్ సమూహాలలో ఒకరు విస్కాన్సిన్ అనే పదం విస్కాన్సిన్ నదికి ఇచ్చిన పేరు నుండి ఈ రాష్ట్రానికి ఈ పేరు నిర్ణయించబడింది.[13] ఫ్రెంచి 1673 లో అన్వేషకుడు " జాక్వెస్ మార్క్వేట్ " విస్కాన్సిన్ నదికి చేరుకున్న మొదటి యూరోపియా పౌరుడుగా ఈ ప్రాంతంలో ప్రవేశించాడు. ఆయన తన పత్రికలో ఈ నదిని మెస్కౌసింగ్ నది అని పేర్కొన్నాడు.[14] తరువాతి ఫ్రెంచ్ రచయితలు మెస్కౌసింగ్ అనే పేరును ఓయిస్కాన్సినుగా మార్చారు. కాలక్రమేణా ఇది విస్కాన్సిన్ నదిగా పిలువబడి పరిసర భూములు అదే పేరుతో పేర్కొనబడ్డాయి. 19 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఇంగ్లీషు మాట్లాడేవారు యిస్కాన్సిన్ అనే పదాన్ని విస్కాన్సినుగా ఆంగ్లీకరించారు. విస్కాన్సిన్ భూభాగం శాసనసభ 1845 లో ప్రస్తుత స్పెల్లింగ్ అధికారికం చేసింది.[15]

విస్కాన్సిన్ కొరకు సూచించబడిన అల్గోన్క్వియన్ అనే పదం, దాని అసలు అర్ధం రెండూ అస్పష్టంగా ఉన్నాయి. నదితీరంలో ఉన్న ఎర్ర ఇసుకరాయి ఆధారంగా ఉండే వ్యాఖ్యానాలు మారుతూ ఉన్నాయి. ఒక ప్రముఖ సిద్ధాంతం ఆధారంగా ఈ పేరు మయామి పదం మెస్కాన్సింగ్ నుండి ఉద్భవించిందని దీనికి "ఎరుపు రంగు ఉంది" అని అర్ధం. ఇది విస్కాన్సిన్ నది విస్కాన్సిన్ డెల్స్ ఎర్రటి ఇసుకరాయి గుండా ప్రవహిస్తున్నప్పుడు దాని అమరికను సూచిస్తుంది.[16] ఇతర సిద్ధాంతాలలో ఈ పేరు "ఎర్ర రాతి ప్రదేశం", "జలాలు సేకరించే ప్రదేశం" లేదా "గొప్ప శిల" అనే అర్ధం కలిగిన వివిధ రకాల ఓజిబ్వా పదాల నుండి ఉద్భవించిందనే వాదనలు ఉన్నాయి.[17]

చరిత్ర మార్చు

ఆరంభకాల చరిత్ర మార్చు

 
1718 లో విస్కాంసిన్ (గుయిలౌమ్ డి ఎల్ ఇస్లే మ్యాప్) మ్యాప్. ఇది దాదాపు రాష్ట్రవైశాల్యాన్ని ఎత్తిచూపెడుతుంది

విస్కాన్సిన్ గత 14,000 సంవత్సరాలలో అనేక రకాల సంస్కృతులకు నిలయంగా ఉంది. విస్కాన్సిన్ హిమానీనదం కాలంలో క్రీ.పూ 10,000 లో మొదటిసారిగా ప్రజలు ఈ ప్రాంతంలో నివసించారు. వీరు పాలియో-ఇండియన్స్ అని పిలువబడ్డారు. ఈ ప్రారంభ నివాసులు నైరుతి విస్కాన్సిన్‌లోని ఈటెతో పాటు వెలికి తీసిన చరిత్రపూర్వకాలానికి చెందిన మాస్టోడాన్ అస్థిపంజరం (బోజ్ మాస్టోడాన్ వంటిది) ఇక్కడ నివసించిన ప్రజలు ప్రస్తుతం అంతరించిపోయిన మంచు యుగం జంతువులను వేటాడారని తెలియజేస్తుంది.[18] క్రీస్తుపూర్వం 8000 లో మంచు యుగం ముగిసిన తరువాతి కాలంలో ప్రజలు వేట, చేపలు పట్టడం, అడవి మొక్కల నుండి ఆహారాన్ని సేకరించడం ద్వారా జీవించారు. ఉడ్ల్యాండ్ కాలంలో క్రీ.పూ 1000 నుండి సా.శ.. 1000 మధ్య క్రమంగా వ్యవసాయ సంఘాలు ఉద్భవించాయి. ఈ కాలం చివరలో విస్కాన్సిన్ "ఎఫిజి మౌండ్ కల్చర్" కేంద్రంగా ఉంది. ఈ సంస్కృతిలో భాగంగా అంతటా జంతువుల ఆకారపు వేలాది మట్టిదిబ్బలను నిర్మించబడ్డాయి.[19] తరువాత సా.శ. 1000 - 1500 మధ్య, మిసిసిపీ, ఒనోటా సంస్కృతులు ఆగ్నేయ విస్కాన్సిన్లోని అజ్తలాన్ వద్ద శక్తివంతమైన గ్రామాలతో గణనీయమైన స్థావరాలను నిర్మించాయి.[20] ఒనోటా ఆధునిక ఐయోవే, హో-చంక్ తెగల పూర్వీకులై ఉండవచ్చు. ఐరోపా పరిచయం సమయంలో విస్కాన్సిన్ ప్రాంతంలో ఐరోపియన్లు మెనోమినీ ప్రజలతో కలిసి జీవించారు.[21] యూరోపియన్లు స్థిరపడిన సమయంలో విస్కాన్సిన్లో నివసిస్తున్న ఇతర స్థానిక అమెరికా సమూహాలలో ఓజిబ్వా, సాక్, ఫాక్స్, కిక్కపూ, పొట్టావాటోమి ఉన్నారు. ఐరోపియన్లు 1500 - 1700 మధ్య తూర్పు నుండి విస్కాన్సిన్కు వలస వచ్చారు.[22]

ఐరోపా స్థావరాలు మార్చు

 
విస్కాన్సిన్‌ను అన్వేషించిన మొదటి ఐరోపీయుడు ఫ్రాంక్ రోహర్బెక్ చిత్రించిన 1910 చిత్రలేఖనాలలో జీన్ నికోలెట్. ఈ కుడ్యచిత్రం గ్రీన్ బేలోని బ్రౌన్ కౌంటీ కోర్ట్‌హౌసులో ఉంది

విస్కాన్సిన్గా మారిన మొదటి ఐరోపియా పౌరుడు (బహుశా ఫ్రెంచ్ అన్వేషకుడు) జీన్ నికోలెట్. ఆయన 1634 లో జార్జియన్ బే నుండి గ్రేట్ లేక్స్ గుండా పడమర పడవలో ప్రయాణించి రెడ్ బ్యాంక్స్ సమీపంలోని గ్రీన్ బే సమీపంలో ఒడ్డుకు చేరుకున్నాడని భావించబడుతుంది.[23] పియరీ రాడిసన్, మాడార్డ్ డెస్ గ్రోసిలియర్సు 1654-1666లో గ్రీన్ బేను, 1659-1660లో చెక్వామెగాన్ బేను సందర్శించారు. అక్కడ వారు స్థానిక స్థానిక అమెరికన్లతో ఉన్ని వర్తకం చేశారు.[24] 1673 లో జాక్వెస్ మార్క్వేట్, లూయిస్ జోలియట్ ఫాక్స్ తాము విస్కాన్సిన్ జలమార్గంలో ప్రైరీ డు చియెన్ సమీపంలోని మిస్సిస్సిప్పి నదికి ప్రయాణించిన మొదటి ప్రయాణాన్ని రికార్డ్ చేశారు.[25] నికోలస్ పెరోట్ వంటి ఫ్రెంచ్ పౌరులు 17 - 18 వ శతాబ్దాలలో విస్కాన్సిన్ అంతటా ఉన్ని వాణిజ్యాన్ని కొనసాగించారు. కాని 1763 లో ఫ్రెంచి ఇండియన్ యుద్ధం తరువాత గ్రేట్ బ్రిటన్ ఈ ప్రాంతం మీద నియంత్రణ సాధించడానికి ముందు విస్కాన్సిన్లో ఫ్రెంచ్ వారు శాశ్వత స్థావరాలు ఏర్పరచుకోనప్పటికీ ఫ్రెంచి వ్యాపారులు యుద్ధం తరువాత కూడా ఈ ప్రాంతంలో పని కొనసాగించారు. 1764 లో చార్లెస్ డి లాంగ్లేడు వంటి వారు బ్రిటీష్ నియంత్రణలో ఉన్న కెనడాకు తిరిగి పోకుండా విస్కాన్సిన్‌లో శాశ్వతంగా స్థిరపడ్డారు.[26]

 
French-Canadian voyageur Joseph Roi built the Tank Cottage in Green Bay in 1776. Located in Heritage Hill State Historical Park, it is the oldest standing building from Wisconsin's early years and is listed on the National Register of Historic Places.[27]

ఫ్రెంచి, భారతీయ యుద్ధంలో బ్రిటిషు వారు క్రమంగా విస్కాన్సినును స్వాధీనం చేసుకుంటూ 1761 నాటికి గ్రీన్ బే మీద నియంత్రణ సాధించారు. 1763 నాటికి విస్కాన్సిన్ మొత్తం మీద నియంత్రణ సాధించారు. ఫ్రెంచి కంటే బ్రిటిషు వారు ఉన్ని వ్యాపారం మీద కొంత తక్కువగానైనా ఆసక్తి చూపారు. 1791 లో విస్కాన్సిన్లోని ఉన్ని వాణిజ్య పరిశ్రమలో ఒక ముఖ్యమైన సంఘటన జరిగింది. ఇద్దరు ఉచిత ఆఫ్రికన్ అమెరికన్లు మెనోమినీలో (ప్రస్తుత మెరినేట్) ఉన్ని వర్తక పోస్టును ఏర్పాటు చేశారు. విస్కాన్సిన్ బ్రిటిషు నియంత్రణలో ఉన్నసమయంలో మొట్టమొదటి వలస వాసులుగా అధికంగా ఫ్రెంచి కెనడియన్లు, కొంతమంది ఆంగ్లో-న్యూ ఇంగ్లాండు వాసులు, కొంతమంది ఆఫ్రికన్ అమెరిక స్వేచ్ఛావాదులు ఈ ప్రాంతానికి వచ్చారు. చార్లెస్ మిచెల్ డి లాంగ్లేడు మొదటి వలసవాసిగా గుర్తించబడ్డాడు. ఆయన 1745 లో గ్రీన్ బే వద్ద ఒక వాణిజ్య పోస్టును స్థాపించి 1764 లో శాశ్వతంగా అక్కడకు వెళ్లాడు.[28]

1781 లో ప్రైరీ డు చియెన్ వద్ద స్థావరం స్థాపించబడింది. ఇప్పుడు గ్రీన్ బేలో ఉన్న ట్రేడింగు పోస్టు వద్ద ఉన్న ఫ్రెంచి నివాసితులు ఈ పట్టణాన్ని "లా బే" అని పిలుస్తారు. అయితే బ్రిటిషు ఉన్ని వ్యాపారులు దీనిని "గ్రీన్ బే" అని పిలుస్తారు. ఎందుకంటే నీటితీరం వసంత ఋతువులో ఆకుపచ్చదనం ఈ ప్రాంతానికి ఈ పేరు రావడానికి కారణం అయింది. పాత ఫ్రెంచి టైటిల్ క్రమంగా తొలగించబడి బ్రిటిషు పేరు "గ్రీన్ బే" చివరికి నిలిచిపోయింది. బ్రిటీషు పాలనలో ఉన్నప్రాంతం వాస్తవంగా ఫ్రెంచి నివాసితుల మీద ఎటువంటి ప్రతికూల ప్రభావాన్ని చూపలేదు. ఎందుకంటే బ్రిటిషు వారికి ఫ్రెంచి ఉన్ని వ్యాపారుల సహకారం అవసరం కనుక ఫ్రెంచి ఉన్ని వ్యాపారులకు బ్రిటిషు వారితో సత్సంబంధాలు అవసరం. ఫ్రెంచి ఆక్రమణ సమయంలో వర్తకుల సమూహాలను మాత్రమే ఎంచుకుని ఉన్ని వర్తకం కోసం లైసెన్సులు చాలా తక్కువగా జారీ చేయబడ్డాయి. అయినప్పటికీ బ్రిటిషు వారు ఈ ప్రాంతం నుండి వీలైనంత ఎక్కువ డబ్బు సంపాదించే ప్రయత్నంలో బ్రిటిషు ఫ్రెంచి నివాసితులైన ఉన్ని వ్యాపారానికి స్వేచ్ఛగా లైసెన్సులను జారీ చేశారు. ప్రస్తుతం విస్కాన్సిన్లో ఉన్ని వ్యాపారం బ్రిటిషు పాలనలో శిఖరాగ్రం చేరుకుంది. రాష్ట్రంలో మొట్టమొదటి స్వయం నిరంతర వ్య్వసాయక్షేత్రాలు కూడా స్థాపించబడ్డాయి. 1763 - 1780 వరకు గ్రీన్ బే ఒక సంపన్న సమాజనివాసిత ప్రాంతంగా ఉంది. ఇది దాని స్వంత ఆహార పదార్థాలను తయారు చేసింది. అందమైన కుటీరాలు నిర్మించింది. నృత్యాలు, ఉత్సవాలను నిర్వహించింది.[29]

బోహేమియాలోని వైట్ మౌంటైన్ యుద్ధం తరువాత (1626) రోసెంటల్కు చెందిన జరోస్లావ్ లెవ్ వారసులు, బోహేమియాకు చెందిన క్వీన్ జోవన్నా రోజ్మిటల్ సోదరుడు (1458 లో పట్టాభిషేకం) జర్మనీలో లోవే అనే కాథలిక్కులుగా స్థిరపడ్డారు. వారిలో ఒకరు విస్కాన్సిన్కు వలస వచ్చి విస్కాన్సిన్ కాథలిక్ లోల్వింగ్ కుటుంబాన్ని స్థాపించారు.

యు.ఎస్. భూభాగం మార్చు

1783 లో అమెరికా విప్లవం తరువాత విస్కాన్సిను యునైటెడు స్టేట్సు ప్రాదేశిక భూభాగంగా మారింది. 1812 యుద్ధం వరకు ఈ భూభాగం బ్రిటిషు నియంత్రణలో ఉంది. ఫలితంగా ఈ ప్రాంతం చివరకు ఒక అమెరికా ప్రాంతం అయింది.[30] అమెరికా నియంత్రణలో భూభాగం ఆర్థిక వ్యవస్థ ఉన్ని వ్యాపారం నుండి లీడ్ మైనింగుకు మారింది. సులభమైన ఖనిజ సంపద యు.ఎస్., ఐరోపా అంతటి నుండి వలస వచ్చినవారిని మినరల్ పాయింట్, డాడ్జ్‌విల్లే, సమీప ప్రాంతాలలో ఉన్న ప్రధాన నిక్షేపాలు ఆకర్షించాయి. కొంతమంది మైనర్లు వారు తవ్విన రంధ్రాలలో ఆశ్రయం పొంది, "బాడ్జర్సు" అనే మారుపేరును సంపాదించారు. ఇది విస్కాన్సిను "బాడ్జరు స్టేటు"గా గుర్తించింది. [31] తెల్ల మైనర్ల ఆకస్మిక ప్రవాహం స్థానిక అమెరికా జనాభాలో ఉద్రిక్తతను ప్రేరేపించింది. 1827 విన్నెబాగో యుద్ధం, 1832 బ్లాక్ హాక్ యుద్ధం రాష్ట్రంలోని చాలా ప్రాంతాల నుండి స్థానిక అమెరికన్లను బలవంతంగా తొలగించడంతో ముగిసింది.[32]

1836 ఏప్రిల్ 20న యునైటెడు స్టేట్సు కాంగ్రెసు చట్టం ద్వారా (ఈ విభేదాల తరువాత) విస్కాన్సిను భూభాగం సృష్టించబడింది. ఆ సంవత్సరం పతనం నాటికి, ఇప్పుడు మిల్వాకీ చుట్టూ ఉన్న కౌంటీల ఉత్తమ ప్రేరీ తోటలను న్యూ ఇంగ్లాండు రాష్ట్రాల రైతులు ఆక్రమించారు.[33]

రాష్ట్ర హోదా మార్చు

యాంకీ నివాసులు, ఐరోపా వలసదారులు జలమార్గంలో విస్కాన్సిన్ భూభాగానికి చేరుకోవడానికి ఎరీ కాలువ సహకరించింది. న్యూ ఇంగ్లాండు, అప్‌స్టేటు న్యూయార్కు నివాసితులైన యాన్కీప్రజలు చట్టం, రాజకీయాలలో ఆధిపత్య స్థానాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ఈ ప్రాంతం పూర్వపు స్థానిక అమెరికా, ఫ్రెంచ్-కెనడా నివాసితులను ఈ ప్రాంతానికి చేరుకోవడానికి అడ్డగించే విధానాలను రూపొందించారు.[34] యాన్కీప్రజలు రేసిన్, బెలోయిట్, బర్లింగ్టన్, జానెస్విల్లె పట్టణాలలో ప్లేటెడ్ టౌన్ల నిర్మించడం, రియల్ ఎస్టేట్ వ్యాపారం, పాఠశాలలు, పౌర సంస్థలు, కాంగ్రేగేషనలిస్ట్ చర్చిలను స్థాపించడం వంటి కార్యక్రమాలు చేపట్టారు.[35][36][37] అదే సమయంలో చాలా మంది జర్మన్లు, ఐరిష్, నార్వేజియన్లు, ఇతర వలసదారులు కూడా భూభాగం అంతటా పట్టణాలు, వ్యవసాయక్షేత్రాలలో స్థిరపడ్డారు. వారు ఇక్కడ కాథలిక్, లూథరన్ సంస్థలను స్థాపించారు.

పెరుగుతున్న జనాభా కారణంగా 1848 మే 29 న 30 వ విస్కాన్సిన్ రాష్ట్రహోదా పొందటానికి అనుమతించింది. 1840 - 1850 మధ్య, విస్కాన్సిన్ స్థానిక ఇండియనేతర జనాభా 31,000 నుండి 305,000 వరకు అభివృద్ధి చెందింది. నివాసితులలో మూడింట ఒక వంతు మంది (110,500) విదేశాలలో జన్మించినవారు ఉన్నారు. వీరిలో 38,000 జర్మన్లు, ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండు, వేల్సు నుండి, 28,000 మంది బ్రిటిషు వలసదారులు, 21,000 ఐరిషు ఉన్నారు. మిగిలిన వారిలో 1,03,000 మంది న్యూ ఇంగ్లాండు, పశ్చిమ న్యూయార్కు రాష్ట్రానికి చెందిన యాన్కీప్రజలు ఉన్నారు. 1850 లో 63,000 మంది నివాసితులు మాత్రమే విస్కాన్సిన్లో జన్మించినవారున్నారు.[38]

డెమొక్రాట్ పార్టీకి చెందిన నెల్సన్ డ్యూయీ విస్కాన్సిను మొదటి గవర్నరుగా. కొత్త రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రూపొందిచే కార్యక్రమాన్ని డీవీ పర్యవేక్షించారు.[39] ఆయన రాష్ట్ర మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిని ప్రోత్సహించాడు. ముఖ్యంగా కొత్త రోడ్లు, రైలు మార్గాలు, కాలువలు, నౌకాశ్రయాల నిర్మాణం, చేపట్టాడు. అలాగే ఫాక్స్, విస్కాన్సిన్ నదుల అభివృద్ధి కార్యక్రమం చేపట్టాడు.[39] ఆయన పరిపాలనలో, స్టేట్ బోర్డ్ ఆఫ్ పబ్లిక్ వర్క్సు నిర్వహించబడింది.[39] కొత్త రాష్ట్రాలు, భూభాగాలలో బానిసత్వాన్ని వ్యాప్తికి వ్యతిరేకంగా వాదించిన విస్కాన్సిన్ గవర్నర్లలో మొదటివాడుగా, బానిసత్వ నిర్మూలన వాదిగా డీవీ గుర్తింపు పొందాడు.[39]

అంతర్యుద్ధం మార్చు

 
The Little White Schoolhouse in Ripon, Wisconsin, held the nation's first meeting of the Republican Party.

ప్రారంభ విస్కాన్సిన్ రాజకీయాలు అనుసరించిన బానిసత్వనిర్మూలన విధానాలు అత్యధికంగా జాతీయచర్చలు జరగడానికి దారితీసాయి. రాష్ట్రం స్థాపించబడిన తరువాతి కాలంలో విస్కాన్సిను బానిసత్వ నిర్మూలన విధానాలు ఉత్తర నిర్మూలనవాదానికి కేంద్రంగా మారింది. 1854 లో మిస్సౌరీ నుండి పారిపోయిన బానిస జాషువా గ్లోవరు రేసిన్లో బంధించబడిన తరువాత ఈ చర్చ మరింత తీవ్రమైంది. " ఫెడరల్ ఫ్యుజిటివ్ స్లేవ్ లా " ఆధారంగా గ్లోవరును అదుపులోకి తీసుకున్నారు. కాని నిర్మూలనవాదుల గుంపు గ్లోవరు ఉన్న జైలు మీద దాడిచేసి ఆయన కెనడాకు పారిపోవడానికి సహాయపడింది. ఈ సంఘటన తరువాత జరిగిన విచారణలో విస్కాన్సిన్ సుప్రీంకోర్టు " ఫ్యుజిటివ్ స్లేవ్ " చట్టం రాజ్యాంగ విరుద్ధమని ప్రకటించింది.[40] 1854 మార్చి 20 న విస్కాన్సిన్లోని రిపోన్లో బానిసత్వ వ్యతిరేక విస్తరణ కార్యకర్తలచే స్థాపించబడిన రిపబ్లికన్ పార్టీ ఈ సంఘటనల తరువాత రాష్ట్ర రాజకీయాలలో ఆధిపత్యం చేసింది.[41] అంతర్యుద్ధం సమయంలో విస్కాన్సిన్ నుండి సుమారు 91,000 మంది సైనికులు యూనియన్ కోసం పోరాడారు.[42]

ఆర్ధికాభివృద్ధి మార్చు

 
Drawing of Industrial Milwaukee in 1882

విస్కాన్సిన్ ఆర్థికవ్యవస్థ రాష్ట్ర ప్రారంభ సంవత్సరాలలో కూడా వైవిధ్యభరితంగా ఉంది. సీసం మైనింగ్ తగ్గిన తరువాత రాష్ట్రం దక్షిణ భాగంలో వ్యవసాయం ప్రధాన వృత్తిగా మారింది. ధాన్యాలను మార్కెట్టుకు రవాణా చేయడానికి రాష్ట్రవ్యాప్తంగా రైలు మార్గాలు నిర్మించబడ్డాయి. జె.ఐ. వ్యవసాయ పరికరాలను నిర్మించడానికి రేసిన్లో కేస్ & కంపెనీ స్థాపించబడింది. 1860 నాటికి విస్కాంసిన్ దేశంలోని ప్రముఖ గోధుమ ఉత్పత్తిదారులలో ఒకరిగా మారింది.[43] అదేసమయంలో విస్కాన్సిన్ ఉత్తర అటవీ ప్రాంతాలలో కలప పరిశ్రమ ఆధిపత్యం చేసింది. లా క్రాస్, యూ క్లైర్, వౌసా వంటి నగరాలలో సామిల్లులు పుట్టుకొచ్చాయి. ఈ ఆర్థిక కార్యకలాపాలు తీవ్రమైన పర్యావరణ పరిణామాలకు దారితీసాయి. 19 వ శతాబ్దం చివరి నాటికి భూసారం క్షీణించి వ్యవసాయం మీద తీవ్రప్రభావం చూపించి వ్యవసాయాన్ని క్షీణింపజేసింది. కలపవాణిజ్యం రాష్ట్రంలోని చాలా ప్రాంతాలలో అటవీ నిర్మూలన కావడానికి దారితీసింది.[44] ఈ పరిస్థితుల కారణంగా గోధుమ వ్యవసాయం, కలప పరిశ్రమ రెండూ వేగంగా క్షీణించడానికి దారితీసింది.

 
పాడి వ్యవసాయం రాష్ట్రమంతటా వ్యాపించడానికి గుర్తుగా 1903 లో చేజ్‌లో డేనియల్ ఇ. క్రాస్ స్టోన్ బారును నిర్మించబడింది

వ్యవసాయం క్షీణించిన కారణంగా ప్రజలు పాల ఉత్పత్తి అభివృద్ధి చేసారు. చాలా మంది వలసదారులలో జున్ను తయారీ సంప్రదాయాలు వారసత్వంగా ఉన్నాయి. ఐరోపియన్ వలసదారులు వారి సంప్రదాయ చీజ్ తయారీని చేపట్టారు. విస్కాన్సిన్ విశ్వవిద్యాలయంలో స్టీఫెన్ బాబ్‌కాక్ నేతృత్వంలోని పాల పరిశోధనలు, రాష్ట్రభౌగోళిక అనుకూలత రాష్ట్రం "అమెరికా డైరీల్యాండ్"గా ఖ్యాతిని సంపాదించడానికి సహాయపడింది. [45] ఆల్డో లియోపోల్డు సహా పర్యావరణ ప్రేమికులు 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో రాష్ట్ర అడవులను తిరిగి స్థాపించడానికి సహాయపడ్డారు. [46] మరింత పునరుత్పాదకత కలప కాగితపు మిల్లింగ్ పరిశ్రమకు మార్గం సుగమం చేయడం, ఉత్తర అటవీప్రాంతంలో వినోద పర్యాటకాన్ని ప్రోత్సాహం లభించడం వంటి మార్పులకు దారితీసింది. 20 వ శతాబ్దం ఆరంభంలో విస్కాన్సిన్లో తయారీ రంగం కూడా వృద్ధి చెందింది. ఐరోపా నుండి వచ్చిన అపారమైన వలస శ్రామిక శక్తి తయారీ రంగ అభివృద్ధికి సహకరించింది. మిల్వాకీ వంటి నగరాలలోని పరిశ్రమలలో ఆహారాల తయారీ, భారీ యంత్ర ఉత్పత్తి, ఉపకరణాల తయారీ ప్రాధాన్యత వహించాయి. 1910 నాటికి యు.ఎస్. రాష్ట్రాలలో మొత్తం ఉత్పత్తిలో విస్కాంసిన్ 8 వ స్థానంలో నిలిచింది.[47]

20 వ శతాబ్ధం మార్చు

 
Wisconsin Governor Robert La Follette addresses an assembly, 1905

20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో రాబర్ట్ ఎం. లా ఫోలెట్ ప్రగతిశీల రాజకీయాలు ప్రత్యేక గుర్తింపును సంతరించుకున్నాయి. 1901 - 1914 మధ్య విస్కాన్సిన్లోని రిపబ్లికన్లు దేశం మొట్టమొదటి సమగ్ర రాష్ట్రవ్యాప్త ప్రాథమిక ఎన్నికల వ్యవస్థను సృష్టించారు.[48] మొదటి సమర్థవంతమైన కార్యాలయ విపత్తు పరిహార చట్టం అమలుచేయబడింది.[49] మొదటి రాష్ట్ర ఆదాయ పన్ను [50] వాస్తవ ఆదాయాలకు అనులోమానుపాతంలో ఉన్నాయి. ప్రగతిశీల విస్కాన్సిన్ ఐడియా ఈ సమయంలో యు.డబల్యూ- ఎక్స్‌టెన్షన్ సిస్టమ్ ద్వారా విస్కాన్సిన్ విశ్వవిద్యాలయం రాష్ట్రవ్యాప్త విస్తరణను ప్రోత్సహించింది.[51] 1932 లో విస్కాంసిసులో యునైటెడ్ స్టేట్సులో మొట్టమొదటి నిరుద్యోగ భృతి కార్యక్రమాన్ని రూపొందించడానికి యు.డబల్యూ ఎకనామిక్సు ప్రొఫెసర్లు జాన్ ఆర్. కామన్సు, హెరాల్డు గ్రోవ్స్ విస్కాన్సిన్ సహాయం చేశారు.[52]

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత విస్కాన్సిను పౌరులు ఐక్యరాజ్యసమితి ఏర్పాటు, ఐరోపా పునరుద్ధరణకు మద్దతు, సోవియట్ యూనియన్ శక్తి పెరుగుదల వంటి అంశాల ఆధారంగా విభజించబడ్డారు. ఐరోపా కమ్యూనిస్టు, పెట్టుబడిదారీ శిబిరాలుగా విభజించబడినప్పుడు, 1949 లో చైనాలో కమ్యూనిస్టు విప్లవం విజయవంతం అయినప్పుడు, కమ్యూనిస్టు విస్తరణకు వ్యతిరేకంగా, ప్రజాస్వామ్యం, పెట్టుబడిదారీ విధానం రక్షణకు మద్దతుగా ప్రజాభిప్రాయం మలుపుతిరిగింది.[53]

20 వ శతాబ్దం మధ్యకాలం వరకు విస్కాన్సిన్ ప్రజలు అనేక రాజకీయ తీవ్రతలలో పాల్గొన్నారు. 1950 లలో సెనేటర్ జోసెఫ్ మెకార్తీ చేసిన కమ్యూనిస్టు వ్యతిరేక క్రూసేడ్ల నుండి యుడబ్ల్యు-మాడిసన్ వద్ద జరిగిన తీవ్రమైన యుద్ధ వ్యతిరేక నిరసనలు 1970 ఆగస్టులో స్టెర్లింగ్ హాల్ బాంబు దాడిలో ముగిసాయి. 1990 లలో రాష్ట్రం రిపబ్లికన్ గవర్నర్ టామీ థాంప్సన్ ఆధ్వర్యంలో సంక్షేమ సంస్కరణను చేపట్టింది.[54] 20 వ శతాబ్దం చివరినాటికి రాష్ట్ర ఆర్థికవ్యవస్థ వైద్యం, విద్య, వ్యవసాయ ఆధారిత వాణిజ్యం, పర్యాటక రంగం వంటి సేవాఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థకు అనుకూలంగా పరివర్తన చెందుతూ భారీ పరిశ్రమలు, తయారీ రంగం క్షీణించడం మొదలైంది.

రెండు యు.ఎస్. నేవీ యుద్ధనౌకలు, బి.బి.-9, బి.బి.-64 తయారీకి రాష్ట్రం ప్రసిద్ధి చెందింది.

 
Wisconsin, from an altitude of 206 nautical miles (237 statute miles; 382 km) at 7:43:39 AM CDT on March 11, 2012 during Expedition 30 of the International Space Station.

21వ శతాబ్ధం మార్చు

2011 లో కొత్తగా ఎన్నికైన గవర్నరు స్కాట్ వాకర్ " 2011 విస్కాన్సిన్ చట్టం 10 "ను ప్రతిపాదన విజయవంతంగా ఆమోదించినందుకు, విస్కాన్సిన్ కొన్ని వివాదాలకు కేంద్రంగా మారింది. ఇది సామూహిక బేరసారాలు, పరిహారం, పదవీ విరమణ, ఆరోగ్య భీమా, అనారోగ్య సెలవు రంగాలలో పెద్ద మార్పులతో పాటు ప్రభుత్వ రంగ ఉద్యోగులకు అనారోగ్య శలవులు వంటి మార్పులను తీసుకుని వచ్చింది.[55] మార్పులకు ప్రతిస్పందనగా ఆ సంవత్సరం యూనియన్ మద్దతుదారులు పెద్ద నిరసనలు ప్రదర్శించారు. మరుసటి సంవత్సరం జరిగిన రీకాల్ ఎన్నికలలో వాకర్ విజయం సాధించి యునైటెడ్ స్టేట్స్ చరిత్రలో అలా చేసిన మొదటి గవర్నరు అయ్యాడు.[56] వాకర్ సాంప్రదాయిక పాలనను ప్రోత్సహించే ఇతర బిల్లులను అమలు చేశాడు. పని చేసే హక్కు చట్టం,[57] గర్భస్రావం పరిమితులు,[58] కొన్ని తుపాకి నియంత్రణలను తొలగించే చట్టం ఇందుకు ఉదాహరణగా ఉన్నాయి.[59][60][61]

భౌగోళికం మార్చు

 
Wisconsin is divided into five geographic regions.
 
The Driftless Area of southwestern Wisconsin is characterized by bluffs carved in sedimentary rock by water from melting Ice Age glaciers.
 
Wisconsin Pole of Inaccessibility
 
Timms Hill is the highest natural point in Wisconsin at 1,951.5 ft (594.8 m); it is located in the Town of Hill, Price County.

విస్కాన్సిన్ మాంట్రియల్ నది సరిహద్దులో ఉంది. ఉత్తరసరిహద్దులో సుపీరియర్ సరోవరం, మిచిగాన్ ఉన్నాయి. తూర్పుసరిహద్దులో మిచిగాన్ సరస్సు ఉంది. దక్షిణసరిహద్దులో ఇల్లినాయిస్ రాష్ట్రం ఉన్నాయి. నైరుతిసరిహద్దులో అయోవా రాష్ట్రం, వాయవ్యసరిహద్దులో మిన్నెసోటా రాష్ట్రం ఉన్నాయి. 1934 - 1935 లలో విస్కాన్సిన్ వి. మిచిగాన్ రెండు కేసుల ద్వారా మిచిగాన్‌ సరిహద్దు వివాదం పరిష్కరించాడు. రాష్ట్ర సరిహద్దులలో మిస్సిస్సిప్పి నది, పశ్చిమసరిహద్దులో సెయింట్ క్రోయిక్సు నది, ఈశాన్యంలోని మెనోమినీ నది ఉన్నాయి.

గ్రేట్ లేక్సు, మిస్సిస్సిప్పి నది మధ్య ఉన్న విస్కాన్సిన్ అనేక రకాల భౌగోళిక లక్షణాలకు నిలయంగా ఉంది. రాష్ట్రం ఐదు విభిన్న ప్రాంతాలుగా విభజించబడింది. ఉత్తరసరిహద్దులో సుపీరియర్ సరస్సు తీరంలో సుపీరియర్ సరోవర దిగువభూములు ఒక సన్నని పట్టి వంటి భూమిలో విస్తరించి ఉన్నాయి. దక్షిణాన, ఉత్తర సరిహద్దులలో ఉన్న 15,00,000 ఎకరాల (6,100 చ.కి.మీ) చెక్వామెగాన్-నికోలెట్ నేషనల్ ఫారెస్టు అలాగే వేలాది హిమనదీయ సరస్సులు, రాష్ట్రంలోని ఎత్తైన ప్రదేశం టిమ్సు కొండలతో సహా భారీగా మిశ్రమ హార్డ్ వుడ్, శంఖాకార అడవులు ఉన్నాయి. రాష్ట్ర మధ్యలో ఉన్న కేంద్రమైదానంలో గొప్ప వ్యవసాయ భూములతో విస్కాన్సిన్ నది, డెల్సు వంటి కొన్ని ప్రత్యేకమైన ఇసుకరాయి నిర్మాణాలు ఉన్నాయి. ఆగ్నేయంలోని తూర్పు అంచులలో, దిగువభూములు, దిగువభూముల ప్రాంతం విస్కాన్సిన్ రాష్ట్రంలోని అతిపెద్ద నగరాలకు నిలయంగా ఉంది. ఈ గట్లు న్యూయార్కు నుండి విస్తరించిన నయాగర వాలుప్రాంతం, బ్లాక్ రివర్ వాలుప్రాంతం, మెగ్నీషియన్ వాలుప్రాంతంగా ఉన్నాయి.[62][63][64]

నయాగరా ఏటవాలు ప్రాంతం, డోలమైట్ బండపరుపు, సున్నపురాయి బండపరుపు రెండు చిన్న గట్గాలు ఉన్నాయి. నైరుతిలో, పశ్చిమ ఎగువభూములు వ్యవసాయ భూముల మిశ్రిత ప్రకృతి దృశ్యం కనిపిస్తుంది. చలనరహిత ప్రాంతాలుగా వర్గీకరించిన ఈ ప్రాంతంలో మిసిసిపి నది రేవులు ఉన్నాయి. ఇందులో అయోవా, ఇల్లినాయిస్, మిన్నెసోటా భాగాలు కూడా ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతం ఇటీవలి మంచు యుగం, విస్కాన్సిన్ హిమానీనదం సమయంలో హిమానీనదాలచే ఆక్రమించబడలేదు. మొత్తంమీద విస్కాన్సిన్ భూభాగంలో 46% అటవీ ప్రాంతం ఉంది. లాంగ్లేడ్ కౌంటీలో ఆంటిగో సిల్ట్ లోమ్ అని పిలువబడే కౌంటీ వెలుపల అరుదుగా కనిపించే భూమి ఉంది.[65]

నేషనల్ పార్కు సర్వీసు నిర్వహణలో ఉన్న ప్రాంతాలు ఈ క్రింది వాటిని కలిగి ఉన్నాయి:[66]

  • సుపీరియర్ సరోవరం తీరంలో ఉన్న " అపోస్తలుల ఐలాండ్స్ నేషనల్ లేక్‌షోర్ ".
  • ఐస్ ఏజ్ నేషనల్ సీనిక్ ట్రైల్
  • నార్త్ కంట్రీ నేషనల్ సీనిక్ ట్రైల్
  • సెయింట్ క్రోయిక్స్ నేషనల్ సీనిక్ రివర్‌వే

విస్కాన్సిన్, చెక్వామెగాన్-నికోలెట్ నేషనల్ ఫారెస్ట్‌లో యు.ఎస్. ఫారెస్ట్ సర్వీస్ చేత నిర్వహించబడుతున్న ఒక జాతీయ అటవీ ఉంది.

విస్కాన్సిన్ జర్మనీకి చెందిన హెస్సీ, జపాన్ యొక్క చిబా ప్రిఫెక్చర్, మెక్సికో యొక్క జాలిస్కో, చైనా హీలాంగ్జియాంగు నికరాగువాతో సోదర-రాష్ట్ర సంబంధాలను కలిగి ఉంది.[67]

44.8824 ° ఉత్తర అక్షాంశం, 89.912 ° పశ్చిమ రేఖాంశంలో వౌసాకు నైరుతి దిశలో సుమారు 15 మైళ్ళు (24 కి.మీ) ఉన్న విస్కాన్సిన్ మానవప్రవేశానికి అసాధ్యమైన ప్రాంతంగా వర్గీకరించబడింది.

వాతావరణం మార్చు

 
Köppen climate types of Wisconsin

విస్కాన్సిన్లో ఎక్కువ భాగం వెచ్చని-వేసవి తేమతో కూడిన ఖండాంతర వాతావరణం (కొప్పెన్ డిఎఫ్‌బి) గా వర్గీకరించబడింది. అయితే దక్షిణ, నైరుతి భాగాలను వేడి-వేసవి తేమతో కూడిన ఖండాంతర వాతావరణం (కొప్పెన్ డిఫా) గా వర్గీకరించారు. 1936 జూలై 13 న విస్కాన్సిన్ డెల్సులో రాష్ట్రంలో అత్యధిక ఉష్ణోగ్రతగగా 114 ° ఫా (46 ° సెం) కి నమోదు చేయబడింది. విస్కాన్సిన్లో ఇప్పటివరకు నమోదైన అతి తక్కువ ఉష్ణోగ్రత కూడెరే గ్రామంలో నమోదు చేయబడింది. ఇక్కడ ఇది 1996 ఫిబ్రవరి 2 - 4, న −55 ° ఫా (−48 ° సెం) కు చేరుకుంది. విస్కాన్సిన్ సగటున 40 అంగుళాల ( 100 సెం.మీ) హిమపాతం సంభవిస్తుంది. దక్షిణ భాగాలలో ప్రతి సంవత్సరం సరస్సు సుపీరియర్ భూపట్టీలో 160 అంగుళాల (410 సెం.మీ) ఉంటుంది.[68]

విస్కాంసిన్ నగరాలలో మాసాంతర గరిష్ఠ, కనిష్ఠ ఉష్ణోగ్రతలు [°ఫా (°సెం)]
నగరం జనవరి ఫిబ్రవరి మార్చి ఏప్రిల్ మే జూన్ జూలై ఆగస్టు సెప్టెంబరు అక్టోబరు నవంబరు డిసెంబరు

గ్రీన్ బే 25/10
(−4/−12) 		29/13
(−2/−11) 		40/23
(5/−5) 		55/35
(13/1) 		67/45
(19/7) 		76/55
(25/13) 		81/59
(27/15) 		79/58
(26/14) 		71/49
(22/10) 		58/38
(14/4) 		43/28
(6/−2) 		30/15
(−1/−9)
హర్లే 19/0
(−7/−18) 		26/4
(−4/−16) 		36/16
(2/−9) 		49/29
(9/−2) 		65/41
(18/5) 		73/50
(23/10) 		76/56
(25/13) 		75/54
(24/12) 		65/46
(18/8) 		53/35
(12/2) 		36/22
(2/−6) 		24/8
(−5/−14)
లా క్రోస్ 26/6
(−3/−14) 		32/13
(0/−11) 		45/24
(7/−4) 		60/37
(16/3) 		72/49
(22/9) 		81/58
(27/14) 		85/63
(29/17) 		82/61
(28/16) 		74/52
(23/11) 		61/40
(16/4) 		44/27
(7/−3) 		30/14
(−1/−10)
మాడిసన్ 27/11
(−3/−12) 		32/15
(0/−9) 		44/25
(7/−4) 		58/36
(14/2) 		69/46
(21/8) 		79/56
(26/13) 		82/61
(28/16) 		80/59
(27/15) 		73/50
(23/10) 		60/39
(15/3) 		45/28
(7/−2) 		31/16
(−1/−9)
మిల్వౌకి 29/16
(−2/−9) 		33/19
(0/−7) 		42/28
(6/−2) 		54/37
(12/3) 		65/47
(18/8) 		75/57
(24/14) 		80/64
(27/18) 		79/63
(26/17) 		71/55
(22/13) 		59/43
(15/6) 		46/32
(8/0) 		33/20
(0/−7)
సుపీరియర్ [69] 21/2
(−6/−17) 		26/6
(−3/−14) 		35/17
(2/−8) 		46/29
(8/-2) 		56/38
(13/3) 		66/47
(19/8) 		75/56
(24/13) 		74/57
(23/14) 		65/47
(18/8) 		52/36
(11/2) 		38/23
(3/−5) 		25/9
(−4/−13)

గణాంకాలు మార్చు

పాపులేషన్ మార్చు

 
2010 విస్కాంసిన్ జనసంఖ్యా వివరణాచిత్రం

విస్కాంసిన్ హిస్పానికులను ప్రత్యేక వర్గంగా భావిస్తుంది కనుక మిగిలిన జాతి గణాంకాలు (2017)[70]

  హిస్పానికేతర శ్వేతజాతీయులు (81.21%)
  హిస్పానికేతర నల్లజాతీయులు (6.25%)
  హిస్పానికేతర స్థానిక అమెరికన్లు (0.77%)
  హిస్పానికేతర ఆసియన్లు (2.74%)
  హిస్పానికేతర పసిఫిక్ ద్వీపవాసులు (0.06%)
  హిస్పానికేతర ఇతరులు (0.16%)
  హిస్పానికేతర రెండు అంతకంటే అధిక జాతీయులు (1.95%)
  హిస్పానికేతర అనీ జాతి (6.86%)

2019 జూలై 1 న విస్కాన్సిన్ జనసంఖ్య 5,822,434 అని అంచనా వేయబడింది. 2010 యునైటెడ్ స్టేట్సు గణాంకాల 2.38% పెరుగుదల జరిగిందని సూచిస్తుంది.[71]

దిగువ పట్టిక 2016 నాటి విస్కాన్సిన్ జాతి కూర్పును చూపిస్తుంది.

విస్కాంసిన్ జాతిపరమైన జసంఖ్యా వివరణ[72]
జాతి గణాంకాలు (2016 est.) శాతం
మొత్తం గణాంకాలు 5,754,798 100%
శ్వేతజాతీయులు 4,961,193 86.2%
నల్లజాతీయులు లేక అమెరికా ఆఫ్రికన్లు 361,730 6.3%
అమెరికన్ ఇండియనౌ, అలాస్కా స్థానికులు 51,459 0.9%
ఆసియన్లు 148,077 2.6%
స్థానిక హవియన్లు, ఇతర పసిఫిక్ ద్వీపవాసులు 1,378 0.0%
ఇతర జాతీయులు కొందరు 105,038 1.8%
రెండు ఇతర జాతులు 125,923 2.2%
జతివారీగా విస్కాంసిన్ చారిత్రక జనసంఖ్యా శాతం
జాతులశాతం 1990![73] 2000[74] 2010[75]
శ్వేతజాతీయులు 92.2% 88.9% 86.2%
నల్లజాతీయులు 5.0% 5.7% 6.3%
ఆసియన్లు 1.1% 1.7% 2.3%
స్థానికులు 0.8% 0.9% 1.0%
స్థానిక హవియన్లు,
ఇతర పసిఫిక్ ద్వీపవాసులు		 – – –
ఇతర జాతులు 0.9% 1.6% 2.4%
రెండు అంతకంటే అధికమైన ఇతర జాతులు – 1.3% 1.8%

2016 అమెరికన్ కమ్యూనిటీ సర్వే ప్రకారం విస్కాన్సిన్ జనాభాలో 6.5% హిస్పానిక్ లేదా లాటినో మూలం (అన్ని జాతులకు చెందినవారు): మెక్సికన్ (4.7%), ప్యూర్టో రికాన్ (0.9%), క్యూబన్ (0.1%), ఇతర హిస్పానిక్ లేదా లాటినో మూలం (0.7%). [72] ఐదు అతిపెద్ద పూర్వీకుల సమూహాలు: జర్మనీ (40.5%), ఐరిషు (10.8%), పోలిషు (8.8%), నార్వేజియన్లు (7.7%), ఇంగ్లీషు (5.7%).[76] మెనోమినీ, ట్రెంపీలే, వెర్నాను మినహా రాష్ట్రంలోని అన్ని కౌంటీలో జర్మనీ పూర్వీకులు అత్యధికంగా ఉన్నారు.[77] ఇతర రాష్ట్రాలకంటే అధికంగా విస్కాన్సిన్ రాష్ట్రంలో పోలిష్ పూర్వీకులు అత్యధిక శాతం ఉన్నారు.[78]

విస్కాన్సిన్ స్థాపించినప్పటి నుండి జాతిపరంగా భిన్నమైనదిగా ఉంది. ఫ్రెంచి ఉన్నివ్యాపారుల కాలం తరువాత, స్థిరనివాసుల తరువాతి తరంగాలు మైనింగు సంస్థలకు చెందినవారు ఈ ప్రాంతానికి చేరుకున్నారు. వారిలో కార్నిషు అమెరికన్ స్థానికులు రాష్ట్రంలోని నైరుతి ప్రాంతంలో స్థిరపడ్డారు. తరువాతి తరంగంలో "యాన్కీస్" ఆధిపత్యం కొనసాగింది. న్యూ ఇంగ్లాండు నుండి వలస వచ్చిన ఆంగ్లేయులు, న్యూయార్కు అప్‌స్టేట్ ప్రజలు ఈ ప్రాంతంలో స్థిరపడ్డారు; రాష్ట్ర హోదా ప్రారంభ సంవత్సరాలలో, వారు రాష్ట్ర భారీ పరిశ్రమ, ఆర్థిక, రాజకీయాలు, విద్యా రంగం మీద ఆధిపత్యం సాధించారు. 1850 - 1900 మధ్య, వలస వచ్చినవారిలో అధికంగా జర్మన్లు, స్కాండినేవియన్లు (అతిపెద్ద సమూహం నార్వేజియన్), ఐరిషు, పాలిషు అమెరికన్లు ఉన్నారు. 20 వ శతాబ్దంలో అనేక మంది ఆఫ్రికన్ అమెరికన్లు, మెక్సికన్లు మిల్వాకీలో స్థిరపడ్డారు; వియత్నాం యుద్ధం ముగిసిన తరువాత హ్మోంగ్సు ప్రవాహంగా ఈ ప్రాంతంలో ప్రవేశించారు.

రాష్ట్రంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో వివిధ జాతులకు చెందిన ప్రజలు స్థిరపడ్డాయి. జర్మనీ వలసదారులు రాష్ట్రమంతటా స్థిరపడినప్పటికీ జర్మనీప్రజల అత్యధిక సాంద్రత మిల్వాకీలో ఉంది. ఉత్తర, పడమరలలో ఉన్న కలప, వ్యవసాయ ప్రాంతాలలో నార్వేజియన్ వలసదారులు స్థిరపడ్డారు. ఐరిష్, ఇటాలీ, పోలాండు వలసదారులు ప్రధానంగా పట్టణ ప్రాంతాల్లో స్థిరపడ్డారు.[79] తూర్పు యునైటెడ్ స్టేట్సులో స్థానిక అమెరికన్లు సంఖ్యాపరంగా ఆధిక్యతలో ఉన్న ఏకైక కౌంటీ మెనోమినీ కౌంటీ.

1940 నుండి ఆఫ్రికా అమెరికన్లు మిల్వాకీకి వచ్చి స్థిరపడ్డారు. ఆఫ్రికా అమెరికా ప్రజలలో 86% మంది విస్కాన్సిన్ లోని నాలుగు నగరాలలో నివసిస్తున్నారు: మిల్వాకీ, రేసిన్, బెలోయిట్, కేనోషా, మిల్వాకీతో రాష్ట్రంలోని నల్లజాతీయులలో మూడింట నాలుగు వంతుల మంది ఉన్నారు. గ్రేట్ లేక్స్ ప్రాంతంలో, డెట్రాయిట్ క్లీవ్‌ల్యాండులో మాత్రమే ఆఫ్రికన్-అమెరికన్ నివాసితులు అధిక శాతం ఉన్నారు.[ఆధారం చూపాలి]

విస్కాన్సిన్ ఆసియా ప్రజలు 33% హ్మోంగ్, మిల్వాకీ, వౌసా, గ్రీన్ బే, షెబాయ్గన్, ఆపిల్టన్, మాడిసన్, లా క్రాస్, యూ క్లైర్, ఓష్కోషు, మానిటోవాక్లలో ఉన్నారు.[80]

విస్కాన్సిన్ నివాసితులలో 71.7% విస్కాన్సిన్లో, 23.0% ఇతర యుఎస్ రాష్ట్రాలలో జన్మించారు. 0.7% ప్యూర్టో రికో, యుఎస్ ఐలాండ్ ప్రాంతాలలో జన్మించారు. లేదా విదేశాలలోని అమెరికా తల్లితండ్రులకు జన్మించారు. 4.6% విదేశాలలో పుట్టారు.[81]

జననాల వివరణ

Note: Births in table add to over 100%, because Hispanics are counted both by their ethnicity and by their race, giving a higher overall number.

తల్లి సంప్రధాయ ఆధారిత జననాల శాతం
జాతి 2013![82] 2014![83] 2015![84] 2016![85] 2017![86] 2018[87]
శ్వేతజాతీయులు: 55,485 (83.2%) 55,520 (82.7%) 55,350 (82.6%) ... ... ...
> హిస్పానికేతర శ్వేతజాతీయులు 49,357 (74.0%) 49,440 (73.6%) 49,024 (73.1%) 47,994 (72.0%) 46,309 (71.3%) 45,654 (71.2%)
నల్లజాతీయులు 6,956 (10.4%) 7,328 (10.9%) 7,386 (11.0%) 6,569 (9.9%) 6,864 (10.6%) 6,622 (10.3%)
ఆసియన్లు 3,197 (4.8%) 3,333 (5.0%) 3,276 (4.9%) 3,220 (4.8%) 3,017 (4.6%) 3,155 (4.9%)
ఆర్మేనియన్లు 1,011 (1.5%) 980 (1.5%) 1,029 (1.5%) 689 (1.0%) 745 (1.1%) 707 (1.1%)
హిస్పానిక్ (అన్ని జాతులు) 6,398 (9.6%) 6,375 (9.5%) 6,604 (9.9%) 6,504 (9.8%) 6,368 (9.8%) 6,365 (9.9%)
మొత్తం విస్కాంసిన్ 66,649 (100%) 67,161 (100%) 67,041 (100%) 66,615 (100%) 64,975 (100%) 64,098 (100%)
  • Since 2016, data for births of White Hispanic origin are not collected, but included in one Hispanic group; persons of Hispanic origin may be of any race.

మతం మార్చు

Religion in Wisconsin (2014)[88]
religion percent
ప్రొటెస్టెంటు
  
 44%
కాథలిక్
  
 25%
unaffiliated
  
 25%
యూదులు
  
 1%
ఈస్టర్న్ ఆర్థడాక్స్
  
 1%
జెహోవాస్ విట్నెస్
  
 1%
ఇస్లాం
  
 1%
ఇతర విశ్వాసాలు
  
 1%

విస్కాన్సిన్ లోని వివిధ మతసంప్రదాయాలకు చెందిన నివాసితుల శాతం:[89]: క్రిస్టియన్లు 81% (ప్రొటెస్టంట్ 50%, రోమన్ కాథలిక్ 29%, మోర్మాన్ 0.5%), యూదు 0.5%, ముస్లిం 0.5%, బౌద్ధ 0.5%, హిందూ 0.5%, అనుబంధించనివారు 15%.

విస్కాన్సిన్ క్రైస్తవం ప్రధాన మతంగా ఉంది. 2008 నాటికి విస్కాన్సిన్‌లోని మూడు అతిపెద్ద తెగల ప్రజలలో కాథలిక్, ఎవాంజెలికల్ ప్రొటెస్టంట్లు, మెయిన్‌లైన్ ప్రొటెస్టంట్లు ఉన్నారు.[90] 2010 నాటికి విస్కాన్సిన్లో కాథలిక్ చర్చికి అత్యధిక సంఖ్యలో అనుచరులు ఉన్నారు (1,425,523 వద్ద). తరువాత స్థానంలో ఉన్న అమెరికాలోని ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ చర్చికి 4,14,326 మంది సభ్యులు ఉన్నారు. 223,279 మంది అనుచరులతో లూథరన్ చర్చి-మిస్సౌరీ సైనాడు చర్చి మూడవస్థానంలో ఉంది.[91] విస్కాన్సిన్లోని వాకేషాలో " విస్కాన్సిన్ ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ సైనాడ్ " చర్చి ప్రధాన కార్యాలయం ఉంది.[92]

నేరం మార్చు

2009 లో రాష్ట్రవ్యాప్త ఎఫ్‌బిఐ క్రైమ్ గణాంకాలలో 144 హత్యలు నమోదై ఉన్నాయి; 1,108 అత్యాచారాలు; 4,850 దొంగతనాలు; 8,431 తీవ్రతరం చేసిన దాడులు; 147,486 ఆస్తి నేరాలు.[93] విస్కాన్సిన్ తన సొంత గణాంకాలను ఆఫీస్ ఆఫ్ జస్టిస్ అసిస్టెన్స్ ద్వారా ప్రచురిస్తుంది.[94] ఒ.జె.ఎ. 2009 లో 14,603 హింసాత్మక నేరాలను నమోదుచేసింది. పరిష్కరించబడిన కేసుల శాతం 50% ఉన్నాయి.[95] ఓ.జె.ఎ. 2009 లో 4,633 లైంగిక వేధింపులు నమోదుచేయబడ్డాయి. మొత్తం 57% లైంగిక వేధింపులు పరిష్కరించబడ్డాయి.

ఆర్ధికం మార్చు

 
The U.S. Bank Center in Milwaukee is Wisconsin's tallest building.

2010 లో విస్కాన్సిన్ స్థూల రాష్ట్ర ఉత్పత్తి విలువ 8 248.3 బిలియన్లు. యు.ఎస్. రాష్ట్రాలలో ఇది 21 వ స్థానంలో ఉంది. [96] విస్కాన్సిన్ ఆర్థికవ్యవస్థలో వస్తుతయారీ, వ్యవసాయం, ఆరోగ్య సంరక్షణ ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి. 2008 లో వస్తుతయారీ ద్వారా రాష్ట్ర ఆర్థిక ఉత్పత్తి 48.9 బిలియన్లు. స్థూల జాతీయోత్పత్తిని ఉత్పత్తి రాష్ట్రం అమెరికా రాష్ట్రాలలో పదవ స్థానంలో ఉంది.[97] రాష్ట్ర స్థూల జాతీయోత్పత్తిలో 20%కి తయారీరంగం బాధ్యత వహిస్తుంది. అమెరికా రాష్ట్రాలలో ఇది మూడవ స్థానంలో ఉంది.[98] 2008 లో తలసరి వ్యక్తిగత ఆదాయం 35,239 డాలర్లు. 2017 మార్చిలో రాష్ట్ర నిరుద్యోగిత రేటు 3.4% (కాలానుగుణంగా సర్దుబాటు చేయబడింది).[99]

2011 నాలుగవ త్రైమాసికంలో విస్కాన్సిన్‌లో అతిపెద్ద వాణిజ్య సంస్థలు:

  • వాల్-మార్ట్
  • విస్కాన్సిన్ విశ్వవిద్యాలయం-మాడిసన్
  • మిల్వాకీ ప్రభుత్వ పాఠశాలలు
  • యు.ఎస్. పోస్టల్ సర్వీస్
  • విస్కాన్సిన్ డిపార్టుమెంట్ ఆఫ్ కరెక్షన్సు
  • మెనార్డ్సు
  • మార్ష్ఫీల్డు క్లినిక్
  • విస్కాన్సిన్ డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ వెటరన్స్ అఫైర్స్
  • టార్గెట్ కార్పొరేషన్
  • మిల్వాకీ నగరం.[100]
A tree map depicting Wisconsin industries by share of employees working in the state. Data is sourced from 2014 ACS PUMS 5-year Estimate published by the US Census Bureau.
A tree map depicting Wisconsin industries by share of employees working in the state. Data is sourced from 2014 ACS PUMS 5-year Estimate published by the US Census Bureau.

వ్యవసాయం మార్చు

విస్కాన్సిన్ అమెరికా చీజ్ ఉత్పత్తిలో నాలుగింట ఒక వంతు ఉత్పత్తి చేస్తుంది. చీజ్ ఉత్పత్తిలో దేశానికి నాయకత్వం వహిస్తుంది.[101][102] విస్కాన్సిన్ పాల ఉత్పత్తిలో రెండవ స్థానంలో (మొదటి స్థానంలో కాలిఫోర్నియా ఉంది) ఉంది.[103] తలసరి పాల ఉత్పత్తిలో మూడవ స్థానంలో ఉంది. మొదటి, రెండవ స్థానాలలో కాలిఫోర్నియా, వెర్మోంటు ఉన్నాయి.[104] వెన్న ఉత్పత్తిలో విస్కాన్సిన్ రెండవ స్థానంలో ఉంది. ఇది దేశం వెన్న ఉత్పత్తిలో నాలుగింట ఒక వంతు ఉత్పత్తి చేస్తుంది.[105] మొక్కజొన్న, సైలేజ్, క్రాన్బెర్రీస్ ఉత్పత్తిలో విస్కాన్సిన్ జాతీయంగా మొదటి స్థానంలో ఉంది.[106] జిన్సెంగు,[107] ప్రాసెసింగు, స్నాప్ బీన్సు మొక్కజొన్న ఉత్పత్తిలో రాష్ట్రం మొదటి స్థానంలో ఉంది. విస్కాన్సిస్ జాతీయంగా సగానికంటే అధికంగా క్రాన్బెర్రీసు పండిస్తుంది.[106] దేశం జిన్సెంగులో 97% విస్కాన్సిసులో ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది.[107] విస్కాన్సిను ఓట్సు, బంగాళాదుంపలు, క్యారెట్లు, టార్టు చెర్రీసు, మాపుల్ సిరప్ ప్రాసెసింగు స్వీట్ కార్ను ఉత్పత్తిలో ప్రాధాన్యత సంతరించుకుంది. విస్కాన్సిన్ రాష్ట్ర చిహ్నాలైన హోల్స్టెయిన్ ఆవు, మొక్కజొన్న చెవి, చీజ్ చక్రం చిత్రీకరించడం ద్వారా రాష్ట్ర వ్యవసాయ ఉత్పత్తికి ఉదాహరణగా ఉంది.[108] ప్రపంచవ్యాప్తంగా రాష్ట్ర వ్యవసాయ ఉత్పత్తులను ప్రోత్సహించడానికి రాష్ట్రం ఏటా "ఆలిస్ ఇన్ డెయిరీల్యాండ్"ను ఎంచుకుంటుంది.[109]

రాష్ట్ర ఉత్పాదక రంగంలో ఎక్కువ భాగానికి వాణిజ్య ఆహార ప్రాసెసింగు భాగస్వామ్యం వహిస్తుంది. వీటిలో ప్రసిద్ధ బ్రాండ్లైన ఆస్కారు మేయర్, టోంబ్‌స్టోన్ ఫ్రోజన్ పిజ్జా, జాన్సన్‌విల్లే బ్రాట్సు, యూజింగు సాసేజ్ ఉన్నాయి. క్రాఫ్టు ఫుడ్సు మాత్రమే 5 వేలకు పైగా ఉద్యోగులు పనిచేస్తున్నారు. మిల్వాకీ బీరు ప్రధాన ఉత్పత్తిదారుగా ఉంది. దేశం రెండవ అతిపెద్ద బ్రూవర్-ఇది కూర్సుతో విలీనం అయ్యే వరకు మిల్లెరు బ్రూయింగు కంపెనీ ప్రధాన కార్యాలయం విస్కాంసిసులో ఉంది. ష్లిట్జ్, బ్లాట్జు, పాబ్స్ట్ సంస్థలకు మిల్వాకీలో తయారీ కేంద్రాలు ఉన్నాయి.

Badger State
State Animal: Badger
State Domesticated
Animal: 		Dairy cow
State Wild Animal: White-tailed deer
State Beverage: Milk
State Dairy Product: Cheese[110]
State Fruit: Cranberry
State Bird: Robin
State Capital: Madison
State Dog: American water spaniel
State pro football team: Green Bay Packers
State pro baseball team: Milwaukee Brewers
State pro basketball team: Milwaukee Bucks
State pro hockey team: Milwaukee Admirals
State Fish: Muskellunge
State Flower: Wood violet
State Fossil: Trilobite
State Grain: Corn
State Insect: European honey bee
State Motto: Forward
State Song: "On, Wisconsin!"
State Tree: Sugar maple
State Mineral: Galena (Lead sulfide)
State Rock: Red granite
State Soil: Antigo silt loam
State Dance: Polka
State Symbol of
Peace: 		Mourning dove
State microbe Lactococcus lactis
State Pastry: Kringle

తయారీ రంగం మార్చు

తయారీ రంగం ఆర్థిక వ్యవస్థ, రవాణా, పరికరాల ఉత్పత్తి మీద ప్రత్యేక దృష్టి సారించింది. ఈ వర్గాలలోని ప్రధానంగా విస్కాన్సిన్ కంపెనీలలో కోహ్లరు, మెర్క్యురీ మెరైన్, రాక్వెలు ఆటోమేషను, జాన్సను నియంత్రణలు, జాన్ డీరు, బ్రిగ్సు & స్ట్రాటన్, మిల్వాకీ ఎలక్ట్రిక్ టూల్ కంపెనీ, మిల్లెరు ఎలక్ట్రిక్, కాటర్ పిల్లర్ ఇంక్, జాయ్ గ్లోబల్, ఓష్కోషు కార్పొరేషన్, హార్లీ డేవిడ్సన్; కేసు ఐ.హెచ్, ఎస్. సి. జాన్సన్ & సన్, యాష్లే ఫర్నిచరు, ఏరియంసు, ఎవిన్రూడే అవుట్బోర్డు మోటార్సు కంపెనీలు ఉన్నాయి.

కంస్యూమర్ వస్తువులు మార్చు

విస్కాన్సిన్ కాగితం, ప్యాకేజింగు, ఇతర వినియోగ వస్తువుల ప్రధాన ఉత్పత్తిదారుగా ఉంది. ఎస్సీ జాన్సన్ & కో, డైవర్సీ, ఇంక్. రాష్ట్రంలో ఉన్న ప్రధాన కంస్యూమర్ ఉత్పత్తులైన కాగితపు ఉత్పత్తిలో విస్కాన్సిను దేశంలో మొదటి స్థానంలో ఉంది. విన్నెబాగో సరస్సు నుండి గ్రీన్ బే వరకు దిగువ ఫాక్సు నదీతీరంలో 39 మైళ్ళు (63 కిమీ) విస్తీర్ణంలో 24 పేపరు మిల్లులు ఉన్నాయి.

ఆరోగ్య సంరక్షణ పరికరాలు, సాఫ్ట్‌వేర్‌ల అభివృద్ధి చేయబడుతుంది. సాఫ్ట్వేర్ సంస్థలలో జిఇ హెల్త్‌కేరు, ఎపిక్ సిస్టమ్సు, టోమోథెరపీ ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి.

పర్యాటకరంగం మార్చు

 
రాష్ట్రీయ స్వాగత చిహ్నం

విస్కాన్సిన్ పర్యాటకరంగ పరిశ్రమ అమెరికాలో మూడవ స్థానంలో ఉంది. పర్యాటక ప్రదేశాలైన స్ప్రింగు గ్రీన్ సమీపంలో హౌస్ ఆన్ ది రాక్, బారాబూలోని సర్కసు వరల్డు మ్యూజియం, విస్కాన్సిన్ నది, డెల్స్ ఏటా వేలాది మంది సందర్శకులను ఆకర్షిస్తాయి. సమ్మర్‌ఫెస్టు, ఇ.ఎ.ఎ. ఓష్కోషు ఎయిర్‌షో వంటి ఉత్సవాలు అంతర్జాతీయంగా వేలాది మంది సందర్శకుల దృష్టిని ఆకర్షిస్తాయి.[111]

రాష్ట్రంలో పెద్ద సంఖ్యలో సరస్సులు, నదులు ఉన్నకారణంగా రాష్ట్రంలో జలవినోదం బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. కలప మీద దృష్టి కేంద్రీకరించిన ఉత్తరప్రాంత పారిశ్రామిక ప్రాంతం సెలవులను గడిపే గమ్యస్థానంగా మార్చబడింది. పర్యావరణ జనాదరణ పొందిన కారణంగా వేట, చేపలు పట్టడం వంటి సాంప్రదాయ ప్రయోజనాలకు తోడ్పడుతుంది. డ్రైవింగులో చేరుకునే పరిధిలో ఉన్నందున పట్టణ ప్రేక్షకులను అధికంగా ఆకర్షిస్తుంది.[112]

రాష్ట్ర తూర్పు తీరంలో విలక్షణమైన డోర్ ద్వీపకల్పం విస్తరించి ఉంది. ఇది రాష్ట్ర పర్యాటక ప్రదేశాలలో డోర్ కౌంటీ ఒకటి. డోర్ కౌంటీ బోటర్లకు ప్రసిద్ధ గమ్యస్థానంగా ఉంది. ఎందుకంటే ద్వీపకల్పంలోని గ్రీన్ బే, మిచిగాన్ సరస్సు రెండింటిలోనూ అధిక సంఖ్యలో సహజ నౌకాశ్రయాలు, బేలు, పడవప్రయాణాలకు సహకరిస్తున్నాయి. ఈ ప్రాంతం సంవత్సరానికి రెండు మిలియన్ల మంది సందర్శకులను ఆకర్షిస్తుంది. [113] దాని వింతైన గ్రామాలు, కాలానుగుణ చెర్రీ పికింగు, ఫిష్ బాయిల్సు అనుకూలంగా ఉన్నాయి.[114]

చిత్రపరిశ్రమ మార్చు

2008 జనవరి 1 న చిత్ర పరిశ్రమకు కొత్త పన్ను ప్రోత్సాహకం అమలులోకి వచ్చింది. ప్రయోజనాన్ని పొందిన మొదటి ప్రధాన ఉత్పత్తిగా డైరెక్టర్ మైఖేల్ మాన్ దర్శకత్వంలో నిర్మించబడిన " పబ్లిక్ ఎనిమీస్ ". నిర్మాతలు ఈ చిత్రం కోసం 18 మిలియన్ల డాలర్లను వ్యయం చేయగా అందులో ఎక్కువ భాగం రాష్ట్రానికి వెలుపల ఉన్న కార్మికులకు, రాష్ట్రానికి వెలుపల సేవావ్యవస్థలకు చెల్లించబడినట్లు భావిస్తున్నారు. విస్కాన్సిన్ పన్ను చెల్లింపుదారులు 6 4.6 మిలియన్ల రాయితీలను అందించి చలన చిత్ర నిర్మాణం నుండి 5 మిలియన్ల ఆదాయాన్ని మాత్రమే పొందారు.[115]

విద్యుత్తు మార్చు

విస్కాన్సిన్లో చమురు, వాయువు లేదా బొగ్గు వనరులు లేవు.[116] అయినప్పటికీ రాష్ట్రావసారలకు తగినంత విద్యుత్తు అధికంగా ఉత్పత్తి బొగ్గు నుండి ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది. ఇతర ముఖ్యమైన విద్యుత్ వనరులు సహజ వాయువు, అణుశక్తి నుండి తయారుచేయబడుతుంది.[116]

2015 చివరి నాటికి విద్యుత్తు శక్తిలో పది శాతం పునరుత్పాదక వనరుల నుండి రావాలని రాష్ట్రానికి ఆదేశించ బడింది.[117] ఈ లక్ష్యం నెరవేరినప్పటికీ రాష్ట్ర వనరులతో చేయబడలేదు. ఆ పది శాతంలో మూడవ వంతు రాష్ట్ర వనరుల నుండి వస్తుంది. ఎక్కువగా గాలి మిన్నెసోటా, అయోవా నుండి విద్యుత్తు ఉత్పత్తి ఔతుంది. రాష్ట్రంలో పవన శక్తిని అభివృద్ధిచేసే విధానాలు ఉన్నాయి.[118]

ప్రయాణసౌకర్యాలు మార్చు

విమానాశ్రయాలు మార్చు

విస్కాన్సిన్ అనేక వాణిజ్య విమానాశ్రయాలతో ఎనిమిది వాణిజ్య సేవా విమానాశ్రయాలకు సేవలు అందిస్తుంది. విస్కాన్సిన్లో ఉన్న ఏకైక అంతర్జాతీయ వాణిజ్య విమానాశ్రయం మిల్వాకీ మిచెల్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయంగా సేవలందిస్తుంది.

ప్రధాన రహదారులు మార్చు

విస్కాన్సిన్ రాష్ట్ర రహదారులను ప్రణాళిక చేయడం, నిర్మించడం, నిర్వహించడం వంటి బాధ్యతను విస్కాన్సిన్ రవాణా శాఖ నిర్వహిస్తుంది. రాష్ట్రంలో ఎనిమిది " ఇంటర్ స్టేట్ రహదారులు " ఉన్నాయి.

రైలు సేవలు మార్చు

అమ్ట్రాక్ రైల్వే సంస్థ " హియావత సర్వీస్ " పేరుతో చికాగో, మిల్వాకీల మధ్య రోజువారీ ప్రయాణీకుల రైలు సేవలను అందిస్తుంది. విస్కాన్సిను అంతటా అనేక నగరాలలో ఉన్న స్టేషన్లతో ఎంపైర్ బిల్డర్ పేరుతో క్రాస్ కంట్రీ సేవ కూడా అందించబడింది.[119] కేనోషాలో కమ్యూటర్ రైల్ ప్రొవైడర్ " మెట్రాస్ యూనియన్ పసిఫిక్ నార్త్ (యుపి-ఎన్) లైన్ " దాని ఉత్తర టెర్మినసు ఉంది. ఇది విస్కాన్సిన్ రాష్ట్రంలోని ఏకైక మెట్రా లైన్, స్టేషనుగా ప్రత్యేకత సంతరించుకుంది.[120] 2018 లో మిల్వాకీలోని ఆధునిక స్ట్రీట్ కార్ వ్యవస్థ హాప్ సేవలను ప్రారంభించింది. 2.1 మైలు (3.4 కిమీ) ప్రారంభ మార్గం మిల్వాకీ ఇంటర్మోడల్ స్టేషన్ నుండి బర్న్సు కామన్సు వరకు నిర్మించబడుతుంది. ఈ వ్యవస్థను భవిష్యత్తులో విస్తరించాలని భావిస్తున్నారు.

ప్రధాన నగరపాలితాలు మార్చు

 
Wisconsin counties

విస్కాన్సిన్ నివాసితులలో 68% పైగా పట్టణ ప్రాంతాలలో నివసిస్తున్నారు. రాష్ట్ర జనాభాలో గ్రేటర్ మిల్వాకీ ప్రాంతంలో మూడింట ఒక వంతు మంది ఉన్నారు.[121] 5,94,000 మందికి పైగా నివాసితులతో, మిల్వాకీ దేశంలో 30 వ అతిపెద్ద నగరంగా ఉంది.[122] మిచిగాన్ సరస్సు పశ్చిమతీరంలో ఉన్న నగరాల ప్రాంతం మెగాలోపాలిసుకు ఉదాహరణగా పరిగణించబడుతుంది.

సుమారు 2,33,000 జనాభా, మహానగర జనాభా 6,00,000 కంటే అఫ్హికంగా ఉన్న రాష్ట్ర రాజధాని మాడిసన్ కళాశాల పట్టణంగా ద్వంద్వ గుర్తింపును కలిగి ఉంది. 2007 లో మాడిసన్ శివారు మిడిల్టన్ మనీ మ్యాగజైన్ "అమెరికాలో నివసించడానికి ఉత్తమ ప్రదేశం"గా నిలిచింది. మధ్య తరహా నగరాలతో ఆవృత్తమైన రాష్ట్రం, వాటి చుట్టూ ఉన్న పొలాల నెట్వర్కును ప్రోత్సహిస్తున్నాయి. 2011 నాటికి విస్కాన్సిన్లో 50,000 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ జనాభా ఉన్న 12 నగరాలు ఉన్నాయి. రాష్ట్ర ప్రజలకు 73% ఉపాధి కల్పిస్తుంది.[123]

విస్కాన్సిన్ మూడు రకాల మునిసిపాలిటీని కలిగి ఉంది: నగరాలు, గ్రామాలు, పట్టణాలు. నగరాలు, గ్రామాలు పట్టణ ప్రాంతాలను కలిగి ఉన్నాయి. పట్టణాలు పరిమిత స్వయం పాలనతో కౌంటీల ఇన్కార్పొరేటెడు మైనరు సివిల్ డివిజన్లు కలిగి ఉన్నాయి.

విద్య మార్చు

యునైటెడు స్టేట్సులో అంతర్యుద్ధం తరువాత ఉద్భవిస్తున్న అమెరికన్ స్టేట్ యూనివర్శిటీ ఉద్యమంలో మిన్నెసోటా, మిచిగాన్లతో కలిసి విస్కాన్సిన్ మిడ్ వెస్ట్రన్ నాయకులలో ఒకటిగా ఉంది. 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభం నాటికి రాష్ట్రంలో "విస్కాన్సిన్ ఐడియా" స్థాపించబడింది. ఇది రాష్ట్ర ప్రజల సేవలకు ప్రాధాన్యత వహిస్తుంది. ఆ సమయంలో "విస్కాన్సిన్ ఐడియా" కళాశాలలు విశ్వవిద్యాలయాలలో ప్రగతిశీల ఉద్యమానికి ఉదాహరణగా ఉన్నాయి.[124]

నేడు విస్కాన్సిన్లో పబ్లిక్ పోస్ట్-సెకండరీ విద్యలో 26-క్యాంపస్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ విస్కాన్సిన్ సిస్టం, ప్రధాన విశ్వవిద్యాలయాలలో విస్కాన్సిన్-మాడిసన్ విశ్వవిద్యాలయం, 16-క్యాంపస్ విస్కాన్సిన్ టెక్నికల్ కాలేజ్ సిస్టం రెండూ ఉన్నాయి. ప్రైవేట్ కళాశాలలు, విశ్వవిద్యాలయాలలో అల్వెర్నో కాలేజ్, బెలోయిట్ కాలేజ్, కార్డినల్ స్ట్రిచ్ విశ్వవిద్యాలయం, కారోల్ విశ్వవిద్యాలయం, కార్తేజ్ కాలేజ్, కాంకోర్డియా విశ్వవిద్యాలయం విస్కాన్సిన్, ఎడ్జ్వుడ్ కాలేజ్, లేక్‌ల్యాండ్ కాలేజ్, లారెన్స్ విశ్వవిద్యాలయం, మార్క్వేట్ విశ్వవిద్యాలయం, మెడికల్ కాలేజ్ ఆఫ్ విస్కాన్సిన్, మిల్వాకీ స్కూల్ ఆఫ్ ఇంజనీరింగ్, రిపోన్ కాలేజ్, సెయింట్ నార్బర్ట్ కళాశాల, విస్కాన్సిన్ లూథరన్ కళాశాల, విటెర్బో విశ్వవిద్యాలయం మొదలైనవి ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి.

సంస్కృతి మార్చు

 
Music stage at Summerfest, 1994
 
The Milwaukee Art Museum
 
Frank Lloyd Wright's Taliesin in Spring Green

విస్కాన్సిన్ నివాసితులను విస్కాన్సినైట్సు అని పిలుస్తారు. విస్కాన్సిను గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థలో పాడి పెంపకం, చీజ్ తయారీకి సంబంధించిన సాంప్రదాయ ప్రాముఖ్యత (రాష్ట్ర లైసెన్సు ప్లేట్లు 1940 నుండి "అమెరికా డైరీల్యాండ్"గా సూచిస్తాయి).[125] పసుపు నురుగుతో చేసిన "చీజ్ హెడ్ టోపీల" సృష్టి కారణంగా "చీజ్ హెడ్స్" అనే మారుపేరు (కొన్నిసార్లు నివాసితుల మధ్య విపరీతంగా ఉపయోగించబడుతుంది) వాడుకలో ఉంది.

విస్కాన్సిన్ నగర పౌరులలో పలు జాతులకు చెందిన ప్రజలు వారి వారసత్వ ఉత్సవాలు జరుపుకుంటారు. వీటిలో సమ్మర్‌ఫెస్టు, ఆక్టోబర్‌ఫెస్టు, పోలిషు ఫెస్టు, ఫెస్టా ఇటాలియానా, ఐరిషు ఫెస్టు, బాస్టిల్లె డేసు, సిట్టెండే మాయి (నార్వేజియన్ కాన్స్టిట్యూషన్ డే), బ్రాట్ (వర్స్ట్) డేస్ ఇన్ షెబాయ్‌గాన్, పోల్కా డేస్, చీజ్ డేస్ ఇన్ మన్రో అండ్ మెక్వాన్, ఆఫ్రికన్ వరల్డు ఫెస్టివలు, ఇండియన్ వేసవి, అరబ్ ఫెస్టు, విస్కాన్సిన్ హైలాండ్ గేమ్సు, మరెన్నో ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి.[126]

కళలు మార్చు

సంగీతం మార్చు

విస్కాన్సిన్ సంగీత ఉత్సవాలలో ఈక్స్ క్లైర్స్,[127] కంట్రీ ఫెస్టు, కంట్రీ జామ్ యుఎస్ఎ, హోడాగు కంట్రీ ఫెస్టివల్, పోర్టర్ఫీల్డ్ కంట్రీ మ్యూజిక్ ఫెస్టివల్, ట్విన్ లేక్స్ లో కంట్రీ థండర్ యుఎస్ఎ,[127] కంట్రీ యుఎస్ఎ ఉన్నాయి.

మిల్వాకీలో "ది వరల్డ్స్ లార్జెస్ట్ మ్యూజిక్ ఫెస్టివల్"గా పిలువబడే సమ్మర్‌ఫెస్టు వార్షికంగా నిర్వహిస్తుంది. ఈ ఉత్సవం డౌన్‌టౌన్‌కు దక్షిణంగా ఉన్న లేక్‌ఫ్రంట్ హెన్రీ మేయర్ ఫెస్టివల్ పార్కులో జరుగుతుంది. వేసవి కాలంలో జాతి సంగీత ఉత్సవాలు నిర్వహించబడుతుంటాయి. విస్కాన్సిన్ ఏరియా మ్యూజిక్ ఇండస్ట్రీ వార్షిక డబల్యూ,ఎ.ఎం.ఐ ఈవెంటును అందిస్తుంది. ఇక్కడ ఇది అత్యున్నత విస్కాన్సిన్ కళాకారులకు అవార్డుల ప్రదర్శనను అందిస్తుంది.[128]

నిర్మాణకళ మార్చు

మిల్వాకీ ఆర్ట్ మ్యూజియం, శాంటియాగో కాలట్రావా రూపొందించిన బ్రైస్ సోలైల్ తో, ఆసక్తికరమైన నిర్మాణానికి ప్రసిద్ధి చెందింది. 1930 లో విస్కాన్సిన్ స్థానిక ఫ్రాంక్ లాయిడ్ రైట్ రూపొందించిన డిజైన్ ఆధారంగా తాలిసిన్ ఆర్కిటెక్టు ఆంథోనీ పుట్నం రూపొందించిన కన్వెన్షను సెంటరు అయిన మాడిసన్ లోని మోనోనా టెర్రేస్ రూపొందించబడింది.[129] 20 వ శతాబ్దంలో స్ప్రింగ్ గ్రీన్కు దక్షిణాన తాలిసిన్ వద్ద రైట్ ఇల్లు, స్టూడియో నిర్మించబడింది. రైట్ మరణించిన దశాబ్దాల తరువాత. తాలిసిన్ ఆయన అనుచరులకు నిర్మాణ కార్యాలయంగా, పాఠశాలగా మిగిలిపోయింది.

ఆల్కహాల్ సంస్కృతి మార్చు

విస్కాన్సిన్ సంస్కృతిలో మద్యపానం చాలాకాలంగా పరిగణించబడుతుంది. సంఖ్యాపరంగా మద్యపాన వాడుకరులతో తలసరి మద్యపానంలో జాతీయంగా రాష్ట్రం అగ్రస్థానంలో ఉంది. అయితే ఒక్కో సంఘటనకు తలసరి వినియోగం దేశంలో తక్కువ స్థానంలో ఉంది; విందులలో ఆల్కహాలు వినియోగం సంఖ్యాపరంగా (ఆల్కహాల్ ఎన్నిసార్లు పాల్గొంటుంది) గణనీయంగా తక్కువగా ఉంది. కానీ విందులో ఆల్కహాలు వినియోగం తక్కువగా ఉంది. విస్కాన్సిన్ మద్యపాన వినియోగం తరచుగా, మితంగా గుర్తించబడుతుంది.[130] జర్మనీ వలస వారసత్వంతో సాంస్కృతిక గుర్తింపు, మిల్వాకీలో ప్రధాన మద్యపానీయుల దీర్ఘకాల ఉనికి, శీతల వాతావరణం వంటి అంశాలు విస్కాన్సిన్లో మద్యపానం ప్రాబల్యంతో తరచుగా సంబంధం కలిగి ఉంటాయి.

విస్కాన్సిన్లో చట్టబద్దమైన మద్యపాన వయస్సు 21. తల్లిదండ్రులు, సంరక్షకులు లేదా జీవిత భాగస్వామితో కలిసి కనీసం మద్యపానం సేవించడానికి చట్టబద్ధంగా అనుమతించే వయసు 21 సంవత్సరాలు. బ్రూవర్, బ్రూపబ్, బీరు - మద్యం టోకు వ్యాపారి - ఆల్కహాల్ ఇంధనం ఉత్పత్తి చేసేవారు పనిచేసేటప్పుడు మద్యం సేవించడానికి ఉండటానికి వయోపరిమితి మాఫీ చేయబడుతుంది. మద్యం కొనడానికి కనీస చట్టబద్దమైన మినహాయింపులు లేకుండా వయస్సు 21.[131] చట్టబద్ధమైన మద్యపాన వయస్సు లేకుండా (ప్రస్తుతం 21) మద్యం సేవించిన తర్వాత డ్రైవ్ చేయరాదని " అబ్సల్యూట్ సోబరిటీ లా " పేర్కొంది.[132]

2003 సెప్టెంబరు 20 న ప్రభుత్వ ఒత్తిడి ఫలితంగా రాష్ట్ర శాసనసభ సమాఖ్య అయిష్టంగానే బి.ఎ.సి 0.10 నుండి 0.08 కు డియుఇ నేరాన్ని తగ్గించింది. విస్కాన్సిన్ టావెర్న్ లీగ్ మద్య పానీయం పన్నును అధికరించడాన్ని వ్యతిరేకిస్తుంది.[133] మిల్వాకీ జర్నల్ సెంటినెల్ సిరీస్ "వేస్ట్ ఇన్ విస్కాన్సిన్" ఈ పరిస్థితిని పరిశీలించింది.[134]

రిక్రియేషన్ మార్చు

విస్కాన్సిన్ వైవిధ్యభరితమైన ప్రకృతి కారణంగా రాష్ట్రాన్ని ప్రముఖ వారాంతశలవుల గమ్యస్థానంగా చేస్తుంది. శీతాకాలపు ఈవెంట్లలో స్కీయింగ్, ఐస్ ఫిషింగు, స్నోమొబైల్ డెర్బీలు ఉన్నాయి. విస్కాన్సిన్ రెండు గ్రేట్ లేక్స్ ఉంది. రాష్ట్రంలో వైవిధ్యమైన పరిమాణంలో అనేక లోతట్టు సరస్సులు ఉన్నాయి. రాష్ట్రంలో 11,188 చదరపు మైళ్ళు (28,980 కి 2) నీరు (అలాస్కా, మిచిగాన్, ఫ్లోరిడా రాష్ట్రాలకంటే అధికం) ఉంది.[135]

విస్కాన్సిన్లో బహిరంగ కార్యకలాపాలు (ముఖ్యంగా వేట, చేపలు పట్టడం) ప్రాచుర్యం పొందాయి. అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన ఆట జంతువులలో వైట్‌టైల్ జింక ఒకటి. వార్షికంగా విస్కాన్సిన్లో 6,00,000 జింకల వేట లైసెన్సులు విక్రయించబడ్డాయి.[136] 2008 లో విస్కాన్సిన్ డిపార్ట్మెంటు ఆఫ్ నేచురల్ రిసోర్సెసు వేట అనుమతి ఇవ్వడానికి పూర్వం జింకల సంఖ్య 1.5 - 1.7 మిలియన్ల మధ్య ఉంటుందని అంచనా వేసింది.

క్రీడలు మార్చు

 
Lambeau Field in Green Bay is home to the NFL's Packers.

విస్కాన్సిన్ మూడు క్రీడలకు ప్రధాన లీగుజట్లు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది: ఫుట్‌బాల్, బేస్ బాల్, బాస్కెట్బాల్. విస్కాన్సిన్‌లోని గ్రీన్ బేలో ఉన్న లాంబౌ ఫీల్డ్ నేషనల్ ఫుట్బాల్ లీగ్ గ్రీన్ బే రిపేర్లకు నిలయంగా ఉంది. 1921 లో లీగు రెండవ సీజన్ నుండి ప్యాకర్సు ఎన్ఎఫ్ఎల్ భాగంగా ఉంది. ఇది అత్యధిక ఎన్ఎఫ్ఎల్ టైటిల్స్ సాధించిన రికార్డును కలిగి ఉంది. ఈ క్రీడాకారులు గ్రీన్ బే నగరానికి "టైటిల్ టౌన్ యుఎస్ఎ" అనే మారుపేరు సంపాదించారు. ప్యాకర్సు ఎన్ఎఫ్ఎల్ లోని అతిచిన్న సిటీ ఫ్రాంచైజుగా ఉంటూ రాష్ట్రవ్యాప్తంగా వాటాదారులను కలిగి ఉంది. క్రీడాకారుడు, క్రీడా శిక్షకుడైన "కర్లీ" లాంబౌ ఈ ఫ్రాంచైజీని స్థాపించాడు. గ్రీన్ బే క్రీడాసంస్థ ప్రపంచంలోని అత్యంత విజయవంతమైన చిన్న-మార్కెట్ ప్రొఫెషనల్ స్పోర్ట్స్ ఫ్రాంచైజీలలో ఒకటిగా ఉంది. ఇది 13 ఎన్.ఎఫ్.ఎల్. ఛాంపియన్షిప్పులను గెలుచుకున్నాయి. వీటిలో మొదటి రెండు ఎ.ఎఫ్.ఎల్- ఎన్.ఎఫ్.ఎల్ ఛాంపియంషిప్పి గేమ్స్ (సూపర్ బౌల్స్ I, II), సూపర్ బౌల్ 31, సూపర్ బౌల్ XLV. లాంబావ్ ఫీల్డుకు సీజన్ టిక్కెట్ల కోసం 81,000 మంది వెయిటింగ్ లిస్టులో ఉంటారు.[137]

 
Miller Park is the home stadium of Major League Baseball's Milwaukee Brewers.

2001 నుండి క్రీడలలో పాల్గొంటున్న మిల్వాకీ కౌంటీ స్టేడియం తరువాత వచ్చిన రాష్ట్రంలోని ఏకైక ప్రధాన లీగు మిల్వాకీ బ్రూయర్సు బేస్ బాల్ జట్టు మిల్వాకీలోని మిల్లెర్ పార్కులో ఆడుతుంది. 1982 లో బ్రూయర్సు అమెరికన్ లీగు ఛాంపియన్షిప్పును గెలుచుకున్నారు.ఇది వారి అత్యంత విజయవంతమైన సీజనుగా భావించబడుతుంది. ఈ జట్టు 1998 సీజను నుండి అమెరికన్ లీగు నుండి నేషనల్ లీగుగా మారింది. బ్రూవర్సుకు ముందు మిల్వాకీలో రెండు మేజరు లీగ్ జట్లు ఉన్నాయి. మొదటి జట్టు బ్రూయర్సు అని అంటారు. 1901 లో కొత్తగా స్థాపించబడిన అమెరికన్ లీగులో ఒక సీజన్ క్రీడలలో పాల్గొన్న తరువాత బోస్టన్ నుండి సెయింట్ లూయిసుకు వెళ్లి బ్రౌన్సుగా మారారు. వారు ఇప్పుడు " బాల్టిమోర్ ఓరియోస్ " అయ్యారు. బోస్టన్ నుండి మిల్వాకీకి వచ్చిన బ్రేవ్స్ ఫ్రాంచైజీకి నిలయంగా ఉంది. వారు 1957 లో వరల్డ్ సీరీస్. మిల్వాకీలో ప్రారంభం అయిన నేషనల్ లూగు పెన్నెట్ 1958 లో అట్లాంటాకు మారింది.[138]

నేషనల్ బాస్కెట్బాల్ అసోసియేషనుకు చెందిన మిల్వాకీ బక్స్ ఫిసర్వు ఫోరం హోం గేమ్స్ ఆడుతుంది. బక్స్ 1971 లో ఎన్.బి.ఎ. ఛాంపియంషిప్పును గెలుచుకుంది.[139]

రాష్ట్రంలో హాకీ (మిల్వాకీ అడ్మిరల్స్), బేస్ బాల్ (విస్కాన్సిన్ టింబర్ రాట్లర్సు ;ఆపిల్టన్, క్లాస్ ఎ మైనర్ లీగ్సు, బెలోయిట్ స్నాపర్స్) లో క్రీడలలో చిన్న లీగ్ జట్లు ఉన్నాయి. వీటిలో విస్కాన్సిన్ మాడిసన్ మల్లార్డ్సు, లా క్రాస్ లాగర్సు, లేక్ షోర్ చినూక్సు, యూ క్లైర్ ఎక్స్‌ప్రెస్, ఫాండ్ డు లాక్ డాక్ స్పైడర్సు, గ్రీన్ బే బూయా, కెనోషా కింగ్ ఫిష్, విస్కాన్సిన్ వుడ్చక్సు, విస్కాన్సిన్ రాపిడ్సు రాఫ్టర్సు (నార్త్వుడ్సు లీగ్), కాలేజియేట్ ఆల్-స్టార్ సమ్మర్ లీగ్ ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి. ప్యాకర్సుతో గ్రీన్ బే కూడా ఇండోరు ఫుట్బాల్ జట్టుకు నిలయంగా ఉంది. ఐ.పి.ఎల్. గ్రీన్ బే బ్లిజార్డు ఎం.ఎస్.ఎల్. ఛాంపియన్ మిల్వాకీ వేవ్‌కు ఆతిథ్యం ఇచ్చింది.[140]

రాష్ట్రంలో విస్కాన్సిన్-మాడిసన్ విశ్వవిద్యాలయం లోని విస్కాన్సిన్ బాడ్జర్సు, విస్కాన్సిన్-మిల్వాకీ విశ్వవిద్యాలయం, పాంథర్సు వంటి అనేక కళాశాల క్రీడా కార్యక్రమాలు కూడా ఉన్నాయి. విస్కాన్సిన్ బాడ్జర్సు ఫుట్బాల్ మాజీ ప్రధాన కోచ్ బారీ అల్వారెజ్ బ్యాడ్జర్సును మూడు రోజ్ బౌల్ ఛాంపియంషిప్పులు సాధించడానికి సహకరించాడు. వీటిలో 1999 - 2000 సంవత్సరాల్లో బ్యాక్-టు-బ్యాక్ విజయాలు ఉన్నాయి. బ్యాడ్జరు పురుషుల బాస్కెట్బాల్ జట్టు 1941 లో జాతీయ టైటిలును గెలుచుకుంది. 2000, 2014, 2015 లలో కళాశాల బాస్కెట్బాల్ ఫైనల్ ఫోర్కు పర్యటనలు చేసింది. 2006 లో మహిళల, పురుషుల హాకీ జట్లు జాతీయ టైటిళ్లు సాధించి బ్యాడ్జర్సు చారిత్రాత్మక ద్వంద్వ ఛాంపియన్షిప్పును సాధించాడు.

రాష్ట్రం బిగ్ ఈస్టు కాన్ఫరెన్సుకు చెందిన మార్క్వేట్ గోల్డెన్ ఈగల్సు పురుషుల బాస్కెట్బాల్ జట్టుకు ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది అల్ మెక్‌ గుయిర్ శిక్షణలో 1977 లో ఎన్.సి.ఎ.ఎ. నేషనల్ ఛాంపియన్షిప్పును గెలుచుకుంది. 2003 లో జట్టు ఫైనల్ ఫోర్కు తిరిగి వచ్చింది.

యూనివర్శిటీ ఆఫ్ విస్కాన్సిన్ వ్యవస్థలోని అనేక ఇతర పాఠశాలలు డివిజన్ III స్థాయిలో విస్కాన్సిన్ ఇంటర్ కాలేజియేట్ అథ్లెటిక్ కాన్ఫరెన్స్‌లో పోటీపడతాయి. ఈ సమావేశం దేశంలో అత్యంత విజయవంతమైనదిగా గుర్తించబడుతుంది. 2015 మార్చి 30 నాటికి 15 వేర్వేరు క్రీడలలో 107 ఎన్.సి.ఎ.ఎ. జాతీయ ఛాంపియన్షిప్పులను సాధించింది.[141]

సెమీ-ప్రొఫెషనల్ నార్తర్ను ఎలైట్ ఫుట్బాల్ లీగులో విస్కాన్సినుకు చెందిన అనేక జట్లు ఉన్నాయి. వీటిలో లీగు మాజీ ప్రొఫెషనల్ జట్టు కాలేజియేట్, హైస్కూల్ ఆటగాళ్లతో రూపొందించబడింది. విస్కాన్సిన్ నుండి వచ్చిన జట్లు: గ్రీన్ బే నుండి గ్రీన్ బే గ్లాడియేటర్స్, ఆపిల్టన్ లోని ఫాక్స్ వ్యాలీ ఫోర్స్, కింబర్లీలోని కింబర్లీ స్టార్మ్, వౌసౌలోని సెంట్రల్ విస్కాన్సిన్ స్పార్టాన్స్, ది యూ ​​క్లైర్ క్రష్, యూ క్లైర్ నుండి చిప్పేవా వ్యాలీ ప్రిడేటర్సు, లేక్ సుపీరియరు నుండి రేజ్. ఈ లీగ్‌లో మిచిగాన్, మిన్నెసోటా జట్లు ఉన్నాయి. మే నుండి ఆగస్టు వరకు ఈ జట్లు ఆడతాయి.

ప్రపంచంలోనే పురాతన కార్యాచరణ రేస్ట్రాక్ విస్కాన్సినులో ప్రారంభించబడింది. విస్కాన్సిన్లోని వెస్టు అల్లిస్లోని విస్కాన్సిన్ స్టేట్ ఫెయిర్ పార్కులో ఉన్న మిల్వాకీ మైలు, అక్కడ రేసులను నిర్వహించింది. ఇక్కడ " ఇండీ 500 ను " నిర్వహించబడుతుంది.[142]

విస్కాన్సినులో దేశం పురాతన ఆపరేటింగ్ వెలోడ్రోమ్‌కు (కేనోషాలో) ఉంది. ఇక్కడ 1927 నుండి ప్రతి సంవత్సరం రేసులు నిర్వహించబడుతున్నాయి.[143]

షెబాయ్‌గన్ విస్లింగ్ స్ట్రెయిట్స్ గోల్ఫ్ క్లబ్‌కు నిలయంగా ఉంది. ఇది 2004, 2010, 2015 సంవత్సరాల్లో పి.జి.ఎ ఛాంపియంషిప్పులకు ఆతిథ్యం ఇచ్చింది. 2020 లో యు.ఎస్.ఎ, ఐరోపా మధ్య నిర్వహించబడుతున్న రైడర్ కప్ గోల్ఫ్ పోటీకి నిలయంగా ఉంటుంది.[144] గ్రేటరు మిల్వాకీ ఓపెన్ తరువాత యు.ఎస్. బ్యాంక్ ఛాంపియన్షిప్ అని పేరు మార్చబడింది. 1968 నుండి 2009 వరకు వార్షికంగా బ్రౌన్ డీర్‌లో పిజిఎ టూర్ టోర్నమెంటు నిర్వహించబడుతుంది. 2017 లో మిల్వాకీకి వాయవ్యంగా సుమారు 30 మైళ్ళ దూరంలో విస్కాన్సిన్లోని ఎరిన్లో గోల్ఫ్ కోర్సు " ఎరిన్ హిల్స్ యు.ఎస్. ఓపెన్‌ "కు ఆతిథ్యం ఇచ్చింది.[145]

మూలాలు మార్చు

  1. ↑ Dornfeld, Margaret; Hantula, Richard (2010). Wisconsin: It's my state!. Marshall Cavendish. p. 5. ISBN 978-1-60870-062-2. Archived from the original on September 7, 2015. Retrieved June 10, 2015.
  2. ↑ Urdang, Laurence (1988). Names and Nicknames of Places and Things. Penguin Group USA. p. 8. ISBN 9780452009073. Archived from the original on September 6, 2015. Retrieved May 25, 2015. "America's Dairyland" A nickname of Wisconsin
  3. ↑ Kane, Joseph Nathan; Alexander, Gerard L. (1979). Nicknames and sobriquets of U.S. cities, States, and counties. Scarecrow Press. p. 412. ISBN 9780810812550. Archived from the original on September 6, 2015. Retrieved May 25, 2015. Wisconsin—America's Dairyland, The Badger State ...The Copper State
  4. ↑ Herman, Jennifer L. (2008). Wisconsin Encyclopedia, American Guide. North American Book Dist LLC. p. 10. ISBN 9781878592613. Archived from the original on September 6, 2015. Retrieved May 25, 2015. Nicknames Wisconsin is generally known as The Badger State, or America's Dairyland, although in the past it has been nicknamed The Copper State.
  5. ↑ "Wisconsin State Symbols Archived ఫిబ్రవరి 22, 2017 at the Wayback Machine" in Wisconsin Blue Book 2005–2006, p. 966.
  6. ↑ 6.0 6.1 "Elevations and Distances in the United States". United States Geological Survey. 2001. Archived from the original on అక్టోబరు 15, 2011. Retrieved ఏప్రిల్ 19, 2020.
  7. ↑ 7.0 7.1 Elevation adjusted to North American Vertical Datum of 1988.
  8. ↑ "Median Annual Household Income". The Henry J. Kaiser Family Foundation. Archived from the original on 2016-12-20. Retrieved December 9, 2016.
  9. ↑ "Wisconsin State Symbols". Wisconsin Historical Society. Archived from the original on March 26, 2015. Retrieved May 21, 2015.
  10. ↑ "wisconsin.uk". Archived from the original on 2019-10-25. Retrieved October 25, 2019.
  11. ↑ Our Fifty States.
  12. ↑ Journal, Barry Adams | Wisconsin State. "Ginseng continues rebound in central Wisconsin". madison.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on August 11, 2018. Retrieved August 11, 2018.
  13. ↑ "Wisconsin's Name: Where it Came from and What it Means". Wisconsin Historical Society. Archived from the original on October 28, 2005. Retrieved July 24, 2008.
  14. ↑ Marquette, Jacques (1673). "The Mississippi Voyage of Jolliet and Marquette, 1673". In Kellogg, Louise P. (ed.). Early Narratives of the Northwest, 1634–1699. New York: Charles Scribner's Sons. p. 235. OCLC 31431651.
  15. ↑ Smith, Alice E. (September 1942). "Stephen H. Long and the Naming of Wisconsin". Wisconsin Magazine of History. 26 (1): 67–71. Archived from the original on 2017-05-25. Retrieved July 24, 2008.
  16. ↑ McCafferty, Michael. 2003. On Wisconsin: The Derivation and Referent of an Old Puzzle in American Placenames Archived సెప్టెంబరు 11, 2017 at the Wayback Machine. Onoma 38: 39–56
  17. ↑ Vogel, Virgil J. (1965). "Wisconsin's Name: A Linguistic Puzzle". Wisconsin Magazine of History. 48 (3): 181–186. Archived from the original on 2017-05-25. Retrieved July 24, 2008.
  18. ↑ Theler, James; Boszhardt, Robert (2003). Twelve Millennia: Archaeology of the Upper Mississippi River Valley. Iowa City, Iowa: University of Iowa Press. p. 59. ISBN 978-0-87745-847-0.
  19. ↑ Birmingham, Robert; Eisenberg, Leslie (2000). Indian Mounds of Wisconsin. Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press. pp. 100–110. ISBN 978-0-299-16870-4.
  20. ↑ Birmingham 2000, pp. 152–56
  21. ↑ Birmingham 2000, pp. 165–67
  22. ↑ Boatman, John (1987). "Historical Overview of the Wisconsin Area: From Early Years to the French, British, and Americans". In Fixico, Donald (ed.). An Anthology of Western Great Lakes Indian History. University of Wisconsin–Milwaukee. OCLC 18188646.
  23. ↑ Rodesch, Gerrold C. (1984). "Jean Nicolet". University of Wisconsin–Green Bay. Archived from the original on జనవరి 17, 2013. Retrieved మార్చి 13, 2010.
  24. ↑ "Turning Points in Wisconsin History: Arrival of the First Europeans". Wisconsin Historical Society. Archived from the original on January 5, 2013. Retrieved March 13, 2010.
  25. ↑ Jaenen, Cornelius (1973). "French colonial attitudes and the exploration of Jolliet and Marquette". Wisconsin Magazine of History. 56 (4): 300–310. Archived from the original on 2017-02-02. Retrieved January 31, 2017.
  26. ↑ "Dictionary of Wisconsin History: Langlade, Charles Michel". Wisconsin Historical Society. Archived from the original on December 4, 2010. Retrieved March 13, 2010.
  27. ↑ Anderson, D. N. (March 23, 1970). "Tank Cottage". NRHP Inventory-Nomination Form. National Park Service.
  28. ↑ "Langlade, Charles Michel 1729—1801", Dictionary of Wisconsin Biographyhttp://www.wisconsinhistory.org/dictionary/index.asp?action=view&term_id=2266&search_term=langlade Archived నవంబరు 12, 2014 at the Wayback Machine
  29. ↑ Wisconsin, a Guide to the Badger State page 188
  30. ↑ Nesbit, Robert (1973). Wisconsin: A History. Madison, WI: University of Wisconsin Press. pp. 62–64. ISBN 978-0-299-06370-2.
  31. ↑ "Badger Nickname". University of Wisconsin. Archived from the original on March 23, 2011. Retrieved March 14, 2010.
  32. ↑ Nesbit (1973). Wisconsin: a history. pp. 95–97. ISBN 978-0-299-06370-2.
  33. ↑ Wisconsin, a Guide to the Badger State page 197
  34. ↑ Murphy, Lucy Eldersveld (2014). Great Lakes Creoles: a French-Indian community on the northern borderlands, Prairie du Chien, 1750–1860. New York: Cambridge University Press. pp. 108–147. ISBN 9781107052864.
  35. ↑ The Expansion of New England: The Spread of New England Settlement and Institutions to the Mississippi River, 1620–1865 by Lois Kimball Mathews page 244
  36. ↑ New England in the Life of the World: A Record of Adventure and Achievement By Howard Allen Bridgman page 77
  37. ↑ "When is Daddy Coming Home?": An American Family During World War II By Richard Carlton Haney page 8
  38. ↑ Robert C. Nesbit. Wisconsin: A History. 2nd ed. Madison: University of Wisconsin Press, 1989, p. 151.
  39. ↑ 39.0 39.1 39.2 39.3 Toepel, M. G. (1960). "Wisconsin's Former Governors, 1848–1959". In Kuehn, Hazel L. (ed.). The Wisconsin Blue Book, 1960. Wisconsin Legislative Reference Library. pp. 71–74. Archived from the original on 2011-06-04. Retrieved September 17, 2008.
  40. ↑ Legler, Henry (1898). "Rescue of Joshua Glover, a Runaway Slave". Leading Events of Wisconsin History. Milwaukee, Wis.: Sentinel. pp. 226–229. Archived from the original on 2017-10-18. Retrieved October 17, 2017.
  41. ↑ Nesbit (1973). Wisconsin: a history. pp. 238–239. ISBN 978-0-299-06370-2.
  42. ↑ "Turning Points in Wisconsin History: The Iron Brigade, Old Abe and Military Affairs". Wisconsin Historical Society. Archived from the original on December 4, 2010. Retrieved March 13, 2010.
  43. ↑ Nesbit (1973). Wisconsin: a history. p. 273. ISBN 978-0-299-06370-2.
  44. ↑ Nesbit (1973). Wisconsin: a history. pp. 281, 309. ISBN 978-0-299-06370-2.
  45. ↑ Buenker, John (1998). Thompson, William Fletcher (ed.). The Progressive Era, 1893–1914. History of Wisconsin. Vol. 4. Madison, WI: State Historical Society of Wisconsin. pp. 25, 40–41, 62. ISBN 978-0-87020-303-9.
  46. ↑ "Turning Points in Wisconsin History: The Modern Environmental Movement". Wisconsin Historical Society. Archived from the original on December 4, 2010. Retrieved March 13, 2010.
  47. ↑ Buenker, John (1998). Thompson, William Fletcher (ed.). The Progressive Era, 1893–1914. History of Wisconsin. Vol. 4. Madison, WI: State Historical Society of Wisconsin. pp. 80–81. ISBN 978-0-87020-303-9.
  48. ↑ Ware, Alan (2002). The American direct primary: party institutionalization and transformation in the North. Cambridge, England: Cambridge University Press. p. 118. ISBN 978-0-521-81492-8.
  49. ↑ Ranney, Joseph. "Wisconsin's Legal History: Law and the Progressive Era, Part 3: Reforming the Workplace". Archived from the original on September 18, 2012. Retrieved March 13, 2010.
  50. ↑ Stark, John (1987). "The Establishment of Wisconsin's Income Tax". Wisconsin Magazine of History. 71 (1): 27–45. Archived from the original on 2017-02-02. Retrieved January 31, 2017.
  51. ↑ Stark, Jack (1995). "The Wisconsin Idea: The University's Service to the State". The State of Wisconsin Blue Book, 1995–1996. Madison: Legislative Reference Bureau. pp. 99–179. OCLC 33902087.
  52. ↑ Nelson, Daniel (1968). "The Origins of Unemployment Insurance in Wisconsin". Wisconsin Magazine of History. 51 (2): 109–21. Archived from the original on 2017-02-02. Retrieved January 31, 2017.
  53. ↑ A Short History of Wisconsin By Erika Janik page 149
  54. ↑ "Tommy Thompson: Human Services Reformer". September 4, 2004. Archived from the original on January 30, 2011. Retrieved March 13, 2010.
  55. ↑ Condon, Stephanie (March 11, 2011). "Wisconsin Gov. Scott Walker signs anti-union bill—but Democrats say they're the political victors". CBS News. Archived from the original on March 12, 2011. Retrieved March 12, 2011.
  56. ↑ Montopoli, Brian (June 5, 2012). "CBS News: Scott Walker wins Wisconsin recall election". CBS News. Archived from the original on November 10, 2013. Retrieved January 20, 2017.
  57. ↑ Governor Walker of Wisconsin signs right-to-work bill Archived ఫిబ్రవరి 23, 2017 at the Wayback Machine, nytimes.com, March 10, 2015.
  58. ↑ Stein, Jason (July 20, 2015). "Scott Walker Signs 20-Week Abortion Ban, Trooper Pay Raise". Milwaukee Journal Sentinel. Archived from the original on 2016-11-22. Retrieved November 24, 2016.
  59. ↑ Stein, Jason (July 8, 2011). "Walker Signs Concealed-Carry Measure Into Law". Milwaukee Journal Sentinel. Archived from the original on 2016-10-31. Retrieved October 30, 2016.
  60. ↑ Stein, Jason (December 7, 2011). "Walker Signs 'Castle Doctrine' Bill, Other Measures". Milwaukee Journal Sentinel. Archived from the original on 2016-10-31. Retrieved October 30, 2016.
  61. ↑ Strauss, Daniel (June 24, 2015). "Scott Walker Signs Two Pro-Gun Bills". Politico. Archived from the original on October 31, 2016. Retrieved October 30, 2016.
  62. ↑ Lawrence Martin (1965). The physical geography of Wisconsin. University of Wisconsin Press. p. 247. ISBN 978-0-299-03475-7. Retrieved September 14, 2010. Black River Escarpment.
  63. ↑ "The Eastern Ridges and Lowlands of Wisconsin". Wisconsin Online. Archived from the original on 2001-02-09. Retrieved September 14, 2010.
  64. ↑ Webcitation.org, Wisconline.com, September 14, 2010.
  65. ↑ United States Department of Agriculture Natural Resources Conservation Service (April 1999). "Wisconsin State Soil: Antigo Silt Loam". Archived 2017-05-16 at the Wayback Machine "ఆర్కైవ్ నకలు" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2017-05-16. Retrieved 2020-04-23.
  66. ↑ "Wisconsin". National Park Service. Archived from the original on July 25, 2008. Retrieved July 17, 2008.
  67. ↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; iw2006 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  68. ↑ Benedetti, Michael. "Climate of Wisconsin". The University of Wisconsin–Extension. Archived from the original on జనవరి 17, 2013. Retrieved ఏప్రిల్ 23, 2020.
  69. ↑ "Monthly Averages for Superior, WI (54880)—weather.com". Archived from the original on November 3, 2013. Retrieved May 29, 2013.
  70. ↑ "B03002 HISPANIC OR LATINO ORIGIN BY RACE—Wisconsin—2017 American Community Survey 1-Year Estimates". U.S. Census Bureau. July 1, 2017. Archived from the original on February 13, 2020. Retrieved October 11, 2018.
  71. ↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; PopEstUS అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  72. ↑ 72.0 72.1 "2016 American Community Survey—Demographic and Housing Estimates". United States Census Bureau. Archived from the original on February 13, 2020. Retrieved November 21, 2018.
  73. ↑ Population Division, Laura K. Yax. "Historical Census Statistics on Population Totals By Race, 1790 to 1990, and By Hispanic Origin, 1970 to 1990, For The United States, Regions, Divisions, and States". Archived from the original on ఆగస్టు 12, 2012. Retrieved ఏప్రిల్ 25, 2020.
  74. ↑ "Population of Wisconsin—Census 2010 and 2000 Interactive Map, Demographics, Statistics, Quick Facts—CensusViewer". Archived from the original on 2016-03-23. Retrieved July 23, 2015.
  75. ↑ Center for New Media and Promotions(C2PO). "2010 Census Data". Retrieved February 18, 2018.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  76. ↑ "2016 American Community Survey—Selected Social Characteristics". United States Census Bureau. Archived from the original on February 13, 2020. Retrieved November 21, 2018.
  77. ↑ "Wisconsin Blue Book 2003–2004" (PDF). Archived from the original (PDF) on సెప్టెంబరు 2, 2008. Retrieved ఏప్రిల్ 25, 2020.
  78. ↑ ""Ancestry: 2000", U.S. Census Bureau" (PDF). Archived from the original (PDF) on September 20, 2004. Retrieved July 25, 2010.
  79. ↑ Miller, Frank H., "The Polanders in Wisconsin" Archived ఆగస్టు 29, 2009 at the Wayback Machine, Parkman Club Publications No. 10. Milwaukee, Wis.: Parkman Club, 1896; retrieved January 29, 2008.
  80. ↑ "Wisconsin's Hmong Population" (PDF). University of Wisconsin–Madison Applied Population Laboratory. Archived from the original (PDF) on 2013-01-14. Retrieved April 26, 2010.
  81. ↑ U.S. Census website . Factfinder2.census.gov; retrieved August 2, 2013.
  82. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived (PDF) from the original on September 11, 2017. Retrieved June 18, 2017.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  83. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived (PDF) from the original on February 14, 2017. Retrieved June 18, 2017.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  84. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived (PDF) from the original on August 31, 2017. Retrieved June 18, 2017.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  85. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived (PDF) from the original on June 3, 2018. Retrieved May 7, 2018.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  86. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived (PDF) from the original on February 1, 2019. Retrieved February 22, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  87. ↑ "Data" (PDF). www.cdc.gov. Retrieved 2019-12-21.
  88. ↑ "Religious Landscape Study". May 11, 2015. Archived from the original on December 10, 2017. Retrieved December 9, 2017.
  89. ↑ Carroll, Brett E. (December 28, 2000). The Routledge Historical Atlas of Religion in America. Routledge Atlases of American History. Routledge. ISBN 978-0-415-92137-4.
  90. ↑ The Pew Forum. U.S.Religious Landscape Survey Archived జూలై 5, 2013 at the Wayback Machine, Appendix 1, p. 97. Pew Research Center, 2008.
  91. ↑ "The Association of Religion Data Archives | State Membership Report". www.thearda.com. Archived from the original on February 9, 2014. Retrieved December 16, 2013.
  92. ↑ "National Headquarters". Archived from the original on 2014-10-18. Retrieved October 12, 2014.
  93. ↑ "Table 5—Crime in the United States 2009". .fbi.gov. Archived from the original on 2013-10-14. Retrieved September 15, 2013.
  94. ↑ Office of Justice Assistance Archived జూలై 23, 2012 at the Wayback Machine
  95. ↑ Oja.wi.gov Archived ఏప్రిల్ 26, 2012 at the Wayback Machine
  96. ↑ "GDP by State". Greyhill Advisors. Archived from the original on 2012-02-03. Retrieved September 7, 2011.
  97. ↑ EconPost, Manufacturing industry top 10 states by GDP Archived జూన్ 25, 2012 at the Wayback Machine
  98. ↑ EconPost, Manufacturing industry top states by percentage of state economy Archived జూన్ 25, 2012 at the Wayback Machine
  99. ↑ Wisconsin Department of Workforce Development. Wisconsin County Unemployment Rates: March 2017. Retrieved May 19, 2017
  100. ↑ "WORKnet—Major Employer". Archived from the original on 2007-08-12. Retrieved November 11, 2007.
  101. ↑ "Total Cheese Production Excluding Cottage Cheese—States and United States: February 2010 and 2011" in United States Department of Agriculture, Dairy Products Archived జనవరి 13, 2012 at the Wayback Machine, p. 13.
  102. ↑ "American Cheese Production—States and United States: February 2010 and 2011" in United States Department of Agriculture, Dairy Products Archived జనవరి 13, 2012 at the Wayback Machine, p. 14.
  103. ↑ "Milk Cows and Production—23 Selected States: March 2011 and 2012" in United States Department of Agriculture, Milk Production[permanent dead link], p. 3.
  104. ↑ "Table 6: Per Capita Milk Production by State, 2003" in CITEC, The Dairy Industry in the U.S. and Northern New York Archived ఏప్రిల్ 26, 2012 at the Wayback Machine, p. 25.
  105. ↑ Wisconsin Milk Marketing Board, Wisconsin's Rank in the Nations's Dairy Industry: 2007
  106. ↑ 106.0 106.1 U.S. Department of Agriculture, Wisconsin Ag News—Cranberries Archived అక్టోబరు 13, 2017 at the Wayback Machine, June 27, 2017, p. 1.
  107. ↑ 107.0 107.1 United States Department of Agriculture. 2012 Census of Agriculture: United States Summary and State Data, Vol. 1 Archived డిసెంబరు 6, 2017 at the Wayback Machine. Washington, DC: 2014, pp. 475-476.
  108. ↑ Walters, Steven. "Doyle flips decision, puts cow on quarter". Milwaukee Journal Sentinel. Archived from the original on March 21, 2007. Retrieved March 30, 2007.
  109. ↑ Wisconsin Department of Agriculture, Trade and Consumer Protection. Alice in Dairyland Archived మే 25, 2017 at the Wayback Machine.
  110. ↑ Sherman, Elisabeth. "Wisconsin Finally Gets Around to Naming Cheese Their Official State Dairy Product". Food & Wine. Time Inc. Archived from the original on 2017-07-18. Retrieved July 10, 2017.
  111. ↑ Birgit Leisen, "Image segmentation: the case of a tourism destination". Journal of services marketing (2001) 15#1 pp: 49–66 on Oshkosh.
  112. ↑ Aaron Shapiro, The Lure of the North Woods: Cultivating Tourism in the Upper Midwest (University of Minnesota Press, 2015).
  113. ↑ Town of Sevastopol Comprehensive Plan 2028 Archived అక్టోబరు 29, 2014 at the Wayback Machine, November 2008, Chapter 4, page 11, (page 64 of the pdf).
  114. ↑ William H. Tishler, Door County's Emerald Treasure: A History of Peninsula State Park (Univ of Wisconsin Press, 2006)
  115. ↑ ""Commerce study slams film incentives law" The Business Journal of Milwaukee March 31, 2009". Bizjournals.com. March 31, 2009. Archived from the original on June 9, 2011. Retrieved July 25, 2010.
  116. ↑ 116.0 116.1 "U.S. Energy Information Administration—EIA—Independent Statistics and Analysis". Archived from the original on December 20, 2014. Retrieved December 20, 2014.
  117. ↑ http://thinkprogress.org/climate/2014/06/13/3448779/wisconsin-hits-renewable-goal-early/ Archived డిసెంబరు 20, 2014 at the Wayback Machine Thinkprogress—Wisconsin hits renewable goal
  118. ↑ "As wind power industry grows, so does opposition—Walla Walla Union". December 20, 2014. Archived from the original on 2014-12-20. Retrieved 2020-04-25.
  119. ↑ "Empire Builder". Archived from the original on July 9, 2015. Retrieved July 8, 2015.
  120. ↑ "Line Map | Metra". metrarail.com. Archived from the original on 2019-11-13. Retrieved 2019-11-13.
  121. ↑ Naylor. "Number and Percent of Total Population by Urban/Rural Categories for Wisconsin Counties: April 1, 2000". State of Wisconsin, Department of Administration. Archived from the original (PDF) on మార్చి 11, 2007. Retrieved ఏప్రిల్ 26, 2020.
  122. ↑ "Milwaukee (city), Wisconsin". U.S. Census Bureau. Archived from the original on ఫిబ్రవరి 7, 2014. Retrieved ఏప్రిల్ 26, 2020.
  123. ↑ Wisconsin Department of Revenue, "Wisconsin's Metropolitan Statistical Areas", Summer 2011.
  124. ↑ Rudolph, Frederick (1990). The American College and University: A History. The University of Georgia Press, Athens and London.
  125. ↑ Christopulos, Mike and Joslyn, Jay. "Legislators took license with ideas for slogan on plate" Milwaukee Sentinel 12-27-85; pg. 5, part 1
  126. ↑ "Wisconsin Fairs and Festivals—Travel Wisconsin". TravelWisconsin. Archived from the original on 2015-05-14. Retrieved May 5, 2015.
  127. ↑ 127.0 127.1 "Wisconsin Country Music Festivals". Eaux Claires. Archived from the original on 2017-06-23. Retrieved June 22, 2017.
  128. ↑ "WAMI—Wisconsin Area Music Industry". Archived from the original on 2015-04-23. Retrieved May 5, 2015.
  129. ↑ Pure Contemporary interview Archived అక్టోబరు 12, 2007 at the Wayback Machine with Anthony Puttnam
  130. ↑ Rick Romell (అక్టోబరు 19, 2008). "Drinking deeply ingrained in Wisconsin's culture". Milwaukee Journal Sentinel. Archived from the original on జనవరి 14, 2012. Retrieved ఆగస్టు 18, 2011.
  131. ↑ "Wisconsin Department of Revenue, Alcohol Age Questions". Archived from the original on డిసెంబరు 13, 2014. Retrieved ఏప్రిల్ 27, 2020.
  132. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on జనవరి 9, 2017. Retrieved మార్చి 12, 2016.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  133. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on జనవరి 30, 2015. Retrieved ఏప్రిల్ 27, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  134. ↑ "Wasted in Wisconsin". Milwaukee Journal Sentinel. Archived from the original on జూలై 15, 2010. Retrieved జూలై 25, 2010.
  135. ↑ Statistical Abstract of the United States: 2012 (PDF). U.S. Government Printing Office. 2012. p. 223. Archived from the original (PDF) on October 17, 2011. Retrieved November 23, 2012.
  136. ↑ "A Chronology Of Wisconsin Deer Hunting From Closed Seasons To Antlerless Permits" (Press release). Wisconsin Department of Natural Resources. November 12, 2005. Archived from the original on February 11, 2007. Retrieved March 16, 2007.
  137. ↑ Green Bay Packers, Inc., Fan Zone FAQ, accessed February 28, 2010. Archived మార్చి 18, 2010 at the Wayback Machine
  138. ↑ "Story of the Braves—History". Atlanta Braves. Archived from the original on October 30, 2015. Retrieved May 5, 2015.
  139. ↑ NBA Hoops Online Bucks History Archived మే 25, 2017 at the Wayback Machine, accessed February 17, 2015.
  140. ↑ "Milwaukee Wave Professional Indoor Soccer". Archived from the original on 2015-03-16. Retrieved May 5, 2015.
  141. ↑ "Wisconsin Intercollegiate Athletic Conference". Archived from the original on 2013-11-04. Retrieved April 10, 2013.
  142. ↑ "Milwaukee Mile Website—History". Milwaukeemile.com. Archived from the original on జూన్ 7, 2010. Retrieved ఏప్రిల్ 27, 2020.
  143. ↑ "Kenosha Velodrome Association". 333m.com. Archived from the original on 2011-01-28. Retrieved July 25, 2010.
  144. ↑ "Whistling Straits Named as Site for PGA Championships & Ryder Cup Matches". Cybergolf.com a CBS Sports partner. Archived from the original on 2014-08-26. Retrieved September 28, 2014.
  145. ↑ Greenstein, Teddy (July 5, 2014). "Erin Hills making changes in advance of 2017 U.S. Open". Chicago Tribune. Archived from the original on August 9, 2016. Retrieved June 15, 2016.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=విస్కాన్సిన్&oldid=4154513" నుండి వెలికితీశారు