66,860
edits
మార్పులు
చి
Wikipedia python library
'''ఆలిండియా రేడియో''' (అధికారికముగా '''ఆకాశవాణి''') ([[హిందీ]]: आकाशवाणी) [[భారత దేశం|భారతదేశ]] అధికారిక [[రేడియో]] ప్రసార సంస్థ. ఇది భారత ప్రభుత్వ సమాచార మరియు ప్రసార మంత్రిత్వశాఖ అధ్వర్యములో స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన [[ప్రసార భారతి]] (బ్రాడ్‌కాస్టింగ్ కార్పోరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా) యొక్క విభాగము. ఇది జాతీయ టెలివిజన్ ప్రసార సంస్థైన [[దూరదర్శన్]] యొక్క సోదర విభాగం.
ఆకాశవాణి ప్రపంచములోని అతిపెద్ద రేడియో ప్రసార వ్యవస్థలలో ఒకటి. దీని ప్రధాన కార్యాలయము పార్లమెంటు వీధిలో భారత పార్లమెంటు పక్కనే ఉన్న ఆకాశవాణి భవన్ లో ఉన్నది. ఆకాశవాణి భవన్ లో నాటక విభాగం, ఎఫ్.ఎం రేడియో విభాగం మరియు జాతీయ ప్రసార విభాగాలు ఉన్నాయి. దూరదర్శన్ ఢిల్లీ కేంద్రం కూడా ఆకాశవాణి భవన్లో 6వ అంతస్థులో ఉన్నది.
[[దస్త్రం:AIR Logo.jpg|right|thumb|100px|ఆకాశవాణి చిహ్నం]]
== చరిత్ర ==
[[భారతదేశం]] లో మొదటి రేడియో ప్రసారాలు [[1923]] [[జూన్]] లో "రేడియో క్లబ్ ఆఫ్ బొంబాయి" ద్వారా ప్రసారం చేయబడ్డాయి. దీని తరువాత 'బ్రాడ్ కాష్టింగ్ కంపెనీ' ఏర్పాటు చెయ్యబడింది. ప్రయోగాత్మకంగా జూలై [[1927]]లో [[కలకత్తా]], [[బొంబాయి]] నగరాలలో 'ఇండియన్ బ్రాడ్ కాష్టింగ్ కంపెనీ' ప్రసారాలు చేసింది. ఇండియన్ బ్రాడ్ కాష్టింగు కంపెనీ భారత ప్రభుత్వం ఆధ్వర్యంలో ఈ ప్రసారాలు చేసింది. ''1936'' సంవత్సరములో '''ఆకాశవాణి''' ప్రభుత్వ సంస్ధగా అవతరించింది. అంతకి పూర్వము ప్రైవేటు రేడియో క్లబ్బులు ఉండేవి.
[[దస్త్రం:Newdelhi90zu.jpg|right|thumb|200px|ఢిల్లీలో ఆకాశవాణి ప్రధాన భవనం]]
భారత దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చేసరికి 6 ఆకాశవాణి కేంద్రాలు ([[కలకత్తా]], [[ఢిల్లీ]], [[బొంబాయి]], [[మద్రాసు]], [[లక్నో]], [[తిరుచిరాపల్లి]]) మాత్రమే ఉన్నాయి. ఇప్పుడు 215 అకాశవాణి కేంద్రాలు 337 ప్రసార కేంద్రాల (144 MW కేంద్రాలు, 54 SW కేంద్రాలు, 139 ఎఫ్‌ఎం కేంద్రాలు)తో 77 ఆకాశవాణి కేంద్రాలు 99.13% ప్రజలకు ప్రస్తుతం ప్రజలకు సమాచారాన్ని, విజ్ఞానాన్ని, వినోదాన్ని అందిస్తున్నాయి.
ఇటీవలి కాలంలో టీవీ ఛానెళ్ల ప్రభావం తీవ్రంగా ఉన్నప్పటికీ ఎఫ్ ఎమ్ రేడియో చానెళ్లు అన్ని వర్గాల వారికీ శ్రవణానందాన్ని కలిగిస్తున్నాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్టంలో కల ఆకాశవాణి ప్రసార కేంద్రాలు [[అదిలాబాదు]], [[కడప]], [[విజయవాడ]], [[విశాఖపట్నం]], [[హైదరాబాదు]], [[అనంతపురం]], [[కర్నూలు]], [[కొత్తగూడెం (ఖమ్మం జిల్లా పట్టణము)|కొత్తగూడెం]], [[నిజామాబాదు]], [[తిరుపతి]], [[వరంగల్లు]].
ఇటీవలి కాలం లో ఎఫ్‌ఎం పై ఆకాశవాణి రెయిన్ బో (హైదరాబాదు , విజయవాడ) కేంద్రాలతో పాటు కొన్ని ప్రెవేటు ఎఫ్‌ఎం కేంద్రాలు ([[రేడియో మిర్చి]], [[రేడియో సిటీ]], [[బిగ్ ఎఫ్.ఎం.]], [[రెడ్ ఎఫ్.ఎం.]]) ప్రజాదరణ పొందుతున్నాయి. విద్యా ప్రసారాలకై [[జ్ఞానవాణి]] కేంద్రం (హైదరాబాదు , విశాఖపట్నం , ఇతర ముఖ్య నగరాలలో) పని చేస్తున్నది.
=== తెలుగులో తొలి ప్రసారాలు ===
ఆకాశవాణి తొలి తెలుగు ప్రసారాలు 1938 జూన్ 16న ప్రారంభమయ్యాయి. ఆరోజు సాయంత్రం 5.30గంటలకు సౌరాష్ట్ర రాగంలో త్యాగరాజ స్వామి రచించిన ''శ్రీ గణపతిని సేవింపరాదే'' అనే తెలుగు కృతిని తిరువెన్కాడు సుబ్రహ్మణ్యపిళ్లై నాదస్వరంపై వాయిస్తూండగా అదే తొలి ప్రసారంగా మద్రాసు కేంద్రం ప్రారంభమైంది. ఆ రాత్రే 8.15కు ''భారతదేశం-రేడియో'' అంశంపై ఆనాటి ఉమ్మడి మద్రాసు రాష్ట్ర ప్రధాని సర్ కూర్మా వెంకటరెడ్డినాయుడు తెలుగులో ప్రసంగించారు. తెలుగులో తొలి రేడియో ప్రసంగంగా భావించే ఈ ప్రసంగంలో ''నేనిప్పుడు చెన్నపట్నం నుంచి మాట్లాడుచున్నాను. మీరెక్కడా మంచి వినుచున్నారో నేను చెప్పజాలను. కానీ అనేక స్థలములయందు ఉండి వినుచున్నారని తలచుచున్నాను. నేనీ రోజున చెప్పవలసినదేమనగా ఆకాశవాణి యొక్క ఉపయోగములే. దీన్నే ఇంగ్లీషులో రేడియో అందురు'' అని ప్రారంభించారు.<br />
మద్రాసు కేంద్రం తొలి తెలుగు ప్రసంగాల్లో 1938 జూన్ 18న ''సజీవమైన తెలుగు'' అనే అంశంపై [[గిడుగు రామమూర్తి పంతులు]], జూన్ 21న ''మన ఇల్లు-దాని అందము చందము'' అనే అంశంపై [[కోలవెన్ను రామకోటేశ్వరరావు]], జూన్ 23న ''[[రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్|రవీంద్రుడు]]'' గురించి [[బెజవాడ గోపాలరెడ్డి]] 15నిమిషాల వ్యవధి గల ప్రసంగాలు చేశారు. [[ముద్దుకృష్ణ]] రాసిన ''అనార్కలి'' మద్రాసు కేంద్రం నుంచి ప్రసారమైన తొలి తెలుగు నాటకం. 1938 జూన్ 24 రాత్రి 8.30గంటలకు ఆ నాటకం ప్రసారమైంది. రేడియో నాటకాన్ని [[ఆచంట జానకీరాం]] రూపొందించారు. అనార్కలి పాత్రని పున్నావఝుల భానుమతి(రేడియో భానుమతిగా సుప్రసిద్ధులు) ధరించగా, సలీం పాత్రను [[దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి]], అక్బర్ పాత్రను అయ్యగారి వీరభద్రరావు ధరించారు.<br />
1938 జూన్ 25 రాత్రి తొలిగా జానపద సంగీతం ప్రసారమైంది. మద్రాసు ప్రసారాల తొలి తెలుగు వ్యాఖ్యాత మల్లంపల్లి ఉమామహేశ్వరరావు (ప్రముఖ చరిత్ర పరిశోధకులు మల్లంపల్లి సోమశేఖరశర్మ సోదరుడు). ఆయన రేడియో తాతయ్యగా పిల్లల కార్యక్రమాల ద్వారా సుప్రసిద్ధులు.<ref>''ఆకాశవాణి... వార్తలు చదువుతున్నది...'' శీర్షికన సుధామ రాసిన వ్యాసం([[తెలుగు వెలుగు]]; ఫిబ్రవరి 2014 సంచిక)</ref>
=== హైదారాబాద్, విజయవాడ కేంద్రాల ప్రారంభం ===
== విశేషాలు ==
1938లో మద్రాసు ఆకాశవాణి కేంద్రములో తెలుగు కార్యక్రమాలు ప్రారంభమైనప్పుడు తేనెలొలికే తెలుగులో తొలి సారి తన వాణిని వినిపించిన మొదటి మహిళా అనౌన్సర్‌ శ్రీమతి పున్నావజ్జుల భానుమతిగారు. ఈమెను 'రేడియో భానుమతి' అని కూడా పిలుస్తారు. ఈమె కూతురు జ్యోత్స్న కూడా రేడియో అనౌన్సర్‌గా రిటైర్‌ అయ్యింది. తెలుగులో మొదటి రేడియో నాటకం 'అనార్కలి' మద్రాసు కేంద్రం ద్వారా 1938 జూన్‌లో ప్రసారమైంది.<ref>http://www.andhraprabha.in/special/article-95996</ref> శ్రీయుత [[విశ్వనాథ సత్యనారాయణ]], వింజమూరి నరసింహరావు, ముద్దుకృష్ణ సమర్పించి నటించారు.
==ఫోన్ లో వార్తలు==
25 ఫిబ్రవరి 1998 నాడు ఆకాశవాణి 'టెలిఫోన్ చేస్తే వార్తలు చెప్పే విధానం' ప్రవేశపెట్టింది. దీని పేరు ఎన్.ఓ.పి (న్యూస్ ఆన్ ఫోన్). ఈ సేవలు ఛెన్నై, ముంబై, హైదరాబాదు, పాట్నా, అహమ్మదా బాద్, బంగళూరు, జైపూరు, తిరుననంతపురం, ఇంఫాల్, లక్నో, రాయపూర్, గువహతి, షిమ్లా నగరాల నుంచి ప్రసారమవుతాయి. ఈ సేవ ప్రాంతీయ, ఎస్.టి.డి., ఐ.ఎస్.డి., ఫోనుల ద్వారా పొందవచ్చును. ఈ దిగువ ఇచ్చిన టెలిఫోనులకు ఫోన్ చేస్తే ఈ సేవలు పొందవచ్చును. ప్రతీ కాల్ రేటు 'ప్రీమియం కాల్' రేటు అయిన రూ.1.20 (లోకల్) మరియు 2.40 (ఇంట్రా సర్కిళ్ళు) నిమిషమునకు పడుతుంది జి.ఎస్.ఎమ్ చందాదారులకు. పి.ఎస్.టి.ఎన్. చందాదారులకు 60 మరియు 30 సెకన్ల పల్స్ రేటు పడుతుంది.
{| class="wikitable"
! సంఖ్య
! నగరం
! టెలిఫోన్ నెంబరు
! భాష
|----
| 1.
| చెన్నై
| 044-24671111/125800
| తమిళము
|-
|
|
| 044-24672222/125900
| ఇంగ్లీషు
|-
|-2nd row
|----
| 2.
| ఢిల్లీ
| 011-23324242/1258
| హిందీ
|-
|
|
| 011-23324343/1259
| ఇంగ్లీషు
|-
|-3rd row
| 3.
| ముంబై
| 022-22815420/1258
| హిందీ
|-
|
|
| 022-22817009/1259
| మరాఠీ
|-
|-4th row
| 4.
| హైదరాబాద్
| 125900
| తెలుగు
|-
|
|
| 040-23319774/125800
| ఇంగ్లీషు
|-
|-5th row
| 5.
| పాట్నా
| 0612-2222745
| హిందీ
|-
|-5th row
| 6.
| అహమ్మదాబాద్
| 079-27542119/125900
| హిందీ
|-
|
|
| 079-27542120/125800
| గుజరాతీ
|-
|-6th row
| 7.
| బెంగళూరు
| 080-22377530/125900
| ఇంగ్లీషు
|-
|
|
| 080-22377525/125800
| కన్నడ
|-
|-7th row
| 8.
| తిరువనంతపురం
| 0471-2335700/125800
| ఇంగ్లీషు
|-
|
|
| 0471-2335702/125900
| మళయాళము
|-
|-8th row
| 9.
| జైపూర్
| 0141-2228632/125800
| హిందీ (జాతీయ)
| హిందీ (ప్రాంతీయం)
|-
|-9th row
| 10.
| ఇంఫాల్
| 0385-2440814/125800
| మణిపురి
|-
|
|
| 0385-2441303/125900
| ఇంగ్లీషు
|-
|-10th row
| 11.
| లక్నో
| 0522-2210007/125800
| హిందీ
|-
|
|
| 0522-2210008/125900
| ఇంగ్లీషు
|-
|-11th row
| 12.
| రాయ్ పూర్
| 0771-2446122/125900
| హిందీ
|-
|
|
| 0771-2446111/125800
| ఇంగ్లీషు
|-
|-12th row
| 13.
| గువహతి
| 0361-2667712/125800
| అస్సామీస్
| ఇంగ్లీషు
|-
|-13th row
| 14.
| సిమ్లా
| 0177-2658806/125800
| హిందీ (ప్రాంతీయం)
| హిందీ (జాతీయ)
|-
|-14th row
|}
==బయటి లింకులు==
* [http://www.allindiaradio.org/schedule/freq_sr.html ఆకాశవాణి దక్షిణ ప్రాంత స్టేషన్ పౌనపుణ్యం, తరంగ దీర్ఘ వివరాలు]
* [[ఆల్ ఇండియా రేడియో వెబ్ సైట్]] [[http://www.allindiaradio.org]]
* [[ఆకాశవాణి వార్తలు - ప్రసార భారతి]] [[http://www.newsonair.com]]