సాహిత్యం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

'''సాహిత్యం''' ([[లాటిన్|లాటిన్]] ''litterae'' నుండి (బహువచనం); అక్షరం) అనేది రచనల చేసే కళ మరియు ఇది ప్రచురించబడిన వనరులకు మాత్రమే పరిమితం కాదు (అయితే, కొన్ని పరిస్థితుల్లో వాటిని మినహాయించవచ్చు). సాధారణంగా చెప్పాలంటే, ''సాహిత్యం'' అనే పదానికి అర్థం "అక్షరాలతో సాన్నిహిత్యం" ("కళలు మరియు అక్షరాలు"లో వలె). రెండు ప్రాథమిక రచనా సాహిత్య వర్గాల్లో కల్పన మరియు కల్పనేతర వర్గాలు ఉన్నాయి.

వ్యక్తులు కొన్నిసార్లు "సాహిత్యం" మరియు కొన్ని ప్రముఖ రచనలను వేరు చేస్తారు. "సాహిత్య కల్పన" మరియు "సాహిత్య శ్రేష్టత" పదాలను వ్యక్తిగత రచనలను వేరు చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు. విమర్శకులు వర్గీకరణ "సాహిత్యం" నుండి రచనలను మినహాయించవచ్చు, ఉదాహరణకు, చెడు వ్యాకరణం లేదా వాక్యనిర్మాణం ఆధారంగా, అసహజ లేదా అసాధారణ కథ లేదా అసంబద్ధ పాత్రల చిత్రీకరణ మొదలైనవి. కొన్నిసార్లు, ఒక రచనను దానిలో ప్రధాన అంశం లేదా నేపథ్యం ఆధారంగా మినహాయించవచ్చు: శృంగారం, నేర సృజనాత్మక రచన (మర్మమైన), శాస్త్రీయ సృజనాత్మక రచన, భయానక లేదా కల్పనాశక్తి వంటి సాహిత్య సృజనాత్మక రచనలు అన్నింటిని ఒకానొక సమయంలో సాహిత్య సర్వదేవతాలయం నుండి మినహాయించారు మరియు ప్రాధాన్యత ఆధారంగా, వాడుకలోకి రావచ్చు లేదా రాకపోవచ్చు.

''గిల్గామెష్ ఇతిహాసం'' అనేది ప్రారంభ సాహిత్య రచనల్లో ఒకటి. ఈ బాబిలోనియన్ ఇతిహాస పద్యం సుమెరియాన్ కథల నుండి ఉద్భవించింది. సుమెరియన్ కథలు పురాతనమైనప్పటికీ (ఇవి 2100 B.C.కి చెందినవి), ఇవి 1900 BCలో రచించబడి ఉండవచ్చు. ఈ ఇతిహాసం వీరత్వం, స్నేహం, విషాదాల నేపథ్యాలు మరియు అనంత జీవితం కోసం అన్వేషణతో నిండి ఉంటుంది.

వేర్వేరు చారిత్రక కాలాల్లో సాహిత్యం యొక్క పలు విలక్షణతలు ఉద్ఘాటించబడ్డాయి. ప్రారంభ రచనల్లో ఎక్కువగా బహిరంగ లేదా రహస్య ధార్మికత లేదా సందేశాత్మకత ఉండేవి. నీతి లేదా ఆజ్ఞాపన సాహిత్యం ఇటువంటి వనరుల నుండి ఉద్భవించింది. ప్రేమ యొక్క అసాధారణ స్వభావం మధ్య యుగం నుండి అభివృద్ధి చెందింది, అయితే ఏజ్ ఆఫ్ రీజన్ కారణంగా జాతీయతా ఇతిహాసాలు మరియు తాత్విక చిన్న గ్రంథాలు వెలుగు చూశాయి. కాల్పనికవాదం ప్రముఖ జానపద సాహిత్యం మరియు భావావేశ సాహిత్యాలను ఉద్ఘాటించింది, కాని 19వ శతాబ్దం పాశ్చాత్య ప్రాంతాల్లో ఏదీ వాస్తవం తెలుసుకునేందుకు వాస్తవికతావాదం మరియు సహజవాదాల దశకు మార్గాన్ని విడిచిపెట్టింది. 20వ శతాబ్దంలో పాత్ర వర్ణన మరియు అభివృద్ధి కోసం ప్రతీకావాదం మరియు [[మానసిక శాస్త్రము|మనస్తత్వ]] అంశాలకు ప్రాధాన్యత వచ్చింది.

పద్యం అనేది కవిత్వంలో రాసిన ఒక సంరచన (అయితే కవిత్వాన్ని ఇతిహాసం మరియు నాటకీయ కల్పనా రచనలకు కూడా సమానంగా ఉపయోగిస్తారు). పద్యాలు ఎక్కువగా మనశ్చిత్రం, అమూల్యమైన పదాల ఎంపిక మరియు రూపకాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది; ఇవి ఊనికల నమూనాల (మెట్రిక్ అడుగు) గల లేదా వేర్వేరు పొడవు ఉండే పదాంశాల నమూనాల రూపంలో ఉండవచ్చు (ప్రామాణిక ఛందశ్శాస్త్రంలో ఉన్నట్లు); మరియు అవి ప్రాసను కలిగి ఉండవచ్చు లేదా ఉండకపోవచ్చు. ఒక వ్యక్తి వెంటనే [[కవి|కవిత్వాన్ని]] సరిగ్గా చెప్పలేరు. అయితే సాధారణంగా సాహిత్యం వలె కవిత్వంలో ఉపయోగించే పదాల ''లాంఛనప్రాయ'' లక్షణాలను{{dash}} పదాల రాతపూర్వక లేదా వాచక రూపాల లక్షణాలను ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తారు, ఇది అర్థవంతంగా ఉంటుంది. మాపకం పదాంశాలు మరియు వాచక ప్రాసలపై ఆధారపడి ఉంటుంది; ప్రాస మరియు అనుప్రాసలు పదాల శబ్దంపై ఆధారపడి ఉంటాయి.

కవిత్వం ఇతర సాహిత్య రూపాలను కూడా కలిగి ఉంది. ప్రారంభ ఉదాహరణల్లో సుమేరియన్ ''ఎపిక్ ఆఫ్ గిల్గామెష్'' (2700 B.C. కాలానికి చెందినది), [[బైబిల్|బైబిల్‌]]లో భాగాలు, ఉనికిలో ఉన్న [[హోమర్|హోమర్]] రచనలు (''ఇలియడ్'' మరియు ''ఒడీస్సీ'' ) మరియు [[ఇతిహాసములు|భారతీయ ఇతిహాసాలు]] ''[[రామాయణము|రామాయాణం]]'' మరియు ''[[మహా భారతము|మహాభారతం]]'' ఉన్నాయి. మౌఖిక సంప్రదాయాలపై ప్రధానంగా ఆధారపడిన సంస్కృతుల్లో కవిత్వం యొక్క లాంఛనప్రాయ లక్షణాలు తరచూ ఒక ధారణానుకూలమైన కార్యాచరణను కలిగి ఉంటాయి మరియు ముఖ్యమైన వాచకాలు: చట్టబద్దమైన, వంశావళి లేదా నీతి ఉదాహరణకు, ముందుగా పద్య రూపంలో కనిపిస్తుంది.

కొన్ని కవిత్వాలు నిర్దిష్ట రూపాలను ఉపయోగిస్తాయి. ఉదాహరణల్లో ముక్తకం, హాస్యకవిత మరియు పదము ఉన్నాయి. జపాన్ భాషలో రాసిన ఒక సాంప్రదాయక ముక్తకం ప్రకృతికి సంబంధించింది, దీనిలో పదిహేడు ఓంజీ (వర్ణాలు) మూడు పంక్తుల్లో ఐదు, ఏడు మరియు ఐదు వలె ఉన్నాయి మరియు ఒక కాలాన్ని సూచించే ఒక నిర్దిష్ట పదం ఒక కిగో కూడా ఉంది. ఒక హాస్యకవిత ఐదు పంక్తులను కలిగి ఉంటుంది, ఇది AABBA యొక్క ఒక ప్రాస పద్ధతిని మరియు 3,3,2,2,3 పంక్తి పొడవులతో బలంగా పలికే వర్ణాలు కలిగి ఉంటుంది. ఇది సాంప్రదాయకంగా ప్రకృతికి తక్కువ భక్తి ధోరణిని కలిగి ఉంది. ఒక సాధారణ కవిత్వ నిర్మాణానికి అనుగుణంగా లేని కవిత్వాన్ని "స్వేచ్ఛా పద్యం" అని పిలుస్తారు.

భాష మరియు ఆచారాలు కొన్ని కవిత్వ నియమాలను నిర్దేశిస్తాయి: పెర్షియన్ కవిత్వం ఎల్లప్పుడూ ప్రాసతో ఉంటుంది, గ్రీకు కవిత్వం అరుదుగా ప్రాసలను కలిగి ఉంటుంది, ఇటాలియన్ లేదా ఫ్రెచ్ [[కవి|కవిత్వం]] తరచూ కలిగి ఉంటుంది, ఆంగ్లం మరియు జర్మన్ [[కవి|కవిత్వం]] కలిగి ఉండవచ్చు, లేకపోవచ్చు. అయితే ఆంగ్లం కవిత్వం యొక్క అత్యధిక పదసమాహార శైలి, ముక్తపద్యం, దీనిని [[విలియం షేక్‌స్పియర్|షేక్‌స్పియర్]] మరియు మిల్టాన్ రచనల్లో గమనించవచ్చు, ఇవి ప్రాస లేని లఘువులను కలిగి ఉంటాయి. కొన్ని భాషల్లో పొడవైన పంక్తులను ఇష్టపడతారు; కొన్ని భాషల్లో చిన్న పంక్తులను ఇష్టపడతారు. ఈ సంప్రదాయాల్లో కొన్ని నిర్దిష్ట భాష యొక్క పదావళి మరియు వ్యాకరణాలను ఇతరుల వాటిలో కాకుండా నిర్దిష్ట నిర్మాణాల్లో అమర్చడం ఫలితంగా జనించాయి; ఉదాహరణకు, కొన్ని భాషల్లో ఇతర భాషలు కంటే మరింత ప్రాసతో కూడిన పదాలు ఉంటాయి లేదా సాధారణంగా పెద్ద పదాలు ఉంటాయి. ఇతర వ్యవస్థీకృత సంప్రదాయాలు చారిత్రక ప్రమాదాలు ఫలితంగా జనించాయి, అంటే ఒక భాషలోని పలువురు వాచకులు ఒక నిర్దిష్ట నైపుణ్యం గల లేదా ప్రముఖ కవి కూర్చిన ఒక పద్య రూపంతో ఉత్తమ కవిత్వానికి అనుబంధించబడి ఉంటారు.

రంగ స్థలం కోసం రచనలు (కింద చూడండి) సాంప్రదాయకంగా పద్య రూపాన్ని కలిగి ఉంటాయి. ప్రస్తుతం ఇది నాటకశాల మరియు సంగీత నాటకాల వెలుపల చాలా అరుదుగా కనిపిస్తుంది, అయితే పలువురు నాటక భాష అంతర్గతంగా కవిత్వాన్ని కలిగి ఉంటుందని వాదిస్తారు.

ఆంగ్లంలో 'ఎస్సే' అనే దానిని 'ప్రయత్నం' నుండి తీసుకున్నారు. కనుక, ఒక వ్యక్తి అపరిమిత, రెచ్చగొట్టే మరియు/లేదా అనిశ్చయ వ్యాసాలను రాయవచ్చు. "ఎస్సేస్" అనే పదం మొట్టమొదటిగా మిచెల్ డె మోటాయిగ్నే యొక్క స్వీయ ప్రతిబింబ కవితాశక్తులకు వర్తించారు--నేటికి కూడా ఇతను ఈ సాహిత్య రూపానికి పితామహుడు వలె ఖ్యాతిని కలిగి ఉన్నాడు.

* లేడీ మురాసాకీ యొక్క రచనలు{{fact|date=January 2011}}, ఇబ్న్ తుఫెయిల్‌చే అరబిక్ ''Hayy ibn Yaqdhan'' , ఇబ్న్ ఆల్-నాఫిస్‌చే అరబిక్ ''Theologus Autodidactus'' మరియు లుయో గౌంజాజాంగ్‌చే చైనీస్ ''రొమాన్స్ ఆఫ్ ది త్రీ కింగ్‌డమ్'' {{fact|date=January 2011}}.

ఐరోపాలోని ప్రారంభ నవలలను ఒక ముఖ్యమైన సాహిత్యంగా పరిగణించేవారు కాదు ఎందుకంటే "సాధారణ" వచనాలను రాయడం సులభంగా మరియు అప్రధానంగా భావించేవారు. అయితే ఆ వచనాల రచన ఎటువంటి కవిత్వ రూపాలను కలిగి లేకుండా రసికమైన ఆహ్లాదాన్ని అందిస్తుందని స్పష్టమైంది. అంతే కాకుండా, పద్య నిర్మాణాన్ని అనుసరించిన స్వేచ్ఛా రచయితలు తరచూ మరింత క్లిష్టమైన కథాంశంగా అనువదిస్తారు లేదా ఒకరి కంటే మరింత వివరణాత్మకంగా వివరిస్తారు, సాధారణంగా వివరణాత్మక కవిత్వంలో గుర్తించవచ్చు. ఈ స్వేచ్ఛ ఒక రచయిత పలు వేర్వేరు సాహిత్యం మరియు ప్రదర్శన కళలతో—కవిత్వంతో సహా—ఒక ఏకైక నవల పరిధిలో ప్రయోగం చేసేందుకు అనుమతిస్తుంది.

[[తత్వము|తాత్విక]], [[చరిత్ర|చారిత్రక]], పత్రికా, న్యాయ మరియు శాస్త్రీయ రచనలను సాంప్రదాయకంగా సాహిత్యం వలె పేర్కొంటారు. ఇవి ఉనికిలో ఉన్న పురాతన గద్య రచనలను అందిస్తున్నాయి; నవలలు మరియు గద్య కథలను వాస్తవమైన రచనలు లేదా యదార్థ కథలు నుండి వేరు చేయడానికి "కల్పన" రచనలు అనే పేరును ఉపయోగిస్తారు, వీటిని రచయితలు చారిత్రకంగా గద్య రూపంలో రచించారు.

అభివృద్ధులు మరియు ప్రత్యేక అంశాలు నూతన శాస్త్రీయ పరిశోధనను అత్యధిక ప్రేక్షకులకు అందుబాటులో లేని కారణంగా, విజ్ఞాన శాస్త్రం యొక్క "సాహిత్య" స్వభావాన్ని గత రెండు దశాబ్దాల్లో తక్కువగా సూచిస్తున్నారు. ప్రస్తుతం, విజ్ఞాన శాస్త్రం ఎక్కువగా వార్తా పత్రికలలో కనిపిస్తుంది. [[అరిస్టాటిల్|అరిస్టాటిల్]], [[నికోలాస్ కోపర్నికస్|కోపెర్నికస్]] మరియు [[ఐజాక్ న్యూటన్|న్యూటన్‌]]ల విజ్ఞాన శాస్త్ర రచనలు ఇప్పటికీ మంచి విలువను కలిగి ఉన్నాయి, కాని వారిలో విజ్ఞాన శాస్త్రానికి కాలం గడిచిపోయిన కారణంగా, అవి శాస్త్రీయ సూచన వలె ఉపయోగపడవు. అయితే, ఇవి సాహిత్య అధ్యయనం యొక్క అత్యధిక కార్యక్రమాల్లో ఉపయోగించడానికి అత్యధిక సాంకేతిక సమాచారంగా మిగిలిపోయాయి. "విజ్ఞాన శాస్త్ర చరిత్ర" కార్యక్రమాల్లో మినహా, విద్యార్థులు చాలా అరుదుగా ఇటువంటి పుస్తకాలను చదువుతారు.

తత్వశాస్త్రం కూడా ఒక అభివృద్ధి చెందుతున్న విద్యావిషయక అంశంగా మారిపోయింది. దీని అభ్యాసకుల్లో ఎక్కువమంది ఈ పరిస్థితి విజ్ఞాన శాస్త్రాలతో ఎక్కువగా సంభవిస్తుందని విచారిస్తున్నారు; అయితే, అత్యధిక నూతన తాత్విక రచనలు విద్యా విషయక వార్తా పత్రికలలో కనిపిస్తున్నాయి. చరిత్రలోని ప్రముఖ తత్వవేత్తలు—[[ప్లేటో|ప్లాటో]], [[అరిస్టాటిల్|అరిస్టాటిల్]], అగస్టైన్, డెస్కార్టెస్, నైట్జే—ఇతర రచయితలు వలె మూలపురుషులు వలె గుర్తింపు పొందారు. సిమోన్ బ్లాక్‌బర్న్ యొక్క రచనలు వంటి ఇటీవల తత్వశాస్త్ర రచనల్లో కొన్ని "సాహిత్యం" అనే స్థాయిలో ఉన్నట్లు పేర్కోన్నారు; కాని వాటిలో ఎక్కువ పుస్తకాలు కావు మరియు తర్కం వంటి కొన్ని విభాగాలు [[గణితము|గణితశాస్త్ర]] స్థాయిలో చాలా సాంకేతికంగా ఉన్నాయి.

చారిత్రక రచనల్లో ఎక్కువ భాగం సాహిత్యం స్థాయిలో ఉంటుంది, ప్రత్యేకంగా ఈ సాహిత్యక్రియను సృజనాత్మక వాస్తవికతగా పేర్కొంటారు. అలాగే వార్తారచనలో కూడా ఎక్కువ భాగం సాహిత్య వార్తా రచన వంటి వాటిని చెప్పవచ్చు. అయితే ఈ రంగాలు బాగా విస్తరించాయి మరియు తరచూ ఒక ప్రధాన ప్రయోజనవాదాన్ని కలిగి ఉంటాయి: డేటాను రికార్డ్ చేయడానికి లేదా తక్షణ సమాచారాన్ని తెలియజేయడానికి. ఫలితంగా, ఈ రంగాల్లో రచనల్లో తరచూ ఒక సాహిత్య స్థాయి నాణ్యత కనిపించడం లేదు, అయితే దాని ఉత్తమ అంశాలు నాణ్యతను కలిగి ఉంటాయి. ప్రధాన "సాహిత్య" చరిత్రకారుల్లో హీరోడోటస్, థుసేడిడాస్ మరియు ప్రోకోపియుస్‌లు ఉన్నారు, వీరు అందరినీ ప్రామాణిక సాహిత్య వ్యక్తులుగా పేర్కొంటారు.

న్యాయం ఒక అత్యల్ప స్పష్టమైన సందర్భాన్ని అందిస్తుంది. [[ప్లేటో|ప్లాటో]] మరియు [[అరిస్టాటిల్|అరిస్టాటిల్]] యొక్క కొన్ని రచనలు లేదా [[బైబిల్|బైబిల్‌]]లోని ప్రారంభ భాగాలను న్యాయ సంబంధిత సాహిత్యంగా పరిగణిస్తారు. బాబిలోన్ యొక్క హమ్మురాబీలోని న్యాయ పట్టికలను కూడా పరిగణిస్తారు. బేజాంటైన్ సామ్రాజ్యంలోని జస్టినియాన్ I పాలనలో కార్పస్ జ్యూరిస్ సివిలిస్ క్రోడీకరించిన రోమన్ సాంఘిక చట్టం ప్రముఖ సాహిత్యం వలె ఖ్యాతిని కలిగి ఉంది. [[రాజ్యాంగం|రాజ్యాంగాలు]] మరియు న్యాయ నియమాలతో సహా, పలు దేశాల ఆధార పత్రాలను సాహిత్యం వలె పరిగణించవచ్చు; అయితే, అత్యధిక న్యాయ సంబంధిత రచనలు అరుదుగా అధిక సాహిత్య ప్రతిభను కలిగి ఉంటాయి, ఎందుకంటే వాటిని [[wikt:garrulous|అతివాగుడుతనం]] లేకుండా రూపొందించబడినవి.

గేమ్ రూపకల్పన రచనలు ఆటను ఆడే క్రీడాకారుడికి కనిపించవు మరియు వీటిని ఒక ఆటను రూపొందించే సమయంలో సహకారంలో అర్థం చేసుకోవడానికి, ఊహించడానికి మరియు క్రమబద్ధతను నిర్వహించడానికి డెవలపర్లు మరియు/లేదా ప్రచురణకర్తలు మాత్రమే చూస్తారు, ఈ విభాగాల్లో ప్రేక్షకులు సాధారణంగా తక్కువ బాధ్యతను కలిగి ఉంటారు. అయితే, పలు గేమ్ రచనల్లో గల ఆసక్తికరమైన కథలు మరియు వివరణాత్మక ప్రపంచాలు వాటిని ఒక గోప్య సాహిత్య రచనలుగా నిరూపిస్తున్నాయి.

ఒక [[నాటకము|నాటకం]] లేదా రూపకం సంవత్సరాలకొద్ది నిరంతరంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న మరొక ప్రామాణిక సాహిత్య రూపాన్ని అందిస్తుంది. ఇది సాధారణంగా పాత్రల మధ్య ప్రధాన సంభాషణలను కలిగి ఉంటుంది మరియు సాధారణంగా చదవడానికి కాకుండా రంగస్థల / నాటకశాల (నాటకశాలను చూడండి) ప్రదర్శనను లక్ష్యంగా చేసుకుంటుంది. 18వ మరియు 19వ శతాబ్దాల్లో, నాటకశాల కవిత్వం, నాటకం మరియు [[భారతీయ సంగీతము|సంగీతాల]] కలయికతో అభివృద్ధి చెందింది. దాదాపు అన్ని నాటకాలు ఇటీవల కాలం వరకు గద్య రూపాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. షేక్‌స్పియర్ ఒక ప్రధాన నాటకంగా చెప్పవచ్చు. ఉదాహరణకు రోమియో అండ్ జూలియెట్ అనేది ఒక ప్రామాణిక ప్రేమ నాటకం, సాధారణంగా దీనిని సాహిత్యం వలె అంగీకరిస్తారు.

గ్రీకు నాటకం మనకి తెలిసిన రూపంలో నాటకం యొక్క ప్రారంభ రూపానికి ఉదాహరణగా చెప్పవచ్చు. ఒక నాటక సాహిత్యక్రియ వలె విషాదాంత నాటకం [[మతము|మతపరమైన]] మరియు సాంఘిక [[పండుగ|ఉత్సవాల]]కు సంబంధించిన ఒక ప్రదర్శనగా అభివృద్ధి చెందింది, సాధారణంగా ఇవి బాగా ప్రజాదరణ పొందిన [[చరిత్ర|చారిత్రక]] లేదా పురాణా గాథ నేపథ్యాల ఆధారంగా అభివృద్ధి చేయబడతాయి. విషాదాంత నాటకాలు సాధారణంగా చాలా తీవ్రమైన నేపథ్యాలను కలిగి ఉంటాయి. నూతన సాంకేతికతల సృష్టితో, రంగస్థలానికి ఉద్దేశించని రచనలు ఈ రూపానికి జోడించబడ్డాయి. 1938లో వార్ ఆఫ్ ది వరల్డ్స్ (రేడియో) రేడియా ప్రసారం కోసం రచించిన సాహిత్య సృష్టి మరియు నాటకాల్లో పలు రచనలను చలన చిత్రాలు మరియు టెలివిజన్ కార్యక్రమాలు కోసం ఉపయోగించారు. అదే విధంగా, టెలివిజన్, చలన చిత్ర మరియు రేడియో సాహిత్యాలను ముద్రణ లేదా ఎలక్ట్రానిక్ మాధ్యమాలు ఉపయోగించుకున్నాయి.

* [[సినిమా|చలనచిత్రాలు]], వీడియోలు మరియు ప్రసార సోప్ ఓపెరాలు ఒక సముచిత స్థానాన్ని పొందాయి, ఇవి తరచూ గద్య కల్పన కథల కార్యాచరణను కలిగి ఉంటాయి.

ఒక '''సాహిత్య ప్రక్రియ''' లేదా '''సాహిత్య పరికరాన్ని''' పాఠకునికి ఒక నిర్దిష్ట ప్రభావాన్ని అందించడానికి సాహిత్య రచనలో ఉపయోగిస్తారు. సాహిత్య ప్రక్రియ మరియు సాహిత్య కళకు వ్యత్యాసం సైనిక విధానాల నుండి సైనిక వ్యూహానికి ఉన్నంత వ్యత్యాసం ఉంది. కనుక, ''డేవిడ్ కాపర్‌ఫీల్డ్'' నిర్దిష్ట అంశాల్లో వ్యంగ్యరచనను చేసినప్పటికీ, ఇది కామిక్ నవల రకానికి చెందినది మినహా వ్యంగ్యరచన కాదు. దీనికి విరుద్ధంగా, ''బ్లీక్ హౌస్'' వ్యంగ్య రచన చేస్తాడు, కనుక ఇది వ్యంగ్య నవల రకానికి చెందినది. ఇదే విధంగా, ఒక పద్ధతిని ఉపయోగించడం వలన ఒక నూతన రకం అభివృద్ధి అవుతుంది, దీనికి ఉదాహరణకు శామ్యూల్ రిచర్డ్‌సన్‌చే మొట్టమొదటి ఆధునిక నవల్లో ఒకటి ''పమేలా'' చెప్పవచ్చు, దీనిలో ఉపయోగించిన లేఖల ద్వారా కథ చెప్పిన పద్ధతి లేఖల ద్వారా కథా నవల యొక్క పద్ధతిని పటిష్టం చేసింది, దీనిని అప్పటికే కొన్నిసార్లు ఉపయోగించారు, కాని ఈ స్థాయిలో ప్రాచుర్యం పొందలేదు.

సాహిత్య విమర్శలో ఒక సాహిత్య విభాగం సమీక్ష మరియు పరిశీలన ఉంటుంది మరియు కొన్ని సందర్భాల్లో, దీనిని ప్రగతిలో ఉన్న లేదా ప్రామాణిక భాగాన్ని మెరుగుపర్చడానికి ఉపయోగిస్తారు. పలు రకాల సాహిత్య విమర్శ ఉంది మరియు ప్రతిదానిని వేరొక విధంగా ఒక రచనను లేదా ఒక రచనలోని వేరొక కారకాన్ని విమర్శించడానికి ఉపయోగిస్తారు.

సుమారు 1710 నుండి సాహిత్య రచనలు అనాధికార పునఃఉత్పత్తి నుండి కాపీరైట్ చట్టంచే రక్షించబడుతున్నాయి.<ref>ది స్టాత్యు అఫ్ అన్నే 1710 అండ్ ది లిటరరి కాపీరైట్ యాక్ట్ 1842 లో "బుక్" అనే పదం వాడబడినది. ఐనప్పటికీ, 1911 నుండి ఈ యొక్క విగ్రహాలు విద్యసంభందమైన కార్యాలుగా పరిగణించబడినది.</ref> సాహిత్య రచనలు కాపీరైట్ చట్టం వీటికి వర్తిస్తుంది, ''ఒక నాటక లేదా సంగీత రచన మినహా, రాసిన, చెప్పిన లేదా పాడిన ఇతర రచన మరియు దీని ప్రకారం (ఎ) ఒక పట్టిక లేదా సంకలనం (ఒక డేటాబేస్ కాకుండా), (బి) ఒక కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామ్ (సి) ఒక కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామ్ కోసం సన్నాహక రూపకల్పన అంశం మరియు (డి) ఒక డేటాబేస్‌లు ఉంటాయి.''

సాహిత్య రచనలు అనేవి సాహిత్యం గురించి రచనలకు మాత్రమే పరిమితం కాదు, అలాగే ముద్రణ లేదా రచనల్లో పేర్కొన్న అన్ని రచనలకు వర్తిస్తుందని గమనించండి (నాటకీయ లేదా సంగీత రచనలు మినహా).<ref>''లండన్ విశ్వవిద్యాలయ ముద్రణ v. యునివర్సిటీ టుటోరియల్ ముద్రణ'' [1916]</ref>

* సాహిత్య బహుమతులకై బహుమతులు, పతాకం, మరియు పురస్కారాలు .

* [http://gutenberg.net ప్రాజెక్ట్ గుటెన్బెర్గ్ ఆన్ లైన్ లైబ్రరీ ]