ఇంగ్లీషు-తెలుగు అనువాద సమస్యలు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
పంక్తి 77:
ఉదాహరణ 2. గణితంలో తారసపడే “బౌండరీ కండిషన్” అనే పదబంధాన్ని తీసుకుందాం. దీనిని “ప్రహరాంక్షలు” అని అనువదించవచ్చు. ప్రయోగాత్మకంగా ఈ పదబంధాన్ని సందర్భోచితంగా వాడి వినిపించినప్పుడు సభాసదులందరికీ ఏ ఇబ్బందీ లేకుండా విషయం అర్థం అయింది. అంటే ఏమిటన్నమాట? మనం కొత్తగా తయారు చేసే మాటలు అర్థగర్భితంగా, స్వయం విదితంగా ఉండాలి. అలా ఉన్నప్పుడు, “నీకు ఈ ఇంగ్లీషు మాటని ఇలా అనువదించడానికి అధికారం ఎవ్వరు ఇచ్చేరు?” అని ఆక్షేపించకూడదు.
'''ఉదాహరణ 3'''. అమెరికాలో బాగా వాడుకలో ఉన్న “ఫ్లీ మార్కెట్” (flea market) అనే పదబంధాన్నే తీసుకుందాం. ఇది ఫ్రెంచి భాషలోని “మార్సే ఓ పూసే” (ఈగల బజారు) అన్న పదబంధానికి ఇంగ్లీషు అనువాదం. బహిరంగ మైదానంలో బడ్డీలు వేసి, వాటి మీద రకరకాల వస్తువులు (పాతవి, కొత్తవి) అమ్మే ప్రదేశం ఇది. బహిరంగంగా ఉన్న మైదానం కనుక ఈగలు మూగుతాయి. అందుకని దీనికి ఆ పేరు వచ్చింది. ఇలాంటి బడ్డీలు మన దేశంలో పర్యాటక స్థలాలలోనూ, తిరణాలలోనూ చూస్తూ ఉంటాం. మన “సంత” వీరి “ఫార్మర్స్ మార్కెట్” (farmer's market) తో తులతూగే అర్థాన్ని ఇస్తుంది.
ఫ్రెంచి మాటని యథాతథంగా వాడకుండా ఇంగ్లీషువాడు ఇంగ్లీషు వాసనతో ఎలా మార్చేడో అదే విధంగా ఇంగ్లీషు మాటని తెలుగు వాసనతో తెలుగులోకి ఎలా మార్చవచ్చో ఒక ఉదాహరణ ఇస్తాను. ఇంగ్లీషులో “స్కై స్క్రేపర్” (skyscrapper) అనే మాట ఉంది. దీనిని “ఎత్తైన భవనం” అంటే న్యాయం చేకూరదు. అందుకని దీనిని “అంబర చుంబితం” అని అనువదిస్తే మాటకి న్యాయం చేకూరుతుంది.
పంక్తి 85:
సైన్సుని తెలుగులో రాసేటప్పుడు ఎంత విస్తృతంగానూ, లోతుగానూ ఆలోచించి రాయాలో చవి చూపించటానికి ఈ దిగువ ఉదాహరణని పరిశీలించండి.
ఉదాహరణ 4. ఆధునిక శాస్త్ర రంగపు వేదిక మీద [[అణువు]] చాల ప్రథాన పాత్ర వహించింది కదా. అణువు అనే ఊహనం భారతీయ సంస్కృతిలో ప్రాచీన కాలం నుండీ ఉంది. పాశ్చాత్య ప్రపంచంలో “ఎటామిక్ థియరీ” ని డాల్టన్ ప్రవచించడానికి సహస్రాబ్దాల ముందే వైశేషిక దర్శనంలో కాణాదుడు తన “అణు సిద్ధాంతం” ఉద్ఘాటించేడు. కనుక పాశ్చాత్యుల “ఏటం” మన “అణువు” తో సర్వ సమానం. అణువులు ఉన్నాయని ప్రతిపాదించటమే కాకుండా “ద్వయాణుకము, త్రయాణుకము” అని రెండేసి అణువుల జంటలు, మూడేసి అణువుల జంటలు అనే ఊహనాలు కూడ ప్రవేశపెట్టేడు, కాణాదుడు. ఈ మాటలు రెండూ ఈనాటి “మోలిక్యూల్” అనే భావనకి ముత్తాతలు.
కాని, ఈ రోజుల్లో, తెలుగు పుస్తకాలలో కొన్ని చోట్ల అణువు ని “ఏటం” అనే భావం తోనూ, కొన్ని చోట్ల “మోలిక్యూల్” అనే భావం తోనూ వాడుతున్నారు. ఇదే ధోరణిలో “ఏటం” అనే మాటని అణువు అని కొన్ని చోట్లా “పరమాణువు” అని కొన్నిచోట్లా అనువదిస్తున్నారు. కవిత్వంలో ఒకే భావానికి రకరకాల పేర్లు పెట్టి వర్ణిస్తే బాగుంటుంది కాని సైన్సులో ఒక మాటకి, ఆ మాట అర్థానికి మధ్య ఒక నిర్ధిష్టమైన లంకె ఉండాలి. లేకపోతే భావం గల్లంతు అయే ప్రమాదం ఉంది. ఈ లెక్కని “ఏటం” అన్న మాటని ఎలా అనువదించాలి? అణువా? పరమాణువా?
ఈ ప్రహేళికని పరిష్కరించటానికి ఒక్క అడుగు వెనక్కి వేసి పరిస్థితిని సింహావలోకనం చేద్దాం. ఉదాహరణకి “అణు విద్యుత్తు,” “అణు బాంబు” అనే ప్రయోగాలు తరచు వినబడుతూ ఉంటాయి కాని “పరమాణు విద్యుత్తు, పరమాణు బాంబు" అన్న ప్రయోగాలు ఎప్పుడూ వినలేదు. కనుక అణువు అన్న మాటని “ఏటం” కి సమానార్థకంగా కేటాయిస్తే అభ్యంతరం చెప్పేవాళ్లు ఉండకూడదు. అప్పుడు అణువులో ఉన్న ఎలక్‌ట్రానులు, ప్రోటానులు, నూట్రానులు గురించి మాట్లాడవలసినప్పుడు వాటిని పరమాణువులు అనొచ్చు. ఈ పరమాణువుల కంటె చిన్నవి ఉన్నాయి. వాటిని పరమాణు రేణువులు అనొచ్చు.
ఇప్పుడు మోలిక్యూల్ కి ఒక కొత్త మాట కావాలి. ఒక మోలిక్యూలులో రెండు కాని అంతకంటె ఎక్కువ కాని అణువులు ఉండొచ్చు కనుక కాణాదుడు వాడిన ద్వియాణువు, త్రయాణువు నప్పవు. బహుళంగా ఉన్న అణువుల మూకని బహుళాణువు లేదా – కొంచెం కుదించి - [[బణువు]] అని పిలవచ్చు. ఒక నీటి బణువు చిన్న బణువుకి ఉదాహరణ; ఇందులో రెండు ఉదజని అణువులు, ఒక ఆమ్లజని అణువు మాత్రమే ఉంటాయి. రక్తానికి ఎరుపు రంగునిచ్చే పదార్థం పేరు “హీం.” ఒక్క హీం బణువులో చాల అణువులు ఉంటాయి. ఇటువంటి పెద్ద బణువులని బృహత్ బణువులు (mega molecules) అనొచ్చు.
అణు బాంబులని మరొకసారి పరామర్శిద్దాం. ఈ బాంబులలో మళ్లా రెండు రకాలు: చిన్నవి, పెద్దవి. ఈ తేడా కేవలం పరిమాణాన్ని పురస్కరించుకుని కాదు. వాటి సిద్ధాంతాలే వేరు. వాటి నిర్మాణశిల్పమే వేరు. కనుక రెండింటినీ ఒకే పేరుతో పిలిస్తే ఎలా? ఇంగ్లీషులో ఈ రెండింటిని పిలవడానికి రకరకాల పేర్లు ఉన్నాయి. చిన్న జాతి బాంబులని “ఏటం బాంబు” అని కాని, “ఫిషన్ బాంబు" అని కాని పిలుస్తారు. పెద్ద దానిని “హైడ్రొజన్ బాంబు” అని కాని, “ఫ్యూషన్ బాంబు” అని కాని, "నూక్లియార్ బాంబు” అని కాని పిలుస్తారు. తెలుగులో కూడ ఈ తేడాని గుర్తించాలంటే అణు బాంబు ని “అణ్వస్త్రం” అనిన్నీ, నూక్లియార్ బాంబుని “కణ్వస్త్రం” అనిన్నీ అనొచ్చు. ఇంగ్లీషులో నూక్లియస్ అనే మాటని తెలుగులో కణిక అని తెలుగు భాషా పత్రికలో వాడేరు, 1969 లో.
| |||