విజ్ఞానశాస్త్రం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

రిచ్చర్డ్ ఫిన్మన్ సైన్స్ గురించి తన విద్యార్థులకు ఇలా వివరించాడు: "సైన్స్ సూత్రం, నిర్వచనం దాదాపు ఇలా ఉంటాయి: ''మొత్తం విజ్ఞాన పరీక్ష ప్రయోగమే.'' ప్రయోగం అనేది శాస్త్రీయ 'సత్యం' యొక్క ''ఏకైక తీర్పరి'' అయితే జ్ఞానం యొక్క మూలం ఏమిటి? పరీక్షించబడుతున్న సూత్రాలు ఎక్కడినుంచి వచ్చాయి? ప్రయోగం, తనంతట తానుగా ఈ సూత్రాలను రూపొందించడంలో తోడ్పడుతుంది, అంటే అది సూచనల రూపంలో మనకు ఇస్తుందనే అర్థంలో. అయితే ఈ సూత్రాలనుంచి గొప్ప సాధారణీకరణలను రూపొందించడానికి ఊహాశక్తి కూడా అవసరమవుతుంది — మామూలుగా చెప్పాలంటే అద్భుతాలను ఊహించడం, అయితే వీటన్నిటి వెనుక అనేక కొత్త నమూనాలు ఉంటాయి, తర్వాత మనం సరైనదాన్నే ఊహించామా అని నిర్ధారించుకోడానికి ప్రయోగం చేయాల్సి ఉంటుంది." ఫెన్మన్ కూడా ఇదే విషయం చెప్పాడు, "...ఇక్కడ విస్మరించడం అనే విస్తృత సరిహద్దు ఉంటోంది...నేర్చుకోలేని వాటికోసం లేదా మరోవిధంగా చెప్పాలంటే సరిదిద్ద బడడానికి గాను, విషయాలను మనం నేర్చుకోవలసి ఉంటుంది."<ref>ఫేన్మాన్, లైటాన్, శాండ్స్. "ది ఫేన్మాన్ లెక్చర్స్ ఆన్ ఫిజిక్స్", pp. 1–1, కాలిఫోర్నియా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, 1964.</ref>

 

శాస్త్రీయ రంగాలు సాధారణంగా రెండు ప్రధాన బృందాలుగా విభజింపబడ్డాయి: ప్రకృతి శాస్త్రాలు, ఇవి ([[జీవ శాస్త్రము|జీవసంబంధమైన ప్రాణం]]తోపాటు) ప్రకృతి దృగంశాన్ని అధ్యయనం చేస్తాయి మరియు మానవ ప్రవర్తన మరియు [[సంఘం|సమాజాలను]] అధ్యయనం చేసే సామాజిక శాస్త్రాలు ఈ బృంద విభజనలు అనుభవంపై ఆధారపడిన శాస్త్రాలు, అంటే విజ్ఞానం తప్పకుండా పరిశీలనాయోగ్యమైన దృగంశంపై ఆధారపడి ఉండాలి మరియు అదే పరిస్థితులలో పనిచేసే ఇతర పరిశోధకులు చేసే నిర్ధారణలలో ఇది పరీక్షించబడి నెగ్గగలగాలి.<ref name="Popper">{{Cite book| last = Popper | first = Karl | authorlink = Karl Popper | title = The Logic of Scientific Discovery | origyear = 1959 | edition = 2nd English | year = 2002 | publisher = Routledge Classics | location = New York, NY | isbn = 0-415-27844-9 | oclc =59377149 }}</ref> పరస్పర క్రమశిక్షణాయుతమైన బృందాలుగా చేయబడిన మరియు [[ఇంజనీరింగ్|ఇంజినీరింగ్]] మరియు వైద్య శాస్త్రాలకు సంబంధించిన రంగాలు కూడా ఉన్నాయి. ఈ వర్గీకరణలలో ప్రత్యేకీకరించబడిన శాస్త్రీయ రంగాలు ఉన్నాయి వీటిని ఇతర శాస్త్ర రంగాలలో భాగాలుగా పొందుపర్చబడతాయి కాని తరచుగా తమ సొంత పదజాలాన్ని మరియు ప్రత్యేకతను కలిగి ఉంటాయి.<ref>సీ: {{Cite web| author=Editorial Staff | date=March 7, 2008 | url=http://www.seedmagazine.com/news/2007/03/scientific_method_relationship.php | title=Scientific Method: Relationships among Scientific Paradigms | publisher=Seed magazine | accessdate=2007-09-12 }}.</ref>

 

===ప్రాథమిక మరియు అనువర్తిత పరిశోధన===

శాస్త్రీయ పరిశోధన నిర్దిష్ట సమస్యలవైపు పరిశోధనను అనువర్తింపజేస్తుంది, మన అవగాహనలో చాలా భాగం ప్రాథమిక పరిశోధన యొక్క ఆసక్తి జనిత బాధ్యతనుంచి వస్తూంటుంది. ఇది పథక రచన చేయబడని లేదా కొన్నిసార్లు ఊహించదగిన సాంకేతిక పురోగతి ఎంపికలకు కూడా దారితీస్తుంటుంది. "ప్రాథమిక పరిశోధన ''ఉపయోగం'' అంటే ఏమిటి?" అనే ప్రశ్నకు సమాధానమిస్తున్నప్పుడు మైఖేల్ ఫారడే ఈ అంశాన్ని ప్రతిపాదించారు. అతడిలా స్పందించాడు "అయ్యా, కొత్తగా పుట్టిన పిల్లవాడి ఉపయోగం ఏమిటి?".<ref>http://richarddawkins.net/articles/91</ref> ఉదాహరణకు, మానవ నేత్రంలోని రాడ్ సెల్స్ లోని ఎరుపుకాంతి ప్రభావాలపై జరిగిన పరిశోధన ఎలాంటి ఆచరణవాద ప్రయోజనాన్ని కలిగి ఉన్నట్లు కనిపించలేదు. అదే సమయంలో మన రాత్రి చూపు ఎర్రకాంతివల్ల ఇబ్బందికి గురికాదు అనే విషయం కనిపెట్టడంతో, యుద్ధ విమానాలన్నింటిలోని కాక్‌పిట్‌లలో సైన్యాలు ఎర్ర లైట్‌ని ఉపయోగించడానికి దారితీసింది.<ref>స్టానోవిచ్, 2007, pp 106–110</ref>

 

===ప్రయోగాత్మక విజ్ఞానం మరియు పరికల్పన===