క్రియాశీల శక్తి: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
||
పంక్తి 6:
రసాయనాలని కలిపినప్పుడు అవి ఎంత సమర్ధవంతంగా సంయోగం చెందుతాయో చెప్పడానికి '''క్రియాశీల శక్తి''' లేదా చర్యాశీల శక్తి లేదా "ఉత్తేజన శక్తి" (activation energy) అనే భావనను స్వీడన్ దేశపు శాస్త్రవేత్త [[సెవెంటే ఎర్రీనియస్]] 1889 లో ప్రవేశపెట్టడము జరిగింది. దీనిని ఒక రసాయన చర్య ప్రారంభించడానికి అవసరమైన కనీస శక్తి అని నిర్వచించవచ్చు. ఈ శక్తిని సాధారణంగా ''E<sub>a</sub>'' అని సూచిస్తారు. దీనిని ఒక [[మోలు]] ఒక్కంటికి ఇన్ని కిలోజూలులు kJ/mol అని కాని, మోలు ఒక్కంటికి ఇన్ని కిలోకేలరీలు kcal/mol అని కాని కొలుస్తారు.
ఉపమానం: ఈ ఊహనాన్ని ( ) ఒక
ClNO<sub>2</sub> + NO --> NO<sub>2</sub> + ClNO
ఇక్కడ ఎడమ పక్కన ఉన్న ClNO<sub>2</sub>, NO రసాయన చర్యలో పాత్రధారులు, కుడి పక్క ఉన్న ClNO, NO చర్య జరిగిన తరువాత మిగిలిన ఉపలబ్దులు (products of reaction). ఈ రసాయన ప్రక్రియ జరుగుతూన్నప్పుడు ఒక నత్రజని (N) అణువుని పట్టుకుని ఉన్న హరితం (Cl) అణువు బంధం తెంచుకుని వేరొక నత్రజని అణువుని పట్టుకుంటుంది. ఈ పని జరగాలంటే NO లో ఉన్న నత్రజని అణువు వెళ్లి ClNO<sub>2</sub> లో ఉన్న హరితం అణువుని గుద్దుకోవాలి. ఇక్కడ విషయం సమగ్రంగా అర్థం కావాలంటే బణువులు (molecules) లో అణువుల అమరిక ఎలా ఉంటుందో అర్థం కావాలి. ఉదాహరణకి, NO బణువుకి ఒక నత్రజని శీర్షం (Nitrogen end) ఒక ఆమ్లజని శీర్షం (Oxygen end) ఉంటాయి. అలాగే ClNO2 బణువుకి ఒక హరితం శీర్షం, రెండు ఆమ్లజని శీర్షాలు ఉంటాయి. అనగా, ఈ రెండు బణువులని దగ్గరకి తీసుకువచ్చినప్పుడు ఒక బణువుకి మూడు శీర్షాలు, మరొక బణువుకి రెండు శీర్షాలు ఉంటాయి కదా. ఈ పరిస్థితిలో Cl కి O ఎదురుపడి గుద్దుకున్నా, O కి N ఎదురుపడి గుద్ధుకున్నా రసాయన ప్రక్రియ జరగదు; Cl కి N ఎదురుపడి గుద్దుకుంటేనే రసాయన ప్రక్రియ జరుగుతుంది.
రసాయన ప్రక్రియ జరగడానికి మరొక సందర్భం కూడ కుదరాలి.
ఈ క్రియాశీల శక్తిని రేఖా చిత్రములో ఒక రసాయన చర్యకు కావల్సిన కనీస [[శక్తి అవరోధము]] యొక్క ఎత్తుగా మనము చెప్పవచ్చు. ఒక రసాయణ చర్య సహేతుకమైన వృద్ది మార్పుదల (రేటు) లో కొనసాగాలంటే క్రియాశీల శక్తి, లేక అంత కన్నా ఎక్కువ శక్తి, వున్న అణువులు గణనీయమైన సంఖ్యలో వుండాలి.
|