కొక్కొండ వెంకటరత్నం పంతులు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: ప్రధమ → ప్రథమ, → (12), ) → ) (6), ఉన్నది. → ఉంది., ను గురించి → గ using AWB
చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: లొ → లో, హైదరాబాద్ → హైదరాబాదు, గ్రంధము → గ్రంథము, విధ using AWB
పంక్తి 35:
| weight =
}}
'''కొక్కొండ వెంకటరత్నం పంతులు''' ([[మార్చి 14]], [[1842]] -[[14 డిసెంబర్]], [[1915]]) , [[మహామహోపాధ్యాయ]] బిరుదు పొందిన ఆధునికాంధ్రులలో రెండవ వ్యక్తిగా ఘనత వహించిన సంగీతజ్ఞుడు, కవి, నాటక రచయిత, పత్రికాసంపాదకుడు, ఉపాధ్యాయుడు, గ్రాంధికం తప్ప ఇతర భాష మాట్లాడని వాడు.
వీరు "ఆంధ్రభాషా జాన్‌సన్" అనే గౌరవం పొందిన పండితులు. ఆంధ్ర వాజ్మయంలో నవయుగ ప్రవర్తక త్రయం (చిన్నయసూరి, వెంకటరత్నము, వీరేశలింగము) లో వీరు మధ్యమ స్థానాన్ని ఆక్రమించారు.
 
పంక్తి 42:
ఈయన 1871 లో ‘ఆంధ్రభాషా సంజీవిని’అనే పత్రికను 20 వత్సరాలు నడిపారు. చెన్నైలో ఆంధ్రులచే నడుపడిన పత్రికలో ఇదే మొదటిది. తర్వాత ‘హాస్యవర్ధని’ అనే పత్రికను నడిపాడు. హిందూ శ్రేయోభివర్ధనీ సభను స్థాపించి, ఆంధ్రభాషలో వక్తృత్వం, ఉపన్యాస పద్ధతి నెలకొల్పి వాటిద్వారా ఆర్యమత ప్రచారం కావించారు.
 
శ్రవ్యకావ్యాలను, 5 రూపకాలను, అజామీళోపాఖ్యానం అనే [[యక్షగానము]]ను రచించాడు. ఈయన అనువదించిన ఐదు రూపకాలలో కేవలం మూడు మాత్రమే ముద్రించబడ్డాయి. అవి [[నరకాసుర విజయవ్యాయోగం]] (1872) , [[ధనుంజయ విజయ వ్యాయోగం]] (1894) , [[ఆంధ్ర్రపసన్న రాఘవం]] (1897) . ‘పౌండరీకం’ అనే భాణము, శ్రీమతి బాధవం అనే నాటకము ముద్రితం కాలేదు. సంస్కృత నాటకాలను అనువదించడంలో పద్యానికి పద్యం, గద్యానికి గద్యం వరుసగా వ్రాసే పద్ధతిని ఈయనే ఏర్పరచాడు. ఈ పద్ధతి నేటికీ అవలంభించబడుతోంది. నరకాసుర విజయవ్యాయోగం రెండవ సంస్కృతాంధ్రనువాదమైనా, లభ్యమైన వాటిలో నరకాసుర విజయవ్యాయోగమే మొదటి సంస్కృతాంధ్రానువాదంగా పేర్కొనబడుతుంది.
 
==జీవిత విశేషాలు==
తల్లి రామాంబ, తండ్రి నరసింగరావు పంతులు గారు. జననం మార్చి24, 1843 వినుకొండలో. వీరు మాధ్యులు. తండ్రిగారు1845 లో మరణించారు.మేనమామ అప్పయ సోమయాజి. [[నందిరాజు లక్ష్మీనారాయణ దీక్షితులు]] గారు వెంకటరత్నంగారి తల్లికి పెదతండ్రి. వెంకటరత్నం గారు స్కృతాంధ్ర గ్రంధములుగ్రంథములు ఇంటివద్దనే చదువుతూ ఇంగ్లీషు పాఠశాలలో చదివారు. 1855 లొలో వివాహం. మేనరిక్కం. 15 వ ఏటనే గుంటూరు కలెక్టరు కచ్చేరీలో గుమాస్తాగా ఉద్యోగంలో చేరారు. చిన్నప్పుడే కవిత్వం అబ్బినది. వెంకటరత్నం పంతులు గారు స్మార్తులైనారు. 1856 లో మొట్టమొదటి పర్యాయము చన్నపట్టణం వెళ్ళారు. 1856 కాళయుక్తసంవత్సరంలో కంపెనీసర్కారు వారి సర్వే పార్టీలో ఉద్యోగమునకు దరకాస్తుచేశారు. సేలంలో సర్వే పార్టీలో ఉద్యోగం వచ్చింది. అటుతరువాత కోయంబత్తూరు దగ్గర పాల్ఘాట్ కు వెళ్లి అక్కడ తెలుగు పాఠశాల పెట్టారు. అందులో కన్నడం మరియు అరవం కూడా బోధించేవారు. కోయంబత్తూరులో నారాయణ అయ్యర్ వారి వద్ద సంగీతం నేర్చుకున్నారు. 1864 లో వారి తల్లిగారు ఉడుపి యాత్రలో మరణించారు. 1863లో సర్వే పార్టీ మూసివేసినతరువాత 1866 లో చన్నపట్టణం రెవెన్యూబోర్డులో ఉద్యోగం చేశారు. 1870 లో చన్నపట్టణంలో హిందూ ప్రొప్రయటరీ స్కూలులో తెలుగు పండితులుగా చేరారు. 1870 సంవత్సరములో హిందూశ్రేయోభివర్ధనీ సమాజమును స్థాపించి దానిలో విధ్యార్దులనువిద్యార్దులను, ఉపాధ్యాయులను, ఉద్యోగస్తులను సమావేశ పరచి ఒకొక్క సారి ఒకొక్క విషయమునుగూర్చి ఉపన్యాసముచేశేవారు. 1871 లో [[ఆంధ్ర భాషాసంజీవని పత్రిక]] స్ధాపించారు. అందులో పత్రికాలక్షణములు గురించి, పత్రికాసంపాదకులక్షణముల గురించి పద్యాలు వ్రాసేవారు. ఆ ఆంధ్ర భాషాసంజీవనిలో ఇంగ్లీషు పత్రికలమాదిరి Editorials ప్రారంభించారు. ఆ పత్రిక 1871 నుండీ 1883 వరకూ నడచినది. అటుతరువాత మళ్ళీ 1892 నుడీ 1900 వరకూ నడిచినది. బందరునుండి ప్రచురించబడే [[పురుషార్ధప్రదాయనీ పత్రిక]] 1872 జూలై సంకలనంలో కొక్కొండవారి ఆంధ్ర భాషాసంజీవని గూర్చి ప్రశంసిస్తూ ఇంగ్లీషులోను తెలుగులోనూ సమీక్షలు ప్రకటించారు. ఆ పత్రికలో ప్రచురించబడిన ముఖ్యవిషయములను ఇంగ్లీషు ప్రభుత్వ ట్రాన్సలేటర్ ( Govt. Translator) లెఫ్టనెన్టు కర్నల్ లేన్ దొర గారు (Lt.Col Lane) ఇంగ్లీషులోకి తర్జుమాచేసి ప్రతినెలా మద్రాసు ప్రభుత్వమునకు రిపోర్టు పంపిచేవారు. 1874 నవంబరులో వీరి ఆంధ్రభాషా సంజీవని పత్రికలో సంజీవిని సమాచారమని పేరుతో దేశ పరిపాలన వ్యవహారములను గూర్చిన 16 ప్రశ్నలు ప్రకటించారు. ఈ ప్రశ్నలు తమ పాఠకులు చదివి తమ అభిప్రాయాలను కారణాలు ఉదాహరణలు వ్రాసి పంపమని పత్రికాధివతి కోరారు. ఆ 16 ప్రశ్నలనూ గూడా ప్రభుత్వ ట్రాన్స్ లేటర్ కర్నల్ లేన్ దొర ఇంగ్లీషులోకి తర్జుమా చేసి ప్రభుత్వానికి పంపారు. ఆ 16 ప్రశ్నలు ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వమువారు ప్రకటించిన ఆంధ్రప్రదేశ్ స్వాతంత్రస్వాతంత్ర్య చరిత్ర మొదటి సంకలనములో 58 వ చారిత్రక పఠముగా "Report on Telugu Newspaper for November 1874"లో ఉంది.<ref>History of Freedom Struggle in Andhra Pradesh (1965) Govt of A.P. Volume 1, Document No.58</ref>. ఆంధ్రభాషా సంజీవిని గూర్చి తిరుమల రామచంద్రగారి వ్యాసం 1986.<ref>"తెలుగు పత్రికల సాహిత్య సేవ" తిరుమల రామచంద్ర విశాలాంధ్ర ఆగస్టు 10 ఆదివారం 1986</ref> 1874 అక్టోబరులో స్ధాపించిన కందుకూరి వీరేశలింగం గారి [[వివేకవర్ధని పత్రిక]] ఆంధ్ర భాషాసంజీవనికి పోటీ పత్రికగా నుండేది. 1871 లో కందుకూరి వీరేశలింగంగారు కొక్కొండ వెంకటరత్నంగారిని గొప్పగా ప్రశంసిస్తూ వ్రాసిన లేఖ వకటి 1951 జులై నెల భారతి ప్రచురణలో [[నిడదవోలు వెంకటరావు]] గారు ప్రచురించారు. కానీ 1874 నుంచీ వివేకవర్ధనిలో కందుకూరి వీరేశలింగం గారు కొక్కొండవారి సంజీవనిపై విమర్శలు ప్రచురించటము ప్రారంభించారు. 1875 లో వెంకటరత్నంగారు "హాస్యవర్ధని" స్థాపించారు, 1876 లో కందుకూరి వీరేశలింగం గారు "హాస్య సంజీవని" ప్రచురణ ప్రారంభించారు. ఆ విధముగా కొక్కొండ వారికీ, కందుకూరి వారికీ వ్యంగ్య వాదోపవాదాలు కొనసాగుతూ వుండేవి. 1877 లో కొక్కొెండ వెంకటరత్నం గారు మద్రాసు ప్రెసిడెంసీ కాలేజీలో తెలుగు పండితులుగా నియమింప బడ్డారు. 1890 లో ప్రెసిడెంసీ కాలేజీలో కొక్కొండ వారు ఆంధ్రభాషా వర్ధని స్థాపించారు. బ్రిటిష్ ప్రభుత్వమువారు కేవలం సంస్కృత పండితులకే ఇచ్చేటటువంటి మహామహోపధ్యాయ బిరుదును అందుకున్న ప్రప్రథము ఆంధ్ర పండితుడు శ్రీ క్కొండ వెంకటరత్నం గారు. 1907 లో ఆ బిరుదు వారికి ఇవ్వబడినదిఇవ్వబడింది. రాజమండ్రీలో జరిగేటటువంటి ఆంధ్ర సాహిత్యపరిషత్తు సమావేశములకు కొక్కొండ వెంకటరత్నం గారు 1912 ఏప్రిల్23 వతేదీన, 1913 ఏప్రిల్ 22 తేదీన జరిగిన సమావెేశమునకు అధ్యక్షత వహించారు. ఆంధ్ర పత్రిక 1915 సంవత్సరాది సంచికలో వారి పద్యాలు.<ref>"జీవిత చరిత్రలు" దివల్లి వేంకట శివరావు అప్రచురిత రచన</ref>
 
ఈయన రచించిన మహాశ్వేత (1867) తెలుగులో తొలి నవలగా కొంతమంది భావిస్తారు.<ref>[http://books.google.com/books?id=sHklK65TKQ0C&pg=PA209&lpg=PA209&dq=kokkonda+venkataratnam+pantulu#v=onepage&q=kokkonda%20venkataratnam%20pantulu&f=false A History of Indian Literature: 1800-1910, western impact: indian ..., Volume 8 By Sisir Kumar Das p.209]</ref>
పంక్తి 71:
==మూలాలు ==
{{మూలాలజాబితా}}
* వెంకటరత్నం, కొక్కొండ (1842 - 1915) : 20వ శతాబ్ది తెలుగు వెలుగులు, రెండవ భాగం, తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం, హైదరాబాద్హైదరాబాదు, 2005, పేజీ: 706-7.
* కొక్కొండ వేంకటరత్న శర్మ, [[ఆంధ్ర రచయితలు]] : మధునాపంతుల సత్యనారాయణ శాస్త్రి, 1950, పేజీలు: 86-89.