గ్రామ దేవత: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
ChaduvariAWB (చర్చ | రచనలు) చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: లొ → లో, లో → లో (2), సంభందిం → సంబంధిం, వ్యాదులు → వ్యాధ using AWB |
ChaduvariAWB (చర్చ | రచనలు) చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: నాగేస్వర → నాగేశ్వర, భ్రుతి → భృతి, ఖచ్చితము → కచ్చితమ using AWB |
||
పంక్తి 9:
==గ్రామదేవతా వ్యవస్థ==
[[బొమ్మ:Peddintlamma Poster.JPG|right|thumb|250px|శ్రీ పెద్దింటి అమ్మ వారి ఆలయం గురించిన ఒక బోర్డు]]
[[గ్రామం|గ్రామాలలో]] వెలిసే దేవత దేవుళ్ళను ముఖ్యముగా స్త్రీ దేవతా రూపలను గ్రామదేవతలని అందురు. సంప్రదాయాలను అనుసరించి గ్రామ రక్షణగా ఈ దేవతలను ఊరి పొలిమేరలలో ఏర్పాటు చేసేవారు. ప్రాచీన కాలములో మానవుడు ఎంతో తెలివైనవాడు, ఇంట్లోవున్న చిన్నా, పెద్దా, ఆడా, మగా - అందరూ [[దేవీ నవరాత్రులు|దేవీనవరాత్రుల]] కాలములో ఎక్కడోవున్న [[మధుర]] మీనాక్షమ్మ వద్దకో, [[కంచి]] కామాక్షమ్మ దగ్గరికో, [[బెజవాడ]] కనకదుర్గమ్మ చెంతకో వెళ్ళాలంటే కుదరకపోవచ్చు. ఒక్కోక్కప్పుడు సొమ్మున్నా వెళ్ళే వీలుండక పోవచ్చు. వీలుచిక్కినా అందరికీ ఒకేసారి వెళ్ళడము సాద్యపడకపోవచ్చు. ఇలాంటి
ఈ దేవతా
== దేవతల ఆవిర్భావము ==
పంక్తి 19:
;పృధ్వీ దేవత
పృధ్వీ అంటే నేల, ఇది పంటకి ఆధారము, [[కుంకుడు|కుంకుల్లు]] బాగా పండే ప్రాంతములో
;జల దేవత
పంక్తి 39:
== పోషణ, రక్షణ నిచ్చే దేవతలు==
[[File:Diety reliefs at Village Outskirts in Rajula Tallavalasa, Visakhapatnam district.jpg|thumb|250px|విశాఖ జిల్లాలో ఒక గ్రామ దేవత ప్రతిరూపాలు పూజింపబడుతున్నవి]]
ఇక ప్రజల మనసులో పుట్టి ఏ కోర్కెనైనా మంచిదో కాదో తానే నిర్ణయించి కోరిన కోర్కెని తీర్చే బాధ్యతని స్వీకరంచి భక్తులకు అండగా నిలిచే తల్లి '''తలుపులమ్మ'''. తలపు అంటే ఆలోచన వాటిని తీర్చే తల్లి తలపులమ్మ క్రమముగా ఈమె 'తలుపులమ్మ'గా మారింది. ఇంట్లో నుండి బయటికి వెల్లేటపుడు తల్లికి లేదా భార్యకి ఎలా చెప్తామో అలాగే ఆ తల్లిని ప్రార్దించి వెళ్ళడం చేస్తారు. వూరిని విడిచి పొరుగూరు వెళ్ళే వ్యక్తుల రాకపోకల్ని గమనిస్తూ వూరి పొలిమేరలో వుండేతల్లి '''పొలిమేరమ్మ''' క్రమముగా '''పోలేరమ్మ''' అయింది. పొలిమేరలో వుండే మరొక తల్లి '''శీతలాంబ'''. ఈమె చేతుల్లో చీపురు, చేట ఉంటాయి. తన గ్రామములోని ప్రజలకు వ్యాదులను కలిగించే క్రిమి కీటకాలని, భయాన్ని కలిగించే భూత ప్రేత పిచాచ గణాలను గ్రామములోనికి రాకుండా వూడ్చి చేటలోకి ఎత్తి పారబోసేది ఈదేవతే. 'ఎల్ల' అంటే సరిహద్దు అని అర్దము అందుకే 'ఎల్లమ్మ' కూడా ఈ పనిని చేసేదన్నమాట. ఒక వ్యక్తికి జీవన
==గ్రామదేవతా నామ విశేషాలు ==
సాధారణముగా 15 వూళ్ళకో దేవత వుంటుంది. 'మా వూళ్ళన్నింటికీ అమ్మ' అనే అర్దములో ఆమెను '''మావూళ్ళమ్మ''' అని పిలుస్తూంటే క్రమముగా అది 'మావుళ్ళమ్మ' అయింది. [[శివుడు|శంకరునితో]] కలసి అర్దనారీశ్వర రూపముతో అమ్మవారుండేది. ఆకారణముగా శంకరుని మెడమీద (గళము) మచ్చ (అంకం) కారణముగా అంకగళమ్మ '''అంకాళమ్మ''' మారిపోయింది. బతుకుకి కావలసిన వర్షాన్ని పంటనీ ఇచ్చే తల్లి '''బతుకమ్మ'''. ప్రతి వ్యక్తికీ ఇంతకాలము జీవించాలనే ఓ కట్ట (అవధి) ఏదుందో ఆ కట్టని మేయగల (ఆ అవధినించి రక్షించగల) అమ్మే 'కట్టమేయ+అమ్మ=కట్టమేసెయమ్మ కాలక్రమములో '''కట్టమైసమ్మ''' అయింది. గ్రామప్రజల మంచిని చూసే (కనే) అమ్మ '''కన్నమ్మ'''గా ఎప్పుడూ సత్యాన్ని (నిదర్సనాలని) చూస్తూవుండే తల్లి సత్య+అమ్మ= '''సత్తెమ్మ'''.
==అమ్మోర్లు==
|