బంగారం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
→బంగారుపూత/తాపడం: లింకులు చేర్చబడ్డాయి ట్యాగులు: చరవాణి సవరింపు ముబైల్ యాప్ ద్వారా దిద్దుబాటు |
ChaduvariAWB (చర్చ | రచనలు) చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: లంను → లాన్ని (3), నందు → లో , లో → లో (4), కు → కు (2), గా → గ using AWB |
||
పంక్తి 1:
{{అయోమయం}}
{{Infobox gold}}
[[దస్త్రం:Goldeagle.jpg|thumb|right|అమెరికన్ బంగారు నాణెం]]
'''బంగారం''', '''హేమం''', '''కనకం''' లేదా '''స్వర్ణం''' (Gold) ఒక మూలకము. ఇది విలువైన [[లోహము]]. అలంకారములలోనూ [[నగ]]లలోనూ విరివిగా వాడు లోహము, [[ఆయుర్వేద]] [[వైద్యము]]
==పురాతన కాలంలో బంగారు వాడకం==
శిలాజ త్రవ్వకనిపుణులు స్పానిస్ లోని 40,000 ఏళ్ల క్రితం పాలియోలిథిక్ కాలానికి చెందిన మానవులు వసించిన గుహాలో స్వాభావిక బంగారుముక్కలను గుర్తించారు. కొందరి అంచనా ప్రకారం బంగారం క్రీస్తు పూర్వం 6000 సంవత్సరాలనాటికి సిర్కా (Circa ) లోగుర్తించినట్లు తెలుస్తున్నది. క్రీ.పూ.3000 నాటికి
==బంగారపు రసాయనుక భౌతిక గుణ గణాలు ==
బంగారం చాలా వరకు చాలా ఆమ్లాల విడి చర్యకు గురికాదు, కరుగదు.కాని నైట్రిక్ ఆమ్లం, మరియు హైడ్రోక్లోరిక్
మిగతా లోహంలతో కూడా బంగారు సంయోగం చెందును. కాని ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రత వద్ద మాత్రమే ఈమిశ్రమ ధాతువులు ఏర్పడును. ఇతరలోహాలను బంగారంలో దాని యొక్క మెత్తదనాన్ని తక్కించి
==యాంత్రిక గుణములు/ ధర్మములు==
బంగారం ఒక భార మూలకం.అనగా బరువైన మూలకాలలో బంగారం ఒక్కటి. బంగారం యొక్క విశిష్ట గురుత్వం 19.3, అనగా ఒక లీటరు ఘనపరిమానం నీరు ఒక కిలో భారముంటే, అంతే ఘన పరిమాణమున్న బంగారం 19.3 కిలోలు బరువు తూగుతుంది.ఒక ఘనఅడుగు పరిమాణమున్న బంగారం 1,206 పౌండ్ల బరువు ఉంటుంది.అనగా అందాజుగా అరటన్ను బంగారన్నమాట.
'''భౌతిక గుణ గణాల పట్టిక '''
Line 23 ⟶ 21:
|సాంద్రత||19.3గ్రాం/cm<sup>3</sup>
|-
|మొలారు ఘనపరిమాణము||10.
|-
|రంగు||ఎరుపుఛాయ యున్న<br> పసిమివన్నె
Line 40 ⟶ 38:
|స్థితిస్థాపకత||విలువ||కాఠిన్యత||విలువ
|-
|యాంగ్సు (youngsమోడులస్||78 GPa||ఖనిజ కఠీనత్వం ||2.5
|-
|రిజిడిటి మోడులస్||27 GPa||వికేర్సు కఠీనత్వం|| 216 MN m<sup>
|-
|బల్క్ మోడులస్|| 220 GPa|| బ్రినేల్ల్ కఠీనత్వం ||2450 MN m<sup>
|-
|poission's ratio ||0.44 (no units) ||||
|-
|}
==అనాదికాలం నాటి బంగారం వనరులు==
ఈజిప్టులో ఫారోల కాలంలో
==బంగారు నిల్వల వివరాలు ==
పూర్వ కాలంలో బంగారాన్ని ఎక్కువగా ద్రవ్యంగా వాడేవారు. బంగారంనుండి ఎక్కువగా నాణేలు మరియు ఆభరణాలు తయారు చేయుటకు ఉపయోగించడం జరుగుచున్నది.క్రీ.శ.1930నుండి బంగారపు నాణేల
==లభ్యత==
బంగారం అతి తక్కువ ప్రమాణంలో నేల పొరలలో నిక్షిప్తమై
బంగారు భారాన్ని ట్రాయ్ ఔన్సులలో లెక్కిస్తారు.ఒక ఔన్సు 20 పెన్నీ వెయిట్స్కు సమానం.ఒక పెన్నీవెయిట్ 1.55 5 గ్రాం.లకు సమానం.
== ఐసోటోపు(isotope)==
పరమాణువు లోని ప్రోటాను మరియు న్యుట్రానుల మొత్తం సంఖ్యను ఆ మూలకం యొక్క భారసంఖ్య అంటారు. పరమాణువులోని ప్రోటాను సంఖ్య మూలకాన్ని నిర్ణయిస్తుంది. ప్రతిమూలకంలో ప్రోటానుల సంఖ్య స్థిరంగా ఉంటాయి. అయితే ప్రోటానుల సంఖ్య స్థిరంగా వుండి, న్యుట్రానుల సంఖ్య మారినచో ఆ నిర్మాణాన్ని ఐసోటోపు అంటారు. బంగారానికి ఒకటే స్థిరమైన ఐసోటోపు
==బంగారం వినియోగం==
2009 నాటికి165,000టన్నుల బంగారాన్ని గనులనుండి వెలికి తీసారు. ప్రస్తుతం లభిస్తున్నబంగారంలో 50 % ఆభరణాలు చెయ్యుటకు, 40%ను మూలధనం పెట్టుబడిగా,10%ను నాణేల తయారికి, మరియు ఇతరత్రా పారిశ్రామిక ఉత్పత్తుల తయారీలో ఉపయోగిస్తారు<ref>{{citeweb|url=http://oilprice.com/Metals/Gold/Gold-Mining-Boom-Increasing-Mercury-Pollution-Risk.html|title=Gold Mining Boom Increasing Mercury Pollution Risk|publisher=oilprice.com|date=|accessdate=2015-03-17}}</ref>.శుద్ధమైన బంగారాన్ని 24 కారెట్లు (24K ) అంటారు. 22K అనగా 24 భాగాలలో 22 భాగాలు బంగారం, మిగిలిన 2 భాగాలు రాగి లేదా వెండి వంటి ఇతరలోహాలు కలుపబడి ఉండును. కేవలం వెండి మాత్రమే కలుపబడిన 14K మరియు 18K బంగారం, ఆకుపచ్చ–పసుపు రంగుల మిళితంగా ఉంటుంది. దీనిని పచ్చ బంగారు అందురు.తెల్ల బంగారు మిశ్రమ లోహాం, పల్లాడియం లేదా నికెల్ లోహాన్ని బంగారంలో కలపడం వలన ఏర్పడును.17.3 %నికెల్, 5.5%జింకు, మరియు 2.2% రాగి కలిపిన 18K బంగారు వెండిలా కనబడుతుంది. బంగారంయొక్క క్షయికరణను నిలువరించే గుణంవలన దీన్ని కంప్యుటర్ మరియు ఎలక్ట్రికల్ పరికరాలలో కనెక్టరులుగా ఉపయోగిస్తారు .ప్రపంచ బంగారు సమాఖ్య (world Gold council) ప్రకారంఒక కరవాణి (cell phone) లో
బంగారాన్ని దానికున్నా పరారుణ కిరణంలను ప్రతిబింబింపఁజేయు కారణంగా అంరరిక్ష ప్రయాణికులు.వ్యోమగాముల దుస్తులతయారిలో పరానుకిరణనిరొధక పలకంగా బంగారాన్ని ఉపయోగిస్తారు<ref>{{Cite book|title=Suiting up for space: the evolution of the space suit|last=Mallan|first=Lloyd|date=1971|publisher=John Day Co|isbn=978-0-381-98150-1|page=216}}</ref>.
ffdh=
ఇతర లోహనిర్మిత ఆభరణాలు మరియు వస్తువుల ఉపరితలంపై బంగారాన్ని పలుచని పూతగా లేపనం చెయ్యడానిని బంగారు తాపకం లేదా తాపడం అందురు. ఆంగ్లంలో గోల్డ్ ఫిల్లింగ్ (gold filling) అందురు.
ఇలా పలుచగా బంగారపుపూత కలిగిన ఇత్తడి లేదా వెండి ఆభరణాలను రోల్డ్ గోల్డ్ ఆభరణాలు అందురు. రోల్డు గోల్డు ఆభరణాలను సాధారణంగా ఎలక్ట్రో ప్లేటింగు విధానంలో చెయ్యడం కద్దు.0 .18 మైక్రో మీటరు మందపు బంగారపుపూత కలిగిన వాటినే ఎలక్ట్రోప్లేటేడు అందురు.అంతకన్న తక్కువ మందపుపూత ఉన్న వాటిని గోల్డ్ ఫ్లాషేడ్ (gold flashed) లేదా గోల్డ్వాషేడ్ అందురు. బంగారపు దారాలను దుస్తులను ఎంబ్రాయిడరి చెయ్యు టకు ఉపయోగిస్తారు.
ఆహారంలో E175 అనే బంగారాన్ని ఉపయోగిస్తారు.<ref name=FSA>{{Cite news|url=http://www.food.gov.uk/safereating/chemsafe/additivesbranch/enumberlist|title=Current EU approved additives and their E Numbers|date=27 July 2007|publisher=Food Standards Agency, UK}}</ref>
|