రాగి: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
K.Venkataramana (చర్చ | రచనలు) చి clean up, replaced: ప్రాధమిక → ప్రాథమిక using AWB |
ChaduvariAWB (చర్చ | రచనలు) చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, added underlinked tag, typos fixed: ఓకటి → ఒకటి, హంకు → హానికి , హంను → హాన్ని using AWB |
||
పంక్తి 1:
{{Underlinked|date=అక్టోబరు 2016}}
{{రాగి మూలకము}}
'''రాగి''' (Copper) ఒక రసాయనిక మూలకము. రాగిని తామ్రం
రాగిని, రాగియొక్క మిశ్రమ లోహాలను కొన్ని వేల ఏండ్లుగా రోమనుల కాలంలో ఉపయోగించినట్లు ఆధారాలున్నాయి. మొదట్లో ఈ లోహం యొక్క ముడి ఖనిజాన్ని సైప్రస్ ప్రాంత పు గనులనుండి
రాగి
==రాగియొక్క భౌతిక గుణగణాలు ==
ఆవర్తన
<sup>63</sup>CU అను ఐసోటోపు సహాజంగా లభించు రాగి ఖనిజములో 69% వరకు ఉండు ను. రాగి యొక్క పైన చెప్పిన రెండు ఐసోటోపులు మినహాయించి మిగిలిన రాగి యొక్క ఐసోటోపులు అణుధార్మిక గుణమును ప్రదర్శించును.
Line 28 ⟶ 29:
==లభ్యత==
భూమి యొక్క పొరలలో రాగి దానియొక్క లవణాల రూపంలో లభ్యం .ముఖ్యంగా
==ఉత్పత్తి==
ఖనిజంలో రాగి 0 .6%.గనులలో లభించు ముడి ఖనిజం ఇనుమును మలినంగా కలిగిన చాల్కొపైరేట్ (CuFeS2) గా లభించును. తక్కువ పరిమాణంలో chalcocite చాల్కొసిట్ (Cu<sub>2</sub>S) రూపంలో లభ్యం.
==రాగియొక్క మిశ్రమ లోహాలు==
రాగిని మూల లేదా ఆధార లోహాంగా, దానిలో జింకు/యశదము, తగరం, సీసం, వెండి, బంగారం, అల్యూమినియం మరియు నికెలు వంటి లోహాలను వివిధ నిష్పత్తిలో కలిపి రాగి యొక్క మిశ్రమ లోహాలను తయారు చేయుదురు. ఇత్తడి, కంచు, గన్మెటల్ అనునవి రాగియొక్క మిశ్రమలోహాలు. మిశ్రధాతువు లేదా మిశ్ర లోహం అనగా ఒక ప్రధాన లోహాంలో ఇంకొకటి లేదా
===ఇత్తడి===
రాగి మరియు జింకు/యశదం లోహాలను మిశ్రం చేసి బట్టి పెట్టి రెండింటిని ద్రవీకరించి సమ్మేళనము చెయ్యడం వలన ఈ రెండింటి మిశ్రమ ధాతువు ఇత్తడి ఏర్పడుతుంది. ఇత్తడిలో జింకు శాతం 37 నుండి 45 % వరకు ఉంటుంది<<ref>{{citeweb|url=http://www.wisegeek.com/what-is-brass.htm|title=What Is Brass?|publisher=wisegeek.com|date=|accessdate=04-03-2015}}</ref>.ఇత్తడికి కొంచెం
ఇత్తడిని గృహ నిర్మాణ అవసరాలకు వాడెదరు. పాత్రలను పాత్ర భాగాలను తయారు చేయుటకు వాడెదరు. తలుపు గడియలు, ప్లగ్గులు, విద్యుత్ ఉపకరణాలు, తాళాలు, పంపులకు లోపలి భాగాలు, బోల్టులు, నట్టులు, ల్యాంప్ ఫిట్టింగులు, రేడియేటర్ అంతర్భాగాలు చేయుటకు ఉపయోగిస్తారు. సాధారణంగా ఇత్తడిని రెండు రకాలుగా విభజింప/వర్గికరించ వచ్చును<ref>{{citeweb|url=http://keytometals.com/page.aspx?ID=CheckArticle&site=ktn&NM=216|title=Classification and Properties of Copper Alloys|publisher=http://keytometals.com/|date=|accessdate=3-3-2014}}</ref>.
*అల్పా మిశ్రమ ధాతువు. ఇందులో 37% కన్న తక్కువగా జింకును కలిపెదరు. ఈ రకం మిశ్రమ ధాతువు సాగే గుణం కలిగి ఉండును.
*బీటా
రాట్ (దుక్క) పద్ధతిలో చేసిన ఇత్తడిని 3 వర్గాలుగా వర్గించవచ్చును.
*రాగి-జింకు మిశ్రమం
*రాగి-జింకు-తగరం మిశ్రమం
*రాగి-జింకు-సీసం మిశ్రమం
పోత విధానం (casting ) లో ఉత్పత్తి చేసిన ఇత్తడిని స్తూలంగా 4 రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చును.
*రాగి-తగరము-జింకుల మిశ్రమ ధాతువు (ఎరుపు, మధ్యస్త ఎరుపు, పసుపు రంగు ఇత్తడి .
*మాంగనీసు- కంచుల ధాతువు.ఎక్కువ దృఢంగా
*రాగి-జింకు –సిలికానులమిశ్రమ లోహం .వీటిని సిలికాన్ ఇత్తడిలేదా కంచు అందురు.
*రాగి –బిస్మతుల
రాగిలో జింకులో
.
{| class="wikitable"
Line 54 ⟶ 55:
|వాడుకపేరు ||మిశ్రమ నిష్పత్తి
|-
|పసుపురంగు ఇత్తడి ||33 %జింకు ఉన్నమిశ్రమ ధాతువు (అమెరికాలో )
|-
|తెల్ల ఇత్తడి||50 % మించి జింకు
|-
|ఎర్ర ఇత్తడి ||ఇందులో రాగి 8 5 %, తగరం 5 %, సీసం 5 %
|-
|నికెల్ ఇత్తడి ||రాగి 70 %, +జింకు 24 .5 %+5.5%నికెల్
|-
|TOM BAC ఇత్తడి ||15 % జింకు కలుపబడి ఉండును .ఆభరణాల తయారీలో వాడెదరు .
|-
|నోర్డిక్ గోల్డ్ ||రాగి 8 9%, జింకు 5 %, అల్యూమినియం 5%, తగరం 1%, యూరో నాణేల తయారీలో <br
|-
|నావల్ ఇత్తడి ||ఇందులో 40 % జింకు
|-
|మాంగనీస్ ఇత్తడి ||రాగి 70
|-
|అల్ఫా ఇత్తడి||35 % కన్న తక్కువ నిష్పత్తిలో జింకు కలుపబడి ఉండును.
|-
|సాధారణ ఇత్తడి ||37 % జింకు కలుపబడి ఉండును
|-
|గిల్దింగు లోహం ||95 % రాగి
|-
|cartrige ఇత్తడి || 30% జింకు కలుపబడి
|}
===కంచు ===
కంచును రాగి మరియు తగరాన్ని సమ్మేళనము చేసి తయారు చేయుదురు. కంచులో రాగి దాపుగా 88.0%,
*'''ఫాస్పరస్ బ్రాంజ్ ''':ఈ మిశ్రమధాతువులో రాగి, తగరములతో పాటు 0.05-0.35% వరకు భాస్వరము కలుపబడి ఉండును.మిశ్రమలోహంలో తగరాన్ని అవసరాన్ని బట్టి 05-11.0% వరకు కలిపెలెదరు<ref>{{citeweb|url=http://www.copper.org/resources/properties/microstructure/phos_bronze.html|title=Phosphor Bronze|publisher=copper.org|date=|accessdate=04-03-2015}}</ref>
==ఉపయోగాలు==
రాగి ఉత్తమ విద్యుత్తు వాహకం కావడం వలన రాగిని ఎక్కువగా విద్యుత్తు పరికరాలలో (మోటర్లు, కూలర్లు, ఫ్రీజ్లు, విద్యుత్తు
==ఇవికూడా చూడండి==
*[[ఇత్తడి]]
|