శిల్పం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
ట్యాగు: ముబైల్ యాప్ ద్వారా దిద్దుబాటు |
ChaduvariAWB (చర్చ | రచనలు) చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: లో → లో , లను గురించి → ల గురించి , ఖచ్చితం → కచ్చితం, ప్ using AWB |
||
పంక్తి 1:
[[దస్త్రం:NatarajaMET.JPG|thumb|300px|పోతపోసిన నటరాజు శిల్పం.]]
'''శిల్పం''' అంటే చెక్కిన లేక పోతపోసిన ప్రతిమ. ఇవి నల్ల రాళ్ళా తోనూ పాలరాళ్ళతోనూ చేస్తారు. దేవతా మూర్తులను, రాజులు, రాణులు, గురువులు, జంతువులు మొదలైనవి శిల్పాలలో చోటు చేసుకుంటాయి.
== మతమూశిల్పమూ ==
అంతర్జాతీయంగా అనేక విషయాలకు చెందిన ప్రముఖులు శిల్ప కళలో చోటుచేసుకున్నా భారతదేశంలో మాత్రం పురాణదృశ్యాలు, దేవతలూ మరియు రాజకుటుంబాలు ఎక్కువగా చోటుచేసుకున్నాయి. నవీనకాలంలో రాజుల స్థానంలో రాజకీయ నాయకులు, కవులు పలురంగాలలో ప్రముఖులు శిల్పాలలో చోటు చేసుకోవడం విశేషం. చెన్నైలో సముద్ర తీరంలో స్థాపించిన ఉళైప్పాళీ (శ్రమజీవి) శిల్పం అధినిక శిల్పసైలికి ఒక ఉదాహరణ. దక్షిణ భారతంలో ఆలయశిల్పాలే అధిక ప్రాధాన్యత సంతరించుకున్నాయి. ఇక్కడి శిల్పాలు అనేకంగా నల్లరాతితో చేయడం విశేషం. హిందూ సంప్రదాయంలో విగ్రహారాదనకు ప్రాదాన్యం అధికం కనుక ఆలయాలలో శిల్పకళకూ అత్యంత ప్రాధాన్యత నిస్తాయి. ఆలయ కుడ్యాలు, ఆలయ
==కళాత్మకత==
[[శిల్పకళ|శిల్ప కళ]]లో లేని విద్యలేదు. గతంలో శిల్పుల చేతిలో శిలలు వెన్న ముద్దలుగా మారాయి. ఆ శిల్పాల అందచందాలు వర్ణనాతీతం. సకల విద్యలు తెలిసిన వారే శిల్పులుగా రాణించ గలరు. లెక్కప్రకారం కొలతలు వేసి ఏ శిల్పానికి ఎంత పరిమాణం శిల కావాలో తెలియాలంటే గణిత శాస్త్రం తప్పక తెలిసి ఉండాలి. శిల్పాలు ఎక్కువగా నాట్యభంగిమలో ఉంటాయి. నాట్యశాస్త్రం తెలియని శిల్పులు, శిల్పంలోని హావ భావాలను
== ఆలయాలు శిల్పాలు ==
ఆలయాలలో శిల్పాలు శాస్త్రీయమైన
మూడు తరగతులుగా విభజిస్తారు. మూల ప్రతిమలు, పార్శ్యదేవతలు మరియు పరివార దేవతలు. మూలదేవతలంటే ఆలయానికి మూలమైన దేవత. ఈ దేతతకు ప్రాణ
ఈ ప్రతిమలను మూడు బింబాలుగా విభజిస్తారు. పూర్ణబింబం, అర్ధబింబం మరియు అభాసబింబం అభాస బింబం. పూర్ణ బింబం అంటే ముందు వెనుక కచ్చితమైన ప్రంఆణంతో చెక్క బడినవి ఇవి అన్నిటికంటే మైనవి. వీటిని పూజిస్తే ఉత్తమ ఫలితాలనందిస్తాయని విశ్వాసం. అర్ధ బింబాలంటే ముందు వైపు చెక్కబడి వెనుక వైపు చదరంగా ఉండేవి వీటిని పూజిస్తే ఫలితం మధ్యమ ఫలితం లభిస్తుందని విశ్వాసం. అభాస బింబాలంటే చిత్రంగా చెక్క బడినవి, చిత్రాలు వీటిని వీటిని పూజిస్తే సంతృప్తికరమైన ఫలితం ఉండదని విశ్వాసం.<br />
ఆలయంలోగర్భ గృహంలో ఉండే విగ్రహాన్ని మూల విగ్రహం అంటారు. వీటిని మూల బింబం మరియు మూలవిగహం అంటారు. ఇలాంటి విగ్రహాలను స్థపతి శాస్త్రీయంగా సమగ్రహంగా పరిశీలించి ఎన్నిక చేస్తాడు.
పంక్తి 19:
File:Pillars at Sarasvati Temple in Gadag.JPG|గదగ్ సరస్వతి ఆలయంలో మరో స్తంభం
File:Ornate pillars in Bhoganandishvara group of temples-a Hoysala contribution at Chikkaballapur district.JPG|కర్ణాటక, భోగనందీశ్వర ఆలయంలో అద్భుతమైన ఒక స్తంభం
File:Lepakshi2.jpg|లేపాక్షి (ఆంధ్ర ప్రదేశ్) వీరభద్ర స్వామివారి ఆలయంలో శిల్పకళా స్తంభాల శోభ
File:Garuda image facing Chennakeshava temple at Belur with gopura (entrance tower) in the background.jpg|కర్ణాటక, బేలూరు కేశవ ఆలయంలో
File:Fort of Chittaur stumbh.jpg|చిత్తోర్ ఘడ్ లో స్తంభం
[[దస్త్రం:Ramappa004.jpg|thumb|right|రామప్పదేవాలయంలోని ఒక
[[దస్త్రం:Beautiful pillars of kalyana mamdpam.JPG|thumb|రాయవెల్లూరు జలకంటేశ్వరాలయంలోని కళ్యాణ మండపంలోని శిల్పకళ
</gallery>
===కోనేరులు - పుష్కరిణులు===
పంక్తి 35:
===పైకప్పులో శిల్పకళ===
<gallery mode="packed" heights="130px">
File:Domical bay ceiling in Kaitabhesvara temple at Kubatur.JPG|కబూతర్
File:Durga Temple Ceiling, Aihole, Karnataka.jpg|కర్ణాటక, దుర్గ ఆలయంలో పైకప్పులోని శిల్పకళ
File:Thirumalai-Nayak-Palace-Madurai.jpg|మధురై లోని తిరుమలనాయక అంతఃపురంలో వరండా పైకప్పు
పంక్తి 45:
==భంగిమలు==
శిల్పంలో భంగిమను మూడువిదాలుగా విభజిస్తారు. స్థానక మూర్తులు, ఆశీన మూర్తులు మరియు శయన మూర్తులు. స్థానక మూర్తులలో ఐదురకాల ఉప భంగిమలుంటాయి. సమపాద స్థానకం, సమభంగం, అతిభంగం, అతి భంగం మరియు అతీదానం. స్థానక భంగిమ అంటే ఏ విధమైన వంపు లేకుండా నిటారుగా నిలిచిన భంగిమ. సమభంగం అంటే పాదాలు తల దగ్గర మాత్రమే వంపు ఉండటం. అతి భంగిమ అంటే తల, పాదాలు మరియు కటి భాగాలలో వంపులు ఉండటం. అభాస భంగిమ అంటే అశాదారణ భంగిమ ఉదాహరణగా నాట్యం, తాండవం మరియు లాస్యమూర్తులు.<br />
ఆశీనభంగిమ ఆంటే కూర్చున్న మూర్తులు యోగముద్ర, తపో ముద్ర మరియు పద్మాసన
== చిత్రమాలిక ==
<gallery mode="packed" heights="130px">
పంక్తి 63:
Image:Sculpture_of_Alasa_Kanya_at_Vaital_Deul_-_Feb_2008.jpg|పరమేశ్వారాలయంలోని నాట్యమాడే స్త్రీ
Image:Bishnu.jpg| భువనేశ్వరంలోని విశష్ణుమూర్తి.
Image:Mukteswar_temple.jpg|ముక్తేశ్వరాలయంలోని ఒక శిల్పం
</gallery>
== ఇవీ చూడండి ==
* [[శిల్పకళాశోభిత స్తంభాలు]]
* [[జక్కన్న]] (శిల్పి)
* [[మైఖేలాంజెలో]]
[[వర్గం:కళలు]]
|