సీసము (పద్యం): కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
B.K.Viswanadh (చర్చ | రచనలు) దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
ChaduvariAWB (చర్చ | రచనలు) చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: రూ. → రు., దీ. → ది., లో → లో , ఖచ్చితమై → కచ్చితమై, శిధిలమై using AWB |
||
పంక్తి 1:
{{పద్య విశేషాలు}}
సీస పద్యం చాలా ప్రాచీనమైనది. మొదటగా ఈ పద్యాన్ని గుణగ విజయాదిత్యుని కందుకూరు శాశనం (క్రీ.శ.850 సం) లో చూశారు. అంతకు ముందే ఎన్నో సవంత్సరాలనుంచీ ఉండి ఉండవచ్చు. ఈ పద్యం చాల వరకూ
==సీస పద్యం వరుస==
పంక్తి 16:
....................విభవ గౌరవేంద్ర..</big>
</poem>
ఈ
===ఉదాహరణ 1:===
పంక్తి 26:
చూచువారల గృపజూచువాడు; <br>
లీలతో నా మొఱాలింపడే మొఱగుల<br>
మొఱ లెఱుంగుచు దన్ను మొఱగువాడు;
===లక్షణములు===
పంక్తి 41:
* ప్రతి పాదంలోనూ 6 [[ఇంద్ర గణం|ఇంద్ర గణాలు]], + 2 [[సూర్య గణం|సూర్య గణాలు]] కలిపి మొత్తం ఎనిమిది గణాలు ఉంటాయి.
* ఈ పద్యాలు పెద్దవి కావడం చేత ప్రతి పాదాన్నీ రెండు భాగాలుగా చూపుతారు.
* ఈ నాలుగు పాదాలకూ చివర [[ఆటవెలది]] కానీ, [[తేటగీతి]] గానీ ఉండవలెను, ఇది తప్పనిసరి.
* ఒకటో పాదం .... ఇంద్ర - ఇంద్ర - ఇంద్ర - ఇంద్ర - పెద్ద పాదం.
* రెండో పాదం.. ఇంద్ర - ఇంద్ర - సూర్య - సూర్య- చిన్న పాదం.
* మూడు నాలుగూ... ఐదూ
* ప్రతి చిన్న పాదం లోని మొదటి గణం మొదటి అక్షరానికీ.. మూడవ గణం మొదటి అక్షరానికీ యతి చెల్లాలి. ప్రాస యతి కూడా చెల్లుతుంది. ఈ పద్యానికి ప్రాస నియమము లేదు.
Line 55 ⟶ 54:
** ఉదా: లోకాల చీకట్లు పోకార్ప రవిచంద్ర '''దీ'''పాలు గగనాన '''త్రి'''ప్పలేక
*[[ప్రాసయతి]] ఉండ వచ్చు.
**అంటే పై సూత్రంలో చెప్పిన గణాలలో మొదటి అక్షరాలకు యతి మైత్రి బదులు రెండో అక్షరాలు ప్రాస నియమం పాటిస్తే చాలు - అంటే ఒకే అక్షరం అయి ఉండాలి
** ఉదా: లో'''కా'''ల చీకట్లు పో'''కా'''ర్ప రవిచంద్ర దీపాలు గగనాన త్రిప్పలేక
Line 69 ⟶ 68:
రానందవార్ది మగ్నాంతరంగు <br>
లేకాంతు లెవ్వని నేమియు గోరక <br>
భద్రచరిత్రంబు బాడుచుందు?
===ఉదాహరణ 3:===
సీసపద్యం ఎట్లా ఉండాలనేది ఒక ఆటవెలది పద్యంలో ఈ విధంగా చెప్పబడింది.
ఇంద్రగణములారు ఇనగణంబులు రెండు<br>
పాదపాదమందు పల్కుచుండు<br>
ఆటవెలదినైన తేటగీతియు నైన<br>
చెప్పవలయు మీద సీసమునకు<br>
----
సీస పద్యాన్ని ఒకేలాగా ఉండే నాలుగు పెద్ద పాదాలుగా కాని (1,1,1,1), ఈ ఒక్కో పెద్ద పాదాన్ని రెండు చిన్న పాదాలుగా (1,2,1,2,1,2,1,2) - మొత్తం ఎనిమిది పాదాలుగా - గాని వివరించవచ్చు. సీస పద్యంలో భాగం కాకపోయినా, సీస పద్యం తరువాత ఒక గీత పద్యం ("ఆటవెలది" లేదా "తేటగీతి") వస్తుంది.
Line 85 ⟶ 86:
# ప్రాసయతి ఉండ వచ్చు. అంటే పై సూత్రంలో చెప్పిన గణాలలో మొదటి అక్షరాలకు యతి మైత్రి బదులు రెండో జత అక్షరాలు ప్రాసలో ఉండవచ్చు. ఒకే అక్షరం అయి ఉండాలి (ఏ గుణింతమైనా సరే)
ఈ అచ్చ తెనుగు పద్యరీతులలో
; ఉదాహరణ:
; సీసము:
Line 98 ⟶ 99:
==సర్వలఘు సీసము==
నవవికచసరసిరుహనయన
== మూలాలు ==
{{మూలాలజాబితా}}
[[వర్గం:పద్యము]]
| |||