వికీపీడియా

స్పానిష్ భాష: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
చి Removing Link FA template (handled by wikidata)
చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: లో → లో (2), గా → గా , ఆర్ధిక → ఆర్థిక, ఉన్నది. → ఉంది. (3), , → using AWB
పంక్తి 25:
|map = [[దస్త్రం:Countries with Spanish as an official language.svg|300px|border]]<br /><small>Information:<br />{{legend|Red|''[[Spanish language|Spanish]] is the sole official language at the national level''}}{{legend|#000080|''Spanish a co-official language''}}{{legend|#FF5555|''Spanish official in some U.S. states, counties and cities''}}}}
 
'''స్పానిష్''' ({{Audio|español.ogg|''español''}}) లేక '''కస్తీలియన్''' (''castellano'') ఒక [[:en:Romance language|రోమనుల భాష]]. ఇది ఉత్తర [[స్పెయిన్]] లో మొదలై, కస్తీల్ సామ్రాజ్యం ద్వారా విస్తరించబడి, పాలనా వ్యవహారాలు నెరపడంలోను, వ్యాపార సంబంధాలలోను ప్రధాన భాషగా వృధ్ధి చెందింది. తర్వాత ఈ భాష 15-19 శతాబ్దాల మధ్య స్పానిష్ సామ్రాజ్య విస్తరణతో [[:en:Spanish colonization of the Americas|అమెరికా]],[[:en:Spanish Empire#Territories in Africa (1898–1975)|ఆఫ్రికా]] మరియూ [[:en:Spanish East Indies|స్పానిష్ ఈస్టిండీస్]]లకు వ్యాపించింది.
 
ప్రస్తుతం 40 కోట్లకు పైగా ప్రజలు స్పానిష్ ను [[మాతృభాష]] గా మాట్లాడతారు. ఆ విధంగా ఈ భాష ప్రపంచంలో ఎక్కువగా మాట్లాడే భాషల జాబితాలో రెండవ లేక మూడవ స్థానంలో నిలుస్తుంది. [[మెక్సికో]] లో స్పానిష్ మాట్లాడే ప్రజలు ఎక్కువగా ఉన్నారు.
 
స్పానిష్ ప్రాథమిక భాషగా మాట్లాడే దేశాలతో ఉన్న ఆర్ధికఆర్థిక, సామాజిక సంబంధాలు మరియు పర్యాటక ఆసక్తి వలన, ద్వితీయ లేదా తృతీయ భాషగా అనేక దేశాలలో స్పానిష్ భాష యొక్క ప్రాచుర్యం పెరుగుతున్నది. ఈ పరిణామాన్ని ముఖ్యంగా బ్రెజిల్, అమెరికా, ఇటలీ, ఫ్రాన్స్, పోర్చుగల్ దేశాలలోనూ, సాధారణంగా ఆంగ్ల ప్రభావిత దేశాలన్నింటిలోనూ గమనించవచ్చు.
 
== పేరు మరియు వ్యుత్పత్తి ==
పంక్తి 50:
 
స్పానిష్‌ ప్రాథమిక భాషగా మాట్లాడేవారితో పాటు ద్వితీయ, తృతీయ భాషలుగా మాట్లాడేవారి సంఖ్యను కూడా కలుపుకొని మొత్తం 35 కోట్ల ప్రజలు స్పానిష్ మాట్లాడతారని అంచనా. ఈ అంచనా ప్రకారం ప్రపంచంలో ఎక్కువమంది మాట్లాడే భాషలో మూడవదిగా ఇంగ్లీషు, చైనీసుల తర్వాత స్థానాన్ని ఆక్రమించుకుంటున్నది.<ref name = "universidad de Mexico">[http://archive.is/20121209175150/http://www.lllf.uam.es/~fmarcos/coloquio/Ponencias/MMelgar.doc Universidad de México]{{Verify credibility|date=March 2008}}{{subst:Sup|(cached URL)}}<</ref><ref name="instituto cervantes">Instituto Cervantes ([http://archive.is/20120526072729/www.elmundo.es/elmundo/2007/04/26/cultura/1177610767.html "El Mundo" news])</ref><br />
ప్రస్తుతం, స్పానిష్ స్పెయిన్తో పాటు చాలామటుకు లాటిన్ అమెరికా దేశాలు మరియు ఈక్వటోరియల్ గ్వినియాలో అధికార భాష. ఇరవై దేశాలలో స్పానిష్ ను ప్రాథమిక భాషగా ఉపయోగిస్తున్నారు. అంతేకాక స్పానిక్ ఐక్యరాజ్యసమితి యొక్క ఆరు అధికార భాషలలో ఒకటి. అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఇంగ్లీషు తర్వాత అత్యంత విరివిగా మాట్లాడే భాష.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html CIA The World Factbook United States]</ref> అమెరికా పాఠశాలలు మరియు విశ్వవిద్యాలయాలలో అత్యంత విరివిగా అధ్యయనం చేసే విదేశీ భాష.<ref>{{PDFlink|[http://www.census.gov/prod/2005pubs/06statab/pop.pdf United States Census Bureau]|1.86&nbsp;MB}}, Statistical Abstract of the United States: page 47: Table 47: Languages Spoken at Home by Language: 2003</ref><ref>{{PDFlink|[http://www.adfl.org/resources/enrollments.pdf Foreign Language Enrollments in United States Institutions of Higher Learning]|129&nbsp;KB}}, MLA Fall 2002.</ref> 2007లో వెలువడిన ప్రపంచవ్యాప్త ఇంటర్నెట్ వాడుక గణాంకాల ప్రకారం ఇంటర్నెట్లో అత్యంత విరివిగా ఉపయోగించే భాషలలో ఇంగ్లీషు మరియు చైనీస్ తర్వాత మూడవ స్థానంలో ఉన్నదిఉంది.<ref>{{cite web |url=http://www.internetworldstats.com/stats7.htm |title=Internet World Users by Language |year=2008 |publisher=Miniwatts Marketing Group}}</ref>
 
=== ఐరోపా ===
స్పానిష్ స్పెయిన్ దేశపు అధికార భాష. స్పెయిన్ దేశం స్పానిష్ భాషకు పుట్టిల్లు అంతేకాక దాని పేరు కూడా స్పానిష్ భాష పేరుమీదనే ఏర్పడింది. [[జిబ్రాల్టర్]] దేశపు అధికార భాష ఇంగ్లీషే <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gi.html CIA World Factbook — Gibraltar]</ref> అయినా స్పానిష్ కూడా మాట్లాడుతారు. అలాగే [[ఆండొరా]] దేశంలో కాటలాన్ అధికార భాష అయినా స్పానిష్ కూడా చలామణిలో ఉంది. ఐరోపా సముదాయంలోని ఇతర దేశాలలో కూడా స్పానిష్ భాషకు తగినంత ఆదరణ ఉన్నదిఉంది. ఉదాహరణకు [[ఇంగ్లాండు]], [[ఫ్రాన్స్]] మరియు [[జర్మని]] <ref>[http://www.bbc.co.uk/languages/european_languages/languages/spanish.shtml BBC Education — Languages], Languages Across Europe — Spanish.</ref> దేశాలలో స్పానిష్ భాష వాడుకలో ఉన్నదిఉంది. స్పానిష్ ఐరోపా సముదాయపు అధికార భాష. స్విట్జర్లాండులో అధికార 4 భాషల తర్వాతి స్థానం, 1.7% జనాభా మాట్లాడే భాష స్పానిష్.
 
=== అమెరికాలు ===
==== లాటిన్ అమెరికా ====
Most Spanish speakers are in [[Latin America]] స్పానిష్ మాట్లాడెవారు ఎక్కువగా [[లాటిన్ ఆమెరికా]]లో నివసిస్తారు.; of all countries with majority Spanish speakers, only [[Spain]] and Equatorial Guinea are outside of the [[Americas]]. [[Mexico]] has the most native speakers of any country. Nationally, Spanish is the —[[de facto]] or [[de jure]]— official language of [[Argentina]], [[Bolivia]] (co-official [[Quechua]] and [[Aymara language|Aymara]]), [[Chile]], [[Colombia]], [[Costa Rica]], [[Cuba]], [[Dominican Republic]], [[Ecuador]], [[El Salvador]], [[Guatemala]], [[Honduras]], [[Mexico]] , [[Nicaragua]], [[Panama]], [[Paraguay]] (co-official [[Guarani language|Guaraní]]<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=PY Ethnologue – Paraguay(2000)]. Guaraní is also the most-spoken language in Paraguay by its native speakers.</ref>), [[Peru]] (co-official [[Quechua]] and, in some regions, [[Aymara language|Aymara]]), [[Uruguay]], and [[Venezuela]]. Spanish is also the official language (co-official with [[English language|English]]) in the U.S. commonwealth of [[Puerto Rico]].<ref>{{cite news
|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0CE1D8163AF93AA15752C0A965958260&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fSubjects%2fE%2fEnglish%20Language
|title= Puerto Rico Elevates English
పంక్తి 130:
* And as a term of comparison: {{lang|es|''«Es por lo menos tan actor como vos»'' (Cuzzani Cortés [Arg. 1988])}} instead of {{lang|es|«''Es por lo menos tan actor como tú»''}}<br /><ref name="rae.es site" />
 
However, for the {{lang|es|''pronombre átono'' }} (that which uses the pronominal verbs and its complements without preposition) and for the possessive, they employ the forms of {{lang|es|''tuteo'' (''te'', ''tu'', and ''tuyo'')}}, respectively: {{lang|es|''«Vos te acostaste con el tuerto»'' (Gené Ulf [Arg. 1988]); ''«Lugar que odio [...] como te odio a vos»'' (Rossi María [C. Rica 1985]); ''«No cerrés tus ojos»'' (Flores Siguamonta [Guat. 1993]).}} In other words, in the previous examples the authors conjugate the pronoun subject {{lang|es|''vos''}} with the pronominal verbs and its complements of {{lang|es|''tú''}}.<ref name="rae.es site" />
 
The verbal {{lang|es|''voseo''}} consists of the use of the second person plural, more or less modified, for the conjugated forms of the second person singular: {{lang|es|''tú vivís, vos comés''}}. The verbal paradigm of {{lang|es|''voseante''}} is characterized by its complexity. On the one hand, it affects, to a distinct extent, each verbal tense. On the other hand, it varies in functions of geographic and social factors and not all the forms are accepted in cultured norms.<ref name="rae.es site" />
పంక్తి 234:
also ({{lang|es|''mano siniestra''}})
| {{lang|gl|''man esquerda''}}
| {{lang|pt|''mão esquerda''}} <br /> also (''sinistra'') (archaically also {{lang|pt|''sẽestra''}})
| {{lang|ca|''mà esquerra''}}
| {{lang|it|''mano sinistra''}}
పంక్తి 346:
|- style="text-align:center;"
! [[Approximant consonant|Approximant]]
| align=right| ({{IPA|β̞}})&nbsp;
|
| align=right| ({{IPA|ð̞}})&nbsp;
|
| align=right| ({{IPA|ɣ˕}})&nbsp;
|- style="text-align:center;"
! [[:en:Trill consonant|Trill]]
పంక్తి 408:
!ఆంగ్లము
!స్పానిష్
!IPA phonemic transcription<br /> (abstract phonemes) <sup>1</sup>
!IPA phonetic transcription<br /> (actual sounds) <sup>2</sup>
|-
|| స్పానిష్<br />&nbsp; || {{lang|es|''Español''}}<br />&nbsp; || {{IPA|/es.paˈɲol/}}<br />&nbsp; || {{IPA|[e̞s̺.päˈɲo̞l]}}<br /> {{IPA|[e̞s̻.päˈɲo̞l]}}
పంక్తి 423:
|| Hello || {{lang|es|''Hola''}} || {{IPA|/ˈo.la/}} || {{IPA|[ˈo̞.lä]}}
|-
|| How are you? || {{lang|es|''¿Cómo estás (tú)?''}} <small> (informal)</small><br />{{lang|es|''¿Cómo está (usted)?''}} <small> (formal)</small><br />&nbsp; || {{IPA|/ˈko.mo esˈtas/}}<br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{IPA|[ˈko̞.mo̞ e̞s̪ˈt̪äs̺]}}<br />{{IPA|[ˈko̞.mo̞ e̞s̪ˈt̪äs̻]}}<br />{{IPA|[ˈko̞.mo̞ ɛhˈt̪æ̞h]}}
|-
|| Good morning<br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{lang|es|''Buenos días''}}<br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{IPA|/ˈbue.nos ˈdi.as/}}<br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{IPA|[ˈbwe̞.no̞z̪ ˈð̞i.äs̺]}}<br />{{IPA|[ˈbwe̞.no̞z̪ ˈð̞i.äs̻]}}<br />{{IPA|[ˈbwɛ.nɔh ˈð̞i.æ̞h]}}
పంక్తి 441:
|| I am sorry<br />&nbsp; || {{lang|es|''Lo siento''}}<br />&nbsp; || {{IPA|/lo ˈsieN.to/}} <sup>3</sup>;<br />&nbsp; || {{IPA|[lo̞ ˈs̺jẽ̞n̪.t̪o̞]}}<br />{{IPA|[lo̞ ˈs̻jẽ̞n̪.t̪o̞]}}
|-
|| Hurry! <small> (informal)</small><br />&nbsp; || {{lang|es|''¡Date prisa!''}}<br />{{lang|es|''¡Apúrate!''}}&nbsp; || {{IPA|/ˈda.te ˈpRi.sa/}} <sup>3</sup><br />&nbsp; || {{IPA|[ˈd̪ä.t̪e̞ ˈpɾi.s̺ä]}}<br />{{IPA|[ˈd̪ä.t̪e̞ ˈpɾi.s̻ä]}}
|-
|| Because || {{lang|es|''Porque''}} || {{IPA|/ˈpoR.ke/}} <sup>3</sup> || {{IPA|[ˈpo̞r.ke̞]}}
పంక్తి 461:
|| I do not understand || {{lang|es|''No entiendo''}} || {{IPA|/no eNˈtieN.do/}} <sup>3</sup> || {{IPA|[nŏ̞ ẽ̞n̪ˈt̪jẽ̞n̪.d̪o̞]}}
|-
|| Help me (please) <small> (formal)</small><br />&nbsp;<br />Help me! <small> (informal)</small><br />&nbsp; || {{lang|es|''Ayúdeme''<br />&nbsp;<br />''¡Ayúdame!''<br />&nbsp;}}|| {{IPA|/aˈʝu.de.me/}}{{IPA|/aˈʝu.da.me/}} || {{IPA|[äˈʝ̞u.ð̞e̞.me̞]}}<br />{{IPA|[äˈʒu.ð̞e̞.me̞]}}<br />{{IPA|[äˈʝ̞u.ð̞ä.me̞]}}<br />{{IPA|[äˈʒu.ð̞ä.me̞]}}
|-
|| Where is the bathroom?<br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{lang|es|''¿Dónde está el baño?''}}<br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{IPA|/ˈdoN.de esˈta el ˈba.ɲo]}} <sup>3</sup><br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{IPA|[ˈdõ̞n̪.d̪e̞ e̞s̪ˈt̪ä ĕ̞l ˈbä.ɲo̞]}}<br />{{IPA|[ˈdõ̞n̪ d̪ɛhˈt̪ä ĕ̞l ˈβ̞ä.ɲo̞]}}
|-
|| Do you speak English? <small> (informal)</small><br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{lang|es|''¿Hablas inglés?''}}<br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{IPA|/ˈa.blas iNˈgles/}} <sup>3</sup><br />&nbsp;<br />&nbsp; || {{IPA|[ˈä.β̞läs̺ ĩŋˈgle̞s̺]}}<br />{{IPA|[ˈä.β̞läs̻ ĩŋˈgle̞s̻]}}<br />{{IPA|[ˈæ̞.β̞læ̞h ĩŋˈglɛh]}}
|-
|| Cheers! (toast)<br />&nbsp; || {{lang|es|''¡Salud!''}}<br />&nbsp; || {{IPA|/saˈlud/}}<br />&nbsp; || {{IPA|[s̺aˈluð̞]}}<br />{{IPA|[s̻aˈlu(ð̞)]}}
"https://te.wikipedia.org/wiki/స్పానిష్_భాష" నుండి వెలికితీశారు