నాగకేసరి నూనె: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: త0. → తం., వున్నది. → ఉంది. (2), , → , (2), ) → ) (65), ( → ( (37) using AWB
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు
పంక్తి 19:
 
===ఉనికి <ref name="seed">SEA Hand Book -2009 by The Solvent Extractors' Association Of India</ref> ===
ఈచెట్లు తూర్పు హిమాలయాలు, పశ్చిమ కనుమ (western ghats) లు, [[కర్నాటక]], [[కేరళల]]లోని సతతహరిత అడవుల్లో, అలాగే [[అస్సాం]], [[బెంగాల్]], అండమాన్‍దీవులలోని అడవుల్లోను వ్యాప్తి ఉందిచెందివున్నాయి.దక్షిణ భారతంలోనిభారతంలోను వీటి వునికి ఉంది.[[తమిళనాడు]]లోని తిరువన్‍మలై అటవీ ప్రాంతంలో పెరియ నుంగు రకం, అలాగే కేరళలోని పాలఘాట్ లోని సైలంట్ వ్యాలిలో వ్యాప్తి చెందివున్నాయి. సముద్రమట్టంనుండి 200 అడగుల ఎత్తువరకుఎత్తు ప్రదేశాల్లొ పెరుగును.
===పూలు-పళ్ళు===
పూలు పుష్పించు కాలం చెట్లుపెరిగేచెట్లు పెరిగే ప్రాంతాన్ని బట్టి మారును.పూలు పూయడం ఫిబ్రవరి-మార్చినెలలలో మొదలై ఎప్రిల్-మే నెలల వరకు కొనసాగును.ఫపదీకరణఫలదీకరణ తరువాత పళ్లగా మాదుటకుమారుటకు రెండు-మూడు మాసాలు పట్టును.పూలు తెల్లగా, తియ్యటి, కమ్మని వాసన కల్గి 7.5-10 సెం.మీ వ్యాసంతో కొమ్మలచివరకొమ్మల చివర ఒంటిగా ఒంటికానికాని, లేదా జతగా కాని పుష్పించును.పూలను కడుపునొప్పి, ఆయసం వంటి వాటి నివారణ మందులలో వినియోగుస్తారు.ఎండబెట్టిన పూలను/పూలలోని భాగాలను ఆయుర్వేద మందులతయారిలో ఉపయోగిస్తారు.
కాయలు పళ్ళగా మారడం చెట్లు పెరుగుప్రదేశాన్ని బట్టి మారును.బెంగాల్ లో జూలైనెల మధ్యనుండి సెప్టెంబరు వరకు, అస్సాంలో మే-జులైలో, వ్యానడ్ (కేరళ) లో డెసెంబరు-జనువరిలో, ట్రావెన్‍కూర్ (కేరళ) లోఅక్టొబరు-మార్చి నెలలలో పళ్ళు వచ్చును.పళ్లు ఎర్రగా, దీర్ఘ అండాకారంగా, గుండ్రంగా వుండును.3" (అంగుళాలు) వ్యాసం కల్గివుండును.ఒక్కో పండు 50-60 గ్రాములు వుండును.పెలుసైన గట్టి పెంకును కలిగివుండునుకలిగి వుండును.ఒక పండులో 2-3 గింజలుందును. పై పెంకులో పీచు (Fibre) భాగం 50% వరకుండును.గింజలో విత్తనం (kernel)35% వరకుండును.గింజ పెంకులోపలి విత్తనం పసుపు రంగులో గుండ్రంగా వుండును <ref name="seed"/>.
===నూనెను తీయుట===
సాధారణంగా పండి నేల రాలిన పళ్ళను సేకరించడం జరుగుతుంది.సేకరించిన పళ్లను దుడ్డుకర్రవంటి వాటితో బాది/నలగకొట్టి పళ్ళనుండి నూనె గింజలను వేరుచేయుదురు.సేకరించిన నూనె గింజలు పచ్చిగా వుండి తేమశాతంతేమ శాతం అధికంగా వుండును.నూనెగింజలను కళ్లంలో ఆరబెట్టిన 50% వరకు బరువు తగ్గును.నిల్వ వుంచునప్పుడు చీడపీడలు ఆశించకుండుటకై 0.1% అల్‍డ్రెక్సు(Aldrex)ను నేలమీద చల్లెదరు.ఆతరువాత0.1%(నిల్వవుంచిననిల్వ వుంచిన గింజల పరిమాణంలో)హెక్షడొల్(hexadol)ను గుంజలపై తరచుగా పిచికారి చేయుచుందురు.గింజలపైనున్న పెంకు(shell)ను పొట్టుతొలగించు యంత్రాల (Decorticators)ద్వారా తొలగించి,విత్తనాలను విత్తా లను నూనెతీయు యంత్రాలలో(expellers)ఆడించి నూనెను తీయుదురు.నూనె బాగా దిగుబడిరావటానికిదిగుబి రావటానికి విత్తనాలకు చిట్టూ(హల్లరు తవుడు)ను కలిపి యంత్రాలలో ఆడించెదరు.కేకులో మిగిలివున్న నూనెను సాల్వెంట్ ఎక్సుట్రాక్షన్ ప్లాంట్ ద్వారా తీయుదురు.
===నూనె లక్షణాలు===
నూనె గింజలో (seed) నూనెశాతం 40-45% వరకుండును.పైపెంకును తొలగించిన తరువాత విత్తనం (kernel) లో60-77% వరకుండును.నూనె చిక్కగా వుండును.స్నిగ్ధత అధికం.నూనె ఎరుపుగా లేదా ముదురు బ్రౌన్ రంగులో వుండును. చేదురుచి కలిగి, వికారంపుట్టించే వాసనవాసనతో వుండును.ఈ నూనె ఆహరయోగ్యంకాదు.పారిశ్రామిక రంగంలో ఇతర ప్రయోజనాలున్నాయి.
 
{| class="wikitable" align="center"
పంక్తి 71:
 
===నూనె ఉపయోగాలు===
*నూనె సబ్బుల తయారిలో వినియోగించవచ్చును. కాని దీని గాఢమైన రంగు కారణంగా, ఈ నూనెను రిపైనింగ్ చేసి ఇతరనూనెలతో కలిపి సబ్బులతయారిలో వాడ వచ్చునువాడవచ్చును.
*కందెనల తయారి (Lubricants) లో వాడ వచ్చునువాడవచ్చును.
*దీపనూనెగా వాడవచ్చును.
*రంగుల తయారి పరిశ్రమలలో ఉపయోగించవచ్చును.
"https://te.wikipedia.org/wiki/నాగకేసరి_నూనె" నుండి వెలికితీశారు