సుబ్రహ్మణ్యన్ చంద్రశేఖర్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
K.Venkataramana (చర్చ | రచనలు) |
ChaduvariAWB (చర్చ | రచనలు) చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: 19 అక్టోబరు 1910 → 1910 అక్టోబరు 19 (2), సెప్టెంబర్ → సెప్టెంబరు, using AWB |
||
పంక్తి 1:
{{Infobox_Scientist
| name = సుబ్రహ్మణ్య చంద్రశేఖర్
Line 21 ⟶ 20:
}}
'''సుబ్రహ్మణ్య చంద్రశేఖర్''' ([[తమిళం]]: சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர்) ([[అక్టోబర్ 19]], [[1910]]—[[ఆగస్టు 21]], [[1995]]) భారతీయ సంతతికి చెందిన అమెరికన్ ఖగోళ భౌతిక శాస్త్రవేత్త. నక్షత్రాలపై ఈయన చేసిన పరిశోధనకు గాను 1983 లో [[నోబెల్ బహుమతి]]ని అందుకున్నాడు (విలియం ఆల్ఫ్రెడ్ ఫౌలర్ తో పంచుకున్నాడు). ఈ ఫౌలర్ చంద్రశేఖర్ పి. ఎచ్. డి పట్టా కొరకు చేసిన ప్రయత్నానికి దిశానిర్దేశకుడు కాదు; ఆయన ఆర్. ఎచ్. ఫౌలర్.
==బాల్యం==
సుబ్రహ్మణ్యన్ చంద్రశేఖర్ (
చంద్రశేఖర్ (ఇటుపైన చంద్ర)
==విద్యాభ్యాసం==
అభిజాత్యమో, కావేరి నీళ్ల మహిమో తెలీదు కానీ చంద్రశేఖర్ [[బాల్యం]]<nowiki/>లోనే పరిమళించేడు. చంద్ర [[చెన్నై]]<nowiki/>లోని హిందూ పాఠశాలలో ప్రాథమిక విద్యనభ్యసించాడు. తరువాత చెన్నై ప్రెసిడెన్సీ కళాశాలలో [[భౌతిక శాస్త్రము|భౌతిక శాస్]]<nowiki/>త్రంలో బీయెస్సీ ఆనర్స్ పట్టా పొందాడు. అప్పటికే [[అంతరిక్షము|అంతరిక్ష]] భౌతిక విజ్ఞాన శాస్త్రం అంటే ఆసక్తి పుట్టింది. విశ్వాంతరాళంలో నక్షత్రాలు ఏర్పడే విధానం, తారలలో జరిగే పరిణామాలు, వాటి స్థిరత్వం తదితర అంశాలపై [[పరిశోధన]]<nowiki/>లు జరిపి శాస్త్రజ్ఞులలో గుర్తింపు పొందాడు.
పదిహేను సంవత్సరాల పిన్న వయస్సులోనే, ఇంకా [[విద్యార్థి]]<nowiki/>గా ఉండగానే, తన మొట్టమొదటి పరిశోధనా పత్రం 1929 లోప్రచురించేడు. ఈ పత్రం యొక్క ప్రత్యేకత అవాగాహన అవాలంటే ఆనాటి విద్వత్ [[వాతావరణం]] అర్థం కావాలి. కాంప్టన్ ప్రభావం (Compton Effect) అనే దృగ్విషయం 1923 లో ఆవిష్కరించబడింది. అందుకని కాంప్టన్ కి 1927 లో [[నోబెల్ బహుమతి|నోబెల్ బహుమానం]] వచ్చింది. ఒక “కొత్త గణాంక పద్ధతి” అంటూ 1926 లో ఫెర్మీ, డిరాక్ అనే ఇద్దరు శాస్త్రవేత్తలు ఒక పత్రం ప్రచురించేరు. ఈ కొత్త గణాంక పద్ధతిని (ఇప్పుడు దీనిని ఫెర్మీ- డిరాక్ గణాంకాలు అంటున్నారు) వెనువెంటనే ఉపయోగించి, ఆర్. ఎచ్. ఫౌలర్ అనే ఆసామీ ఒక నక్షత్రం కూలిపోయి, శ్వేత కుబ్జ తార (white dwarf) గా ఎలా మారుతుందో 1926 లో భాష్యం చెప్పేడు.
పడవలో ప్రయాణం చేసేవారి కాలక్షేపానికి ఎన్నో ఆకర్షణలు
==ఉన్నత విద్య==
సమీకరణాలు, సిద్దాంతాలు చెప్పినవి అన్ని ఎలా నమ్మేస్తాం? ఋజువు ఉండొద్దూ? ప్రత్యక్ష ప్రమాణం
==దూషణ, తిరస్కార, అవమానాలు==
తరువాత చంద్రశేఖర్ కి సర్ ఆర్థర్ ఎడింగ్టన్ అనే వేత్తతో పరిచయం అయింది. అయన సమక్షంలో, ఒక సమావేశంలో తాను సాధించిన ఫలితాలని ప్రకటిస్తున్న సందర్భంలో ఎడింగ్టన్ - అందరి ఎదుట - చంద్రశేఖర్ ప్రతిపాదిస్తున్న అవధిని
ఎడింగ్టన్ సామాన్యుడా? అయిన్^స్టయిన్ సిద్దాంతాలని ఋజువు చెయ్యడానికి సంపూర్ణ సూర్యగ్రహణం వేళప్పుడు
అనుభవాతీతమైనది ఏది చెప్పినా సామాన్యులకి మింగుడు పడదు. కానీ ఇక్కడ చెప్పినవాడు చిన్నవాడు, విన్నవాడు దిగ్గజం లాంటి శాస్త్రవేత్త. ఆయిన్^స్టయిన్ చెప్పినది అనుభావాతీతమైనది అయినా నమ్మి, ప్రయోగాత్మకంగా ఋజువు చెయ్యడానికి నడుం కట్టిన సమర్ధుడు. నమ్మశక్యం కాని
==బహుమానాలు, గుర్తింపులు==
ప్రతి వ్యక్తి జీవితంలోను [[బాల్యం|బాల్య]], [[యవ్వనం|కౌమార]], [[యవ్వనం|యవ్వన]], [[వృద్ధాప్యం|వృద్ధాప్య]] దశలున్నట్టే, నక్షత్రాల్లో కూడ[[పరిణామం|పరిణామ]] దశలుంటాయి. వీటిల్లో చెప్పుకోదగ్గ దశలు: అరుణ మహాతార (రెడ్జెయంట్), శ్వేత కుబ్జ తార ( వైట్డ్వార్ఫ్), బృహన్నవ్య తార (సూపర్నోవా), నూట్రాన్ తార,, కర్రి (కృష్ణ) బిలం (బ్లాక్హోల్) అనే దశలు ముఖ్యమైనవి. వీటి పట్ల అవగాహనను మరింతగా పెంచే సిద్ధాంతాలను, పరిశోధనలను అందించిన చంద్రశేఖర్ 1983లో [[భౌతిక శాస్త్రము|భౌతికశాస్త్రం]]<nowiki/>లో నోబెల్ పొందారు.
సాపేక్ష, క్వాంటం సిద్ధాంతాల్లోని అంశాల ఆధారంగా ఆయన నక్షత్రాల పరిణామాలకు సంబంధించిన పరిస్థితులను విశ్లేషించారు. ఒక నక్షత్రం వైట్డ్వార్ఫ్ దశకు చేరుకోవాలంటే ఎలాటి పరిస్థితులుండాలో చెప్పిన సిద్ధాంతమే 'చంద్రశేఖర్ లిమిట్'గా పేరొందింది. దీని ప్రకారం సూర్యుని ద్రవ్యరాశి కన్నా 1.44 రెట్లకు తక్కువ ద్రవ్యరాశి ఉన్న నక్షత్రాలే వైట్డ్వార్ఫ్గా మారతాయి. అంతకు మించిన [[ద్రవ్యరాశి]] ఉంటే అవి వాటి కేంద్రకంలోని గురుత్వశక్తి ప్రభావం వల్ల కుంచించుకుపోయి సూపర్నోవాగా, న్యూట్రాన్స్టార్గా మారుతూ చివరికి బ్లాక్హోల్ (కృష్ణబిలం) అయిపోతాయి.
ఈ నిజం నిలకడ మీద తేలిన తరువాత ఈ అవధికి “చంద్రశేఖర్ అవధి”
చంద్రశేఖర్ కి నోబెల్ బహుమానం ఇచ్చినప్పుడు అయన 1930 దశకంలో చేసిన పనికి ఆ బహుమానం అని ప్రకటించారు. తరువాత నాలుగు దశాబ్దాలపాటు అయన చేసిన ప్రాథమిక పరిశోధనలు, సాధించిన ఫలితాలని మాట వరసకైనా ఉటంకించలేదని
1966లో ఆయన [[అమెరికా]] శాశ్వత పౌరసత్వాన్ని అందుకున్నాడు. [[అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు|అమెరికా]] అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ నాసా నెలకొల్పిన ఖగోళ భౌతిక పరిశోధనాలయంలో కీలక బాధ్యత వహించారు. ఆయన సేవలకుగాను నాసా ఒక పరిశోధన ప్రయోగశాలకు ఆయన పేరు పెట్టారు.
చంద్రశేఖర్ కి
===సంగ్రహం===
*1929-39 అంతరిక్ష నిర్మాణం. చంద్రశేఖర్ పరిమితి, అంతరిక్ష గతిశాస్త్ర పరిశోధనలు
Line 66 ⟶ 65:
==నోబెల్ బహుమానానికి కారకాలు==
నోబెల్ బహుమానం ఇచ్చినప్పుడు నోబెల్ సంస్థ ప్రత్యేకించి ఎత్తి చూపిన పరిశోధనా
* 'The highly collapsed configurations of a stellar mass', Mon. Not. Roy. Astron. Soc., 91, 456-66 (1931).
* 'The maximum mass of ideal white dwarfs', Astrophys. J., 74, 81 - 2 (1931).
Line 90 ⟶ 89:
==వివాహం==
చంద్రశేఖర్ 1936,
==విశేషాలు==
Line 108 ⟶ 107:
{{మూలాలజాబితా}}
* వేమూరి వేంకటేశ్వరరావు, సుబ్రహ్మణ్యన్ చంద్రశేఖర్, చైతన్యం: సంకల్ప బలం, నవంబరు 2016, http://chaitanyam.net/wpbook/wp-content/uploads/2016/11/%E0%B0%A8%E0%B0%B5%E0%B0%82%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B1%8D-2016.pdf
* Arthur I. Miller, ''Obsession, Friendship, and Betrayal on the Quest for Black Holes,''
* Kameshwar C. Wali, Chandra: A BIOGRAPHY OF S. CHANDRASEKHAR, Centennial Publications of the University of Chicago Press, 1990, Paperback, ISBN
{{భారతీయ గణిత శాస్త్రవేత్తలు}}
|