ధ్యానం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
Criticpanther (చర్చ | రచనలు) Corrected links. |
Criticpanther (చర్చ | రచనలు) Corrected సమాధి link to సమాధి_స్థితి instead of సమాధి |
||
పంక్తి 41:
బౌద్ధమత ధ్యానం అనేది సైద్ధాంతికంగా రెండు ఇతివృత్తాలకు సంబంధించింది. మనస్సును పరిణామం చెందించి, తర్వాత స్వయంవీక్షణ ద్వారా తనంతట తానుగా అన్వేషణ మొదలుపెట్టే విధంగా దానిని ఉపయోగించడం మరియు ఇతర దృగ్విషయాలు.<ref>B. అలాన్ వాలాస్, ''కాంటెప్లేటివ్ సైన్స్.'' కొలంబియా యూనివర్సిటీ ప్రెస్, 2007, పు. 81.</ref> [[బోధి వృక్షం]] కింద ధ్యానం చేస్తున్న సమయంలో [[చారిత్రక బుద్ధ]]యైన [[సిద్దార్ధ గౌతము]]డికి [[జ్ఞానోదయ]]మయింది. ఇరవై ఎనిమిది మంది బుద్ధులు ఆధ్యాత్మిక పురోగతి కోసం సాధకుల బౌద్ధ పురాణం చెబుతోంది. బౌద్ధమతంలో రెండు రకాల ధ్యాన పద్ధతులను [[సమతా]] మరియు [[విపస్సన]]గా ప్రత్యేకించారు. ఈ రెండు కూడా జ్ఞానోదయ సిద్ధికి తోడ్పడుతాయి. మొదటి దానిలో ధ్యాసను ఒకేదానిపై కేంద్రీకరించే లక్ష్యంతో సామర్థ్యాన్ని పెంచుకునే సాధనలు, రెండో దానిలో సత్యం యొక్క నిజ స్వభావాన్ని చూస్తూ, దివ్యచక్షువు మరియు జ్ఞానాన్ని పెంచుకునే లక్ష్యంతో చేసే సాధనలు ఉంటాయి. ఈ రెండు ధ్యాన పద్ధతుల మధ్య తేడా ఎప్పుడూ స్పష్టంగా తెలియదు. [[ఆనాపానసతి]] వంటి సాధనా పద్ధతులను అధ్యయనం చేయడం ద్వారా ఇది విస్పష్టమవుతుంది. ఆనాపానసతి అనేది సమతా సాధనకు మొదలు. అయితే అది పలు దశలు దాటి, చివరకు విపస్సన సాధన వద్ద ముగుస్తుంది.
''[[నిబ్బాన]]'' (నిర్వాణ) లక్ష్యాన్ని చేరుకునే దిశగా, [[అష్టాంగ సాధనా మార్గం]]లో భాగంగా [[ఆనాపానసతి]] (''సతి'', ఉదాహరణకు ''[[సతిపత్తాన సుత్త]]'' (విపస్సన ధ్యానం)ను వీక్షించండి) మరియు ఏకాగ్రత (''[[సమాధి స్థితి|సమాధి]]'', ''[[కమ్మత్తాన]]'' (కర్మభూమి) యొక్క ధ్యాన పురోగతిని [[థేరవాద]] బౌద్ధమతం ఉద్ఘాటిస్తుంది. థేరవాద బౌద్ధమతం అనేది నిజమైన సాధన. భిన్నమైన రాశిని కలిగిన ప్రతి వ్యక్తికి నిర్వాణ మార్గాన్ని చూపించే వ్యక్తిత్వ శైలిని
ఉపయోగిస్తుంది. శ్వాస (''[[అనాపన]]'' ) మరియు కరుణ (''[[మెట్ట]]'' భావన ధ్యానం) వంటివి ప్రముఖ సనాతన ధ్యాన పద్ధతులు.
పంక్తి 66:
[[ఫైలు:Sivakempfort.jpg|thumb|శివుని ధ్యానంలో ఉన్నట్లు కనిపించే బెంగుళూరులోని భారీ విగ్రహం]]
[[రాజ యోగా]] (యోగా) అనేది ధ్యానంపై ఏకాగ్రత సారించే హిందూ వేదాంతంలోని ఆరు పూర్వాచార (''[[ఆస్తిక]]'' ) పాఠశాలల్లో ఒకటి. ''[[ధ్యాన]]'' లేదా ధ్యానం అనేది [[పతంజలి]] తన [[యోగ సూత్రాల్లో]] వివరించిన విధంగా రాజయోగ మార్గానికి సంబంధించిన ఎనిమిది అంగాల్లో ఏడవది. ఆధ్యాత్మిక సాధన (''[[సాధన]]'' )ల్లో భాగంగా ధ్యానానికి దేవుడినే వస్తువు(లక్ష్యం)గా ఎంపిక చేసుకోమని పతంజలి సిఫారసు చేశాడు. సాధన ద్వారా ''[[సమాధి స్థితి|సమాధి]]'' లేదా ఆనందకరమైన ఆత్మ శాంతిని పొందవచ్చు.<ref name="Klostermaier">{{cite book|last=Klostermaier|first=Klaus|title=A survey of Hinduism|publisher=SUNY Press|date=1989|pages=402–403|isbn=9780887068072|url=http://books.google.com/books?id=ltn3OuF_i4sC&pg=PA402}}</ref> 'యోగా' అనే పదం సంస్కృతంలోని ''యుజ్'' నుంచి ఉద్భవించింది. అంటే "నియంత్రించడం", "పరాధీనం చేయడం", "సంఘటితం చేయడం" అని అర్థం. అలాగే ఆధ్యాత్మిక అనుభవాన్ని కలిగించే తపస్విత మరియు ధ్యానం యొక్క పద్ధతులు మరియు సత్ప్రవర్తనల గురించి కూడా అది తెలుపుతుంది. యోగ సాధనలు మనస్సు మరియు భావాలను నియంత్రించడానికి సాయపడుతాయి. తద్వారా గర్వం నశించి, వాస్తవమైన ''[[ఆత్మ]]'' జ్ఞానం సాక్షాత్కారమవుతుంది. ఫలితంగా ''[[మోక్షం]]'' లేదా విమోచనం సిద్ధిస్తుంది. హిందూమత ధ్యానం అనేది పాఠశాల లేదా వర్గానికి మాత్రమే పరిమితం కాలేదు. ఏకంగా హిందూమతం ఆవల పాశ్చాత్య దేశాలకు సైతం విస్తరించింది.<ref name="Flood" />
హిందూమతంలోని వివిధ యోగా పద్ధతులు విభిన్న రకాల వ్యక్తిత్వాల దిశగా రూపొందించబడ్డాయి. చిత్తశుద్ధితో సాధన చేసే సాధకుడు ప్రతి దశలోనూ అంతిమ లక్ష్యాన్ని చేరుకునే విధంగా అవి దోహదపడుతాయి. అందులో మొదటిది [[సమాధి స్థితి|సమాధి]]. ఇక్కడ అద్వైత చైతన్యం అనేది ధ్యానం ద్వారా మాత్రమే సాధ్యం. ఆ తర్వాతది [[సమాధి స్థితి|సమాధి]]. ఇక్కడ అద్వైత చైతన్యం జాగరణ కార్యకలాపాల ద్వారా సాధ్యమవుతుంది.
<ref>బార్బారా స్టోలెర్ మిల్లెర్ (ట్రాన్స్) యోగా. స్వేచ్ఛ యొక్క క్రమశిక్షణ. పతాంజలికి సంబంధించి యోగా సూత్రాలు. యునీ ఆఫ్ కాలిఫోర్నియా ప్రెస్ (1996) p5.</ref>
19వ శతాబ్దం ఆఖర్లో తూర్పు వేదాంతమును పశ్చిమానికి పరిచయం చేసిన తొలి ప్రభావవంత ఆధునిక ప్రవర్తకుడు [[స్వామి వివేకానంద]] ధ్యానం గురించి కింది విధంగా వివరించాడు.
పంక్తి 223:
== పాశ్చాత్య పద్ధతిలో ==
"ధ్యానం" యొక్క దాని ఆధునిక భావం భారతదేశంలో జనించిన యోగా ధ్యానాన్ని సూచిస్తుంది. పంతొమ్మిదవ శతాబ్దం చివరిలో, [[ఉపాసకులు]] [[హిందూ మతం]], [[బౌద్ధమతం]], [[సిక్కుమతం]] మరియు ఇతర [[భారతీయ మతాలు]] నుండి తీసిన పలు ఆధ్యాత్మిక సంప్రదాయాలను సూచించడానికి "ధ్యానం" అనే పదాన్ని వినియోగించారు. ఆ విధంగా, ఆంగ్ల పదం "meditation" ప్రత్యేకంగా ఏదైనా ఒక పదం లేదా సందర్భం వలె అనువదించబడలేదు మరియు [[సంస్కృతం]] ''[[dhāraṇā]]'', ''[[ధ్యాన]]'', ''[[సమాధి స్థితి|సమాధి]]'' మరియు ''[[భావన]]'' వంటి పదాలను అనువదించడానికి ఉపయోగించవచ్చు.
| |||