స్విట్జర్లాండ్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

పంక్తి 133:
 
=== సంయుక్త రాష్ట్రం ===
[[దస్త్రం:Bern, Federal Palace, 1857.jpg|thumb|left|బెర్న్‌లో మొట్టమొదటి సంయుక్త సౌధం (1857).]]
[[దస్త్రం:Bern, Federal Palace, 1857.jpg|thumb|left|బెర్న్‌లో మొట్టమొదటి సంయుక్త సౌధం (1857).]] [[తగ్సాత్జంగ్|తగ్సా‌త్‌జంగ్‌]]ను (మాజీ శాసన మరియు నిర్వహణాధికార సమితి) నియంత్రించే లూసర్న్ మరియు జ్యూరిక్ ఖండాలలో బెర్న్ ఖండం కూడా ఒకటి. ఫ్రెంచ్ భాష మాట్లాడేవారికి దగ్గరగా ఉన్నందున బెర్న్‌ను 1848 సంవత్సరంలో ఖండాల సంయుక్త [[రాజధాని]]<nowiki/>గా ఎంచుకున్నారు.<ref>{{HDS|10102|Bundesstadt}}</ref>
రాజవంశ కుటుంబాలకు అధికార [[పునస్థాపన (స్విట్జర్లాండ్)|పునస్థాపనం]] తాత్కాలికమే. 1839 వ సంవత్సరంలో జరిగిన జ్యూరిపష్ పునరుత్త హింసా గొడవల వలన ఏర్పడిన కొంత అనిశ్చితి తరువాత క్యాథలిక్ ఖండాలు వేరే సంబంధం నెలకొల్పడానికి ప్రయత్నించడంతో 1847 లో అంతర్యుద్ధం మొదలయ్యింది (సొండర్‌బండ్ యుద్ధం).<ref name="Brief" /> ఈ యుద్ధం ఒక నెల కంటే తక్కువ సమయంలో ముగిసినా [[స్నేహపూరిత కాల్పులు|స్నేహపూరిత కాల్పుల]] వలన దాదాపు 100 మంది క్షతగాత్రులయ్యారు. 19వ శతాబ్దంలో జరిగిన ఇతర యూరోపియన్ కలహాలు మరియు యుద్ధాలకంటే సొండర్‌బండ్ యుద్ధం ఎంతో చిన్నదైనప్పటికీ స్విస్ ఆలోచనా సరళిపైనా మరియు స్విట్జర్లాండ్ సమాజంపైనా ఎంతగానో ప్రభావం చూపింది.
 
[[దస్త్రం:Bern, Federal Palace, 1857.jpg|thumb|left|బెర్న్‌లో మొట్టమొదటి సంయుక్త సౌధం (1857).]] [[తగ్సాత్జంగ్|తగ్సా‌త్‌జంగ్‌]]నుతగ్సాత్జంగ్‌ను (మాజీ శాసన మరియు నిర్వహణాధికార సమితి) నియంత్రించే లూసర్న్ మరియు జ్యూరిక్ ఖండాలలో బెర్న్ ఖండం కూడా ఒకటి. ఫ్రెంచ్ భాష మాట్లాడేవారికి దగ్గరగా ఉన్నందున బెర్న్‌ను 1848 సంవత్సరంలో ఖండాల సంయుక్త [[రాజధాని]]<nowiki/>గా ఎంచుకున్నారు.<ref>{{HDS|10102|Bundesstadt}}</ref>
పొరుగు యూరోపియన్ దేశాలకు పోటీగా నిలబడాలంటే తమలో [[ఐకమత్యం]] మరియు [[శక్తి]] అవసరమని ఈ యుద్ధం ద్వారా స్విస్ అర్థం చేసుకుంది. సమాజంలోని అన్ని అంతస్తుల నుండి వచ్చిన స్విస్ ప్రజలు, కేథలిక్, ప్రొటెస్టెంట్ లేదా విశాల ధృక్పథం ఉన్న వారు లేదా మార్పును నిరాకరించే వారందరి అభిప్రాయం ప్రకారం వారి ఆర్ధిక మరియు మతాల అభిరుచులను కలిపితే ఖండాలు లబ్ధి పొందుతాయని గ్రహించారు.
రాజవంశ కుటుంబాలకు అధికార [[పునస్థాపన (స్విట్జర్లాండ్)|పునస్థాపనం]] తాత్కాలికమే. 1839 వ సంవత్సరంలో జరిగిన జ్యూరిపష్ పునరుత్త హింసా గొడవల వలన ఏర్పడిన కొంత అనిశ్చితి తరువాత క్యాథలిక్ ఖండాలు వేరే సంబంధం నెలకొల్పడానికి ప్రయత్నించడంతో 1847 లో అంతర్యుద్ధం మొదలయ్యింది (సొండర్‌బండ్ యుద్ధం).<ref name="Brief" /> ఈ యుద్ధం ఒక నెల కంటే తక్కువ సమయంలో ముగిసినా [[స్నేహపూరిత కాల్పులు|స్నేహపూరిత కాల్పుల]], వలన దాదాపు 100 మంది క్షతగాత్రులయ్యారు. 19వ శతాబ్దంలో జరిగిన ఇతర యూరోపియన్ కలహాలు మరియు యుద్ధాలకంటే సొండర్‌బండ్ యుద్ధం ఎంతో చిన్నదైనప్పటికీ స్విస్ ఆలోచనా సరళిపైనా మరియు స్విట్జర్లాండ్ సమాజంపైనా ఎంతగానో ప్రభావం చూపింది.
 
పొరుగు యూరోపియన్ దేశాలకు పోటీగా నిలబడాలంటే తమలో [[ఐకమత్యం]] మరియు [[శక్తి]] అవసరమని ఈ యుద్ధం ద్వారా స్విస్ అర్థం చేసుకుంది. సమాజంలోని అన్ని అంతస్తుల నుండి వచ్చిన స్విస్ ప్రజలు, కేథలిక్, ప్రొటెస్టెంట్ లేదా విశాల ధృక్పథం ఉన్న వారు లేదా మార్పును నిరాకరించే వారందరి అభిప్రాయం ప్రకారం వారి ఆర్ధిక మరియు మతాల అభిరుచులను కలిపితే ఖండాలు లబ్ధి పొందుతాయని గ్రహించారు.
మిగతా యూరోప్ ప్రాంతం [[1848లో విప్లవాలు|విప్లవాలతో సతమతమౌతుంటే]] స్విస్ దేశం మాత్రం [[సంయుక్త రాష్ట్రాల రాజ్యాంగం|అమెరికా రాజ్యాంగాన్ని ఉదాహరణగా]] తీసుకొని [[స్విస్ సంయుక్త రాజ్యాంగం|సంయుక్త రాజ్యానికి బాటలు]] వేస్తూ సొంత రాజ్యాంగాన్ని తయారు చేసుకుంది. స్థానిక సమస్యలపై ఖండాలకు స్వాధికార స్వేచ్ఛను ఇస్తూ వాటిపై కేంద్ర అధికారం ఉండేలా కొత్త రాజ్యాంగం నియమాలు సిద్ధపరిచింది. ఖండాలపై అధికారం చెలాయించే వారి ప్రతిష్ఠ కొరకు (సోందర్‌బండ్ ఖండం) జాతీయ శాసన సభను ఎగువ సభ (స్విస్ రాష్ట్రాల సమితి, ఒక్క ఖండం తరఫున 2 ప్రతినిధులు) మరియు దిగువ సభగా (స్విట్జర్లాండ్ జాతీయ సమితి, దేశం మొత్తం నుండి ఎన్నుకోబడిన ప్రతినిధులు) విభజించబడింది. రాజ్యాంగ సవరణ జరగాలంటే [[అభిప్రాయ సేకరణ]] తప్పనిసరి చేసింది.
 
మిగతా యూరోప్ ప్రాంతం 1848లో విప్లవాలు స్విస్ దేశం మాత్రం సంయుక్త రాష్ట్రాల రాజ్యాంగం తీసుకొని స్విస్ సంయుక్త రాజ్యాంగం
1850వ సంవస్త్సంరంలో తూనికలు మరియు కొలతల ఏక వ్యవస్థ విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టింది మరియు [[స్విస్ ఫ్రాంక్]] స్విస్ యొక్క [[ఒకే ద్రవ్యం|ఏక ద్రవ్యం]]గా ఉద్భవించింది. [[గ్యేటా ముట్టడి (1860)|1860వ సంవత్సరంలో గ్యేటా ముట్టడి]] సమయాన స్విస్ దళాలు [[రెండు సిసిలీస్ యొక్క ఫ్రాన్సిస్ II|రెండు సిసిలీస్ ప్రాంతాల యొక్క ఫ్రాన్సిస్ II]] రాజుకు సేవ చేయడానికి అంగీకరించినప్పటికీ రాజ్యాంగం లోని ఆర్టికల్ 11 ప్రకారం స్విస్ దళాలు విదేశాలలో సేవ చేయడం నిషిద్ధం.
మిగతా యూరోప్ ప్రాంతం [[1848లో విప్లవాలు|విప్లవాలతో సతమతమౌతుంటే]] స్విస్ దేశం మాత్రం [[సంయుక్త రాష్ట్రాల రాజ్యాంగం|అమెరికా రాజ్యాంగాన్ని ఉదాహరణగా]] తీసుకొని [[స్విస్ సంయుక్త రాజ్యాంగం|సంయుక్త రాజ్యానికి బాటలు]] వేస్తూ సొంత రాజ్యాంగాన్ని తయారు చేసుకుంది. స్థానిక సమస్యలపై ఖండాలకు స్వాధికార స్వేచ్ఛను ఇస్తూ వాటిపై కేంద్ర అధికారం ఉండేలా కొత్త రాజ్యాంగం నియమాలు సిద్ధపరిచింది. ఖండాలపై అధికారం చెలాయించే వారి ప్రతిష్ఠ కొరకు (సోందర్‌బండ్ ఖండం) జాతీయ శాసన సభను ఎగువ సభ (స్విస్ రాష్ట్రాల సమితి, ఒక్క ఖండం తరఫున 2 ప్రతినిధులు) మరియు దిగువ సభగా (స్విట్జర్లాండ్ జాతీయ సమితి, దేశం మొత్తం నుండి ఎన్నుకోబడిన ప్రతినిధులు) విభజించబడింది. రాజ్యాంగ సవరణ జరగాలంటే [[అభిప్రాయ సేకరణ]] తప్పనిసరి చేసింది.
 
1850వ సంవస్త్సంరంలో తూనికలు మరియు కొలతల ఏక వ్యవస్థ విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టింది మరియు [[స్విస్ ఫ్రాంక్]] స్విస్ యొక్క [[ఒకే ద్రవ్యం|ఏక ద్రవ్యం]]గాద్రవ్యంగా ఉద్భవించింది. [[గ్యేటా ముట్టడి (1860)|1860వ సంవత్సరంలో గ్యేటా ముట్టడి]] సమయాన స్విస్ దళాలు [[రెండు సిసిలీస్ యొక్క ఫ్రాన్సిస్ II|రెండు సిసిలీస్ ప్రాంతాల యొక్క ఫ్రాన్సిస్ II]] రాజుకు సేవ చేయడానికి అంగీకరించినప్పటికీ రాజ్యాంగం లోని ఆర్టికల్ 11 ప్రకారం స్విస్ దళాలు విదేశాలలో సేవ చేయడం నిషిద్ధం.
 
[[దస్త్రం:Gotthard Eröffnungszug Bellinzona.jpg|thumb|1882లో టిసినో ఖండాన్ని అనుసంధానించే గొట్టార్డ్ రైలు సొరంగ ఆవిష్కరణ .]]
ముఖ్యమైన ఉపవాక్యం ప్రకారం అవసరమైతే రాజ్యాంగంలోని ఏదైనా భాగాన్ని పూర్తిగా మార్పు చేయవచ్చు, ఎందుకంటే ఒక్కసారి సవరణ చేయడం కంటే మొత్తంగా రూపాంతరం చేయడం మంచిది.<ref name="HistoiredelaSuisse">''Histoire de la Suisse'' , Éditions Fragnière, ఫ్రిబౌర్గ్, స్విట్జర్లాండ్</ref>
 
జనాభా పెరుగుదల మరియు [[పారిశ్రామిక విప్లవం]] తరువాత రాజ్యాంగంలోని మార్పు యొక్క అవసరం స్పష్టంగా కనిపించింది. 1872లో తొలి ముసాయిదాను ప్రజలు తిరస్కరించారు కాని 1874లో సవరణలు జరిగిన తరువాత అంగీకరించారు.<ref name="Brief" /> సంయుక్త స్థాయిలో చట్టాలకు వైకల్పిక అభిప్రాయ సేకరణ విధానాన్ని ప్రవేశ పెట్టింది. జాతి రక్షణకు, వాణిజ్యానికి మరియు న్యాయ సంబంధ విషయాలకు సమాఖ్య బాధ్యతను ఏర్పాటు చేసింది.
 
1891వ సంవత్సరంలో ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యం అంశాన్ని ప్రస్తావిస్తూ రాజ్యాంగ సవరణ జరిగింది, అది ఇప్పటికీ అసాధారణంగా ఉంది.<ref name="Brief" />
"https://te.wikipedia.org/wiki/స్విట్జర్లాండ్" నుండి వెలికితీశారు