|
[[File:Lego Color Bricks.jpg|thumb|right|[[Lego]] bricks are produced by [[The Lego Group]], headquartered in [[Billund, Denmark|Billund]].]]
డెన్మార్క్ అభివృద్ధి చెందిన మిశ్రమ ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. ఇది ప్రపంచ బ్యాంక్ ద్వారా అధిక-ఆదాయం కలిగిన ఆర్ధిక వ్యవస్థగా వర్గీకరించబడింది.<ref>[http://data.worldbank.org/about/country-and-lending-groups#High_income Country and Lending Groups.] World Bank. Accessed on 14 March 2016.</ref>తలసరి జి.డి.పి. (పిపిపి) ప్రకారం ప్రపంచంలోని 18 వ స్థానానికి మరియు తలసరి నామమాత్ర జి.డి.పి లో 6 వ స్థానంలో ఉంది.<ref>[http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD?order=wbapi_data_value_2013+wbapi_data_value+wbapi_data_value-last&sort=desc "GDP per capita, PPP (current international $)", World Development Indicators database], World BankBan'k. Database updated on 14 April 2015. Accessed on 22 August 2015.</ref><ref>[http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD] (selecting all countries, GDP per capita (current US$), [[World Bank]]. Accessed on 22 August 2015.</ref> డెన్మార్క్ ఆర్ధికవ్యవస్థ ఎకనామిక్ ఫ్రీడమ్ మరియు ప్రపంచ ఆర్థిక స్వేచ్ఛ ఇండెక్స్‌లో అత్యంత ఉచితమైనదిగా నిలిచింది.<ref>[http://www.heritage.org/index/Ranking "Country Ratings"], 2012 Index of Economic Freedom. Retrieved 12 January 2012.</ref><ref name="2011-09-20_fraserinstitute">{{cite web | url = http://www.freetheworld.com/2011/reports/world/EFW2011_complete.pdf | archive-url = https://web.archive.org/web/20110926213117/http://www.freetheworld.com/2011/reports/world/EFW2011_complete.pdf | dead-url = yes | archive-date = 26 September 2011 | title = Economic Freedom of the World: 2011 Annual Report Complete Publication (2.7 MB) | website = [[freetheworld.com]] | publisher = [[Fraser Institute]] | year = 2011 | format = PDF | accessdate =20 September 2011 }}</ref> ప్రపంచ ఆర్థిక పోటీ వేదిక 2014-2015 లో వరల్డ్ ఎకనామిక్ ఫోరం ప్రకారం డెన్మార్క్ ప్రపంచంలోని 13 వ అత్యంత పోటీతత్వ ఆర్థిక వ్యవస్థగా మరియు ఐరోపాలో 8 వ స్థానంలో ఉంది.<ref name="wefcomp">{{cite web|url=http://www.weforum.org/issues/global-competitiveness |title=Global Competitiveness Report 2014–2015 |publisher=World Economic Forum |accessdate=22 August 2015 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141210040419/http://www.weforum.org/issues/global-competitiveness |archivedate=10 December 2014 }}</ref>డెన్మార్క్ ప్రపంచంలోని తృతీయ డిగ్రీ హోల్డర్ల ఆధిఖ్యత కలిగి ఉంది.<ref>[http://www.uis.unesco.org/Library/Documents/ged09-en.pdf UNESCO 2009 Global Education Digest], Shared fourth with Finland at a 30.3% ratio. Graph on p28, table on p194.</ref> కార్మికుల హక్కులలో ఈ దేశం ప్రపంచంలో అత్యధిక స్థానంలో ఉంది.<ref>Kevin Short (28 May 2014). [http://www.huffingtonpost.com/2014/05/28/worst-countries-workers_n_5389679.html?ref=topbar&ncid=fcbklnkushpmg00000015 The Worst Places On The Planet To Be A Worker]. ''[[The Huffington Post]].'' Retrieved 28 May 2014.</ref> 2009 లో సగటున జీడీపీ 13 వ స్థానంలో ఉంది. దేశంలో మార్కెట్ ఆదాయ అసమానత ఒ.ఇ.సి.డి. సగటు దగ్గరగా ఉంది.<ref>{{cite web |url=http://www.oecd.org/eco/public-finance/TacklingincomeinequalityTheroleoftaxesandtransfers.pdf |title=Tackling income inequality. The role of taxes and transfers. |authors=Isabelle Joumard, Mauro Pisu, Debbie Bloch |publisher=OECD |date=2012 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.cbs.dk/files/cbs.dk/new_papers_4.pdf |title=Sources and impact of rising inequality in Denmark |authors=Ioana Neamtu and Niels Westergaard-Nielsen |date=March 2013 }}</ref> కానీ ప్రజా నగదు బదిలీ చేసిన తరువాత ఆదాయం అసమానత చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి ప్రకారం డెన్మార్క్ ప్రపంచంలో అత్యధిక కనీస వేతనం ఉంది.<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/index.aspx |title=World Economic Outlook Database, October 2010 Edition |publisher=IMF |date=6 October 2010 |accessdate=5 July 2012}}</ref>డెన్మార్క్ కనీస వేతన చట్టాన్ని కలిగి ఉన్నందువల్ల అధిక వేతన అంతస్తు కార్మిక సంఘాల శక్తికి కారణమైంది. ఉదాహరణకు 3ఎఫ్ ట్రేడ్ యూనియన్ మరియు యజమానుల బృందం హోరెస్టా మధ్య సామూహిక బేరసారాల ఒప్పందం ఫలితంగా మెక్డొనాల్డ్ మరియు ఇతర ఫాస్ట్ ఫుడ్ చైంస్‌లో ఉన్న కార్మికులకు ఒక గంటకు $ 20 అమెరికన్ డాలర్లకు సమానం. యునైటెడ్ స్టేట్స్ మరియు ఐదు వారాల చెల్లింపు సెలవు, తల్లిదండ్రుల సెలవు మరియు పింఛను పధకానికి ప్రాప్యత కలిగివున్నాయి.<ref>Liz Alderman and Steven Greenhouse (27 October 2014). [https://www.nytimes.com/2014/10/28/business/international/living-wages-served-in-denmark-fast-food-restaurants.html Living Wages, Rarity for U.S. Fast-Food Workers, Served Up in Denmark]. ''[[The New York Times]].'' Retrieved 28 October 2014.</ref> 2015 లో యూనియన్ సాంద్రత 68%.<ref>On Sweden and Denmark, see Anders Kjellberg and Christian Lyhne Ibsen [https://lup.lub.lu.se/search/ws/files/21682547/Kjellberg_og_Ibsen_2016_ur_Due_og_Madsen.pdf "Attacks on union organizing: Reversible and irreversible changes to the Ghent-systems in Sweden and Denmark"] in Trine Pernille Larsen and Anna Ilsøe (eds.)(2016) ''Den Danske Model set udefra (The Danish Model Inside Out) – komparative perspektiver på dansk arbejdsmarkedsregulering'', Copenhagen: Jurist- og Økonomforbundets Forlag (pp.292)</ref>
[[File:Sow with piglet.jpg|thumb|left|Denmark is a leading producer of [[pork]], and the largest exporter of pork products in the EU.<ref>[http://www.cecmanitoba.ca/resource/hearings/22/21.pdf ''An Overview of Danish Pork Industry: Integration and Structure''] by Karen Hamann – The Institute for Food Studies & Agroindustrial Development. Access date: 23 July 2012.</ref>]]
Once a predominantly [[agriculture|agricultural]] country on account of its [[arable land|arable]] landscape, since 1945 Denmark has greatly expanded its [[industrial base]] so that by 2006 industry contributed about 25% of GDP and agriculture less than 2%.<ref>{{cite web|title=Denmark:Economy|url=http://www.infoplease.com/encyclopedia/world/denmark-economy.html|publisher=Pearson Education|accessdate=29 May 2014}}</ref> Major industries include [[iron]], [[steel]], [[chemical industry|chemicals]], [[food processing]], [[pharmaceutical industry|pharmaceuticals]], [[shipbuilding]] and [[construction]].<ref name="factbook" /> The country's main exports are: industrial production/manufactured goods 73.3% (of which machinery and instruments were 21.4%, and fuels (oil, natural gas), chemicals, etc. 26%); agricultural products and others for consumption 18.7% (in 2009 meat and meat products were 5.5% of total export; fish and fish products 2.9%).<ref name="factbook" /> Denmark is a net exporter of food and energy and has for a number of years had a [[balance of payments]] surplus while battling an equivalent of approximately 39% of GNP [[External debt|foreign debt]] or more than [[Danish krone|DKK]] 300 billion.<ref>{{cite web|url=http://www.dst.dk/pukora/epub/upload/16217/headword/dk/407.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110810003332/http://www.dst.dk/pukora/epub/upload/16217/headword/dk/407.pdf |archivedate=10 August 2011 |dead-url=yes |title=Statens Gæld og Låntagning |publisher=Statistics Denmark }}</ref>
1945 నుండి డెన్మార్క్ తన పారిశ్రామిక సామర్ధ్యాన్ని విస్తృతంగా విస్తరించింది. తద్వారా 2006 నాటికి పరిశ్రమ 25% జి.డి.పి. మరియు 2% కన్నా తక్కువ వ్యవసాయానికి దోహదం చేసింది.<ref>{{cite web|title=Denmark:Economy|url=http://www.infoplease.com/encyclopedia/world/denmark-economy.html|publisher=Pearson Education|accessdate=29 May 2014}}</ref> పరిశ్రమలలో ఇనుము, ఉక్కు, రసాయనాలు, ఆహార ప్రాసెసింగ్, ఫార్మాస్యూటికల్స్, నౌకానిర్మాణం మరియు నిర్మాణం ప్రాధాన్యత వహిస్తూ ఉన్నాయి.<ref name="factbook" /> దేశం ప్రధాన ఎగుమతులు: పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి / తయారీ వస్తువుల 73.3% (వీటిలో యంత్రాలు మరియు సాధనాలు 21.4%, మరియు ఇంధనాలు (చమురు, సహజ వాయువు), రసాయనాలు, మొదలైనవి 26%); 18.7% (2009 లో మాంసం మరియు మాంసం ఉత్పత్తులు మొత్తం ఎగుమతిలో 5.5%, చేపలు మరియు చేపల ఉత్పత్తులు 2.9%). <ref name="factbook" /> డెన్మార్క్ ఆహార మరియు శక్తి నికర ఎగుమతి మరియు అనేక సంవత్సరాల పాటు చెల్లింపులు మిగులు సమతుల్యాన్ని కలిగి ఉంది. అదే సమయంలో GNP విదేశీ రుణంలో సుమారు 39% లేదా DKK 300 బిలియన్ల డి.కె.కె. కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది.<ref>{{cite web|url=http://www.dst.dk/pukora/epub/upload/16217/headword/dk/407.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110810003332/http://www.dst.dk/pukora/epub/upload/16217/headword/dk/407.pdf |archivedate=10 August 2011 |dead-url=yes |title=Statens Gæld og Låntagning |publisher=Statistics Denmark }}</ref>
[[File:EU Single Market.svg|thumb|Denmark is a member of the [[European Single Market]].]]
[[File:EU Single Market.svg|thumb|డెన్మార్క్ అనేది యూరోపియన్ సింగిల్ మార్కెట్లో సభ్యుడు]]
A liberalisation of import tariffs in 1797 marked the end of [[mercantilism]] and further liberalisation in the 19th and the beginning of the 20th century established the Danish liberal tradition in international trade that was only to be broken by the 1930s.<ref>Mathias, Peter and Polard, Sidney (eds.) (1989) ''The Cambridge Economic History of Europe''. Cambridge University Press. p. 22.</ref> Even when other countries, such as Germany and France, raised protection for their agricultural sector because of increased American competition resulting in much lower agricultural prices after 1870, Denmark retained its free trade policies, as the country profited from the cheap imports of cereals (used as feedstuffs for their cattle and pigs) and could increase their exports of butter and meat of which the prices were more stable.<ref>{{cite book|author=Baten, Jörg |title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.|date=2016|publisher=Cambridge University Press|page=23|isbn=978-1-107-50718-0}}</ref> Today, Denmark is part of the [[European Union]]'s [[internal market]], which represents more than 508 million consumers. Several domestic commercial policies are determined by agreements among European Union (EU) members and by EU legislation. Support for [[free trade]] is high among the Danish public; in a 2007 poll 76% responded that globalisation is a good thing.<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1684528,00.html Why Denmark Loves Globalisation], Time Magazine</ref> 70% of trade flows are inside the European Union. {{As of|2014}}, Denmark's largest export partners are Germany, Sweden, the United Kingdom and Norway.<ref name="factbook" />
1797 లో దిగుమతి సుంకాల సరళీకరణ వాణిజ్యవాదం ముగింపు మరియు 19 వ శతాబ్దంలో మరింత సరళీకరణ మరియు 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో అంతర్జాతీయ వాణిజ్యంపై డానిష్ ఉదార సంప్రదాయాన్ని స్థాపించింది. అది 1930 నాటికి విచ్ఛిన్నం చేయబడినది.<ref>Mathias, Peter and Polard, Sidney (eds.) (1989) ''The Cambridge Economic History of Europe''. Cambridge University Press. p. 22.</ref> [[జర్మనీ]] మరియు [[ఫ్రాన్సు]] వంటి ఇతర దేశాలు తమ వ్యవసాయ రంగానికి రక్షణ కల్పించినప్పటికీ 1870 తరువాత చాలా తక్కువ వ్యవసాయ ధరల ఫలితంగా డెన్మార్క్ దాని స్వేచ్ఛా వాణిజ్య విధానాలను కొనసాగించింది. తద్వారా దేశానికి చౌకగా లభించే దిగుమతులు వారి పశువులు మరియు పందులకు ఆహార పదార్ధాలుగా మరియు వెన్న మరియు మాంసం ఎగుమతులు వాటి ధరలను మరింత స్థిరంగా అధికరించాయి.<ref>{{cite book|author=Baten, Jörg |title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.|date=2016|publisher=Cambridge University Press|page=23|isbn=978-1-107-50718-0}}</ref> నేడు, డెన్మార్క్ యూరోపియన్ యూనియన్ అంతర్గత మార్కెట్లో భాగం ఉంది. ఇది 508 మిలియన్ల మంది వినియోగదారులను సూచిస్తుంది. అనేక దేశీయ వాణిజ్య విధానాలు యూరోపియన్ యూనియన్ (ఇ.యు.) సభ్యులు మరియు ఇ.యు. చట్టం ద్వారా ఒప్పందాలచే నిర్ణయించబడతాయి. డానిష్ ప్రజలలో స్వేచ్చాయుత వాణిజ్యం కొరకు మద్దతు ఎక్కువగా ఉంటుంది; 2007 ఎన్నికలో 76% ప్రపంచీకరణ మంచి విషయమని స్పందిస్తూ ప్రజాభిప్రాయం తీర్పు ఇచ్చింది.<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1684528,00.html Why Denmark Loves Globalisation], Time Magazine</ref> 70% వాణిజ్య ప్రవాహాలు యూరోపియన్ యూనియన్ లోపల ఉన్నాయి. 2014 నాటికి డెన్మార్క్ అతిపెద్ద ఎగుమతి భాగస్వాములు జర్మనీ, [[స్వీడన్]], యునైటెడ్ కింగ్డం మరియు [[నార్వే]].<ref name="factbook" />
Denmark's currency, the ''[[Danish krone|krone]]'' (DKK), is [[Fixed exchange rate|pegged]] at approximately 7.46 kroner per euro through the [[European Exchange Rate Mechanism|ERM]]. Although a [[Danish euro referendum, 2000|September 2000 referendum]] rejected adopting the [[euro]],<ref name=denmarkandtheeuro>{{cite web|url=http://www.nationalbanken.dk/DNUK/Euro.nsf/side/Denmark_and_the_euro!OpenDocument |title=Denmark and the euro |accessdate=3 February 2007 |date=17 November 2006 |publisher=[[Danmarks Nationalbank]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061116210231/http://nationalbanken.dk/DNUK/Euro.nsf/side/Denmark_and_the_euro!OpenDocument |archivedate=16 November 2006 }}</ref> the country follows the policies set forth in the [[Economic and Monetary Union of the European Union]] and meets the economic [[Euro convergence criteria|convergence criteria]] needed to adopt the euro. The majority of the political parties in the Folketing support adopting the euro, but as yet a new referendum has not been held, despite plans;<ref>{{cite news |title=Denmark to have second referendum on euro |date=22 November 2007 |url=http://euobserver.com/18/25202|accessdate=22 November 2007}}</ref> scepticism of the EU among Danish voters has historically been strong.
సెప్టెంబరు 2000 రెఫెరెండమ్ యూరోను స్వీకరించడానికి తిరస్కరించినప్పటికీ డెన్మార్క్ కరెన్సీ, క్రోన్ (డి.కె.కె.), ఇ.ఆర్.ఎం. సుమారుగా 7.46 క్రోనర్ యూరో చలామణి చేయబడింది. <ref name=denmarkandtheeuro>{{cite web|url=http://www.nationalbanken.dk/DNUK/Euro.nsf/side/Denmark_and_the_euro!OpenDocument |title=Denmark and the euro |accessdate=3 February 2007 |date=17 November 2006 |publisher=[[Danmarks Nationalbank]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061116210231/http://nationalbanken.dk/DNUK/Euro.nsf/side/Denmark_and_the_euro!OpenDocument |archivedate=16 November 2006 }}</ref> ఈ దేశం ఐరోపా సమాఖ్య ఆర్ధిక మరియు ద్రవ్య యూనియన్లో నెలకొల్పిన విధానాలను అనుసరిస్తుంది. యూరోను అనుసరించడానికి అవసరమైన ఆర్థిక ప్రమాణాలను స్వీకరించింది. యూరోను దత్తత చేసుకోవటానికి ఫోకాటింగ్ మద్దతులో అధికభాగం రాజకీయ పార్టీలు, కానీ ప్రణాళికలు ఉన్నప్పటికీ, ఇంకా నూతన ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ జరగలేదు;<ref>{{cite news |title=Denmark to have second referendum on euro |date=22 November 2007 |url=http://euobserver.com/18/25202|accessdate=22 November 2007}}</ref> చారిత్రాత్మకంగా డానిష్ ఓటర్ల మధ్య ఇ.యు. సంశయవాదం బలంగా ఉంది.డెన్ఫోస్ (పారిశ్రామిక సేవలు), కార్ల్స్బర్గ్ గ్రూప్ (బీర్), వెస్టాస్ (విండ్ టర్బైన్లు), డెల్ ఫస్ మరియు ఔషధ సంస్థలు లియో ఫార్మా మరియు నోవో నోర్డిస్క్ వంటి బహుళదేశీయ సంస్థలకు నిలయంగా ఉంది.<ref>{{cite web|title=The largest companies by turnover in Denmark|url=http://www.largestcompanies.com/toplists/denmark/largest-companies-by-turnover|website=largestcompanies.com|publisher=Nordic Netproducts AB|accessdate=26 April 2016}}</ref>
Denmark is home to many multinational companies, among them: [[A.P. Møller-Mærsk]] (international shipping), [[Arla Foods]] (dairy), [[Lego Group]] (toys), [[Danfoss]] (industrial services), [[Carlsberg Group]] (beer), [[Vestas]] ([[wind turbine]]s), and the pharmaceutical companies [[Leo Pharma]] and [[Novo Nordisk]].<ref>{{cite web|title=The largest companies by turnover in Denmark|url=http://www.largestcompanies.com/toplists/denmark/largest-companies-by-turnover|website=largestcompanies.com|publisher=Nordic Netproducts AB|accessdate=26 April 2016}}</ref>
{{clear}}
===సైంస్ మరియు సాంకేతికత ===
|
