ఆదిల్‌షాహీ వంశం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
Nrgullapalli (చర్చ | రచనలు) చిదిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
||
పంక్తి 10:
బహమనీ సామ్రాజ్యం పతనం కావడంతో బీజాపూర్ లో అస్థిరత నెలకొంది. [[విజయనగర సామ్రాజ్యం]], ఇతర దక్కన్ సుల్తానేట్ లతో నిరంతర యుద్ధాల కారణంగా రాజ్యంలో అభివృద్ధి క్షిణించింది. దక్కన్ సుల్తానేట్ మిత్ర రాజ్యాలన్నీ కూటమిగా కలసి 1565లో తలికోటలో విజయనగర రాజుల్ని ఓడించి, సామ్రాజ్యాన్ని గెలుచుకున్నారు. బీజాపూర్ ఎన్నో ప్రయత్నాల తరువాత ఆఖరుకి పొరుగు సుల్తనేట్ అయిన [[బీదర్]]ను 1619లో గెలుచుకున్నారు. పోర్చుగీస్ సామ్రాజ్యం గోవాలోని ఆదిల్ షాహికి చెందిన రేవు పట్టణంపై తీవ్ర ఒత్తిడి కొనసాగించేవారు. ఈ రేవుపై పోర్చుగీస్ వారు పెత్తనం చెలాయించేవారు. ఆఖరుకి ఇబ్రహిం II పరిపాలనాకాలంలో ఆ రేవు పట్టణాన్ని పోర్చుగీస్ వారు గెలుచుకున్నారు. [[ఛత్రపతి శివాజీ]] తిరుగుబాటుతో కొంత ఇబ్బంది ఎదుర్కున్నా, కొన్నాళ్ళు బీజాపూర్ రాజ్యం స్థిరంగానే కొనసాగింది. శివాజి తండ్రి షాజీ బోన్స్ లే ఆదిల్ షా పాలనలో మరాఠా ప్రాంతానికి ప్రధాన సేనాధిపతిగా పనిచేశాడు. తరువాతి కాలంలో శివాజీ మరాఠా ప్రాంతాన్ని గెలుచుకుని స్వతంత్ర మరాఠా సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు. [[బ్రిటీష్]] సామ్రాజ్యానికి ముందు మరాఠా సామ్రాజ్యం భారతదేశంలోని అతిపెద్ద సామ్రాజ్యంగా నిలిచింది. 16వ శతాబ్దం చివరి భాగంలో బీజాపూర్ సామ్రాజ్యానికి [[మొఘల్ సామ్రాజ్యం]] దక్కన్ ప్రాంతంలో విస్తరణ ప్రారంభం వల్ల అతిపెద్ద ముప్పు మొదలైంది. నిజానికి శివాజీ తిరుగుబాటుతో బలహీనపడిన బీజాపూర్ సామ్రాజ్యంపై మొఘల్ రాజులు సులువుగా అదుపు సంపాదించగలిగారు. ఆదిల్ షాహీ సామ్రాజ్యంపై వివిధ ఒప్పందాలు విధించడం ద్వారా మొఘలులు బీజాపూర్ లో విదేశీ పరిపాలన చేయడం ప్రారంభించారు. కొన్ని దశల అనంతరం 1636లో బీజాపూర్ రాజ్యం అధికారికంగా మొఘలుల అధీనంలోకి పాక్షికంగా వెళ్ళిపోయింది. 1686లో బీజాపూర్ రాజ్యాన్ని ఆక్రమించుకోవడానికి ముందు నుంచీ ఆదిల్ షాహీల ఖజానాను ఖాళీ చేస్తూ వచ్చారు మొఘలులు.
==చారిత్రక అవలోకనం==
[[File:Shajra e Yusufi.png|left|thumb|Genealogy of Yusuf Adil Shah]]
[[File:Ibrahim Adil Shah II Sultan of Bijapur.jpg|thumb|200px|right|ఇబ్రహిం ఆదిల్ షా II]]
[[File:Sultan Ali Adil II Shah of Bijapur, hunting tiger, India, Deccan, Bijapur, ca 1660.jpg|thumb| పులిని వేటాడుతున్న సుల్తాన్ అలీ ఆదిల్ షా II hunting a tiger, c 1660]]
[[File:The House of Bijapur.jpg|thumb|ఆదిల్ షాహి వంశ ఆఖరి రాజు సికిందర్ ఆదిల్ షా పరిపాలనా కాలం 1680లో పూర్తి అయిన "బీజాపూర్ ఆస్థాన" పెయింటింగ్.]]
The founder of the dynasty, Yusuf Adil Shah, may have been a Georgian slave<ref name="Chaurasia 2002 101">{{cite book |last=Chaurasia |first=Radhey Shyam |title=History of Medieval India: From 1000 A.D. to 1707 A.D. |year=2002 |page=101}}</ref><ref name="Subrahmanyam 2012 101">{{cite book |last=Subrahmanyam |first=Sanjay |title=Courtly Encounters: Translating Courtliness and Violence in Early Modern Eurasia |year=2012 |page=101}}</ref> who was purchased by [[Mahmud Gawan]] from Iran. Yet, Salma Ahmed Farooqui, states, Yusuf was a son of the Ottoman Sultan [[Murad II]].<ref>Salma Ahmed Farooqui, ''A Comprehensive History of Medieval India: From Twelfth to the Mid-Eighteenth Century'', (Dorling Kindersley, 2011), 174.</ref> According to the historian Mir Rafi-uddin Ibrahim-i Shirazi, or ''Rafi''', Yusuf's full name was Sultan Yusuf 'Adil Shah Savah or Sawah'i (from the ancient town of [[Saveh]], southwest of modern [[Tehran]]), the son of Mahmud Beg of Sawa in Iran, (Rafi' 36–38, vide Devare 67, fn 2). Rafi's history of the 'Adil Shahi dynasty was written at the request of [[Ibrahim Adil Shah II]], and was completed and presented to the patron in AH 1017. The Indian scholar T.N. Devare mentioned that while Rafi's account of the Bahmani dynasty is filled with [[anachronisms]], his account of the Adilshahi is "fairly accurate, exhaustive, and possesses such rich and valuable information about Ali I and Ibrahim II" (312). Rafi-uddin later became the governor of Bijapur for about 15 years (Devare 316).{{citation needed|date=February 2017}}
| |||