ఐర్లాండ్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: సెప్టెంబర్ → సెప్టెంబరు (2), డిసెంబర్ → డిసెంబరు (2), యూరప using AWB
మరియుల తొలగింపు
పంక్తి 47:
}}
 
'''ఐర్లాండ్''' ఉత్తర అట్లాంటిక్ లోని ఒక ద్వీపం.ద్వీపాన్ని తూర్పు దిశలో " నార్త్ కెనాల్ ", ఐరిష్ సముద్రం మరియు, సెయింట్ జార్జి కెనాల్ గ్రేట్ బ్రిటన్ నుండి వేరుచేస్తూ ఉంది.
 
 
ఐరోపా ఖండంలో మూడవ అతి పెద్ద ద్వీపము మరియు, బ్రిటష్ ద్వీపాలలో రెండవది. మొదటి స్థానంలో గ్రేట్ బ్రిటన్ ఉంది. ప్రపంచములో ఇరవయ్యవ అతి పెద్ద ద్వీపము. ఐరోపా ఖండమునకు వాయువ్య దిశలో కొన్ని వందల ద్వీప మరియు, ద్వీప నమూహాల మధ్య ఉంది. తూర్పున ఉన్న గ్రేట్ బ్రిటన్ ను ఐరిష్ సముద్రము వేరు చేస్తున్నది. ఈ ద్వీపములో ఆరింట అయిదు వంతులు రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్, ఒక వంతు (ఈశాన్యంలో ) [[యునైటెడ్ కింగ్ డమ్]]లో భాగముగా ఉన్న ఉత్తర ఐర్లాండ్ ఉన్నాయి. [[రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్]]కు రాజధాని [[డబ్లిన్]], [[ఉత్తర ఐర్లాండ్]]కు రాజధాని [[బెల్ ఫాస్ట్]].
 
రాజకీయంగా ఐర్లాండ్ ద్వీపంలో ఆరింట ఐదు భాగాలు ఉన్న రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్ (అధికారికంగా ఐర్లాండ్ అని పిలువబడుతుంది) మరియు, యునైటెడ్ కింగ్డంలో భాగంగా ఉన్న నార్తర్న్ ఐర్లాండ్ మద్య విభజించబడి ఉంది.2011 లో ఐర్లాండ్ జనసంఖ్య 6.6 మిలియన్లు. ఐరోపా‌లో జసాంధ్రత అధికంగా ఉన్న ద్వీపాలలో ఇది ద్వితీయ స్థానంలో ఉంది.రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండులో 4.8 మిలియన్ల మంది ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. నార్తెన్ ఐర్లాండులో 1.8 మిలియన్ల మంది ప్రజలు నివసిస్తున్నారు.
<ref name="2011population">The 2016 population of the Republic of Ireland was 4,761,865 and that of Northern Ireland in 2011 was 1,810,863. These are Census data from the official governmental statistics agencies in the respective jurisdictions:
* {{cite web |url=http://www.cso.ie/en/media/csoie/newsevents/documents/census2016summaryresultspart1/Census2016SummaryPart1.pdf|title=Census 2016 Summary Results - Part 1|author=Central Statistics Office, Ireland|publisher=Central Statistics Office, Ireland|location=Dublin|date=April 2017|access-date=31 December 2017 }}
పంక్తి 58:
 
ద్వీపం భౌగోళికంగా సాదా మైదానానికి చుట్టుప్రక్కల ఉన్న తక్కువ ఎత్తులో ఉన్న పర్వతాలను కలిగి ఉంది. అనేక నౌకాయాన నదులు భూభాగంలో విస్తరించి ఉన్నాయి. ద్వీపంలో పచ్చని వృక్షసంపద ఉంది. తేలికపాటి మార్చగలిగే వాతావరణం ఉత్పాదకత ఉష్ణోగ్రత తీవ్రస్థాయిలో ఉండదు. మధ్య యుగాల వరకు ఈ ద్వీపాన్ని మందపాటి అటవీప్రాంతాలు కప్పాయి. 2013 నాటికి ఐర్లాండ్లో వృక్షాలతో నిండిన భూమి మొత్తం భూమి మొత్తంలో 11% ఉంది. యూరోపియన్ సగటు 35%తో పోలిస్తే ఇది చాలా తక్కువ. <ref name=guardexa>{{cite news |url= https://www.theguardian.com/environment/datablog/2009/sep/02/total-forest-area-by-country |title=Total forest coverage by country |last=Brown |first=Felicity |work=[[The Guardian]] |date=2 September 2009 |access-date=24 October 2011}}</ref><ref name=epa2>{{cite web |url= http://www.epa.ie/media/00061_EPA_SoE12_Chp07.pdf |title=EPA, Land Use Cover |work=EPA.ie |publisher=[[Environmental Protection Agency (Ireland)|Environmental Protection Agency]] |location=Wexford |access-date=7 May 2013}}</ref>
ఐర్లాండ్‌కు చెందిన ఇరవై ఆరు క్షీరద జాతులు ఉన్నాయి. <ref name="Costello, M.J 93"/> ఐరిష్ వాతావరణం చాలా మితమైనది మరియు, మహాసముద్ర వాతావరణంగా వర్గీకరించబడింది. <ref>"[https://www.met.ie/climate-ireland/climate-of-ireland.asp Climate of Ireland]. [[Met Éireann]]. Retrieved 25 November 2017</ref> తత్ఫలితంగా శీతాకాలాలు అలాంటి ఉత్తర ప్రాంతంలో ఊహించిన దాని కంటే తక్కువగా ఉంటాయి. అయినప్పటికీ, కాంటినెంటల్ ఐరోపాలో కంటే వేసవులు చల్లగా ఉంటాయి. వర్షపాతం మరియు, మేఘావృతం విస్తారంగా ఉంటుంది.
 
ఐర్లాండ్లో మానవ నివాసాల ఉనికి మొట్టమొదటి సాక్ష్యం క్రీ.పూ 10,500 నుండి ఉంది. <ref name=BBC2016-03-21>{{cite news |title=Earliest evidence of humans in Ireland |work=[[BBC News Online]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=21 March 2016 |url= http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-35863186 |access-date=21 March 2016}}</ref> గేలిక్ ఐర్లాండ్ క్రీ.పూ. 1 వ శతాబ్దం ద్వారా ఉద్భవించింది. ద్వీపం 5 వ శతాబ్దం నుండి క్రైస్తవీకృతమైంది. 12 వ శతాబ్దంలో నార్మన్ దండయాత్ర తరువాత ఇంగ్లాండ్ ఐర్లాండ్‌మీద సార్వభౌమాధికారం ప్రకటించింది. ఏదేమైనప్పటికీ 16 వ -17 వ శతాబ్దానికి చెందిన ట్యూడర్ విజయం వరకు ఆంగ్ల పాలన మొత్తం ద్వీపంలో విస్తరించలేదు. ఇది బ్రిటన్ నుంచి స్థిరనివాసుల వలసరాజ్యాలకు దారి తీసింది. 1690 లలో ప్రొటెస్టంట్ ఆంగ్ల పాలన వ్యవస్థ కాథలిక్ మెజారిటీ మరియు, ప్రొటెస్టంట్ భిన్నాభిప్రాయాలను భౌతికంగా ప్రతికూలంగా రూపొందించింది. 18 వ శతాబ్దంలో పొడిగించబడింది. 1801 లో యూనియన్ అఫ్ యాక్ట్స్‌తో ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డంలో భాగంగా మారింది. 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో స్వాతంత్ర్య యుద్ధం తరువాత ఐరిష్ ఫ్రీ స్టేట్‌గా మారింది. ఇది తరువాతి దశాబ్దాలలో సార్వభౌమంగా మారింది. ఉత్తర ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డంలో భాగమైనది. ఉత్తర ఐర్లాండ్ 1960 ల చివరి నుండి 1990 ల వరకు అధికమైన పౌర అశాంతి చూసింది. ఇది 1998 లో ఒక రాజకీయ ఒప్పందాన్ని అనుసరించింది. 1973 లో రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్ యురోపియన్ ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీలో చేరింది. యునైటెడ్ కింగ్డమ్ మరియు, ఉత్తర ఐర్లాండ్ భాగంగా అదే చేసింది.
 
ఐరిష్ సంస్కృతి ఇతర సంస్కృతులపై ముఖ్యంగా సాహిత్య రంగాల్లో గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపింది. ప్రధాన పాశ్చాత్య సంస్కృతితో పాటు, గాలక్సీ గేమ్స్, ఐరిష్ సంగీతం మరియు, ఐరిష్ భాషల ద్వారా వ్యక్తీకరించబడిన బలమైన స్వదేశీ సంస్కృతి ఉంది. ఈ ద్వీప సంస్కృతి గ్రేట్ బ్రిటన్తో పాటు ఇంగ్లీష్ భాషతో సహా అనేక లక్షణాలను పంచుకుంటుంది. అసోసియేషన్ ఫుట్బాల్, రగ్బీ, గుర్రం రేసింగ్ మరియు, గోల్ఫ్ వంటి క్రీడలు ప్రాధాన్యత సంతరించుకున్నాయి.
 
{{TOC limit|limit=3}}
పంక్తి 76:
 
 
కొంతకాలం క్రీ.పూ 4000కి ముందు స్థిరపడిన నియోలిథిక్ వారు ధాన్యపు సాగు పెంపుడు జంతువులు మరియు, గొర్రెలు, పెద్ద కలప భవనం మరియు, రాతి స్మారక చిహ్నాలు వంటి పెంపుడు జంతువులను వంటివి ప్రవేశపెట్టారు.<ref>{{cite book |last1=Cooney |first1=Gabriel |title=Landscapes of Neolithic Ireland |date=2000 |publisher=Routledge |location=London |isbn=9780415169776}}</ref>
 
ఐర్లాండ్ లేదా గ్రేట్ బ్రిటన్లో వ్యవసాయం కోసం మొట్టమొదటి సాక్ష్యం ఫెర్రిటర్స్ కోవ్, కో. కెర్రీ, ఇది ఒక ఫ్లింట్ కత్తి, పశువుల ఎముకలు మరియు, గొర్రె దంతాలు కార్బన్-డేటెడ్‌కు చెందినవి. (క్రీ.పూ 4350 నాటివి)<ref name="Ireland's DNA">{{cite web|title=Prehistoric Genocide in Ireland?|url=https://www.ucl.ac.uk/mace-lab/genetic-ancestry/guff_documents/Genocide_in_Ireland.pdf|website=Ireland's DNA|accessdate=27 June 2015}}</ref> ఐర్లాండ్ వివిధ ప్రాంతాలలో ఫీల్డ్ వ్యవస్థలు సెయిడ్ ఫీల్డ్స్‌తో అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి. ప్రస్తుత టైరాలేలో పీట్ కింద భద్రపరచబడింది. విస్తృతమైన క్షేత్ర వ్యవస్థ ప్రపంచంలో అతిపురాతనమైనది.<ref>{{cite web |url= http://www.heritageireland.ie/en/west/ceidefields/ |title=Céide Fields |author=Heritage Ireland |publisher=Office of Public Works |access-date=23 October 2008}}</ref>పొడి-రాతి గోడలచే వేరు చేయబడిన చిన్న విభాగాలు ఉన్నాయి. క్రీ.పూ. 3500 మరియు, క్రీ.పూ. 3000 ల మధ్య కొన్ని శతాబ్దాల వరకు ఈ క్షేత్రాలు సాగుచేయబడ్డాయి. గోధుమలు మరియు, బార్లీ ప్రధాన పంటలుగా ఉన్నాయి.
 
 
కాంస్య యుగం - మెటల్ వినియోగం ద్వారా నిర్వచించబడింది - సుమారు క్రీ.పూ. 2500 లో ప్రారంభమైంది. సాంకేతిక పరిజ్ఞానం ఈ రోజుల్లో ప్రజల రోజువారీ జీవితాలను చక్రం వంటి ఆవిష్కరణల ద్వారా మార్చబడింది; ఎద్దులు నేత వస్త్రాలు; మద్యపానం మరియు, కొత్త ఆయుధాలు మరియు, సాధనాలను తయారుచేసిన సమర్థవంతమైన లోహపు పనిచేసే, బ్రోచెస్ మరియు, టోర్క్ వంటి బంగారు అలంకరణ మరియు, ఆభరణాలతో పాటు. జాన్ టి. కోచ్ మరియు, ఇతరాలు సరికొత్తగా ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి. అట్లాంటిక్ కాంస్య యుగం అని పిలిచే ఒక సముద్ర వాణిజ్యం-నెట్వర్క్ సంస్కృతిలో భాగంగా బ్రిటన్, వెస్ట్రన్ ఫ్రాన్స్ మరియు, ఇబెరియాలతో సహా ఐర్లాండ్ వాణిజ్య-నెట్వర్క్ సంస్కృతిలో భాగంగా ఉంది మరియు, సెల్టిక్ భాషలు అభివృద్ధి చెందిన దేశాల్లో ఇది కూడా ఉంది. <ref name=Koch>{{cite web |url= http://www.wales.ac.uk/Resources/Documents/Research/ODonnell.pdf |title=O'Donnell Lecture 2008 Appendix}}</ref><ref name=Koch2009>{{Cite book |last=Koch |first=John |title=Tartessian: Celtic from the Southwest at the Dawn of History |journal=Palaeohispanica |volume=9 (Acta Palaeohispanica X) |date=2009 |publisher=Palaeohispanica |pages=339–351 |url= http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/29/54/26koch.pdf |issn=1578-5386 |access-date=17 May 2010}}</ref><ref>{{Cite book <!--Not in reference |last=Cunliffe, Karl, Guerra, McEvoy, Bradley; Oppenheimer, Rrvik, Isaac, Parsons, Koch, Freeman and Wodtko--> |editor1=John T. Koch |editor2=Barry Cunliffe |title=Celtic from the West: Alternative Perspectives from Archaeology, Genetics, Language and Literature |date=2010 |publisher=Oxbow Books and Celtic Studies Publications |isbn=978-1-84217-529-3 |page=384 |url= http://www.oxbowbooks.com/oxbow/celtic-from-the-west-2.html |access-date=28 October 2016}}</ref><ref>{{cite book |last=Cunliffe |first=Barry |title=A Race Apart: Insularity and Connectivity in Proceedings of the Prehistoric Society 75, 2009, pp. 55–64 |date=2008 |publisher=The Prehistoric Society |page=61}}</ref> ఇది వారి మూలం హాల్స్టాట్ సంస్కృతితో ఐరోపా ప్రధాన భూభాగంలో ఉందని సాంప్రదాయిక అభిప్రాయానికి విరుద్ధంగా ఉంది.
 
 
====సెల్టిక్ ఐర్లాండ్ ఎమర్జెంసీ ====
ఇనుప యుగంలో సెల్టిక్ భాష మరియు, సంస్కృతి ఐర్లాండ్లో ప్రారంభం అయింది. సెల్ట్స్ వలస పురావస్తు మరియు, భాషా అధ్యయనాలు మరింత శాశ్వతమైన ఇతివృత్తాల ఆధారంగాఎలా మరియు, ఎప్పుడు ఐర్లాండ్ ద్వీపం సెల్టిక్ అయిందో ఒక శతాబ్దం తేడాతో వివాదాశం అయింది. ఐర్లాండ్లో ఇది ఎలా జరిగిందో దానిపై ఒకటి కంటే ఎక్కువ కథనాలు ఉన్నాయి. {{citation needed |date=December 2015}}
 
[[File:Uragh Stone Circle.jpg|thumb|left|upright|యురాగ్ స్టోన్ సర్కిల్, టుయోసిస్ట్ లోని నియోలిథిక్ స్టోన్ సర్కిల్, గ్లెనీన్క్విన్ పార్క్, కౌంటీ కెర్రీ]]
 
సెల్టిక్ భాష ఓగం స్క్రిప్ట్ మరియు, సంస్కృతి ఐర్లాండ్ ప్రధాన భూభాగం నుంచి సెల్ట్స్‌ను ఆక్రమించడం లేదా వలస వెళ్ళడం ద్వారా సమైక్యం చేసినట్లు దీర్ఘకాల సాంప్రదాయిక దృక్పధం ఒకప్పుడు విస్తృతంగా ఆమోదించబడింది. ఈ సిద్ధాంతం ఐర్లాండ్లో సెల్టిక్ సంస్కృతి, భాష మరియు, కళాఖండాలు, సెల్టిక్ కంచు ఈటెలు, షీల్డ్స్, టోర్క్లు మరియు, ఇతర చక్కగా రూపొందించిన సెల్టిక్ సంబంధిత వస్తువులు వంటి ఉనికిని కలిగి ఉన్న లెబెర్ గబాలా ఎరెన్న్, ఐర్లాండ్ మధ్యయుగ క్రిస్టియన్ సూడో-చరిత్రపై ఆధారపడింది. ఐర్లాండ్ నాలుగు వేర్వేరు సెల్టిక్ దండయాత్రలు ఉన్నాయి అని సిద్ధాంతం పేర్కొంది. ప్రితేనీ మొదటివారు తర్వాత ఉత్తర గౌల్ మరియు, బ్రిటన్ నుండి బెల్గా వెళ్ళారు. తరువాత అర్మోరికా (ప్రస్తుత బ్రిటానీ) నుంచి లాఘిన్ తెగలు ఐర్లాండ్ మరియు, బ్రిటన్లను ఎక్కువ లేదా తక్కువ సమయంలో ఏకకాలంలో దాడి చేశారని చెప్పబడింది. చివరగా మైలేసియన్స్ (గాయెల్స్) ఉత్తర ఐబెరియా లేదా దక్షిణ గాల్ నుండి ఐర్లాండ్‌కు చేరుకున్నారని చెప్పబడింది. <ref>The Celts: A History By Dáithí Ó hÓgáin</ref> ఉత్తర గౌల్ బెల్గా ప్రజలకు చెందిన యునిని అనే రెండవ తరంగం క్రీ.పూ. ఆరవ శతాబ్దంకి చేరుకోవడంతో ప్రారంభమైంది. వారు తమ పేరును ఈ ద్వీపానికి ఇచ్చారని చెబుతారు.<ref>Early Peoples of Britain and Ireland: A-G Christopher Allen Snyder</ref><ref>"A History of Ireland: From the Earliest Times to 1922" By Edmund Curtis</ref>
 
పురావస్తు శాస్త్రవేత్తల విస్తృతమైన మద్దతుతో ఇటీవలి సిద్ధాంతం సాంస్కృతిక విస్తరణ ఫలితంగా సెల్టిక్ సంస్కృతి మరియు, భాష ఐర్లాండ్కు వచ్చిందని చెప్పవచ్చు. ఐర్లాండ్ సెల్టిలైజేషన్ ఐర్లాండ్, బ్రిటన్ మరియు, కాంటినెంటల్ ఐరోపా ప్రక్కన ఉన్న ప్రాంతాల మధ్య సుదీర్ఘమైన సామాజిక మరియు, ఆర్థిక పరస్పర చర్య ముగింపుగా ఉంటుందని ఈ సిద్ధాంతం ప్రతిపాదించింది.{{citation needed |date=December 2015}}
 
పెద్ద ఎత్తున సెల్టిక్ ఇమ్మిగ్రేషన్ కోసం పురావస్తు సాక్ష్యాలు లేకపోవటం వలన ఈ సిద్ధాంతం కొంతవరకు పురోగమించింది, అయినప్పటికీ అటువంటి ఉద్యమాలు గుర్తించటానికి చాలా కష్టంగా ఉన్నాయని అంగీకరించబడింది. ఈ సిద్దాంతం కొంతమంది ప్రతిపాదకులు, ఐర్లాండ్‌కు చెందిన సెల్ట్స్ చిన్న సమూహాల వలసలు, "మైగ్రేషన్ స్ట్రీమ్"గా ఏర్పడటానికి తగినంత క్రమబద్ధమైన ట్రాఫిక్ను కలిగి ఉన్నారని భావిస్తున్నారు. కానీ ఇది ఇన్సులర్ సెల్టిలైజేషన్ ప్రాథమిక కారణం కాదు. {{citation needed |date=December 2015}}
 
సెల్టిక్ భాష గ్రహించడానికి ఈ పద్ధతి మాత్రమే పరిగణించబడుతుందని హిస్టారికల్ భాషావేత్తలు అనుమానించారు. సెల్టిక్ భాషా నిర్మాణం ఊహించిన వీక్షణ 'ముఖ్యంగా ప్రమాదకర వ్యాయామం'. <ref>{{Cite book |last=Waddell |first=John |title=Ireland in the Bronze Age |publisher=Irish Government Stationery Office |date=April 1995 |location=Dublin |pages= |url= http://www.nuigalway.ie/archaeology/oldsite/documents/jw_celts.pdf |archive-date=19 March 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20150319230912/http://www.nuigalway.ie/archaeology/oldsite/documents/jw_celts.pdf}}</ref><ref>{{Cite book |last=Waddell |first=John |title=The Question of the Celticization of Ireland |publisher=Emania |date=September 1992 |pages= |url= http://www.nuigalway.ie/archaeology/oldsite/documents/jw_celticization_of_ire.pdf |archive-url= https://web.archive.org/web/20150721151900/http://www.nuigalway.ie/archaeology/oldsite/documents/jw_celticization_of_ire.pdf |archive-date=21 July 2015}}</ref> ఐర్లాండ్కు సెల్టిక్ వలస ప్రాంతానికి జన్యు వంశం దర్యాప్తు దారితీసింది. ఇది ఐ-క్రోమోజోమ్ నమూనా భాగాలకు విరుద్ధంగా ఐర్లాండ్ మరియు, ఖండాంతర ఐరోపాలోని పెద్ద ప్రాంతాలకు మధ్య మైటోకాన్డ్రియాల్ డి.ఎన్.ఎ.లో గణనీయమైన వ్యత్యాసాలను కనుగొంది. ఐర్లాండ్లో ఆధునిక సెల్టిక్ మాట్లాడేవారు ఐరోపా "అట్లాంటిక్ సెల్ట్స్"గా అట్లాంటిక్ జోన్లో ఉత్తర ఇబెరియా నుండి పశ్చిమ స్కాండినేవియా వరకు గణనీయంగా కేంద్ర యూరోపియన్ కంటే ఒక పితామహుడిగా చూపించవచ్చని నిర్ధారణకు రెండు అధ్యయనాలు తీసుకున్నారు.<ref>{{cite journal |pmc=1182057 |title=The Longue Durée of Genetic Ancestry: Multiple Genetic Marker Systems and Celtic Origins on the Atlantic Facade of Europe |pmid=15309688 |doi=10.1086/424697 |volume=75 |date=October 2004 |journal=Am. J. Hum. Genet. |pages=693–702 |last1=McEvoy |first1=B. |last2=Richards |first2=M. |last3=Forster |first3=P. |last4=Bradley |first4=D. G.}}</ref>
 
2012 లో పరిశోధన ప్రారంభ ప్రచురణ ప్రచురించబడింది. ప్రారంభ రైతులకు జన్యు గుర్తులను దాదాపుగా బీకర్-సంస్కృతి వలసదారులచే తుడిచిపెట్టినది. అవి అప్పుడు కొత్తగా కొత్త వై- క్రోమోజోమ్ ఆర్.ఐ.బి.ను తీసుకువెళ్లాయి. ఇబెరియాలో సుమారు క్రీ.పూ. 2500 ఈ మ్యుటేషన్ కోసం ఆధునిక ఐరిష్ పురుషులు మధ్య ఉన్న ప్రాబల్యం ప్రపంచంలోని అత్యుత్తమ 84% అట్లాంటిక్ అంచుల వెంట స్పెయిన్‌కు దగ్గరగా ఉన్న ఇతర జనాభాలో సరిపోతుంది. ఇదే విధమైన జన్యు మార్పిడి మైటోకాన్డ్రియాల్ డిఎన్.ఎ.లో లైన్లతో జరిగింది. ఈ సాక్ష్యం సూచన లెబోర్ గబాలా ఎరెన్న్‌లో కథలకు కొంత నమ్మకం ఇవ్వడం ప్రారంభ ఐరిష్ భాష వలసల శ్రేణి మరియు, రాకపోకలు.<ref name="Ireland's DNA"/><ref>{{cite web|last1=Hay|first1=Maciamo|title=Haplogroup R1b (Y-DNA)|url=http://www.eupedia.com/europe/Haplogroup_R1b_Y-DNA.shtml|website=Eupedia|accessdate=1 August 2015}}</ref>
 
===పూర్వీకత చివరి దశ మరియు, మద్య యుగం ===
[[File:Dalriada.png|right|thumb|160px|The [[Scoti]] were [[Gaels|Gaelic]]-speaking people from Ireland who settled in western Scotland in the 6th century or before.]]
ఐర్లాండ్ మొట్టమొదటి వ్రాతపూర్వక నివేదికలు గ్రీకు-రోమన్ భూగోళ శాస్త్రవేత్తల నుండి వచ్చాయి.టోలెమి తన ఆల్మగెస్ట్‌లో ఐర్లాండ్‌ను " మైఖ్రా బ్రెట్టనియా (లిటిల్ బ్రిటన్) గా " పేర్కొన్నాడు. పెద్ద ద్వీపాన్ని ఆయన " మెగలే బ్రెట్నియా (గ్రేట్ బ్రిటన్)" అని పిలిచాడు. <ref>{{Cite book |last=Freeman |first=Philip |title=Ireland and the classical world |publisher=University of Texas Press |date=2001 |location=Austin, Texas |page=65 |url= https://books.google.com/?id=ZSHhfOM-5AEC&pg=PA65 |isbn=0-292-72518-3}}</ref> అతని తరువాత రచన భౌగోళికంగా టోలెమీ ఐర్లాండును " ఐయుర్నియా " అని మరియు, గ్రేట్ బ్రిటన్‌ " అల్బియాన్" అని పేర్కొన్నాడు. ఈ "కొత్త" పేర్లు ఉన్న సమయంలో ద్వీపాలకు స్థానిక పేర్లు ఉండేవి. మునుపటి పేర్లు స్థానిక ప్రజలతో నేరుగా సంబంధాలు ఏర్పడటానికి ముందే కనుగొనబడ్డాయి. <ref>{{Cite book |first=Philip |last=Freeman |title=Ireland and the Classical World |publisher=University of Texas Press |location=Austin |date=2001}}</ref>
రోమన్లు ​​తరువాత ఈ పేరును ఐర్లాండ్‌ను దాని లాటిన్ పదమైన హిబెర్నియా నుండి తీసుకున్నారు.<ref>{{cite web |title=Hibernia |work=Roman Empire |publisher=United Nations of Roma Victrix |url= http://www.unrv.com/provinces/hibernia.php |access-date=8 November 2008}}</ref>{{unreliable source?|certain=y|reason=Not a source; this is a list of available books and journals.|date=October 2017}}లో సూచించారు:<ref>{{Cite book |last=O'Hart |first=John |title=Irish Pedigrees: or, The Origin and Stem of the Irish Nation |publisher=J. Duffy and Co. |date=1892 |location=Dublin |page=725}}</ref> టోలెమి రికార్డులు క్రీ.శ 100 లో ఐర్లాండ్లోని ప్రతి భాగంలో నివసించే పదహారు దేశాలకు చెందిన ప్రజల వివరాలను నమోదు చేసాడు.<ref>{{Cite journal |first1=R. |last1=Darcy |first2=William |last2=Flynn |title=Ptolemy's Map of Ireland: a Modern Decoding |journal=Irish Geography |volume=14 |issue=1 |date=March 2008 |pages=49–69 |via=Informaworld.com |doi=10.1080/00750770801909375}}</ref> పురాతన ఐర్లాండ్ రాజ్యం మరియు, రోమన్ సామ్రాజ్యం మధ్య సంబంధం అస్పష్టంగా ఉంది. అయినప్పటికీ అనేక పరిశోధనలలో పలు రోమన్ నాణేలను కనుగొనబడ్డాయి. ఫ్రీస్టన్ హిల్ సమీపంలోని గోవ్రాన్ మరియు, న్యూగ్రాంజ్ ఇనుపయుగం స్థావరం జరిపిన పరిశోధనలు ఇందుకు ఉదాహరణగా ఉన్నాయి.<ref>Carson, R.A.G. and O'Kelly, Claire: ''A catalogue of the Roman coins from Newgrange, Co. Meath and notes on the coins and related finds'', pages 35–55. Proceedings of the Royal Irish Academy, volume 77, section C</ref>
 
 
పంక్తి 109:
ఐరిష్ సామ్రాజ్యాల్లో అన్నింటికి వారి స్వంత రాజులు ఉండేవారు. కానీ నామమాత్రంగా రాజుకు లోబడి ఉన్నారు.హైకింగ్ రాజు ప్రాంతీయ రాజుల పదవి నుండి తీసుకోబడతారు. తారా కొండలో ఒక రాజధానితో పాటు " మీథ్ రాజ రాజ్యమును " పాలించింది. వైకింగ్ యుగం వరకు ఈ భావన ఒక రాజకీయ రియాలిటీగా మారలేదు అది కూడా స్థిరమైనది కాదు.<ref>{{cite encyclopedia |last=Jaski |first=Bart |date=2005 |title=Kings and kingship |editor=Seán Duffy |encyclopedia=Medieval Ireland. An Encyclopedia |location=Abingdon and New York |pages=251–254|ref=}}, p.253</ref> ఐర్లాండ్ సాంస్కృతికంగా సమైక్య చట్ట నియమాలను కలిగి ఉంది: ప్రారంభ లిఖిత న్యాయ వ్యవస్థ, బ్రెహన్ లాస్, బ్రీహోన్స్ అని పిలవబడే న్యాయ నిపుణుల వృత్తిపరమైన తరగతిచే నిర్వహించబడుతుంది.<ref>{{Cite book |last=Ginnell |first=Laurence |author-link=Laurence Ginnell |title=The Brehon Laws: A Legal Handbook |publisher=T Fisher Unwin |date=1894 |page=81 |url= https://books.google.com/?id=t6wuAAAAIAAJ&vq=%22The%20Brehons%22&pg=PA81}}</ref>
[[File:Gallarus Oratory - geograph.org.uk - 17678.jpg|thumb|[[Gallarus Oratory]], one of the earliest churches built in Ireland]]
431 లో బిషప్ పల్లాడియస్ పోప్ మొదటి సెలెస్టిన్ ఆదేశంతో ఐరిష్‌కు వచ్చి "ఆల్రెడీ బిలీవింగ్ ఇన్ క్రైస్ట్ "గా సేవ సేసాడని ఐరిష్‌ రికార్డులలో నమోదు చేయబడింది. <ref>{{CathEncy |wstitle=St. Palladius |title=St. Palladius |first=Patrick Francis |last=Moran}}</ref> సెయింట్ ప్యాట్రిక్ ఐర్లాండ్ అత్యంత ప్రసిద్ధ పోషకునిగా తరువాతి సంవత్సరం వచ్చాడని అదే నమోదు చేయబడిన చరిత్ర తెలియజేస్తుంది. పల్లాడియస్ మరియు, పాట్రిక్ మిషన్ల మీద చర్చ కొనసాగింది.<ref>{{Cite book |last=De Paor |first=Liam |title=Saint Patrick's World: The Christian culture of Ireland's Apostolic Age |publisher=Four Courts |date=1993 |location=Dublin |pages=78, 79 |isbn=1-85182-144-9}}</ref> మరియు, పాత మతాచార సంప్రదాయం కొత్త మతాన్ని ఎదుర్కొంది.<ref name="cah">{{Cite book |last=Cahill |first=Tim |title=How the Irish Saved Civilization |date=1996 |publisher=Anchor Books |isbn=0-385-41849-3}}</ref>
 
మాన్యుస్క్రిప్ట్ ప్రకాశం, లోహపు పని మరియు, శిల్ప కళలు బుక్ ఆఫ్ కల్స్, అలంకృతమైన ఆభరణాలు మరియు, అనేక చెక్కిన రాతి శిలువలు<ref>{{Cite book |last=Stokes |first=Margaret |author-link=Margaret Stokes |title=Early Christian Art in Ireland |publisher=Chapman and Hall |date=1888 |location=London |pages=9, 87, 117 |url= https://books.google.com/?id=25gTAAAAQAAJ |isbn=}}</ref>
వంటి సంపదలు ఇప్పటికీ ద్వీపంలో ఇప్పటికీ ఉన్నాయి. ఐరీష్ సన్యాసి సెయింట్ కొలంబాలచే ఐయోనాలో 563 లో స్థాపించబడిన ఒక మిషన్ సెల్టిక్ క్రిస్టియానిటీని వ్యాప్తి చేసింది. రోమ్ పతనం తరువాత స్కాట్లాండ్, ఇంగ్లాండ్ మరియు, ఫ్రాంకిష్ సామ్రాజ్యం కాంటినెంటల్ ఐరోపాలో ఐరిష్ మిషనరీ పనులలో అధ్యయన సంప్రదాయాన్ని ప్రారంభించింది.<ref>{{Cite book |first=Thomas |last=Bartlett |title=Ireland: A History |publisher=Cambridge University Press |date=2010 |isbn=978-0-521-19720-5}}</ref> ఈ మిషన్లు చివరి మధ్య యుగాల వరకు కొనసాగాయి. మఠాలు మరియు, అభ్యాస కేంద్రాలను స్థాపించాయి. సుదీలియా స్కాటస్ మరియు, జోహన్నెస్ ఎరియుగెనా వంటి విద్వాంసులను సృష్టించడం మరియు, ఐరోపాలో అధిక ప్రభావాన్ని చూపాయి.
 
9 వ శతాబ్దం నుండి వైకింగ్ రైడర్స్ తరంగాలు ఐరిష్ ఆరామాలు మరియు, పట్టణాలను దోచుకున్నాయి.<ref>{{cite web |last=Ó Corráin |first=Donnchadh |author-link=Donnchadh Ó Corráin |title=Vikings & Ireland |url= http://www.ucc.ie/celt/General%20Vikings%20in%20Ireland.pdf |access-date=19 March 2010}}</ref> ఈ దాడులు ఐర్లాండ్లో ఇప్పటికే లోతైన పోరాట మరియు, దాడుల యుద్ధానికి జోడించబడ్డాయి. వైకింగ్స్ కూడా ఐర్లాండ్‌లోని ప్రధాన తీరప్రాంత స్థావరాలను ఏర్పాటు చేయడంలో పాల్గొన్నాయి: డబ్లిన్, లిమ్రిక్, కార్క్, వెక్స్ఫోర్డ్, వాటర్ఫోర్డ్, అలాగే ఇతర చిన్న స్థావరాలు.<ref>{{cite web |url= http://www.rootsweb.ancestry.com/~irlkik/ihm/ire800.htm |title=Ireland's History in Maps (800 AD) |work=Rootsweb.ancestry.com |publisher=Ancestry Publishing |date=6 December 1998 |access-date=15 August 2011}}</ref>
 
===నార్మన్ మరియు, ఆగ్లేయుల దాడులు ===
[[File:Trim Castle 6.jpg|thumb|Remains of the 12th-century [[Trim Castle]] in [[County Meath]], the largest [[Norman architecture|Norman castle]] in Ireland]]
 
1169 మే 1 న కంబో-నార్మన్ సామ్రాజ్యం సాహసయాత్ర సుమారు ఆరు వందల సైన్యంతో ప్రస్తుతం ఉన్న కౌంటీ వెక్స్ఫోర్డ్‌లో బన్నో స్ట్రాండ్ వద్ద దిగింది. దానికి నాయకత్వం వహించిన " రిచర్డ్ డే క్లేర్ " ఒక విలుకాడు అయిన కారణంగా సాహసయాత్రను " స్ట్రాంగ్బో " అని పిలిచారు.<ref>{{Cite news |last=Chrisafis |first=Angelique |title=Scion of traitors and warlords: Why Bush is coy about his Irish links |work=The Guardian |date=25 January 2005 |url= https://www.theguardian.com/world/2005/jan/27/usa.angeliquechrisafis |access-date=8 November 2008 |location=London}}</ref> పునరుద్ధరించబడిన నార్మన్ విస్తరణతో సంబంధం ఉన్న ఈ దాడి లియంస్టర్ రాజు డెర్మోట్ మాక్ ముర్రో ఆహ్వానం కారణంగా జరిగింది.<ref>{{cite book |first=Charles |last=Previté-Orton |title=The Shorter Cambridge Medieval History |publisher=Cambridge University Press |date=1975 |page=810 |isbn=978-0-521-09977-6}}</ref>
బ్రీఫినెకు చెందిన " టిగార్హార్న్ యు రూయిరెక్ " అతని రాజ్యాన్ని తిరిగి పొందడానికి అంగెవిన్ రాజు రెండవ హెన్రీసహాయం కోరాడంతో 1166 లో మాక్ ముర్రో ఫ్రాన్సులోని అంజౌకు పారిపోయాడు. 1171 లో యాత్రలో సాధారణ పురోగతిని సమీక్షించడానికి హెన్రీ ఐర్లాండ్‌కు చేరుకున్నాడు. అతను తన అధికారాన్ని మించి విస్తరించడంతో ఆక్రమణపై రాజ్యాధికారాన్ని తిరిగి పొందాలని కోరుకున్నాడు. హెన్రీ విజయవంతంగా స్ట్రాంగ్బో మరియు, కంబో-నార్మన్ యుద్దవీరులపై అధికారాన్ని తిరిగి విధించాడు మరియు, అతని అధికారుగా అంగీకరించడానికి ఐరిష్ రాజులని ఒప్పించాడు. ఇది విన్సోర్ ఒప్పందంతో (1175) హెంరీ అధికారం ధ్రువీకరించబడింది.
 
 
1155 లో నాలుగవ అడ్రియన్‌చే విడుదల చేయబడిన పాపల్ బుల్ లౌడబిలిటెర్ నిబంధనల ద్వారా ఈ దండయాత్ర చట్టబద్ధం చేయబడింది.ఐర్లాండ్‌లో ఐరిష్ చర్చి ఆర్థిక మరియు, పరిపాలనా పునర్వ్యవస్థీకరణ మరియు, రోమన్ చర్చ్ వ్యవస్థలో దాని సమైక్యత పర్యవేక్షణ కోసం హెన్రీని ప్రోత్సహించాడు.<ref name="Curtis 2002 49">{{Cite book |last=Curtis |first=Edmund |title=A History of Ireland from Earliest Times to 1922 |publisher=Routledge |location=New York |date=2002 |page=49 |isbn=0-415-27949-6}}</ref> 1152 లో సైన్స్ ఆఫ్ కెల్స్ తరువాత పునర్నిర్మాణం ఇప్పటికే మతపరమైన స్థాయిలో మొదలైంది.<ref>{{cite book |first1=Ruth |last1=Edwards |display-authors=etal |title=An Atlas of Irish History |publisher=Routledge |date=2005 |page=106 |isbn=978-0-415-33952-0}}</ref>
లాడబిలిటర్ <ref>{{cite encyclopedia |last=Ó Clabaigh |first=Colmán N. |date=2005 |title=Papacy |editor=Seán Duffy |encyclopedia=Medieval Ireland. An Encyclopedia |location=Abingdon and New York |pages=361–362}}</ref> ప్రామాణికత గురించి గణనీయమైన వివాదం ఉంది. మరియు, ఎద్దు వాస్తవమైనది లేదా ఫోర్జరీ అనేదానికి సాధారణ ఒప్పందం లేదు. <ref>{{cite book |first1=John D. |last1=Hosler |display-authors=etal |title=Henry II: A Medieval Soldier at War, 1147–1189 |publisher=Brill Academic Publishers |date=2007 |page=239 |isbn=978-90-04-15724-8}}</ref><ref>{{cite book |first=Brenda |last=Bolton |title=Adrian IV, the English Pope, 1154–1159: Studies and Texts |publisher=Ashgate Publishing |date=2003 |page=149 |isbn=978-0-7546-0708-3}}</ref>
 
1172 లో కొత్త పోప్ మూడవ అలెగ్జాండర్ ఐరిష్ చర్చ్ రోంతో సమైక్యం చేయడానికి హెన్రీని ప్రోత్సహించాడు. హెన్రీ సహకారంతో వార్షిక చందాగా ఒక పెన్నీ సుంకం వసూలు చేయడానికి అధికారం పొందాడు. పీటర్ పెన్స్ అని పిలువబడే ఈ చర్చి లెవీ స్వచ్ఛంద విరాళంగా ఐర్లాండ్లో ఉంది. బదులుగా 1185 లో హెన్రీ తన చిన్న కొడుకు జాన్ లాక్‌లాండ్‌కు ఇచ్చిన ఐర్లాండ్ లార్డ్ శీర్షికను అంగీకరించాడు. ఐరిష్ రాజ్యాన్ని ఐర్లాండ్ లార్డ్‌షిప్‌గా నిర్వచించాడు.{{citation needed |date=February 2016}} హెన్రీ వారసుడు 1199 లో ఊహించని విధంగా మరణించినప్పుడు జాన్ వారసత్వంగా [[ఇంగ్లాండ్]] కిరీటం మరియు, ఐర్లాండ్ లార్డ్‌షిప్ నిలబెట్టుకున్నాడు.
[[File:Galloglass-circa-1521.jpg|thumb|ఐరిష్ సైనికులు 1521 - ఆల్బ్రెచ్ డ్యూరర్ చేత]]
 
తరువాత శతాబ్దానికి పైగా గెలీష్ బ్రెన్‌లా స్థానంలో క్రమంగా నార్మాన్ ఫ్యూడల్ చట్టాలు వచ్చాయి. తద్వారా 13 వ శతాబ్ది చివరినాటికి నార్మన్-ఐరిష్‌ ఐర్లాండ్ అంతటా ఒక ఫ్యూడల్ వ్యవస్థను స్థాపించింది. నార్మన్ స్థావరాలు బారోనీలు, మనోర్లు, పట్టణాలు మరియు, ఆధునిక కౌంటీ వ్యవస్థ బీజాలు స్థాపించబడ్డాయి. 1216 లో లండన్ కొరకు మరియు, చర్చ్ ఆఫ్ ఇంగ్లాండ్ కొరకు ఐర్లాండ్ చర్చ్ ప్రత్యామ్నాయంగా మాగ్న కార్టా (ది గ్రేట్ చార్టర్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్) వెర్షన్ ప్రచురించబడింది మరియు, 1297 లో ఐర్లాండ్ పార్లమెంట్ స్థాపించబడింది.
 
14 వ శతాబ్దం మధ్య నుండి బ్లాక్ డెత్ తర్వాత ఐర్లాండ్‌లోని నార్మన్ స్థావరాలు క్షీణించాయి. నార్మన్ పాలకులు మరియు, గేలిక్ ఐరిష్ ఉన్నతవర్తులు పెళ్ళి చేసుకున్నారు మరియు, నార్మన్ పాలనలో ఉన్న ప్రాంతాలు స్కాటిష్వియేషన్ అయ్యాయి. కొన్ని ప్రాంతాల్లో హైబ్రినో-నార్మన్ సంస్కృతి ఉద్భవించింది. ప్రతిస్పందనగా ఐరిష్ పార్లమెంటు 1367 లో స్టాటిట్స్ ఆఫ్ కిల్కేన్నీను ఆమోదించింది. ఐర్లాండ్‌లో ఇంగ్లీష్ భాషలను ఆంగ్లంలో మాట్లాడటం. ఆంగ్ల సంప్రదాయాలను అనుసరించడం మరియు, ఆంగ్ల చట్టానికి కట్టుబడి ఉండడం ద్వారా ఐరిష్ సమాజంలో ప్రవేశించడం కోసం రూపొందించిన చట్టాలు ఇవి. <ref>{{cite web |url= http://www.jrbooksonline.com/PDF_Books/irish.pdf |title=The Great Irish Famine: Laws that Isolated and Impoverished the Irish |publisher=New Jersey Commission on Holocaust Education |date=1998 |work=Irish Famine Curriculum Committee |format=PDF |access-date=9 September 2011}}</ref>
15 వ శతాబ్దం చివరినాటికి ఐర్లాండ్‌లో సెంట్రల్ ఇంగ్లీష్ అధికారం అదృశ్యమయ్యింది. మరలా ఐరిష్ సంస్కృతి మరియు, భాష, నార్మన్ ప్రభావంతో ఉన్నప్పటికీ మళ్లీ ఆధిపత్యంలో ఉంది. ఇంగ్లీష్ క్రౌన్ నియంత్రణ దిల్లే అని పిలువబడే డబ్లిన్ చుట్టుపక్కల నిరాటంక స్థావరంలో విడదీయబడలేదు. 1494 పొయినింగ్స్ లా నిబంధనల ప్రకారం ఐరిష్ పార్లమెంటరీ శాసనం ఆంగ్ల పార్లమెంటును ఆమోదించింది.<ref>{{Cite journal |last=Pack |first=Mark |title=Charles James Fox, the Repeal of Poynings Law, and the Act of Union: 1782–1801 |journal=Journal of Liberal History |volume=33 |date=2001 |page=6 |url= http://www.markpack.org.uk/1288/charles-james-fox-the-repeal-of-poynings-law-and-the-act-of-union/ |access-date=23 March 2015}}</ref>
 
===ఐర్లాండు రాజ్యం ===
పంక్తి 139:
 
 
17 వ శతాబ్దం యుద్ధాలు మరియు, వివాదాల సమయంలో మరింత సమైక్యం చేయబడింది. ఇది ఐర్లాండ్ ప్లాంటేషన్స్, ది వర్ల్డ్ ఆఫ్ ది త్రీ కింగ్డమ్స్ మరియు, విలియంట్ వార్లో ఇంగ్లీష్ మరియు, స్కాటిష్ వలసరాజ్యాలను చూసింది. మూడు సామ్రాజ్యాల యుద్ధాల సమయంలో ఐరిష్ నష్టాలు (ఐర్లాండ్లో, ఐరిష్ సమాఖ్య మరియు, ఐర్లాండ్ క్రోమ్వెల్ విజయంతో సహా)యుద్ధభూమిలో 20,000 మరణించాయని అంచనా. యుద్ధం కాలానికి సంబంధించి యుద్ధ సంబంధిత కరువు, స్థానభ్రంశం, గెరిల్లా కార్యకలాపాలు మరియు, తెగుళ్ళ కలయిక ఫలితంగా 2,00,000 మంది పౌరులు మరణించారు. మరో 50,000 {{refn|Numbers vary, from a low of 12,000.<ref>{{Cite book |last=Foster |first=Robert Fitzroy |author-link=R. F. Foster (historian) |title=Modern Ireland |date=1989 |publisher=Penguin Books |isbn=978-0-14-013250-2 |page=107 |quote='[S]lave-hunts' certainly happened, though their extent has been exaggerated; there were probably 12,000 Irish in the West Indies by the late 1600s}}</ref> [[Giovanni Battista Rinuccini]] wrote 50,000,<ref name=ocallaghan85>{{Cite book |last=O'Callaghan |first=Sean |title=To Hell or Barbados |date=2000 |publisher=Brandon |isbn=978-0-86322-287-0 |page=85}}</ref> T. N. Burke said 80,000 to 100,000.<ref name=ocallaghan85/>|group=Note}}
వెస్ట్ ఇండీస్లో ఒప్పంద సేవకులుగా పంపబడ్డారు. కొంతమంది చరిత్రకారులు ఐర్లాండ్ పూర్వ యుద్ధ జనాభాలో సగభాగం సంఘర్షణ ఫలితంగా మరణించినట్లు అంచనా వేశారు.<ref>{{cite news |title=A Short History of Ireland: The Curse of Cromwell |work=BBC News Online |url= http://www.bbc.co.uk/northernireland/ashorthistory/archive/intro99.shtml |access-date=8 November 2008 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120302224034/http://www.bbc.co.uk/northernireland/ashorthistory/archive/intro99.shtml |archive-date=2 March 2012}}</ref>
 
17 వ శతాబ్దానికి చెందిన మతపరమైన పోరాటాలు ఐర్లాండ్లో లోతైన సెక్టారియన్ విభాగాన్ని ఏర్పరచాయి. మత విశ్వాసం ఇప్పుడు ఐరిష్ రాజు పార్లమెంటరీ విధేయతను చట్టం మరియు, విశ్వసనీయతను నిర్ణయించింది. 1672 టెస్ట్ చట్టం ఆమోదించిన తరువాత మరియు, విలియమ్స్ మరియు, మేరీ ద్వంద్వ సామ్రాజ్యం దళాల విజయంతో జాకబ్, రోమన్ కాథలిక్స్ మరియు, నాన్కాన్ఫార్మింగ్ ప్రొటెస్టంట్ దిస్సెండర్లు ఐరిష్ పార్లమెంటులో సభ్యులయ్యారు. ఉద్భవిస్తున్న శిక్షా చట్టాల ప్రకారం ఐరిష్ రోమన్ కాథలిక్కులు మరియు, దిస్సేన్తర్లు వంశానుగత ఆస్తి యాజమాన్యం వంటి వివిధ రకాల పౌర హక్కులను కోల్పోయారు. అదనపు తిరోగమన శిక్షాత్మక చట్టం 1703, 1709 మరియు, 1728 లను అనుసరించింది. ఇది రోమన్ కాథలిక్కులు మరియు, ప్రొటెస్టంట్ విద్వాంసుల పట్ల అపాయకరమైన సమగ్రమైన కృషిని పూర్తి చేసింది, అయితే ఆంగ్లికన్ కన్ఫార్మిస్ట్స్ ఒక నూతన పాలనా వర్గాన్ని వృద్ధి చేశాయి.<ref>{{cite web |title=Laws in Ireland for the Suppression of Popery |publisher=University of Minnesota Law School |url= http://library.law.umn.edu/irishlaw/offices.html |access-date=23 January 2009}}</ref> ప్రొటెస్టంట్ అసెండరీ కొత్త ఆంగ్లో-ఐరిష్ పాలకవర్గం అయింది.
 
[[File:Hanging.gif|thumb|upright|అనుమానిత యునైటెడ్ ఐరిష్ల సగం ఉరి]]
 
దశాబ్దం కాలం తేలికపాటి శీతాకాలగాలుల తరువాత తర్వాత 1739 డిసెంబరు మరియు, సెప్టెంబరు 1741 సెప్టెంబరు మధ్యకాలంలో ఐర్లాండ్ మరియు, ఐరోపాలోని ఇతర ప్రాంతాలపై "గ్రేట్ ఫ్రోస్ట్"గా పిలువబడే ఒక అసాధారణ వాతావరణ ఉత్పాతం ఏర్పడింది. చలికాలంలో నిలువ ఉంచిన బంగాళాదుంపలు మరియు, ఇతర స్టేపుల్స్ నాశనం చేసాయి. బలహీనమైన వేసవికాలాలు పంటలను తీవ్రంగా దెబ్బతీసాయి. <ref>{{Cite book |first=David |last=Dickson |title=Arctic Ireland: The Extraordinary Story of the Great Frost and Forgotten Famine of 1740–41 |publisher=White Row Press |location=Belfast |date=1997 |isbn=978-1-870132-85-5}}</ref> 1740 నాటి కరువు ఫలితంగా సుమారు 2,50,000 మంది ప్రజలు (జనాభాలో ఎనిమిది మందిలో ఒకరు)అంటు వ్యాధులతో మరణించించారు.<ref name="cormac_famine">{{Cite book |first=Cormac |last=Ó Gráda |title=The Great Irish Famine |publisher=Cambridge University Press |date=1989 |page=12 |isbn=0-521-55266-4}}</ref>
ఐరిష్ ప్రభుత్వం మొక్కజొన్న ఎగుమతిని నిలిపివేసింది మరియు, సైన్యాన్ని త్రైమాసికంలో ఉంచింది కానీ కొంచెం ఎక్కువ చేసింది.<ref name="cormac_famine"/><ref name="crawford_feast">{{Cite book |first1=Leslie |last1=Clarkson |first2=Margaret |last2=Crawford |title=Feast and Famine: Food and Nutrition in Ireland, 1500–1920 |publisher=Oxford University Press |date=2001 |page=274 |isbn=0-19-822751-5}}</ref> స్థానిక సాధికారత మరియు, స్వచ్ఛంద సంస్థలకు ఉపశమనం అందించింది. ఈచర్యలు మరణాన్ని నివారించడానికి చేయబడ్డాయి.
<ref name="cormac_famine"/><ref name="crawford_feast"/>కరువు తరువాత పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి పెరుగుదల మరియు, వర్తకంలో పెరుగుదల నిర్మాణ రంగాల వారసత్వాన్ని తెచ్చాయి. ఈ శతాబ్దం చివరి భాగంలో జనాభా పెరిగింది మరియు, జార్జియా ఐర్లాండ్ నిర్మాణ వారసత్వం రూపొందించబడింది. 1782 లో 1495 నుండి మొదటిసారి గ్రేట్ బ్రిటన్ నుండి ఐర్లాండ్ శాసన స్వాతంత్ర్యాన్ని ఇవ్వడం ద్వారా పొయింగ్స్ 'చట్టం రద్దు చేయబడింది. బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఇప్పటికీ ఐర్లాండ్ పార్లమెంటు సమ్మతి లేకుండా ఐర్లాండ్ ప్రభుత్వాన్ని ప్రతిపాదించే హక్కును నిలుపుకుంది.
 
===గ్రేట్ బ్రిటన్ యూనియన్ ===
1798 లో సొసైటీ ఆఫ్ యునైటెడ్ ఐరిష్‌మెన్ నాయకత్వంలో ప్రొటెస్టంట్ డిసెంటర్ సంప్రదాయం (ప్రధానంగా ప్రెస్బిటేరియన్) సభ్యులు రిపబ్లికన్ తిరుగుబాటులో రోమన్ కేథలిక్కులతో చేరి ఒక స్వతంత్ర ఐర్లాండ్‌ను సృష్టించే లక్ష్యంతో పోరాటంలో భాగస్వామ్యం వహించారు. ఫ్రాన్స్ నుండి సహాయం పొందినప్పటికీ బ్రిటిష్ మరియు, ఐరిష్ ప్రభుత్వాలు మరియు, యోమంరీ సైన్యాలు తిరుగుబాటును అణిచి వేసాయి. 1800 లో బ్రిటీష్ మరియు, ఐరిష్ పార్లమెంటులు యూనియన్ చట్టాలను ఆమోదించాయి. 1801 జనవరి 1 నుంచి గ్రేట్ బ్రిటన్ యునైటెడ్ కింగ్డమ్ మరియు, ఐర్లాండును సృష్టించేందుకు ఐర్లాండ్ రాజ్యం మరియు, గ్రేట్ బ్రిటన్ రాజ్యం విలీనం అయ్యాయి.
<ref name="Ward 1994 28">{{Cite book |last=Ward |first=Alan J. |title=The Irish Constitutional Tradition: Responsible Government and Modern Ireland, 1782–1992 |publisher=Catholic University of America Press |date=1994 |location=Washington, DC |page=28 |isbn=0-8132-0784-3}}</ref>
 
ఐరిష్ పార్లమెంట్లో చట్టం ఆమోదం చివరికి గణనీయమైన మెజారిటీలతో సాధించబడింది. 1799 లో మొట్టమొదటి ప్రయత్నంలో విఫలమైంది. సమకాలీన పత్రాలు మరియు, చారిత్రాత్మక విశ్లేషణ ప్రకారం ఇది గణనీయమైన లంచగొండితనం ద్వారా సాధించబడింది. బ్రిటీష్ సీక్రెట్‌గా అందించిన నిధులతో సర్వీస్ ఆఫీస్, మరియు, ఓట్లు పొందేందుకు పీర్జేస్, స్థలాలు మరియు, గౌరవాలను ప్రదానం చేయడం వంటి అక్రమాలు చోటుచేసుకున్నాయి.<ref name="Ward 1994 28"/> ఈ విధంగా ఐర్లాండ్లోని పార్లమెంట్ రద్దు చేయబడింది. లండన్‌లోని వెస్ట్‌మినిస్టర్‌లో ఒక యునైటెడ్ పార్లమెంట్‌ను భర్తీ చేసింది. అయితే రాబర్ట్ ఎమ్మెట్ విఫలమైన ఐరిష్ తిరుగుబాటు 1803 నాటికి ప్రతిఘటనగా కొనసాగింది.
 
బొగ్గు మరియు, ఇనుము వనరులు కొరత కారణంగా లినెన్ పరిశ్రమ అభివృద్ధి చిందినప్పటికీ ఐర్లాండ్ పారిశ్రామిక విప్లవంలో భారీగా వెనుకపడింది.<ref>{{cite web |url= http://www.worldtimelines.org.uk/world/british_isles/ireland/AD1750-1900 |title=Ireland AD 1750–1900 The Industrial Age |work=WorldTimelines.org.uk |publisher=The British Museum |access-date=28 March 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20101226180112/http://worldtimelines.org.uk/world/british_isles/ireland/AD1750-1900 |archive-date=26 December 2010}}</ref><ref>{{Cite book |url= https://books.google.com/?id=LamjgLbhTvwC&pg=PA314&dq=ireland+failed+to+industrialize+due+to+lack+of+coal+and+iron&cd=1#v=onepage&q=ireland%20failed%20to%20industrialize%20due%20to%20lack%20of%20coal%20and%20iron |first=Cormac |last=O'Grada |title=Ireland: A New Economic History, 1780–1939 |publisher=Oxford University Press |date=1994 |pages=314–330 |isbn=978-0-19-820598-2}}</ref> పాక్షికంగా ఇంగ్లాండ్ నిర్మాణాత్మకమైన ఉన్నత ఆర్థిక వ్యవస్థ ఆకస్మిక యూనియన్ ప్రభావం వలన <ref>{{Cite book |title=Culture and Capitalism in Contemporary Ireland |first1=Paul |last1=Keating |first2=Derry |last2=Desmond |publisher=Avebury Press |location=Hampshire, UK |date=1993 |isbn=1-85628-362-3 |page=119}}</ref> ఇది ఐర్లాండ్ను వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల మరియు, మూలధన వనరుగా చూసింది.<ref>{{Cite journal |first=John |last=Jacobsen |title=Chasing Progress in the Irish Republic |publisher=Cambridge University Press |date=1994 |page=47}}</ref><ref>{{Cite journal |first=Joel |last=Mokyr |title=Why Ireland Starved: A Quantitative and Analytical History of the Irish Economy, 1800–1850 |publisher=Taylor and Francis |location=Oxon |date=1983 |page=152}}</ref>
 
[[File:Emigrants Leave Ireland by Henry Doyle 1868.jpg|thumb|ఐర్లాండ్లోని గొప్ప కరువు తరువాత అమెరికాకు వలస వెళ్ళిన హెన్రీ డోయిల్, వలసదారుల నుండి ఐర్లాండ్ చెక్కడం]]
 
1845-1851ల గొప్ప కరువు ఐర్లాండ్‌ను నాశనం చేసింది. ఆ సంవత్సరాల్లో ఐర్లాండ్ జనాభా మూడింట ఒక వంతు పడిపోయింది. పది లక్షల మందికి పైగా ప్రజలు ఆకలి మరియు, వ్యాధి కారణంగా చనిపోయారు. మరో రెండు మిలియన్ మందికి పైగా వలస వెళ్ళారు. ఎక్కువగా సంయుక్త రాష్ట్రాలు మరియు, కెనడాకు వలసపోయారు.
<ref>{{cite web |title=The Irish Potato Famine |work=Digital History |publisher=University of Houston |date=7 November 2008 |url= http://www.digitalhistory.uh.edu/voices/irish_potato_famine.cfm |access-date=8 November 2008}}</ref> దశాబ్దం ముగిసే సమయానికి యునైటెడ్ స్టేట్స్‌కు వలస వచ్చిన వారిలో సగం మంది ఐర్లాండ్ నుండి వచ్చిన వారు ఉన్నారు. 19 వ శతాబ్దం చివరి వరకు కొనసాగిన పౌర అశాంతి కాలం భూమి యుద్ధం అని పేర్కొన్నారు. మాస్ వలస చాలా లోతుగా మారింది మరియు, 20 వ శతాబ్దం మధ్య వరకు జనాభా తగ్గుముఖం పట్టింది. కరువుకు వెనువెంటనే జనాభా 1841 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 8.2 మిలియన్లుగా నమోదు చేయబడింది.<ref>{{Cite news |url= https://www.independent.co.uk/news/uk/this-britain/1841-a-window-on-victorian-britain-475516.html |title=1841: A window on Victorian Britain—This Britain |work=[[The Independent]] |date=25 April 2006 |access-date=16 April 2009 |last=Vallely |first=Paul |location=London |archive-url= https://web.archive.org/web/20150617075008/http://www.independent.co.uk/news/uk/this-britain/1841-a-window-on-victorian-britain-475516.html |archive-date=17 June 2015}}</ref> జనాభా ఈ స్థాయికి ఎన్నడూ తిరిగి రాలేదు.<ref>{{Cite news |last=Quinn |first=Eamon |title=Ireland Learns to Adapt to a Population Growth Spurt |work=[[The New York Times]] |date=19 August 2007 |url= https://www.nytimes.com/2007/08/19/world/europe/19ireland.html?ex=1345176000&en=ab2b49203b6fb511&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss |access-date=8 November 2008}}</ref>
జనాభా క్షీణత 1961 వరకు కొనసాగింది మరియు, 2006 లో జనాభా గణనను 1841 నుండి జనాభా గణనను పెంచడానికి చివరి కౌంటీ ఐర్లాండ్ (కౌంటీ లీట్రిమ్) వరకు లేదు.
 
19 వ మరియు, ప్రారంభ 20 వ శతాబ్దాల్లో ఆధునిక ఐరిష్ జాతీయవాదం అధికరించింది. ప్రధానంగా రోమన్ క్యాథలిక్ జనాభాలో. యూనియన్ తర్వాత ప్రఖ్యాత ఐరిష్ రాజకీయ వ్యక్తి డేనియల్ ఓకానెల్. ఎనిస్ తరఫున పార్లమెంటు సభ్యుడిగా ఎన్నికయ్యాడు. ఆశ్చర్యకరంగా రోమన్ క్యాథలిక్‌గా తన స్థానాన్ని పొందలేకపోయాడు. ప్రధాన మంత్రి ఓ కాన్నెల్ ఐరిష్-జన్మించిన సైనికుడు మరియు, రాజనీతిజ్ఞుడుగా డ్యూక్ ఆఫ్ వెల్లింగ్టన్ చేపట్టిన ఒక బలమైన ప్రచారానికి నేతృత్వం వహించాడు. పార్లమెంటు ద్వారా కాథలిక్ రిలీఫ్ బిల్ నెరవేరడానికి భవిష్యత్ ప్రధాన మంత్రి రాబర్ట్ పీల్ సహాయంతో వెల్లింగ్టన్ ఈ బిల్లులో సంతకం చేయడానికి మరియు, చట్టంగా ప్రకటించటానికి విముఖంగా ఉన్న నాలుగవ జార్జ్‌పై విజయం సాధించారు. జార్జ్ తండ్రి పూర్వ ప్రధాని పిట్ ది యంగర్ ప్రణాళిక 1801 నాటి యూనియన్ తరువాత ప్రవేశపెట్టిన బిల్లును కాథలిక్ విమోచనం 1701 సెటిల్మెంట్ చట్టంతో వివాదాస్పదంగా ఉంటుందని భయపడ్డారు.
 
 
డేనియల్ ఓ'కాన్నెల్ యూనియన్ చట్టం రద్దుకు చేసిన ప్రచారం విఫలమైంది. తరువాత శతాబ్దంలో చార్లెస్ స్టీవార్ట్ పార్నెల్ మరియు, ఇతరులు యూనియన్లో స్వయంప్రతిపత్తి కోసం లేదా "హోమ్ రూల్" ప్రచారం చేసారు. యూనియన్లు ముఖ్యంగా ఉల్స్టర్ ఉన్నవారు హోం రూల్‌కు తీవ్రంగా వ్యతిరేకించారు. వారు కాథలిక్ ప్రజలు ఆధిపత్యం వహించాలని భావించారు. <ref>{{Cite book |last=Kee |first=Robert |title=The Green Flag: A History of Irish Nationalism |publisher=Weidenfeld and Nicholson |date=1972 |location=London |pages=376–400 |isbn=0-297-17987-X}}</ref> పార్లమెంట్ ద్వారా గృహ నిబంధన బిల్లును ఆమోదించడానికి అనేక ప్రయత్నాలు చేసిన తరువాత చివరకు 1914 లో ఒకదానినిపాస్ చేస్తారని తెలుసుకున్నారు. ఇది జరగకుండా నిరోధించడానికి 1913 లో ఎడ్వర్డ్ కార్సన్ నాయకత్వంలో ఉల్స్టర్ వాలంటీర్స్ ఏర్పడింది.<ref name="Kee 1972 478–530">{{Cite book |last=Kee |first=Robert |title=The Green Flag: A History of Irish Nationalism |publisher=Weidenfeld and Nicholson |date=1972 |location=London |pages=478–530 |isbn=0-297-17987-X}}</ref>
 
 
1914 లో ఐరిష్ వాలంటీర్లను స్థాపించడం ద్వారా వారి నిర్మాణం జరిగింది. దీని లక్ష్యం హోమ్ రూల్ బిల్లు ఆమోదించబడిందని నిర్ధారించబడింది. ఈ చట్టం ఆమోదించబడింది కానీ ఉత్తర ఐర్లాండ్‌గా మారిన ఉల్స్టర్ ఆరు కౌంటీల "తాత్కాలిక" మినహాయింపుతో. ఇది అమలు చేయక ముందే మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం వ్యవధి కోసం ఈ చట్టం సస్పెండ్ చేయబడింది. ఐరిష్ వాలంటీర్లు రెండు గ్రూపులుగా చీలిపోయారు. మెజారిటీ జాన్ రెడ్మొండ్ ఆధ్వర్యంలో సుమారుగా 1,75,000 మంది జాతీయ వాలంటీర్ల పేరును తీసుకున్నారు మరియు, యుద్ధంలో ఐరిష్ జోక్యాన్ని సమర్ధించారు. ఒక మైనారిటీ సుమారుగా 13,000 మంది ఐరిష్ వాలంటీర్ల పేరును కొనసాగించారు మరియు, యుద్ధంలో ఐర్లాండ్ జోక్యాన్ని వ్యతిరేకించారు.<ref name="Kee 1972 478–530"/>
 
 
పంక్తి 178:
 
 
స్వాతంత్ర్య- రిపబ్లికన్ పార్టీ, సిన్ ఫెయిన్ 1918 సాధారణ ఎన్నికలలో అధిక ఆమోదం పొందింది. మరియు ,1919 లో ఐరిష్ రిపబ్లిక్ ప్రకటించింది, దాని సొంత పార్లమెంటు (డయిల్ ఎయిరెన్) మరియు, ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. అదే సమయంలో ఐరిష్ రిపబ్లికన్ ఆర్మీ (ఐ.ఆర్.ఎ.) గా పిలవబడే వాలంటీర్స్ జూలై 1921 లో మూడు సంవత్సరాల గెరిల్లా యుద్ధాన్ని ప్రారంభించారు (1922 జూన్ వరకు ఉత్తర ఐర్లాండ్లో హింస కొనసాగింది).<ref name="autogenerated34" />
 
===విభజన ===
1921 డిసెంబరులో బ్రిటీష్ ప్రభుత్వానికి మరియు, రెండవ డయల్ ప్రతినిధుల మధ్య ఆంగ్లో-ఐరిష్ ఒడంబడిక ముగిసింది. ఇది ఐర్లాండ్ తన స్వదేశీ వ్యవహారాలలో పూర్తి స్వాతంత్ర్యాన్ని మరియు, విదేశాంగ విధానానికి ఆచరణాత్మక స్వాతంత్ర్యాన్ని ఇచ్చినప్పటికీ ఆప్ట్-అవుట్ క్లాజ్ ఉత్తర ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డమ్లో ఉండటానికి అనుమతించింది. అది ఊహించినట్లుగానే ఉంది. అంతేకాక రాజుకు విధేయత ప్రకటించాలని నిర్ణయించారు.
 
<ref>{{Cite book |last=Kee |first=Robert |title=The Green Flag: A History of Irish Nationalism |publisher=Weidenfeld and Nicholson |date=1972 |location=London |pages=719–748 |isbn=0-297-17987-X}}</ref>
ఈ నిబంధనల కారణంగా తలెత్తిన విభేదాలు ఐరిష్ ఫ్రీ స్టేట్ నూతన ప్రభుత్వం మరియు, ఐమాన్ డి వాలెరా నేతృత్వంలోని ఒప్పందమును వ్యతిరేకించేవారి మధ్య జాతీయ ఐకమత్య ఉద్యమం మరియు, తదుపరి ఐరిష్ పౌర యుద్ధం సమయంలోచీలిక ఏర్పడడానికి దారితీసింది. 1923 మేలో వాలెరా కాల్పుల ఆదేశాన్ని జారీచేసిన తరువాత అంతర్యుద్ధం అధికారికంగా ముగిసింది.<ref>{{Cite journal |last=Gwynn |first=Stephen |title=Ireland Since the Treaty |journal=Foreign Affairs |volume=12 |issue=2 |date=January 1934 |page=322 |doi=10.2307/20030588}}</ref>
 
====స్వాతంత్రం ====
[[File:Anglo-Irish Treaty Griffith annotated2.gif|thumb|Annotated page from the [[Anglo-Irish Treaty]] that established the [[Irish Free State]] and independence for 26 out of 32 [[Counties of Ireland|Irish counties]]]]
అంతర్యుద్ధం విజేతచే మొదటి దశాబ్దంలో కొత్తగా ఏర్పడిన ఐరిష్ ఫ్రీ స్టేట్ పాలించబడుతుంది. వెలరా అధికారాన్ని సాధించిన తరువాత వెస్ట్‌మినిస్టర్ శాసనం మరియు, మునుపటి రాజకీయ పరిస్థితుల కారణంగా అతను ప్రయోజనం పొందాడు. ప్రమాణ స్వీకారం రద్దు చేయబడి 1937 లో కొత్త రాజ్యాంగం ఆమోదించబడింది.
<ref name="autogenerated34"/> స్వాతంత్ర్యం తరువాత బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యం నుండి క్రమంగా వేరుచేయడానికి ప్రభుత్వాలు అనుసరించిన విధానాలు పూర్తి చేసాయి. 1949 తరువాత రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్ అధికారికంగా ప్రకటించబడింది.
 
పంక్తి 194:
 
 
అబెర్హెర్ కూడా ఐర్లాండ్లో చురుకుగా పాల్గొన్నాడు. <ref name="autogenerated695">Hull, Mark: "The Irish Interlude: German Intelligence in Ireland, 1939–1943", ''Journal of Military History'', Vol. 66, No. 3 (July 2002), pp695–717</ref> జర్మన్ గూఢచార కార్యకలాపాలు నిఘా ఆధారంగా 1941 సెప్టెంబరులో యునైటెడ్ స్టేట్స్‌తో సహా డబ్లిన్‌లోని ప్రధాన దౌత్యప్రతినిధుల అరెస్టుతో ప్రభావవంతంగా ముగిసింది. అధికారులకు ప్రాథమిక రక్షణగా ఉంది. యుద్ధరంగంలో ప్రారంభంలో కేవలం ఏడువేలమంది ఒక సాధారణ సైన్యంతో మరియు, ఆధునిక ఆయుధాల పరిమిత సరఫరాతో ఇరువైపుల దాడి నుండి తమను తాము రక్షించుకోవడానికి దేశానికి చాలా కష్టసాధ్యంగా ఉండేది.<ref name="autogenerated695"/><ref>{{Cite book |last=Carroll |first=Joseph T. |title=Ireland in the War Years 1939–1945 |publisher=International Scholars Publishers |date=2002 |location=San Francisco |page=190 |isbn=978-1-57309-185-5}}</ref>
 
 
రెండవ ప్రంపచ యుద్ధం తరువాత అధిక-స్థాయి వలసలు (ముఖ్యంగా 1950 మరియు, 1980 లలో) గుర్తించబడ్డాయి. కానీ 1987 లో ఆర్థిక వ్యవస్థ మెరుగుపడింది మరియు, 1990 లలో గణనీయమైన ఆర్థిక వృద్ధి ప్రారంభమైంది. ఈ కాలం వృద్ధి సెల్టిక్ టైగర్ అని పిలవబడింది. <ref name=clancy3>{{Cite book |last1=Clancy |first1=Patrick |first2=Sheelagh |last2=Drudy |first3=Kathleen |last3=Lynch |first4=Liam |last4=O'Dowd |title=Irish Society: Sociological Perspectives |pages=68–70 |publisher=Institute of Public Administration |date=1997 |isbn=1-872002-87-0}}</ref> రిపబ్లిక్ జి.డి.పి. 1995 మరియు, 1999 మధ్య సంవత్సరానికి సగటున 9.6% అభివృద్ధి చెందింది.<ref>{{Cite book |first=Doris |last=Schmied |title=Winning and Losing: the Changing Geography of Europe's Rural Areas |publisher=Ashgate |location=Chippenham, UK |date=2005 |page=234 |isbn=0-7546-4101-5}}</ref> ఏ సంవత్సరంలో రిపబ్లిక్ యూరోలో చేరింది. 2000 లో తలసరి జిడిపి పరంగా ప్రపంచంలో ఆరవ ధనిక దేశంగా గుర్తించబడింది.<ref>{{Cite journal |publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development]] (OECD) |title=The Future of International Migration to OECD Countries |location=Paris |page=67 |url= https://books.google.com/books?id=t-MXbmt8J5YC&printsec=frontcover&dq=%22The+Future+of+International+Migration+to+OECD+Countries%22&cd=1#v=onepage&q=&f=false |isbn=978-92-64-04449-4 |date=2 September 2009}}</ref>
 
ఈ సమయంలో సాంఘిక మార్పులు సంభవించాయి. కాథలిక్ చర్చ్ అధికారం క్షీణించడం చాలా ముఖ్యమైనది. 2008 లో ప్రారంభమైన ఆర్థిక సంక్షోభం కారణంగా జి.డి.పి. 2008 లో 3% క్షీణించింది, 2009 లో 7.1% తగ్గింది. <ref>{{Cite news |first=Shawn |last=Pogatchnik |title=Ireland's Economy Suffered Record Slump in 2009 |work=[[Business Week]] |date=25 March 2010 |access-date=6 April 2010 |url= http://www.businessweek.com/ap/financialnews/D9ELOCOG1.htm |archive-url= https://web.archive.org/web/20150208020158/http://www.businessweek.com/ap/financialnews/D9ELOCOG1.htm |archive-date=8 February 2015}}</ref> 2009 లో రాజ్యంలో నిరుద్యోగం రెట్టింపు అయింది. 2012 లో 14% కంటే ఎక్కువగా ఉంది.<ref>{{cite web |title=Measuring Ireland's Progress 2011 |work=CSO.ie |publisher=[[Central Statistics Office (Ireland)|Central Statistics Office]] |date=October 2012 |page=36 |url= http://www.cso.ie/en/media/csoie/releasespublications/documents/otherreleases/2011/measuringirelandsprogress2011.pdf |issn=1649-6728 |access-date=30 August 2015}}</ref>
 
====నార్తెన్ ఐర్లాండ్ ====
ఐర్లాండ్ ప్రభుత్వం 1920 లో " గవర్నమెంట్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్ యాక్ట్ " ద్వారా యునైటెడ్ కింగ్డం విభాగంగా నార్తరన్ ఐర్లాండ్ ఏర్పడింది. 1972 నుండి స్వంత న్యాయనిర్ణయాధికారం, స్వంత పార్లమెంట్ మరియు, ప్రధాన మంత్రి యునైటెడ్ కింగ్డంలో స్వయంప్రతిపత్తి పాలనా అధికార పరిధిని కలిగి ఉంది. యునైటెడ్ కింగ్డంలో భాగంగా నార్తర్న్ ఐర్లాండ్ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో తటస్థంగా ఉండని కారణంగా 1941 లో బెల్ఫాస్టొలో నాలుగు బాంబు దాడులు జరిగాయి. ఉత్తర ఐర్లాండ్‌కు కౌన్సిలింగ్ విస్తరించబడలేదు.
 
ఎడ్వర్డ్ కార్సన్ 1912 లో గ్యారెంటీ లీగ్ మరియు, ఒడంబడికపై సంతకం చేస్తూ హోమ్ రూల్‌కు ప్రతిపక్షం "అవసరమైన అన్ని అంశాలను ఉపయోగించి"
నార్తరన్ ఐర్లాండ్ అధికంగా పౌర యుధ్ధం కలహాలకు కేంద్రం కానప్పటికీ విభజన తరువాత దశాబ్దాల్లో అప్పుడప్పుడూ అంతర్-మతసంబంధ హింసాకాండ భాగంగా ఉంది. జాతీయవాదులు ప్రధానంగా రోమన్ క్యాథలిక్ ఒక స్వతంత్ర గణతంత్రంగా ఐర్లాండ్‌ను సమైక్యం చేయాలని కోరుకున్నారు. యూనియన్లు ముఖ్యంగా ప్రొటెస్టంట్లు యునైటెడ్ కింగ్డం ఉత్తర ఐర్లాండ్లో ఉండాలని కోరుకున్నారు. ఉత్తర ఐర్లాండ్లో ప్రొటెస్టంట్ మరియు, కాథలిక్ కమ్యూనిటీలు ఎక్కువగా వర్గాలుగా ఓటు వేశారు. అంటే ఉత్తర ఐర్లాండ్ ప్రభుత్వం (1929 నుండి "మొదటి-గత-ది-పోస్ట్" ద్వారా ఎన్నికైనది) ఉల్స్టర్ యూనియన్ పార్టీచే నియంత్రించబడింది. కాలక్రమేణా మైనారిటీ కాథలిక్ కమ్యూనిటీలు గృహ మరియు, ఉపాధిలో అభద్రత మరియు, వివక్షత వంటి అభ్యాసాల వలన మరింతగా అసంతృప్తి చెందారు.<ref name=whyte>{{cite book |url= http://cain.ulst.ac.uk/issues/discrimination/whyte.htm |title=How much discrimination was there under the Unionist regime, 1921–1968? |access-date=23 October 2008 |last=Whyte |first=John |work=Contemporary Irish Studies |date= |isbn=0 7190 0919 7 |publisher=Manchester University Press |via=[[Conflict Archive on the Internet]]}}</ref><ref>{{cite web |url= http://cain.ulst.ac.uk/hmso/cmd380.htm |title=Fair Employment in Northern Ireland |isbn=0 10 103802 X |date=May 1988 |access-date=23 October 2008 |author=[[Northern Ireland Office]] |publisher=Her Magesty's Stationery Office |via=Conflict Archive on the Internet}}</ref><ref>{{cite web |url= http://cain.ulst.ac.uk/events/crights/nicra/nicra78.htm |title='We Shall Overcome' ... The History of the Struggle for Civil Rights in Northern Ireland 1968–1978 |date=1978 |publisher=Northern Ireland Civil Rights Association |access-date=23 October 2008 |via=Conflict Archive on the Internet}}</ref>
1960 చివరలో జాతీయవాద మనోవేదనల్లో సామూహిక పౌర హక్కుల నిరసనలు బహిరంగంగా ప్రసారం అయ్యాయి. వీటిని తరచూ లాయలిస్టుల వ్యతిరేక నిరసనలు ఎదుర్కొన్నాయి.<ref>{{Cite book |last=Taylor |first=Peter |date=1997 |title=Provos: The IRA and Sinn Féin |pages=33–56 |location=London |publisher=Bloomsbury Publishing |isbn=0-7475-3392-X}}</ref> సంఘర్షణలకు ప్రభుత్వం ప్రతిచర్య యూనియన్‌కు మరియు, అనుకూలంగా ఉంది. అశాంతి మరియు, అంతర్-మత హింస పెరగడంతో లా అండ్ ఆర్డర్ విఫలమయ్యింది.<ref>{{Cite book |last=Taylor |first=Peter |date=1997 |title=Provos: The IRA and Sinn Féin |pages=56–100 |location=London |publisher=Bloomsbury Publishing |isbn=0-7475-3392-X}}</ref> నార్తరన్ ఐర్లాండ్ ప్రభుత్వం బ్రిటీష్ సైన్యం పోలీసులను సహాయం చేయాలని కోరింది. వీరు అనేక రాత్రులు తీవ్ర అల్లర్లకు గురయ్యారు. 1969 లో ప్రొవిషనల్ ఐర్లాండ్ రిపబ్లికన్ సైన్యం సహాయంతో రూపొందించబడిన యునైటెడ్ ఐర్లాండ్ "ఆరు కౌంటీల బ్రిటిష్ ఆక్రమణ" పేరుతో ప్రచార పోరాటం ప్రారంభించింది.
 
ఇతరబృందాల వైపు మరియు, జాతీయవాది వైపున ఇతర బృందాలు హింసలో పాల్గొన్నందున సమస్యలు ప్రారంభమైంది. తరువాతి మూడు దశాబ్దాల వివాదంలో 3,600 మరణాలు సంభవించాయి.<ref>{{Cite news |url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/northern_ireland/467904.stm |title=Turning the pages on lost lives |work=BBC News Online |access-date=4 January 2010 |date=8 October 1999}}</ref>
అంతర్యుద్ధం కారణంగా ఏర్పడిన పౌర అశాంతి కారణంగా బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం హోం రూల్‌ను రద్దు చేసి ప్రత్యక్ష పాలనను ప్రవేశపెట్టింది. రాజకీయ అశాంతిని తగ్గించడానికి " సున్నింగ్డలె ఒప్పందం " (1973) ప్రయత్నాలు అసఫలం అయ్యాయి. 1998 ఐ.ఆర్.ఎ. కాల్పుల విరమణ మరియు, బహుళ పార్టీల చర్చలు, గుడ్ ఫ్రైడే ఒప్పందం తరువాత బహుళ పార్టీల చర్చలకు అనుగుణంగా బ్రిటిష్ మరియు, ఐరిష్ ప్రభుత్వాలు ఒప్పదం జరిగింది.
 
ఒప్పందంలోని సారాంశం (అధికారికంగా బెల్ఫాస్ట్ ఒప్పందం అని పిలువబడుతుంది) తరువాత ఐర్లాండ్ రెండు భాగాలలో ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ ద్వారా ఆమోదించబడింది. ఈ ఒప్పందం ఉత్తర ఐర్లాండ్‌లో స్వయప్రతిపత్తి కలిగిన ప్రభుత్వం పునరుద్ధరించబడింది. ప్రధాన పార్టీల నుండి తీసుకున్న ఐర్లాండు అసెంబ్లీ సభ్యులు ప్రాంతీయ కార్యనిర్వాహణాధికారం ఆధారంగా రెండు ముఖ్య వర్గాల నిరంతర రక్షణ కల్పించబడుతుంది. ఎగ్జిక్యూటివ్‌లకు సంయుక్తంగా న్యూస్ మరియు, జాతీయవాద పార్టీల నుండి ఎన్నిక చేయబడిన మొదటి మంత్రి మరియు, డిప్యూటీ ఫస్ట్ మినిస్టర్ నాయకత్వం వహించాడు. ప్రొవిజనల్ ఐ.ఆర్.ఎ. మరియు, 1994 లో లాయలిస్టుల కాల్పుల విరమణ తరువాత 2005 మరియు, 2005 లో ప్రొవిషనల్ ఐ.ఆర్.ఎ. తన సాయుధ పోరాటానికి ముగింపును ప్రకటించింది. ఒక స్వతంత్ర కమిషన్ దాని నిరాయుధీకరణను మరియు, ఇతర జాతీయవాద మరియు, యూనియన్ పారామిలిటరీ సంస్థల పర్యవేక్షణ చేసింది.<ref>{{cite web |url= http://cain.ulst.ac.uk/events/peace/decommission/iicd190106.pdf |first=Tauno |last=Nieminen |first2=John |last2=de Chastelain |author3=Andrew D. Sens |title=Independent International Commission on Decommissioning |format=PDF |access-date=15 October 2008}}</ref>
 
అసెంబ్లీ మరియు, పవర్ షేరింగ్ ఎగ్జిక్యూటివ్‌లు అనేక సార్లు సస్పెండ్ చేయబడి తిరిగి 2007లో నియమించబడ్డారు.ఆ సంవత్సరంలో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఉత్తర ఐర్లాండ్ (ఆపరేషన్ బ్యానర్) లో సైనిక పోలీస్ మద్దతును అధికారికంగా ముగించి దళాలను ఉపసంహరించుకోవడం ప్రారంభించింది. 2012 జూన్ 27 న నార్తర్న్ ఐర్లాండ్ మొదటి డిప్యూటీ మంత్రి మరియు, మాజీ ఐ.ఆర్.ఎ కమాండర్ " మార్టిన్ మెక్గిన్నెస్ " బెల్ఫాస్ట్‌లోని క్వీన్ రెండవ ఎలిజబెత్‌తో చేతులు కలిపారు. ఇది రెండు వైపుల మధ్య సయోధ్యను సూచిస్తుంది.
==భౌగోళికం ==
[[File:Ireland physical large.png|right|thumb|upright=1.5|Physical features of Ireland]]
ఐర్లాండ్ ఐరోపా వాయువ్యంలో, అక్షాంశాల 51 ° నుండి 56 ° ఉత్తర అక్షాంశం మరియు, 11 ° నుండి 5 ° పశ్చిమ రేఖాంశం మధ్య ఉంటుంది. ఐరిష్ సముద్రం మరియు, ఉత్తర ఛానల్ (23 వెడల్పు ఉంది కిలోమీటర్ల (14 మైళ్ళు)) గ్రేట్ బ్రిటన్ నుండి వేరు చేస్తున్నాయి.<ref>{{Cite book |title=Across the waters |last1=Ritchie |first1=Heather |last2=Ellis |first2=Geraint |date=2009 |url= http://assets.wwf.org.uk/downloads/atw_north_channel.pdf}}</ref> పశ్చిమసరిహద్దులో ఉత్తర అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం మరియు, దక్షిణసరిహద్దులో సెల్టిక్ సముద్రం (ఇది ఫ్రాన్స్‌లో ఐర్లాండ్ మరియు, బ్రిట్టనీ మధ్య ఉంటుంది)ఉంది. ఐర్లాండ్ మొత్తం వైశాల్యం 84,421 km2 (32,595 చ.కి.మీ)<ref name="irlgeog"/><ref name="royle"/><ref>{{cite web |url= http://www.osi.ie/Education/Secondary-Schools/Teacher-Resources/Area-and-Land-Mass.aspx |archive-url= https://web.archive.org/web/20121110132721/http://osi.ie/Education/Secondary-Schools/Teacher-Resources/Area-and-Land-Mass.aspx |dead-url=yes|archive-date=10 November 2012 |title=Area and Land Mass |work=Ordnance Survey of Ireland |access-date=18 November 2013}}</ref> మొత్తం వైశాల్యంలో ఐర్లాండ్ రిపబ్లిక్ 83% ఆక్రమించింది.<ref>{{cite web |title=Ireland Facts, Ireland Flag |url= http://travel.nationalgeographic.com/travel/countries/ireland-facts/ |work=NationalGeographic.com |publisher=[[National Geographic Society]]}}</ref> ఐర్లాండ్ మరియు, గ్రేట్ బ్రిటన్ సమీపంలోని అనేక చిన్న దీవులతో కలిపి బ్రిటీష్ ద్వీపంగా పిలుస్తారు. ఐర్లాండ్‌తో సంబంధమున్న బ్రిటిష్ దీవుల పదం వివాదాస్పదంగా ఉంది. ప్రత్యామ్నాయ పదం బ్రిటన్ మరియు, ఐర్లాండ్ తరచూ ద్వీపాలకు తటస్థ పదంగా ఉపయోగిస్తారు.
 
తీరప్రాంత పర్వతాల ఆవృత్తం ద్వీపం మధ్యభాగంలో తక్కువ మైదానాలను చుట్టుముట్టింది. వీటిలో అత్యంత ఎత్తైన ప్రాంతం కౌంటీ కెర్రీలో ఉన్న కార్రాన్టోహిల్ (ఐరిష్: కార్రాన్ తుయాథైల్) సముద్ర మట్టానికి 1,038 మీ (3,406 అడుగులు) ఎత్తుకు చేరుకుంది.<ref name="OSI faqs"/> లీన్స్టర్ రాష్ట్రంలో అత్యంత సారవంతమైన సాగునీటి భూమి ఉంది.<ref>{{Cite book |first=Victor |last=Meally |title=Encyclopaedia of Ireland |publisher=Allen Figgis & Co. |location=Dublin |date=1968 |page=240}}</ref> పశ్చిమ ప్రాంతాల్లో పర్వత మరియు, అందమైన పచ్చని రాతిభూమి మైదానాలు ఉంటాయి. 386 కి.మీ. (240 మై) పొడవున ఉన్న ద్వీపం పొడవైన షన్నోన్ నది వాయువ్య కౌంటీ కావనం వరకు ప్రవహిస్తుంది.
పశ్చిమంగా 113 కిలోమీటర్లు (70 మైళ్ళు) లెంరిక్ నగరానికి ప్రవహిస్తుంది.<ref name="OSI faqs">{{cite web |title=FAQ: What is the longest river in Ireland? |publisher=[[Ordnance Survey Ireland]] |url= http://www.osi.ie/education/schools-and-third-level/secondary-schools/secondary-schools-teacher-resources/ |access-date=30 May 2014}}</ref><ref>{{cite web |title=Landscape of the River |publisher=Inland Waterways Association of Ireland |date=2014 |url= http://www.iwai.ie/maps/shannon/guide/17.php3 |access-date=30 May 2014 |archive-url= https://web.archive.org/web/20150319000141/http://www.iwai.ie/maps/shannon/guide/17.php3 |archive-date=19 March 2015}}</ref>
 
ఈ ద్వీపంలో విభిన్న భౌగోళిక ప్రాంతాలున్నాయి. పశ్చిమప్రాంతంలో స్కాటిష్ హైలాండ్స్ లాగానే కౌంటీ గల్వే మరియు, కౌంటీ డోనెగల్ కాల్డొనైడ్ ఉన్నత స్థాయి మెటామార్ఫిక్ మరియు, జ్వాలల సముదాయానికి ఒక మాధ్యమంగా ఉంది. ఆగ్నేయ ఉల్స్‌స్టర్ అంతటా విస్తరించి నైరుతిలోని లాంగ్‌ఫోర్డ్ వరకు కొనసాగి దక్షిణంలోని ([[స్కాట్లాండ్]]) సారూప్యత కలిగిన నవాన్ (ఆర్డోవిషన్ ప్రొవింస్ మరియు, సిలువిరియన్ రాక్స్) ఉన్నాయి. మరింత దక్షిణప్రాంతంలో కౌంటీ వెక్స్ఫోర్డ్ తీరం వెంట తిమింగిలాలు కనిపించే విధంగా మరింత ఆర్డోవిషియన్ మరియు, సిలిరియన్ రాళ్ళలో గ్రానైట్ ఇంట్రూసివ్స్ ప్రాంతం ఉంది.<ref>{{cite web |title=Geology of Ireland |work=Geology for Everyone |publisher=Geological Survey of Ireland |url= http://www.gsi.ie/Education/Geology+for+Everyone/Geology+of+Ireland.htm |access-date=5 November 2008 |dead-url=yes |archive-url= https://web.archive.org/web/20080327113851/http://www.gsi.ie/Education/Geology%2Bfor%2BEveryone/Geology%2Bof%2BIreland.htm |archive-date=27 March 2008 |df= }}</ref><ref>{{cite web |title=Bedrock Geology of Ireland |work=Geology for Everyone |publisher=Geological Survey of Ireland |url= http://www.gsi.ie/NR/rdonlyres/0302F251-C4ED-4938-BCF0-CF228A3E8F6A/0/GSI_GeolIreland_A4.pdf |access-date=5 November 2008}}</ref>
 
 
నైరుతి దిశలో బ్యాన్ట్రే బే మరియు, మాక్లిల్లిక్యుడి రెక్సపర్వతాలు గణనీయమైన వైకల్యం కలిగిన ప్రాంతం కానీ తేలికగా రూపాంతరం చెందిన డెవోనియన్-కాలంనాటి శిలలు ఉన్నాయి.<ref>{{cite web |title=Geology of Kerry-Cork—Sheet 21 |work=Maps |publisher=Geological Survey of Ireland |date=2007 |url= http://www.gsi.ie/Publications+and+Data/Maps/Geology+of+Kerry-Cork+-+Sheet+21.htm |access-date=9 November 2008 |dead-url=yes |archive-url= https://web.archive.org/web/20071212143431/http://www.gsi.ie/Publications%2Band%2BData/Maps/Geology%2Bof%2BKerry-Cork%2B-%2BSheet%2B21.htm |archive-date=12 December 2007 |df= }}</ref> "హార్డ్ రాక్" భౌగోళికంగా ఈ పాక్షిక వలయం దేశంలోని కేంద్రానికి సంబంధించిన కార్బొనిఫెరస్ సున్నపురాయి దుప్పటితో నిండి ఉంది. ఇది సారవంతమైన మరియు, దట్టమైన ప్రకృతి దృశ్యాలతో అభివృద్ధిచెందింది.లిస్డూవర్నా చుట్టుపక్కల ఉన్న బర్రెన్ పశ్చిమ-తీరప్రాంతంలో బాగా అభివృద్ధి చెందిన కార్స్ట్ లక్షణాలను కలిగి ఉంది.<ref>{{cite web |author=Karst Working Group |title=The Burren |work=The Karst of Ireland: Limestone Landscapes, Caves and Groundwater Drainage System |publisher=Geological Survey of Ireland |date=2000 |url= http://www.clarelibrary.ie/eolas/coclare/places/the_burren/burren_karst.htm |access-date=5 November 2008}}</ref> ముఖ్యమైన స్ట్రాటఫారం సీడ్-జింక్ మినరైజేషన్ వెండిగనులు మరియు, తరాన్ చుట్టూ సున్నపురాయిలలో కనిపిస్తుంది.
 
1970 వ దశకం మధ్యకాలంలో కార్క్ నగరంలో " కిన్సలే హెడ్ గ్యాస్ ఫీల్డ్‌ "లో ప్రధానంగా హైడ్రోకార్బన్ అన్వేషణ జరుగుతోంది. <ref name="energyfiles">{{cite web |url= http://www.energyfiles.com/eurfsu/ireland.html |title=Ireland: North West Europe |work=EnergyFiles.com |access-date=30 August 2015}}</ref><ref name="sch">{{Cite book |last1=Shannon |first1=Pat |last2=Haughton |first2=P. D. W. |last3=Corcoran |first3=D. V. |title=The Petroleum Exploration of Ireland's Offshore Basins |publisher=Geological Society |date=2001 |location=London |page=2 |isbn=1-4237-1163-7}}</ref> 1999 లో కౌంటీ మాయో తీరంలో కార్రిబ్ గ్యాస్ ఫీల్డ్‌లో ఆర్థికంగా ముఖ్యమైన సహజ వాయువులను తయారు చేశారు. ఇది నార్త్ సీ హైడ్రోకార్బన్ ప్రావిన్స్ నుండి "షెట్లాండ్ వెస్ట్" దశలవారీ అభివృద్ధితో పశ్చిమ తీరంలో కార్యకలాపాలు జరిగాయి. 28 మిలియన్ బారెల్స్ (4,500,000 చ.మీ) చమురును కలిగి ఉన్నట్లు అంచనా వేసిన హెల్విక్ చమురు క్షేత్రం ఇటీవలి అన్వేషణలలో ప్రధానమైనది. <ref>{{cite news |title=Providence sees Helvick oil field as key site in Celtic Sea |work=[[Irish Examiner]] |date=17 July 2000 |url= http://archives.tcm.ie/irishexaminer/2000/07/17/current/bpage_2.htm |access-date=27 January 2008 |archive-date=19 January 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120119040533/http://archives.tcm.ie/irishexaminer/2000/07/17/current/bpage_2.htm}}</ref>
పంక్తి 238:
 
===వాతావరణం ===
ద్వీపం సుసంపన్నమైన వృక్ష దాని తేలికపాటి వాతావరణం మరియు, తరచూ వర్షపాతం అది పచ్చని ద్వీపంలోని ప్రకృతిశోభను సంపాదించుకుంటుంది. మొత్తంగా ఐర్లాండ్ కొద్దిస్థాయిలో ఉన్న తేలికపాటి కానీ మార్చగలిగే సముద్ర వాతావరణాన్ని కలిగి ఉంటుంది. లోతట్టు వాతావరణం సాధారణంగా మారుతుంది.అదే విధమైన అక్షాంశాల వద్ద ఉండే ప్రపంచంలోని అనేక ఇతర ప్రాంతాల ఉష్ణోగ్రతలో తీవ్రస్థాయిని నివారిస్తుంది. <ref name="MEclimate">{{cite web |title=Climate of Ireland |work=Climate |publisher=Met Éireann|url= http://www.met.ie/climate/climate-of-ireland.asp |access-date=11 November 2008}}</ref> ఇక్కడ సాపేక్షంగా దక్షిణ-పశ్చిమ అట్లాంటిక్ నుండి వ్యాప్తి చెందుతున్న మోడరేట్ తేమ గాలులు ఉంటాయి.
 
ఏడాది పొడవునా వర్షపాతం వస్తుంది. కానీ సంవత్సరం మొత్తం కాంతి ఉంటుంది.ముఖ్యంగా శరదృతువు మరియు, శీతాకాల నెలలలో పశ్చిమప్రాంతంలో సగటున అట్లాంటిక్ తుఫానులు సంభవించి వాతావరణం తడిగా ఉంటుంది. ఇవి అప్పుడప్పుడు వినాశకరమైన గాలులు మరియు, ఈ ప్రాంతాలకు అధిక వర్షపాతం కలిగిస్తూ ఉంటాయి. అలాగే కొన్నిసార్లు మంచు మరియు, వడగళ్ళు కురుస్తుంటాయి. ఈ ద్వీపంలోని ఉత్తరప్రాంతంలో కౌంటీ గాల్వే మరియు, తూర్పు కౌంటీ మాయో ప్రాంతాలలో సంవత్సరమ్లో అత్యధికంగా నమోదైన మెరుపులు ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతాల్లో మెరుపు సంవత్సరానికి సుమారు ఐదు నుంచి పది రోజులు సంభవిస్తాయి. <ref name="MErainfall">{{cite web |title=Rainfall |work=Climate |publisher=Met Éireann |url= http://www.met.ie/climate/rainfall.asp |access-date=5 November 2008}}</ref> దక్షిణాన ముంస్‌స్టర్ కనీసం మంచును నమోదు చేస్తుంది. అయితే ఉత్తర ప్రాంతంలో ఉల్స్టర్ ప్రాంతంలో మరింత అధికంగా నమోదు చేయబడుతుంది.
 
లోతట్టు ప్రాంతాలు వేసవిలో వెచ్చగా ఉంటాయి మరియు, శీతాకాలంలో చల్లగా ఉంటాయి. సాధారణంగా 40 రోజులు సముద్ర తీర స్టేషన్లలో 10 రోజులు పోలిస్తే 0 ° సెంటీగ్రేడ్ (32 ° ఫారెంహీట్) ఘనీభవన వాతావరణంలోని స్టేషన్లలో గడ్డకట్టేవి. ఐర్లాండ్ తరచూ వేడి తరంగాలచే ప్రభావితమవుతుంది. ఇటీవల 1995, 2003, 2006 మరియు, 2013 లో. మిగిలిన యూరోప్‌తో ఉమ్మడిగా, ఐర్లాండ్ 2009/10 శీతాకాలంలో అసాధారణమైన చల్లటి వాతావరణం అనుభవించింది. డిసెంబరు 20 న కౌంటీ మేయోలో ఉష్ణోగ్రతలు -17.2 ° సెంటీగ్రేడ్ (1 ° ఫారెంహీట్) పడిపోయాయి. <ref>{{cite news |url= http://www.independent.ie/irish-news/subzero-temperatures-make-2010-a-recordbreaking-year-26609480.html |title=Sub-zero temperatures make 2010 a record-breaking year |first=Kevin |last=Keane |work=[[Irish Independent]] |date=28 December 2010 |access-date=21 July 2011}}</ref> పర్వత ప్రాంతాలలో మంచు మీటర్ (3 అడుగులు) వరకు పడిపోయింది.{{Weather box
|location = Ireland
|metric first = Yes
పంక్తి 277:
}}
===వాతావరణం ===
ద్వీపం సుసంపన్నమైన వృక్ష దాని తేలికపాటి వాతావరణం మరియు, తరచూ వర్షపాతం అది పచ్చని ద్వీపంలోని ప్రకృతిశోభను సంపాదించుకుంటుంది. మొత్తంగా ఐర్లాండ్ కొద్దిస్థాయిలో ఉన్న తేలికపాటి కానీ మార్చగలిగే సముద్ర వాతావరణాన్ని కలిగి ఉంటుంది. లోతట్టు వాతావరణం సాధారణంగా మారుతుంది.అదే విధమైన అక్షాంశాల వద్ద ఉండే ప్రపంచంలోని అనేక ఇతర ప్రాంతాల ఉష్ణోగ్రతలో తీవ్రస్థాయిని నివారిస్తుంది. <ref name="MEclimate">{{cite web |title=Climate of Ireland |work=Climate |publisher=Met Éireann|url= http://www.met.ie/climate/climate-of-ireland.asp |access-date=11 November 2008}}</ref> ఇక్కడ సాపేక్షంగా దక్షిణ-పశ్చిమ అట్లాంటిక్ నుండి వ్యాప్తి చెందుతున్న మోడరేట్ తేమ గాలులు ఉంటాయి.
 
ఏడాది పొడవునా వర్షపాతం వస్తుంది. కానీ సంవత్సరం మొత్తం కాంతి ఉంటుంది.ముఖ్యంగా శరదృతువు మరియు, శీతాకాల నెలలలో పశ్చిమప్రాంతంలో సగటున అట్లాంటిక్ తుఫానులు సంభవించి వాతావరణం తడిగా ఉంటుంది. ఇవి అప్పుడప్పుడు వినాశకరమైన గాలులు మరియు, ఈ ప్రాంతాలకు అధిక వర్షపాతం కలిగిస్తూ ఉంటాయి. అలాగే కొన్నిసార్లు మంచు మరియు, వడగళ్ళు కురుస్తుంటాయి. ఈ ద్వీపంలోని ఉత్తరప్రాంతంలో కౌంటీ గాల్వే మరియు, తూర్పు కౌంటీ మాయో ప్రాంతాలలో సంవత్సరమ్లో అత్యధికంగా నమోదైన మెరుపులు ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతాల్లో మెరుపు సంవత్సరానికి సుమారు ఐదు నుంచి పది రోజులు సంభవిస్తాయి. <ref name="MErainfall">{{cite web |title=Rainfall |work=Climate |publisher=Met Éireann |url= http://www.met.ie/climate/rainfall.asp |access-date=5 November 2008}}</ref> దక్షిణాన ముంస్‌స్టర్ కనీసం మంచును నమోదు చేస్తుంది. అయితే ఉత్తర ప్రాంతంలో ఉల్స్టర్ ప్రాంతంలో మరింత అధికంగా నమోదు చేయబడుతుంది.
 
లోతట్టు ప్రాంతాలు వేసవిలో వెచ్చగా ఉంటాయి మరియు, శీతాకాలంలో చల్లగా ఉంటాయి. సాధారణంగా 40 రోజులు సముద్ర తీర స్టేషన్లలో 10 రోజులు పోలిస్తే 0 ° సెంటీగ్రేడ్ (32 ° ఫారెంహీట్) ఘనీభవన వాతావరణంలోని స్టేషన్లలో గడ్డకట్టేవి. ఐర్లాండ్ తరచూ వేడి తరంగాలచే ప్రభావితమవుతుంది. ఇటీవల 1995, 2003, 2006 మరియు, 2013 లో. మిగిలిన యూరోప్‌తో ఉమ్మడిగా, ఐర్లాండ్ 2009/10 శీతాకాలంలో అసాధారణమైన చల్లటి వాతావరణం అనుభవించింది. డిసెంబరు 20 న కౌంటీ మేయోలో ఉష్ణోగ్రతలు -17.2 ° సెంటీగ్రేడ్ (1 ° ఫారెంహీట్) పడిపోయాయి. <ref>{{cite news |url= http://www.independent.ie/irish-news/subzero-temperatures-make-2010-a-recordbreaking-year-26609480.html |title=Sub-zero temperatures make 2010 a record-breaking year |first=Kevin |last=Keane |work=[[Irish Independent]] |date=28 December 2010 |access-date=21 July 2011}}</ref> పర్వత ప్రాంతాలలో మంచు మీటర్ (3 అడుగులు) వరకు పడిపోయింది.{{Weather box
|location = Ireland
|metric first = Yes
పంక్తి 316:
}}
==ఆర్థికం ==
రెండు విభిన్న కరెన్సీలను (యూరో మరియు, పౌండ్ స్టెర్లింగ్) ఉపయోగించి రెండు పరిధులలో ఉన్నప్పటికీ పెరుగుతున్న మొత్తం వాణిజ్య కార్యకలాపాలు అన్ని ఐర్లాండ్ ఆధారంగా నిర్వహించబడుతున్నాయి. ఇది యూరోపియన్ యూనియన్ అధికార భాగస్వామ్య సభ్యత్వం ద్వారా సులభతరం చేయబడింది. ఆర్థిక వ్యవస్థ ప్రయోజనాన్ని పొందటానికి మరియు, పోటీతత్వాన్ని పెంచడానికి "అన్ని-ఐర్లాండ్ ఆర్థిక వ్యవస్థ"ను రూపొందించడానికి వ్యాపార సంఘం మరియు, విధాన రూపకర్తల సభ్యుల నుండి అభ్యర్థనలు ఉన్నాయి .
 
ఐర్లాండ్ ద్వీపంలో రెండు బహుళ నగర ప్రాంతాలు ఉన్నాయి:
పంక్తి 377:
===పర్యాటకం ===
[[File:Inishmaan Gardens.jpg|thumb|[[Inisheer]] (Inis Oírr), [[Aran Islands]].]]
ఈ ద్వీపంలో మూడు ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలు ఉన్నాయి: బ్రు నా బోన్నీ, స్కెగ్జెల్ మైఖేల్ మరియు, జెయింట్స్ కాజ్వే.<ref>{{cite web |title=World Heritage List |work=World Heritage |publisher=UNESCO World Heritage Centre |url= http://whc.unesco.org/en/list/&order=region |access-date=30 August 2015}}</ref>ఉదాహరణకు బర్రెన్, ది సెయిడ్ ఫీల్డ్స్ <ref>{{cite web |title=Ireland: Tentative Lists |work=World Heritage |publisher=UNESCO World Heritage Centre |url= http://whc.unesco.org/en/statesparties/ie/ |access-date=30 August 2015}}</ref> మరియు, మౌంట్ స్టీవర్ట్ ఇతర ప్రదేశాలు తాత్కాలిక జాబితాలో ఉన్నాయి.<ref>"[https://www.nationaltrust.org.uk/mount-stewart/features/mount-stewarts-world-class-gardens] Mount Stewart's world-class gardens]". [[National Trust]]. Retrieved 9 December 2017</ref>
 
ఐర్లాండ్లో ఎక్కువగా సందర్శించే కొన్ని సైట్లలో బున్రట్టి కాసిల్, రాక్ ఆఫ్ కాసెల్, ది క్లిఫ్స్ ఆఫ్ మోహెర్, హోలీ క్రాస్ అబ్బే మరియు, బ్లార్నీ కాజిల్ ఉన్నాయి.<ref name="facts2006">{{cite web |url= http://www.failteireland.ie/getdoc/975fbac0-cf5d-4574-946e-26700b8a4efa/Tourism-Facts-2006.aspx |title=Tourism Facts 2006 |access-date=22 October 2008 |date=2006 |format=PDF |work=Fáilte Ireland |publisher=National Tourism Development Authority |archive-url= https://web.archive.org/web/20120112020708/http://www.failteireland.ie/getdoc/975fbac0-cf5d-4574-946e-26700b8a4efa/Tourism-Facts-2006.aspx |archive-date=12 January 2012}}</ref> చారిత్రాత్మకంగా ముఖ్యమైన గ్లెన్డాలోఫ్ మరియు, క్లాన్మాక్నోయిస్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్లో జాతీయ స్మారక కట్టడాలుగా నిర్వహించబడుతున్నాయి.<ref>{{cite web |title=Search by County |work=National Monuments |author=National Monuments Service |publisher=Department of Environment, Heritage and Local Government |url= http://www.archaeology.ie/en/NationalMonuments/SearchByCounty/ |access-date=1 January 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20100220110315/http://www.archaeology.ie/en/NationalMonuments/SearchByCounty/ |archive-date=20 February 2010}}</ref>
 
 
డబ్లిన్ అత్యంత ఎక్కువగా పర్యాటకులు సందర్శించే పర్యాటక ప్రాంతాలలో ఒకటి.<ref name="facts2006"/>ఐర్లాండ్ గిన్నిస్స్హౌస్ మరియు, బుక్ ఆఫ్ కెల్స్ వంటి అనేక ప్రముఖ ఆకర్షణలకు నిలయంగా ఉంది.<ref name="facts2006"/>
పశ్చిమ కాలిఫోర్నియాలోని లేక్స్ ఆఫ్ కిల్లర్నీ మరియు, డింగిల్ ద్వీపకల్పం మరియు, కౌంటీ కెల్లీ మరియు, కన్నెమరాలోని అరన్ దీవులు ఉన్నాయి. ఇవి కూడా ప్రసిద్ధ పర్యాటక ప్రాంతాలుగా ఉన్నాయి. <ref name="facts2006"/>
 
 
 
అకిల్ ద్వీపం కౌంటీ మాయో తీరంలో ఉంది. ఇది ఐర్లాండ్ అతిపెద్ద ద్వీపం. ఇది సర్ఫింగ్ కోసం ఒక ప్రసిద్ధ పర్యాటక కేంద్రంగా ఉంది. మరియు, 5 బ్లూ ఫ్లాగ్ తీరాలు మరియు,, క్రోఘాగన్ ప్రపంచంలోని ఎత్తైన సముద్ర శిఖరాలలో ఒకటి. పల్లాడియన్, నియోక్లాసికల్ మరియు, నియో-గోతిక్ శైలులలో, కాజిల్ వార్డ్, కాస్టేల్ హౌస్ హౌస్, బాంట్రీ హౌస్, గ్లెన్వావ్ కాజిల్ వంటి ప్రాంతాలు కూడా పర్యాటకులకు ఆసక్తికరంగా ఉంటాయి.
అష్ఫోర్డ్ కాజిల్, కోట లెస్లీ మరియు, డ్రోమోల్యాండ్ కాజిల్ వంటివి 17, 18 మరియు, 19 వ శతాబ్దాల్లో నిర్మించిన విశేషమైన గృహాలు కొన్ని హోటళ్ళగా మార్చబడ్డాయి.<gallery class="center" widths="210" heights="200" caption="World Heritage Sites" >
File:Giant's Causeway (14).JPG|[[Giant's Causeway]], [[County Antrim]]
File:Skellig Michael03(js).jpg|[[Skellig Michael]], [[County Kerry]]
పంక్తి 399:
]]
 
ఐర్లాండ్ గృహ విద్యుత్తు అవసరాలకు వనరుగా పీట్ (స్థానికంగా "టర్ఫ్" అని పిలుస్తారు) ఆధారంగా ఉండే ఒక పురాతన పరిశ్రమను కలిగి ఉంది. బయోమాస్ శక్తి ఒక రూపం ఈ వేడిని ఇప్పటికీ గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఉపయోగిస్తారు. అయినప్పటికీ అరుదుగా ఉన్న పీట్ల్యాండ్ల కార్బన్ నిల్వ మరియు, పర్యావరణ ప్రాముఖ్యత కారణంగా ఐర్లాండ్ వారు తవ్వినట్లయితే ప్రభుత్వానికి జరిమానా విధించే విధానం ద్వారా ఈ ఆవాసాలను రక్షించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. నగరాల్లో ఉష్ణాన్ని సాధారణంగా వేడిచేసే చమురు ద్వారా సరఫరా చేస్తారు. అయితే కొందరు పట్టణ పంపిణీదారులు "సాడ్స్ ఆఫ్ టర్ఫ్ " "స్మోక్ లేని ఇంధనం"గా పంపిణీ చేస్తారు.
 
ఈ ద్వీపం ఒకే విద్యుత్తు మార్కెట్‌తో పనిచేస్తుంది.<ref>{{cite web |url= http://www.sem-o.com/AboutSEMO/Pages/default.aspx |title=About SEMO: The Single Electricity Market |publisher=Single Electricity Market Operator (SEMO) |access-date=13 January 2011}}</ref> రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్ మరియు, నార్తర్న్ ఐర్లాండ్లో వారి ఉనికిలో ఉన్న విద్యుత్ నెట్వర్క్లు పూర్తిగా వేరుగా ఉన్నాయి. రెండు నెట్వర్క్లు విడివిడిగా పోస్ట్ విభజన రూపకల్పన ద్వారా నిర్మించబడ్డాయి. ఏదేమైనా ఇటీవలి సంవత్సరాలలో జరిగిన మార్పుల ఫలితంగా అవి ఇప్పుడు మూడు అంర్గత అనుసంధాన విధానాలను కలిగి ఉంది. <ref>{{cite web |url= http://www.cer.ie/en/electricity-transmission-network-interconnection.aspx |title=Interconnection |publisher=Commission for Energy Regulation |date=28 January 2011 |archive-url= https://web.archive.org/web/20110128172244/http://www.cer.ie/en/electricity-transmission-network-interconnection.aspx |archive-date=28 January 2011 |access-date=30 March 2010}}</ref> మరియు, గ్రేట్ బ్రిటన్ ద్వారా ప్రధాన భూభాగం యూరోప్‌తో అనుసంధానించబడి ఉన్నాయి.ఉత్తర ఐర్లాండ్ విద్యుత్ (ఎన్.ఐ.ఇ)కు తగినంత శక్తి సరఫరా చేయని కారణంగా ప్రైవేటు కంపెనీల సరఫరాతో సంక్లిష్టంగా ఉంటుంది. ఐర్లాండ్ రిపబ్లిక్‌తో ఇ.ఎస్.బి. దాని పవర్ స్టేషన్లను ఆధునీకరించడంలో విఫలమైంది. విద్యుత్ కేంద్రాల లభ్యత ఇటీవల సుమారు 66% మాత్రమే ఉంది. పశ్చిమ ఐరోపాలో ఇటువంటి బలహీనమైన రేటుల్లో ఒకటిగా ఉంది. ఐర్గ్రిడ్ ఐర్లాండ్ మరియు, గ్రేట్ బ్రిటన్ మధ్య 500 మె.వాట్ల సామర్ధ్యంతో హెచ్.వి.డి.సి. ట్రాన్స్మిషన్ లైన్ను నిర్మిస్తోంది <ref>{{cite web |title=Interconnection: East-West Interconnector |publisher=[[EirGrid]] |date= |url= http://www.eirgridgroup.com/customer-and-industry/interconnection/ |access-date=19 September 2016}}</ref> ఐర్లాండ్ యొక్క అత్యధిక 10%.విద్యుత్తు మాదిరిగానే ద్వీపంలో సహజ వాయువు పంపిణీ వ్యవస్థ కూడా ఉంది. గోర్మాన్స్టన్, కౌంటీ మీథ్ మరియు, బాలైక్లేర్, కౌంటి ఆంటిమిమ్లను ఒక పైప్లైన్ అనుసంధానిస్తుంది.
<ref>{{cite web |date=1 November 2007 |title=Bord Gáis Marks Completion of South-North Pipeline |publisher=[[Bord Gáis]] |url= http://www.bordgais.ie/corporate/index.jsp?a=1427&n=179&p=180 |access-date=27 May 2014 |archive-url= https://web.archive.org/web/20140529052102/http://www.bordgais.ie/corporate/index.jsp?a=1427&n=179&p=180 |archive-date=29 May 2014}}</ref> ఐర్లాండ్ గ్యాస్ అధికంగా స్కాట్లాండ్ మరియు, బాలిలమ్ఫోర్డ్ కౌంటీ ఆంటిమ్ మరియు, లోఫ్షన్నే కౌంటీ డబ్లిన్లో ట్విన్హోను మధ్య అనుసంధానిస్తుంది. కౌంటీ కాక్ తీరంలోని కిన్సలేల్ వాయువు క్షేత్రం నుండి సరఫరా తగ్గుతూవస్తోంది.<ref>{{cite web |title=Northern Ireland Energy Holdings—Frequently Asked Questions |publisher=Northern Ireland Energy Holdings |url= http://www.nienergyholdings.com/FAQs/Index.php |access-date=8 May 2009 |archive-url= https://web.archive.org/web/20110714182024/http://www.nienergyholdings.com/FAQs/Index.php |archive-date=14 July 2011}}</ref><ref>{{citation |title=Gas Capacity Statement 2007 |publisher=[[Commission for Energy Regulation]] |url= http://www.cer.ie/GetAttachment.aspx?id=d9f0b11e-3a13-42bb-86b7-f7470a9c68cc |format=PDF |access-date=8 May 2009 |archive-date=5 March 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120305041104/http://www.cer.ie/GetAttachment.aspx?id=d9f0b11e-3a13-42bb-86b7-f7470a9c68cc |pages=22, 24, 26}}</ref> మరియు, కౌంటీ మాయో తీరానికి చెందిన కార్బ్రిబ్ గ్యాస్ ఫీల్డ్ ఇంకా పైకి రావలసి ఉంది. గవర్నర్ మాయో మైదానం వాయువును శుద్ధి చేయటానికి తీసుకున్న నిర్ణయం వివాదాస్పదానికి దారితీసింది.
 
 
గణతంత్రం పునరుత్పాదక శక్తికి బలమైన నిబద్ధత కలిగి ఉంది. 2014 గ్లోబల్ గ్రీన్ ఎకానమీ ఇండెక్స్ లో క్లీన్టెక్ పెట్టుబడులకు టాప్ 10 మార్కెట్లలో ఒకటిగా ఉంది.<ref name=ggei>{{cite web |title=2014 Global Green Economy Index |url= http://dualcitizeninc.com/GGEI-Report2014.pdf |publisher=Dual Citizen LLC |access-date=20 October 2014}}</ref> 2004 నుండి వాయు శక్తి వంటి పునరుత్పాదక శక్తిలో పరిశోధన మరియు, అభివృద్ధి అధికమైంది. కార్క్, డోనెగల్, మాయో మరియు, ఆంట్రిమ్ లలో పెద్ద పవన క్షేత్రాలు నిర్మించబడ్డాయి. పవన క్షేత్రాల నిర్మాణానికి కొన్ని సందర్భాల్లో స్థానిక కమ్యూనిటీల నుంచి వ్యతిరేకత ఏర్పడింది. వీరిలో కొందరు విండ్ టర్బైన్లు వికారంగా ఉందని భావించారు. పవన క్షేత్రాల నుంచి లభించే అధికార లభ్యతను నిర్వహణా లోపం ఉన్న పాతబడిన నెట్వర్క్ రిపబ్లిక్ అడ్డుకుంటుంది. ఇ.ఎస్.బి. టర్రోఫ్ హిల్ సౌకర్యం రాష్ట్రంలో ఒకే విధమైన విద్యుత్-నిల్వ సౌకర్యంగా ఉంది. <ref>{{cite web |title=Options For Future Renewable Energy Policy, Targets And Programmes issued by Department of Communications, Energy and Natural Resources |publisher=Hibernian Wind Power Ltd |date=27 February 2004 |url= http://www.hibernianwindpower.ie/hiberwindresponse_dcmnr.pdf |access-date=11 November 2008 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120317020157/http://www.hibernianwindpower.ie/hiberwindresponse_dcmnr.pdf |archive-date=17 March 2012}}</ref>
 
 
పంక్తి 428:
 
-->
9,000 సంవత్సరాలకు పూర్వం నుండి ఐర్లాండ్లో ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. వేర్వేరు యుగాలకు మెసోలిస్టిక్, నియోలిథిక్, కాంస్య యుగం మరియు, ఇనుప యుగం కాలంలో ఇక్కడ మానవులు నివసించారని భావిస్తున్నారు.
 
 
ప్రారంభ చారిత్రిక మరియు, వంశావళి రికార్డుల ఆధారంగా ఇక్కడ క్రుతిన్, కోర్కు లోగిడ్, డాల్ రియాటా, డారిన్, డీర్గ్టైన్, డెల్భనా, ఎరీన్, లాగిన్, ఉలిద్ వంటి ప్రధాన సమూహాల ఉనికిని గమనించాయి. కొంచెం కాలం తరువాత ప్రధాన సమూహాలు కానచాటా, సియనానచా, ఎనోగాచాటా ఉన్నాయి.
 
చిన్న సమూహాలలో అటిచాతుథా (అటాకాట్టీ చూడండి), కార్రాగ్హే, సియారైగిజ్, కర్మమిక్, డార్ర్రేఘే, డిసీ, ఎలీ, ఫిర్ బోల్గ్, ఫోర్టుథా, గెయిల్గెగా, గమానరేగె, మైర్టైన్, మస్క్రైగే, పార్ట్రేజీ, సోఘైన్, యుతిని, యు మైనే, యు లియాటైన్ ఉన్నాయి. మధ్యయుగ కాలంలో పలు జాతులు ఇక్కడ మనుగడ సాగించారు. ఇతరులలో రాజకీయ చైతన్యం లేనందున వారు అదృశ్యమయ్యారు.
 
గత 1200 సంవత్సరాలలో వైకింగ్స్, నార్మాన్స్, వెల్ష్, ఫ్లెమింగ్స్, స్కాట్స్, ఇంగ్లీష్, ఆఫ్రికన్లు, తూర్పు ఐరోపావాసులు మరియు, దక్షిణ అమెరికన్లు అందరూ జనాభాకు జోడించబడ్డారు. ఐరిష్ సంస్కృతిపై గణనీయమైన ప్రభావాలను కలిగి ఉన్నారు.
 
ఐర్లాండ్ అతిపెద్ద మత సమూహం క్రైస్తవ మతం. ద్వీపంలో 73% పైగా రోమన్ కాథలిజం ప్రాతినిధ్యం వహిస్తోంది (మరియు రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్లో 87%). మిగిలిన జనాభాలో చాలామంది వివిధ ప్రొటెస్టంట్ తెగలలలో ఒకటికి (నార్తర్న్ ఐర్లాండ్లో 48%) కట్టుబడి ఉన్నారు.
<ref name="niprotestants">{{Cite news |last=McKittrick |first=David |title=Census Reveals Northern Ireland's Protestant Population is at Record Low |work=[[The Independent]] |date=19 December 2002 |url= https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/census-reveals-northern-irelands-protestant-population-is-at-record-low-611500.html |access-date=30 December 2009 |location=London |archive-url= https://web.archive.org/web/20110624101635/http://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/census-reveals-northern-irelands-protestant-population-is-at-record-low-611500.html |archive-date=24 June 2011}}</ref> అతిపెద్దది ఆంగ్లికన్ చర్చ్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్. 2006 మరియు, 2011 ఐర్లాండులో ముస్లిముల సంఖ్య 50% అధికరించింది. జనాభా లెక్కల మధ్య ఐర్లాండ్లో ముస్లింల సంఖ్య ఇమ్మిగ్రేషన్ ద్వారా పెరుగుతున్నారు.<ref>{{cite web |last=Counihan |first=Patrick |title=Divorce rates soar in Ireland as population continues to expand |publisher=Irish Central |date=30 March 2012 |url= http://www.irishcentral.com/news/divorce-rates-soar-in-ireland-as-population-continues-to-expand-145121415-237438531 |access-date=7 June 2014}}</ref> ద్వీపంలో ఒక చిన్న యూదు సంఘం ఉంది. రిపబ్లిక్ జనాభాలో దాదాపు 4% మరియు, నార్తన్ ఐర్లాండ్ జనాభాలో సుమారు 14% మంది ప్రజలు <ref name="niprotestants" /> తాము ఏ మతానికి చెందినవారని పేర్కొన్నారు. ఐరిష్ టైమ్స్ తరఫున నిర్వహించిన ఒక 2010 సర్వేలో ప్రజలు 32% వారు వారానికి ఒకసారి మతపరమైన సేవకు వెళ్లినట్లు చెప్పారు.
 
 
ఐర్లాండ్ జనాభా 16 వ శతాబ్దం నుండి 19 వ శతాబ్దం మధ్యకాలం వరకు వేగంగా అధికరించింది. 1740-41 నాటి కరువు వలన కొంతకాలం అంతరాయం ఏర్పడింది. దీంతో ద్వీప జనాభాలో సుమారుగా రెండున్నరవంతులు మరణించారు. జనాభా తరువాతి శతాబ్దంలో పుంజుకుని విస్తరించింది. కానీ 1840 లో మరో వినాశకరమైన కరువు కారణంగా ఒక మిలియన్ మరణాలు సంభవించాయి.ఒక మిలియన్ కంటే ఎక్కువ మంది దాని తక్షణ నేపథ్యంలో వలసవెళ్లారు. తరువాతి శతాబ్దంలో జనాభా యూరోపియన్ దేశాల్లో సాధారణ ధోరణి మూడు రెట్లు సగటున పెరగడం ఐర్లాండ్‌లో సగం కన్నా ఎక్కువ తగ్గిడం సంభవించింది.
===విభాగాలు మరియు, స్థావరాలు ===
సాంప్రదాయకంగా ఐర్లాండ్ నాలుగు రాష్ట్రాలకు ఉపవిభజన చేయబడింది: కొన్నాట్ట్ (పశ్చిమ), లీన్స్టర్ (తూర్పు), మున్స్టర్ (దక్షిణం) మరియు, ఉల్స్టర్ (ఉత్తరం). 13 మరియు, 17 వ శతాబ్దాల్లో అభివృద్ధి చేసిన ఒక వ్యవస్థలో<ref>{{Cite book |last=Crawford |first=John |title=Anglicizing the Government of Ireland: The Irish Privy Council and the Expansion of Tudor Rule 1556–1578 |publisher=Irish Academic Press |date=1993 |isbn=0-7165-2498-8}}</ref> ఐర్లాండ్ 32 సంప్రదాయ కౌంటీలను కలిగి ఉంది. ఈ కౌంటీలలో ఇరవై ఆరు రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్లో మరియు, ఆరు ఉత్తర ఐర్లాండ్లో ఉన్నాయి. నార్తర్న్ ఐర్లాండ్‌ను ఆరుగురు కౌంటీలు ఉల్స్టర్ రాష్ట్రంలో ఉన్నాయి (మొత్తం తొమ్మిది కౌంటీలు ఉన్నాయి). ఉల్స్టర్ తరచుగా ఉత్తర ఐర్లాండ్కు పర్యాయపదంగా ఉపయోగిస్తారు. అయితే ఇద్దరూ కాటెర్మోనియస్ కాదు.
 
ఐర్లాండ్ రిపబ్లిక్లో కౌంటీలు స్థానిక ప్రభుత్వ వ్యవస్థ ఆధారం. కౌంటీలు డబ్లిన్, కార్క్, లిమిరిక్, గాల్వే, వాటర్ఫోర్డ్ మరియు, టిపెరారి చిన్న పరిపాలనా ప్రాంతాలుగా విభజించబడ్డాయి. అయినప్పటికీ వారు ఇప్పటికీ సాంస్కృతిక మరియు, కొన్ని అధికారిక అవసరాల కోసం కౌంటీలుగా పరిగణించబడతారు. ఉదాహరణకు పోస్టల్ చిరునామాలు మరియు, ఆర్డినన్స్ సర్వే ఐర్లాండ్ కొరకు ఉత్తర ఐర్లాండ్లో ఉన్న కౌంటీలు స్థానిక ప్రభుత్వ ప్రయోజనాల కోసం ఇకపై ఉపయోగించబడవు.<ref>{{cite web |url= http://www.gazetteer.co.uk/section1.htm |title=The Gazetteer of British Place Names: Main features of the Gazetteer |work=Gazetteer of British Place Names |publisher=Association of British Counties |access-date=23 January 2010}}</ref> అయితే రిపబ్లిక్లో మాదిరిగా వారి సాంప్రదాయ సరిహద్దులు ఇప్పటికీ స్పోర్ట్స్ లీగ్లు మరియు, సాంస్కృతిక లేదా పర్యాటక రంగ సందర్భాలలో అనధికారిక ప్రయోజనాల కొరకు ఉపయోగించబడుతున్నాయి.<ref>{{cite web |url= http://www.discovernorthernireland.com/destinationNI/ |title=NI by County |work=Discover Northern Ireland |publisher=Northern Ireland Tourist Board |access-date=15 October 2010}}</ref>
 
ఐర్లాండ్లో నగర హోదా శాసనం లేదా రాయల్ చార్టర్ ద్వారా నిర్ణయించబడుతుంది. ద్వీపంలో అతిపెద్ద నగరం గ్రేటర్ డబ్లిన్ ప్రాంతంలో ఒక మిలియన్ మందికి పైగా నివాసితులు ఉన్నారు. బెల్ఫాస్ట్ 579,726 నివాసితులతో ఉత్తర ఐర్లాండ్లో అతిపెద్ద నగరంగా ఉంది. నగర హోదా నేరుగా జనాభా పరిమాణంతో సమానంగా లేదు. ఉదాహరణకు 14,590 తో ఆర్మాగ్ చర్చ్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్ మరియు, ఆల్ ఐర్లాండ్ రోమన్ కేథోలిక్ ప్రైమేట్ మరియు, 1994 లో రాణి రెండవ ఎలిజబెత్ ద్వారా నగర హోదాను తిరిగి పొందింది. (1840 స్థానిక ప్రభుత్వ సంస్కరణలలో ఈ హోదా కోల్పోయింది). రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఐర్లాండ్లో బట్లర్ రాజవంశ స్థానమైన కిల్కేన్నీ పరిపాలనా ప్రయోజనాల కోసం (2001 లోకల్ గవర్నమెంట్ చట్టాన్నిండి) ఇకపై ఒక నగరం ఉండగా ఈ వివరణను ఉపయోగించడాన్ని కొనసాగిస్తూ చట్టం చేత నియమించబడుతుంది.
 
{| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
పంక్తి 489:
ఐర్లాండ్ జనాభా 19 వ శతాబ్దం రెండవ భాగంలో నాటకీయంగా పతనమైంది. 1841 లో 8 మిలియన్ల జనాభా జనాభా 1921 నాటికి కొంచెం ఎక్కువగా 4 మిలియన్లకు తగ్గింది. జనాభా పతనం 1845 నుండి 1852 వరకూ జరిగింది. ఏది ఏమయినప్పటికీ జనాభా క్షీణతకు ప్రధాన కారణం దేశం భయంకరమైన ఆర్థిక స్థితి. ఇది 21 వ శతాబ్దం వరకు శాశ్వత వలసల సంస్కృతికి దారి తీసింది.
 
ఐర్లాండ్ నుండి 19 వ శతాబ్దంలో కొనసాగిన వలసలు ఇంగ్లాండ్, యునైటెడ్ స్టేట్స్, కెనడా మరియు, ఆస్ట్రేలియా జనాభా అధికరించడానికి దోహదపడ్డాయి. అక్కడ ఐరిష్ వలసవాదులు పెద్ద సంఖ్యలో నివసిస్తున్నారు. 2006 నాటికి 4.3 మిలియన్ కెనడియన్లు, లేదా జనాభాలో 14% మంది ఐరిష్ వారసత్వం కలిగి ఉన్నారు.<ref>"[http://www12.statcan.ca/census-recensement/2006/dp-pd/hlt/97-562/pages/page.cfm?Lang=E&Geo=PR&Code=01&Table=2&Data=Count&StartRec=1&Sort=3&Display=All&CSDFilter=5000 Ethnic origins, 2006 counts, for Canada, provinces and territories—20% sample data]". Statistics Canada.</ref> 2013 నాటికి 34.5 మిలియన్ల మంది అమెరికన్లు ఐరిష్ పూర్వీకత కలిగి ఉన్నారు.<ref>{{cite news |url= https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2013/03/17/the-irish-american-population-is-seven-times-larger-than-ireland/ |title=The Irish-American population is seven times larger than Ireland |last=Kliff |first=Sarah |date=17 March 2013 |work=[[The Washington Post]] |access-date=6 August 2014}}</ref>
 
20 వ శతాబ్దం చివరి దశాబ్దం నుండి పెరుగుతున్న సంపదతో ఐర్లాండ్ వలసదారులకు ఒక గమ్యస్థానంగా మారింది. యూరోపియన్ యూనియన్ 2004 లో [[పోలాండ్]]ను విస్తరించడం ప్రారంభించినప్పటి నుండి సెంట్రల్ ఐరోపా నుండి వలస వచ్చిన వారిలో పోలిష్ ప్రజల సంఖ్య (1,50,000 కంటే ఎక్కువ)అధికంగా ఉంది.<ref>{{Cite news |last=Sullivan |first=Kevin| author-link=Kevin Sullivan (journalist) |title=Hustling to Find Classrooms For All in a Diverse Ireland |work=[[Washington Post]] |date=24 October 2007 |url= https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/10/23/AR2007102302162_pf.html |access-date=9 November 2008}}</ref> [[లిథువేనియా]], [[చెక్ రిపబ్లిక్]] మరియు, [[లాట్వియా]]ల నుండి గణనీయమైన వలసలు వచ్చాయి.<ref>{{cite book |last=Tovey |first=Hilary |last2=Share |first2=Perry |title=A Sociology of Ireland |publisher=Gill & Macmillan |date=2003 |location=Dublin |page=156 |url= https://books.google.com/books?id=EU4NqA7RIHUC&pg=PA156 |isbn=0-7171-3501-2 |access-date=9 September 2011}}</ref>
 
ప్రత్యేకించి ఐర్లాండ్ రిపబ్లిక్ 2006 నాటికి 4,20,000 విదేశీ జాతీయులతో పెద్ద సంఖ్యలో వలసలను కలిగి ఉంది. జనాభాలో 10% మంది ఉన్నారు.<ref name=autogenerated1>{{cite news |last=Seaver |first=Michael |title=Ireland Steps Up as Immigration Leader |work=[[The Christian Science Monitor]] |date=5 September 2007 |url= http://www.csmonitor.com/2007/0905/p06s02-woeu.html |access-date=30 December 2009}}</ref>ఐర్లాండ్ వెలుపల తల్లులకు జన్మించిన 2009 లో నాలుగోవంతు జననం (24%) ఉన్నారు.<ref>{{Cite news |title=24% of boom births to 'new Irish' |work=[[Irish Examiner]] |date=28 June 2011 |url= http://www.irishexaminer.com/breakingnews/ireland/24-of-boom-births-to-new-irish-510651.html}}</ref> ఇతర ఆఫ్రికన్ దేశాలతో పాటు చైనీస్ మరియు, నైజీరియన్లు, ఐరోపాకు చెందిన వారు పెద్ద మొత్తంలో ఉన్నారు. ఐరిష్ ఆర్థిక సంక్షోభానికి ప్రతిస్పందనగా ఐర్లాండ్ నుండి 50,000 మంది తూర్పు మరియు మధ్య ఐరోపాలో వలస కార్మికులుగా పనిచేశారు.<ref name="affluenceends">{{Cite news |last=Henry |first=McDonald |title=Ireland's Age of Affluence Comes to an End |work=The Guardian |date=5 April 2009 |url= https://www.theguardian.com/world/2009/apr/05/ireland-economy-vat-unemployment |access-date=30 December 2009 |location=London}}</ref>
 
===భాషలు ===
"https://te.wikipedia.org/wiki/ఐర్లాండ్" నుండి వెలికితీశారు