|
హోం మంత్రిగా దేశాయ్, సినిమాలు, థియేటర్ ప్రొడక్షన్స్ లలో పాత్రల అసభ్యకర సన్నివేశాలను ("ముద్దు" సన్నివేశాలతో పాటు) చట్ట పరంగా బహిష్కరించాడు.
ధృఢమైన గంధేయవాదిగా దేశాయ్, ప్రధాన మంత్రి జవహర్ లాల్ నెహ్రూ యొక్క సోషలిస్టు విధానాలకు వ్యతిరేకంగా సామాజిక సంప్రదాయవాదిగా, అనుకూల-వ్యాపార, ఉచిత సంస్థ సంస్కరణలకు అనుకూలంగా ఉన్నాడు. కాంగ్రెస్ నాయకత్వంలో ఎదిగిన అతను, అవినీతి వ్యతిరేక అంశాలతో తీవ్ర జాతీయవాదిగా, ప్రధానమంత్రి నెహ్రూ, అతని మిత్రపక్షాలను విభేదించాడు. కాంగ్రెస్ పార్టీలో జాతీయ నాయకుడైనా ప్రధానమంత్రి జవహర్ లాల్ నెహ్రూ తోను అతని సహచరులతోను విభేదాలుండేవి. నెహ్రూ వయస్సురీత్యా ఆరోగ్యం క్షీణించడంతో ప్రధానమంత్రి పదవికి ప్రధాన పోటీదారుడయ్యాడు. 1964 లో నెహ్రూ మరణాంతరము తను ప్రధానమంత్రి రేసులో ఉన్నా తనను కాదని నెహ్రూ అనుచరుడు అయిన లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి ప్రధానమంత్రి అయ్యాడు. 18 నెలల తరువాత 1966ల ప్రారంభంలో ఊహించని విధంగా లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి తాష్కెంట్ లో మరణించిన తదుపరి మొరార్జీ దేశాయ్ అగ్రస్థానంలో ఉన్న నాయకునిగా ప్రధాని రేసులో ఉన్నాడు. అయినప్పటికీ నెహ్రూ కుమార్తె ఇందిరా గాంధీతో నెగ్గలేక 169/351 ఓట్ల తేడాతో వెనుదిరగవల్ససి వచ్చింది. దేశాయ్ ఇందిరాగాంధీ ప్రభుత్వంలో ఉప ప్రధానమంత్రిగా సేవలనందించాడు. అతను భరత హోం మంత్రిగా 1969 వరకు కొనసాగాడు. తరువాత ఆర్థిక శాఖా మంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. ఆ కాలంలో ఇందిరా గాంధీ 14 పెద్ద బ్యాంకుల జాతీయకరణ జరిగింది. ఈ కారణంగా అతను ఇందిరా గాంధీ కేబినెట్ కు రాజీనామా చేసాడు.
కాంగ్రెస్ పార్టీ విభజన తరువాత మోరార్జీ, ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్) పార్టీలో చేరాడు. ఇందిరా గాంధీ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (రూలింగ్) అని పిలిచే ఒక నూతన విభాగాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. ప్రత్యామ్నాయంగా, దేశాయ్, ఇందిరా గాంధీల రెండు విభాగాలు సిండికేట్ అండ్ సిండికేట్ అని వరుసగా పిలువబడ్డాయి. 1971 సార్వత్రిక ఎన్నికలలో ఇందిరా గాంధీ విభాగం కొద్ది సీట్ల తేడాతో గెలిచింది. మొరార్జీ దేశాయ్ పార్లమెంటు సభ్యునిగా లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యాడు. మొరార్జీ గుజరాత్ లోని నవనిర్మాణ ఉద్యమానికి మద్దతుగా 1975 మార్చి 12 న జరుగుతున్న నిరవధిక నిరాహార దీక్షకు వెళ్లాడు.<ref name="avk">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8v7Vr2iQUHkC&pg=PA120&dq=navnirman+gujarat&hl=en&sa=X&ei=CQeuUOSTBM-trAfR7oGwDQ&ved=0CDEQ6AEwATgK#v=onepage&q=navnirman%20gujarat&f=false|title=India Since Independence: Making Sense of Indian Politics|last=Krishna|first=Ananth V.|publisher=Pearson Education India|year=2011|isbn=9788131734650|page=117|accessdate=22 November 2012}}</ref>
=== మొదటి అణు పరీక్ష ===
1974 లో భారతదేశం యొక్క మొట్టమొదటి అణు పరీక్ష జగిగినప్పటికి, భారతదేశ అణు రియాక్టర్లను "దేశంలో అణు బాంబుల కోసం ఎప్పటికీ ఉపయోగించరు, నేను సహాయం చేయగలిగితే దానిని చూస్తాను" అని దేశాయ్ తెలిపాడు. <ref name="The World: Morarji Desai: The Ascetic Activist">{{cite web|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,947858-2,00.html|title=The World: Morarji Desai: The Ascetic Activist|accessdate=19 March 2014}}</ref> 1977 లో, యు.ఎస్ అధ్యక్షుడు కార్టర్ పాలనా యంత్రాంగం భారత్‌కు భారజలం, యురేనియం పదార్థాలను భారత దేశంలోని అణు రియాక్టర్ల కొరకు అమ్మివేయాలని ప్రతిపాదించింది కానీ అణు పదార్థాల వినియోగంలో అమెరికన్ ఆన్-సైట్ తనిఖీ అవసరం అని తెలిపింది. దీనిని దేశాయ్ వ్యతిరేకించాడు.<ref name="Nation: Jimmy's Journey: Mostly Pluses">{{cite web|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,919248-3,00.html|title=Nation: Jimmy's Journey: Mostly Pluses|accessdate=19 March 2014}}</ref> 1974 లో ఆశ్చర్యకర అణు పరీక్ష నిర్వహించిన అనంతరం ప్రధాన అణు శక్తులు లక్ష్యంగా చేసుకున్న తరువాత దేశీయంగా, అతను భారతీయ అణు కార్యక్రమంలో కీలక పాత్ర పోషించాడు. మొరార్జీ దేశాయ్ భారతదేశ ప్రధాన గూఢచార సంస్థ "రీసెర్చ్ అండ్ ఎనాలిసిస్ వింగ్" (R & AW) ను, దాని బడ్జెట్, కార్యకలాపాలను తగ్గించడం ద్వారా మూసివేసాడు. అతను 1990 లో పాకిస్థాన్ అధ్యక్షుడు గులాం ఇస్తాక్ ఖాన్ నుండి పాకిస్థాన్ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం 'నిషాన్-ఇ-పాకిస్థాన్" పురస్కారాన్ని అందుకున్నాడు. ఈ పాకిస్థాన్ పురస్కారాన్ని అందుకున్న తొలి భారతీయునిగా గుర్తింపు పొందాడు. తరువాత, అతని విధానాలు దేశంలో సామాజిక, ఆరోగ్య,పరిపాలనా సంస్కరణలను ప్రోత్సహించాయి. పాకిస్థాన్ లో అణుపరీక్ష చేస్తున్న కహుటా నుండి పాకిస్థాన్ జనరల్ ముహమ్మద్ జియా-ఉల్-హక్ కు జరిగిన టెలీఫోన్ సంభాషణ గురించి R&AW కు తెలుసునని అతను వెల్లడించాడు. <ref name="ReferenceA">"Kaoboys of R&AW: Down Memory Lane" by [[B. Raman]]</ref>
=== R&AW ను నాశనం చేయడం ===
== వ్యక్తిగత జీవితం కుటుంబం ==
మొరార్జీ దేశాయ్ 1911 లో తన 15వ యేట గుజ్రాబెన్ ను వివాహమాడాడు. <ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=2dgqNH6uKUsC&pg=PT39|title=Movers and Shakers Prime Minister of India|first1=Scharada|date=2009|publisher=Westland|page=Morarji Desai Section Page 1|accessdate=26 August 2014|last1=Dubey}}</ref> గుజరాన్ ఆమె భర్త ప్రధానమంత్రి కావాలని చూసింది కానీ అంతకు పూర్వమే మరణించింది. వారికి కాంతి దేశాయ్ అనే కుమారుడు ఉన్నాడు. జగదీప్, భరత్ దేశాయ్ అనబడే మనుమలు ఉన్నారు. జగదీష్ దేశాయ్ కుమారుడు మధుకేశ్వర్ దేశాయ్ <ref>{{cite news|url=http://www.dnaindia.com/india/report_morarji-s-3g-scion-to-enter-politics_1370053|title=Morarji's 3G scion to enter politics|author=Khanna, Summit|date=11 April 2010|work=[[Daily News and Analysis]] (DNA)|accessdate=4 February 2012|location=Ahmedabad|agency=DNA}}</ref> పై తన తాత యొక్క వారసత్వం పునరుద్ధరించే బాధ్యత పడింది.<ref>{{cite news|url=http://lite.epaper.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=5&edlabel=TOIA&mydateHid=11-04-2010&pubname=&edname=&articleid=Ar00502&format=&publabel=TOI|title=Great-grandson to revive Morarjis legacy in state|author=Yagnik, Bharat|date=11 April 2010|newspaper=[[The Times of India]]|accessdate=4 February 2012|agency=[[Times News Network|TNN]]}}{{cite news|url=http://lite.epaper.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=5&edlabel=TOIA&mydateHid=11-04-2010&pubname=&edname=&articleid=Ar00502&format=&publabel=TOI|title=Morarji's great grandson to revive legacy}}</ref> మధుకేశ్వర దేశాయ్ ప్రస్తుతం భారతీయ్ జనతా యువమోర్చాకు ఉపాధ్యక్షునిగా ఉన్నాడు. <ref>{{cite news|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2013-05-30/news/39629167_1_youth-wing-bharatiya-janata-yuva-morcha-bjp-fold|title=Morarji Desai's great grandson Madhukeshwar joins BJP's youth wing as vice-president|date=30 May 2013|newspaper=The Economic Times}}</ref> భరత్ దేశాయ్ కుమారుడు విశాల్ దేశాయ్ రచయిత, సినిమా నిర్మాత.<ref>{{cite news|url=http://www.afternoondc.in/interview/a-lightly-carried-legacy/article_23612|title=A lightly carried legacy|newspaper=The Afternoon}}</ref>
== మూత్ర చికిత్స యొక్క న్యాయవాది ==
1978లో "మూత్ర చికిత్స" దీర్ఘకాలిక అభ్యాసకుడైన దేశాయ్ డేంరాథర్ తో "60 మినిట్స్" కార్యక్రమంలో మాట్లాడుతూ మూత్రం త్రాగడం వలన కలిగే ప్రయోజనాలను వివరించాడు. వైద్య చికిత్స పొందలేని లక్షల మంది భారతీయులకు మూత్ర చికిత్స అనేది పరిపూర్ణ వైద్య పరిష్కారం అని దేశాయ్ పేర్కొన్నాడు. <ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/4822621.cms|title=Curative Elixir: Waters Of India|last1=Chowdhury|first1=Prasenjit|date=27 July 2009|work=[[The Times of India]]|archiveurl=https://www.webcitation.org/5qsj22uyt?url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/4822621.cms|archivedate=30 June 2010|deadurl=yes|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=Lc1jn7SLRaoC&oi=fnd&pg=PA8|title=Urine the Holy Water|last=Tietze|first=Harald|year=1996|isbn=0846451905|page=16}}</ref><ref>Wasson, R.G., 1979. Soma brought up-to-date. Journal of the American Oriental Society, 99(1), pp.100-105.</ref> మూత్రం తాగడం ద్వారా అతను తన దీర్ఘాయువుని కూడా అందుకున్నాడు - అతను దీనిని "జీవజలము" అని పిలిచాడు.<ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/people/obituary-morarji-desai-1615165.html|title=OBITUARY: Morarji Desai|last1=Singh|first1=Kuldip|date=1995|publisher=The Independent|issue=Monday 10 April 1995}}</ref><ref>{{Cite book|title="KaoBoys of R&AW"|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref>
|
