వికీపీడియా

ప్రణబ్ ముఖర్జీ: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు
కొన్ని అనువాద సవరణలు చేసాను. ఇంకా చెయ్యాల్సి ఉంది.
పంక్తి 73:
}}
 
'''ప్రణబ్ కుమార్ ముఖర్జీ''' (జ. 1935 డిసెంబరు 11) [[భారత దేశము|భారతదేశ]] రాజకీయనాయకుడురాజకీయ నాయకుడు. అతను [[భారత దేశము|భారతదేశానికి]] 2012 నుండి 2017 వరకు [[భారత రాష్ట్రపతులు - జాబితా|13వ]] [[భారత రాష్ట్రపతి|రాష్ట్రపతి]]<nowiki/>గా బాధ్యతలను నిర్వర్తించాడు. తన ఆరు దశాబ్దాల రాజకీయ జీవితంతోజీవితంలో అతను [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]లో సీనియర్ నాయకునిగా ఉన్నాడు. భారతదేశ కేంద్రప్రభుత్వంలో అనేక మంత్రిత్వ పదవులను నిర్వహించాడు.<ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/in-coalition-govts-its-difficult-to-reconcile-regional-with-national-interests-pranab-mukherjee/articleshow/61139336.cms|title=In coalition govts, it's difficult to reconcile regional with national interests: Pranab Mukherjee}}</ref> రాష్ట్రపతిగా ఎన్నిక కాకముందు అతను కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రిగా 2009 నుండి 2012 వరకు తన సేవలనందించాడు. పార్టీలతో సంబంధం లేకుండా రాజకీయ వర్గాల్లో ప్రణబ్‌కు ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. మేధావిగా, సంక్షోభ పరిష్కర్తగా ఆయనకెవరూ సాటి రారని రాజకీయ పక్షాలు అంటుంటాయిఅంటూంటాయి.
 
 
 
1969లో జరిగిన [[కాంగ్రెసు|కాంగ్రెస్]] సభలో అతను బంగ్లా కాంగ్రెస్ ప్రతినిధిగా ప్రసంగించాడు. ఆ ప్రసంగం విన్న అప్పటి ప్రధాని [[ఇందిరా గాంధీ|ఇందిరాగాంధీ]] ముగ్ధురాలైపోయింది. అతని తండ్రి స్వాతంత్య్ర సమరయోధుడని, కాంగ్రెస్ పార్టీలో అనేక హోదాల్లో పనిచేశాడని తెలుసుకున్న ఆమె ఒక ఏడాది ముగిసే లోపే అతనికి కాంగ్రెస్ తరఫున [[రాజ్యసభ సభ్యులు|రాజ్యసభ సభ్యుడ]]<nowiki/>య్యే అవకాశం కల్పించింది. [[ఇందిరా గాంధీ|ఇందిరాగాంధీ]]<nowiki/>కి అత్యంత విశ్వసనీయమైన వ్యక్తులలో ఒకడైనందున అతను 1973 లో కేంద్ర ప్రభుత్వంలోస్థానంప్రభుత్వంలో స్థానం పొందాడు. 1976 -77 లో వివాదస్పదమైన అంతర్గత అత్యవసర పరిస్థితులలోపరిస్థితిలో అతనుజరిగిన దురాగతాల విషయంలో [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్ పార్టీ]]<nowiki/>లోలోను మిగతా ఇతరకాంగ్రెసు నాయకుల వలెనే నిందితునిగాఅతను ఉన్నాడుకూడా విమర్శలు ఎదుర్కొన్నాడు. అనేక మంత్రివర్గమంత్రి స్థాయి పదవులు సామర్థ్యాలలోనిర్వర్తించిన ముఖర్జీ సేవలు తన మొట్టమొదటి దశలో ముగిశాయి. 1982-84 లో తొలిసారిగా ఆర్థిక మంత్రిగాను,మంత్రిగా పనిచెయ్యడంతోముగిసాయి. 1980-85 లో రాజ్యసభ నాయకునిగానునాయకునిగా ఉన్నాడుపనిచేసాడు.▼
 
 
▲1969లో జరిగిన [[కాంగ్రెసు|కాంగ్రెస్]] సభలో అతను బంగ్లా కాంగ్రెస్ ప్రతినిధిగా ప్రసంగించాడు. ఆ ప్రసంగం విన్న అప్పటి ప్రధాని [[ఇందిరా గాంధీ|ఇందిరాగాంధీ]] ముగ్ధురాలైపోయింది. అతని తండ్రి స్వాతంత్య్ర సమరయోధుడని, కాంగ్రెస్ పార్టీలో అనేక హోదాల్లో పనిచేశాడని తెలుసుకున్న ఆమె ఒక ఏడాది ముగిసే లోపే అతనికి కాంగ్రెస్ తరఫున [[రాజ్యసభ సభ్యులు|రాజ్యసభ సభ్యుడ]]<nowiki/>య్యే అవకాశం కల్పించింది. [[ఇందిరా గాంధీ|ఇందిరాగాంధీ]]<nowiki/>కి అత్యంత విశ్వసనీయమైన వ్యక్తులలో ఒకడైనందున అతను 1973 లో కేంద్ర ప్రభుత్వంలోస్థానం పొందాడు. 1976 -77 లో వివాదస్పదమైన అంతర్గత అత్యవసర పరిస్థితులలో అతను [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్ పార్టీ]]<nowiki/>లో ఇతర నాయకుల వలెనే నిందితునిగా ఉన్నాడు. అనేక మంత్రివర్గ సామర్థ్యాలలో ముఖర్జీ సేవలు తన మొట్టమొదటి దశలో ముగిశాయి. 1982-84 లో ఆర్థిక మంత్రిగాను, 1980-85 లో రాజ్యసభ నాయకునిగాను ఉన్నాడు.
 
1973లో కేంద్ర కేబినెట్‌లో అడుగు పెట్టిన ప్రణబ్‌ [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ|నెహ్రూ]] కుటుంబంలోని మూడు తరాల నేతలకు సన్నిహితుడు. ఇందిరాగాంధీ హయాంలో ఓ వెలుగు వెలిగినా [[రాజీవ్ గాంధీ|రాజీవ్‌ గాంధీ]] హయాంలో కొద్దికాలం పార్టీకి దూరమయ్యాడు. 1984 లో [[ఇందిరా గాంధీ హత్య]] తరువాత భారత ప్రధానిగా ఏ మాత్రం రాజకీయ అనుభవం లేని రాజీవ్ గాంధీని సూచించడం సరికాదని భావించాడు. ప్రధానమంత్రి పదవి పోరాటంలో ముఖర్జీ ఓడిపోయాడు. రాష్ట్రీయ సమాజ్ వాది కాంగ్రెస్ పేరిట సొంత పార్టీ పెట్టుకున్నాడు. 1989లో తిరిగి [[రాజీవ్ గాంధీ|రాజీవ్‌గాంధీ]]<nowiki/>తో రాజీ కుదరడంతో తన పార్టీని [[కాంగ్రెసు|కాంగ్రెస్‌]]<nowiki/>లో విలీనం చేశాడు. 1991లో [[రాజీవ్ గాంధీ హత్య]] జరిగిన తరువాత అనూహ్య రాజకీయ పరిణామాలతో [[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి.వి.నరసింహారావు]] ప్రధాని కావడంతోనే ప్రణబ్‌కు పూర్వ వైభవం వచ్చింది. 1991లో ప్రణాళికా సంఘం డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌గా ప్రణబ్‌ను నియమించిన [[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి.వి.నరసింహారావు]] 1995లో విదేశీ వ్యవహారాల శాఖను కట్టబెట్టాడు. అంతకు ముందు పరిశ్రమల శాఖా మంత్రిగా పనిచేసిన ప్రణబ్‌ అప్పటి నుంచీ కేబినెట్‌లోని అన్ని కీలక శాఖల్లో సమర్ధవంతంగా పనిచేశాడు. [[సోనియా గాంధీ|సోనియా]] రాజకీయ రంగప్రవేశానికి సంబంధించిన ప్రకటన వెలువడగానే ఆమె విదేశీయత గురించి కొందరు వేలెత్తి చూపగా ప్రణబ్ మాత్రం సోనియాకు అండగా నిలిచాడు. కాంగ్రెస్ సీనియర్ నాయకునిగా అతను 1998 లో [[సోనియా గాంధీ]] పార్టీ అధ్యక్షురాలిగా కావడానికి ప్రధాన పాత్ర పోషించాడు.
 
అందుకే 2004లో కాంగ్రెస్ పార్టీ నేతృత్వం వహిస్తున్న యునైటెడ్ ప్రొగ్రెసివ్ అలియన్స్అలయన్స్ కూటమి అధికారంలోకి రాగానే, అతను మొదటి సారి లోక్‌సభకు ఎన్నికైనాడు. ప్రభుత్వంలో కీలకమైన రక్షణశాఖకు మంత్రిగా సేవలనందించాడు. అప్పటి నుండి అతను 2012లో తాను రాజీనామా చేసేవరకు [[మన్మోహన్ సింగ్]] ప్రభుత్వంలో రెండవ స్థానంలో గల నేతగా ఉన్నాడు.
 
అతను అనేక కీలకమైన కేబినెట్ మత్రిత్వ పదవులను చేపట్టాడు. రక్షణ శాఖా మంత్రి (2004–06), విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రి (2006–09), ఆర్థిక మంత్రి (2009–12) గా తన సేవలనంచించాడు. అతను లోక్‌సభకు నాయకునిగా కూడా పనిచేసాడు. జూలై [[2012]] న యునైటెడ్ ప్రొగ్రెసివ్ అలియన్స్అలయన్స్ (యు.పి.ఎ) అతనిని రాష్ట్రపతి అభ్యర్థిగా ప్రకటించింది. అతను రాష్ట్రపతి ఎన్నికలలో 70 శాతం ఎలక్టోరల్ కాలేజి వోట్లను పొంది ప్రత్యర్థి [[పి.ఎ.సంగ్మా]]ను ఓడించాడు.
2017లో ముఖర్జీ రాష్ట్రపతి ఎన్నికలలో మరలా పోటీ చేయకూడదని నిర్ణయించుకున్నాడు. వయసు పైబడినందున ఆరోగ్య సమస్యలరీత్యా రాజకీయాల నుండి పదవీ విరమణ చేయాలని భావించాడు. అతని రాష్ట్రపతి పదవీ కాలం [[2017]] [[జూలై 25]] న ముగిసింది.<ref>{{cite web|url=http://english.manoramaonline.com/news/columns/national-scrutiny/sharad-pawar-president-candidate-pranab-mukherjee-ncp.html|title=And the next President is...|date=December 27, 2015|website=english.manoramaonline.com/home.html|publisher=Manorama Online|author=Sachidananda Murthy|access-date=28 April 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.firstpost.com/politics/presidential-election-2017-pranab-mukherjee-retires-in-july-this-is-how-india-elects-its-president-3418668.html|title=Presidential Election 2017: Pranab Mukherjee retires in July, this is how India elects its president|date=2 May 2017|accessdate=22 August 2017|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.firstpost.com/india/presidential-election-2017-not-in-race-for-another-term-says-pranab-mukherjee-3480729.html|title=Presidential Election 2017: Not in race for another term, says Pranab Mukherjee|date=25 May 2017|accessdate=22 August 2017|publisher=}}</ref> అతని తరువాత రాష్ట్రపతిగా [[రామ్‌నాథ్‌ కోవింద్‌]] ఎన్నికయ్యాడు.
 
== జీవిత విశేషాలు ==
ప్రణబ్ ముఖర్జీ [[డిసెంబర్ 11|డిసెంబరు 11]], [[1935]]<nowiki/>న [[పశ్చిమ బెంగాల్]] లోని బిర్బంబిర్భుమ్ జిల్లా మిరాఠీ గ్రామంలో బెంగాలీ కులీన బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించాడు.<ref>{{cite news|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/protocol-to-keep-president-pranab-off-puja-customs/article1-943150.aspx|title=Protocol to keep President Pranab off Puja customs|date=11 October 2011|work=Hindustan Times|accessdate=12 July 2012}}</ref> అతని తండ్రి కమద కింకర ముఖర్జీ [[భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమము|భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమం]]<nowiki/>లో క్రియాశీల సభ్యుడు. అతని తండ్రి 1952 నుండి 1964 వరకు [[పశ్చిమ బెంగాల్]] లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ లో [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] తరపున సభ్యునిగా, ఎ.ఐ.సి.సి సభ్యునిగా ఉన్నాడు. అతని తల్లి రాజ్యలక్ష్మీ ముఖర్జీ .<ref name="NDTV">{{cite web|url=http://www.ndtv.com/article/people/who-is-pranab-mukherjee-231318|title=Who is Pranab Mukherjee?|date=15 June 2012|accessdate=11 July 2012|publisher=NDTV}}</ref><ref name="PMI">{{cite web|url=http://www.pranabmukherjee.in/|title=Biography|accessdate=11 July 2012|publisher=Pranab Mukherjee|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100904170154/http://www.pranabmukherjee.in/|archivedate=4 September 2010}}</ref><ref name="europe.eu">{{cite web|url=http://www.feps-europe.eu/assets/5351e32e-1422-4ba2-b339-2dea6d38ddb1/2012%2007%2025%20pranab%20mukherjee%20-%2013th%20president%20of%20india%20-%20kv.pdf|title=About Pranab Mukherjee|date=22 June 2012|accessdate=11 July 2012|publisher=Europe.eu}}</ref>
 
అప్పటి కాలంలో [[కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం|కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయా]]<nowiki/>నికి అనుబంధంగా ఉన్న సూరి (బిర్బం) లోని సూరి విద్యాసాగర్ కళాశాలలో చదివాడు. <ref name="GOVT">{{cite web|url=http://india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4195|title=Shri Pranab Mukherjee|accessdate=11 July 2012|publisher=Government of India|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110514145924/http://india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4195|archivedate=2011-05-14}}</ref> తరువాత [[రాజనీతి శాస్త్రము|రాజనీతి శాస్త్రం]], చరిత్రలో ఎం.ఎ. చేసాడు. [[కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం]] నుండి ఎల్.ఎల్.బి డిగ్రీని పొందాడు.<ref name="PMI" />▼
 
 
▲అప్పటి కాలంలో [[కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం|కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయా]]<nowiki/>నికి అనుబంధంగా ఉన్న సూరి (బిర్బంబిర్భుమ్) లోని సూరి విద్యాసాగర్ కళాశాలలో చదివాడు. <ref name="GOVT">{{cite web|url=http://india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4195|title=Shri Pranab Mukherjee|accessdate=11 July 2012|publisher=Government of India|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110514145924/http://india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4195|archivedate=2011-05-14}}</ref> తరువాత [[రాజనీతి శాస్త్రము|రాజనీతి శాస్త్రం]], చరిత్రలో ఎం.ఎ. చేసాడు. [[కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం]] నుండి ఎల్.ఎల్.బి డిగ్రీని పొందాడు.<ref name="PMI" />
 
అతను 1963 లో కలకత్తా లోని డిప్యూటీ అకౌంటెంట్ జనరల్ (తపాలా, టెలిగ్రాఫ్) కార్యాలయంలో అప్పర్ డివిజనల్ క్లర్క్ (యు.డి.సి) ఉద్యోగంలో చేరాడు. తరువాత విద్యానగర్ కళాశాలలో [[రాజనీతి శాస్త్రము|రాజనీతి శాస్త్రం]] బోధించే అధ్యాపకునిగా విధులను నిర్వర్తించాడు.<ref name="No_surprises">{{cite web|url=http://www.tehelka.co/story_main53.asp?filename=Ws260612Presidential_polls.asp|title=Tehelka - India's Independent Weekly News Magazine|accessdate=29 June 2015|publisher=}}</ref> అతను రాజకీయాలలోనికి రాక పూర్వం దేషెర్ దక్ పత్రికకు [[విలేఖరి|జర్నలిస్టు]]<nowiki/>గా ఉండేవాడు.<ref name="IE2">{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/news/fm-pranabs-first-priority-presenting-budget-0910/464858/0|title=FM Pranab's first priority: Presenting budget 09-10|date=23 May 2009|accessdate=23 May 2009|work=The Indian Express}}</ref>▼
 
 
▲అతను 1963 లో కలకత్తా లోని డిప్యూటీ అకౌంటెంట్ జనరల్ (తపాలా, టెలిగ్రాఫ్) కార్యాలయంలో అప్పర్ డివిజనల్ క్లర్క్ (యు.డి.సి) ఉద్యోగంలో చేరాడు. తరువాత విద్యానగర్ కళాశాలలో [[రాజనీతి శాస్త్రము|రాజనీతి శాస్త్రం]] బోధించే అధ్యాపకునిగా విధులను నిర్వర్తించాడు.<ref name="No_surprises">{{cite web|url=http://www.tehelka.co/story_main53.asp?filename=Ws260612Presidential_polls.asp|title=Tehelka - India's Independent Weekly News Magazine|accessdate=29 June 2015|publisher=}}</ref> అతను రాజకీయాలలోనికి రాక పూర్వం దేషెర్ దక్ పత్రికకు [[విలేఖరి|జర్నలిస్టు]]<nowiki/>గా ఉండేవాడు.<ref name="IE2">{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/news/fm-pranabs-first-priority-presenting-budget-0910/464858/0|title=FM Pranab's first priority: Presenting budget 09-10|date=23 May 2009|accessdate=23 May 2009|work=The Indian Express}}</ref>
== ప్రారంభ రాజకీయ జీవితం ==
1969 లో మిద్నాపూర్మిడ్నాపూర్ ఉప ఎన్నికకు సంబంధించిన రాజకీయ ప్రచారంలో భాగంగా స్వతంత్ర అభ్యర్థి [[వి. కె. కృష్ణ మేనన్]]కు ప్రచార బాధ్యతలు చేపట్టడం ద్వారా అతని రాజకీయ జీవితం ప్రారంభమయింది. అప్పటి ప్రధాని [[ఇందిరా గాంధీ]] అతని ప్రతిభను గుర్తించి [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] పార్టీలో స్థానం కల్పించింది. <ref name="Footsteps of Pranab">{{cite web|url=http://www.mathrubhumi.com/english/story.php?id=125466|title=Footsteps of Pranab|date=29 June 2012|accessdate=11 July 2012|publisher=Mathrubhumi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120711090242/http://www.mathrubhumi.com/english/story.php?id=125466|archivedate=11 July 2012|deadurl=yes|df=dmy-all}}</ref> అతను 1969 లో [[భారత పార్లమెంటు|భారత పార్లెమెంటు]]<nowiki/>లో [[రాజ్యసభ]]<nowiki/>కు ఎన్నికయ్యాడు. ఆ తర్వాత 1975, 1981, 1993, 1999 లలోనూ రాజ్యసభకు ఎన్నికవుతూ వచ్చాడు.<ref name="GOVT" /> గాంధీ కుటుంబ విధేయునిగా అతను తనకు తాను "అన్ని ఋతువులలో మనిషి"గా అభివర్ణించుకున్నాడు. <ref name="Pranab Mukherjee's USP for President: sheer experience">{{cite web|url=http://ibnlive.in.com/news/pranab-mukherjee-and-the-wealth-of-experience/254613-3.html|title=Pranab Mukherjee's USP for President: sheer experience|date=4 May 2012|accessdate=11 July 2012|work=ibnlive}}</ref> 1973లో తొలిసారిగా [[ఇందిరా గాంధీ]] కేబినెట్ లో పరిశ్రమల అభివృద్ధి శాఖకు కేంద్ర ఉప మంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టడం ద్వారా అతని రాజకీయ జీవితం వేగంగా ఎదిగింది. 1975-77 లలో వివాదాస్పద అంతర్గత అత్యవసర పరిస్థితి వచ్చినపుడు అతను కేబినెట్ లో క్రియాశీలకంగా ఉన్నాడు.
 
 
 
"సాంప్రదాయిక పరిపాలన నియమాలు, నిబంధనలను ఉల్లంఘించినందున" అప్పటి అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ రాజకీయనాయకులతో పాటు ముఖర్జీ రాజ్యాంగేతరకూడా అధికారాలనుపయోగించిఅరోపణలు "పరిపాలన నియమాలు, నిబంధనలను ఏర్పాటు" చేయుటలో నిందితుడుఎదుర్కొన్నాడు. తరువాత జరిగిన 1977 సార్వత్రిక ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీ ఓడిపోయింది. కొత్తగా ఏర్పడిన జనతా ప్రభుత్వం ముఖర్జీపై నేరారోపణ చేస్తూ షా కమిషన్ ను నియమించింది. ఏదేమైనాఅయితే, 1979లో ఆ కమిషన్కమిషనే తన "అధికార పరిధికిపరిధిని బయటఅతిక్రమించిందని" చేసేఆరోపణలు కార్యక్రమాలకుఎదుర్కొంది. సంబంధించితనపై అతనిపైవచ్చిన దావాఆరోపణల వేసింది.నుంచి ముఖర్జీ సురక్షితంగా బయటపడ్డాడు. తరువాత 1982 నుండి 1984 మధ్య ఆర్థిక మంత్రిగా తన సేవలనంచించాడు.<ref name="Mitra">{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/The-tallest-short-man/H1-Article1-512958.aspx|title=The tallest short man|accessdate=27 February 2010|work=Sumit Mitra|publisher=The Hindustan Times, 26 February 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100305062958/http://www.hindustantimes.com/The-tallest-short-man/H1-Article1-512958.aspx|archivedate=5 March 2010|deadurl=yes|df=dmy-all}}</ref><ref>[http://www.expressindia.com/ie/daily/20000704/ina04002.html How they buried Shah Commission report, even without an epitaph] Indian Express – 4 July 2000</ref>▼
 
 
▲అప్పటి అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ రాజకీయనాయకులతో పాటు ముఖర్జీ రాజ్యాంగేతర అధికారాలనుపయోగించి "పరిపాలన నియమాలు, నిబంధనలను ఏర్పాటు" చేయుటలో నిందితుడు. తరువాత జరిగిన 1977 సార్వత్రిక ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీ ఓడిపోయింది. కొత్తగా ఏర్పడిన జనతా ప్రభుత్వం ముఖర్జీపై నేరారోపణ చేస్తూ షా కమిషన్ ను నియమించింది. ఏదేమైనా 1979లో ఆ కమిషన్ "అధికార పరిధికి బయట" చేసే కార్యక్రమాలకు సంబంధించి అతనిపై దావా వేసింది. ముఖర్జీ సురక్షితంగా బయటపడ్డాడు. తరువాత 1982 నుండి 1984 మధ్య ఆర్థిక మంత్రిగా తన సేవలనంచించాడు.<ref name="Mitra">{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/The-tallest-short-man/H1-Article1-512958.aspx|title=The tallest short man|accessdate=27 February 2010|work=Sumit Mitra|publisher=The Hindustan Times, 26 February 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100305062958/http://www.hindustantimes.com/The-tallest-short-man/H1-Article1-512958.aspx|archivedate=5 March 2010|deadurl=yes|df=dmy-all}}</ref><ref>[http://www.expressindia.com/ie/daily/20000704/ina04002.html How they buried Shah Commission report, even without an epitaph] Indian Express – 4 July 2000</ref>
 
ప్రభుత్వ ఆర్థికవ్యవస్థను మెరుగుపర్చడంలో అతని పనికి మంచి గుర్తింపు వచ్చింది. ఇది భారత దేశానికి [[అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి|అంతర్జాతీయ ద్రవ్యని]]<nowiki/>ధి (ఐ.ఎం.ఎఫ్) మొదటి ఋణం చివరి వాయిదా సొమ్ము రావడానికి దోహదపడింది.<ref name="Baru" /> ఒక ఆర్థిక మంత్రిగా అతను [[భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్]] [[భారతీయ రిజర్వు బాంకు గవర్నర్లు|గవర్నరు]]గా [[మన్మోహన్ సింగ్]]ను నియమించే పత్రంపై సంతకం చేసాడు.<ref name="Footsteps of Pranab" />
Line 106 ⟶ 114:
1979లో రాజ్యసభలో కాంగ్రెస్ పార్టీ డిప్యూటీ నాయకునిగా ఉన్నాడు. 1980లో సభా నాయకుడిగా ఎన్నికై బాధ్యతలు చేపట్టాడు. <ref name="GOVT" />
 
ప్రణబ్ ముఖర్జీ అగ్ర స్థానంలో ఉన్న భారతశ్రేణి క్యాబినెట్ మంత్రిగా పరిగణింపబడ్డాడు. అతను ప్రధాన మంత్రి లేకపోయినలేని సమయంలో కేబినెట్ సమావేశాలకు అధ్యక్షత వహించే స్థాయికి ఎదిగాడు. [[దస్త్రం:Pranab_Mukherjee,_Finance_Minister_of_India_addressing_the_delegates_at_Regional_Conference_of_Institute_of_Chartered_Accountants_of_India.jpg|thumb|42వ ఛార్టెడ్ అకౌంటెంట్ల ప్రాంతీయ సదస్సులో ప్రారంభోపన్యాసం చేస్తున్న ముఖర్జీ |223x223px]]
[[ఇందిరా గాంధీ హత్య]] తరువాత ముఖర్జీ కాంగ్రెస్ పార్టీకి దూరమయ్యాడు. ఇందిరాఇందిర కుమారుడు [[రాజీవ్ గాంధీ]] కంటే రాజకీయాల్లో ముఖర్జీ ఎక్కువ అనుభవం కలిగి ఉన్నప్పటికీ రాజీవ్ గాంధీ పార్టీపై పట్టు సాధించాడు. ముఖర్జీ క్యాబినెట్లో తన స్థానాన్ని కోల్పోయాడు. [[పశ్చిమ బెంగాల్]] ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీని నిర్వహించడానికి పంపబడ్డాడు. అతను తనకితనను తాను ఇందిరాగాంధీ వారసుడిగా భావించాడు. రాజీవ్పార్టీ గాంధీకిలోని వ్యతిరేకంగారాజీవ్ తానుగాంధీ పెట్టినవ్యతిరేకులతో పార్టీలోనికిజట్టు చేరినవారితోపాటుకట్టినందున ముఖర్జీ బహిష్కరించబడ్డాడుపార్టీ నుండి బహిష్కృతుడయ్యాడు.<ref name="Pranab Mukherjee's USP for President: sheer experience" /><ref name="zee news">{{cite web|url=http://zeenews.india.com/news/exclusive/pranab-mukherjee-the-13th-president-of-india_789045.html|title=Pranab Mukherjee – The 13th President of India|date=22 July 2012|accessdate=22 July 2012|publisher=Zee News|archive-url=https://archive.is/20130103112035/http://zeenews.india.com/news/exclusive/pranab-mukherjee-the-13th-president-of-india_789045.html|dead-url=yes|archive-date=3 January 2013}}</ref>
 
1986లో ముఖర్జీ రాష్ట్రీయ సమాజవాదీ కాంగ్రెస్ (ఆర్.ఎస్.సి) ను పశ్చిమ బెంగాల్ లో స్థాపించాడు. మూడు సంవత్సరాల తరువాత రాజీవ్ గాంధీతో జరిపిన చర్చల్లో ఒక ఒప్పందం కుదిరినందున ఆర్.ఎస్.సి పార్టీని కాంగ్రెస్ పార్టీలో విలీనం చేసాడు. ఆర్.ఎస్.సి పార్టీ 1987 ఎన్నికలలో [[పశ్చిమ బెంగాల్|పశ్చిమబెంగాల్]] లో తీవ్ర రూపంలో అవతరించింది.
Line 113 ⟶ 121:
అనేకమంది విశ్లేషకులు, ముఖర్జీకి జనాకర్షణ లేదని అందువలన అతను గొప్ప నాయకుడిగా రాజకీయ ఆకాంక్షలను నెరవేర్చలేరని ఆరోపించారు.<ref name="Pranab Mukherjee's USP for President: sheer experience" /> తరువాత అతను ప్రధానమంత్రి కావాలని కోరుకుంటున్నారా? అని అడిగిన ప్రశ్నకు అతను "7 రేస్ కోర్సు రోడ్ ఎప్పుడూ తన గమ్యం కాదు" అని సమాధానమిచ్చాడు<ref name="zee news2">{{cite web|url=http://zeenews.india.com/news/zee-exclusive/i-won-t-be-a-unique-president-pranab-mukherjee_788923.html|title=I won't be a unique President: Pranab Mukherjee|date=24 July 2012|accessdate=9 August 2012|publisher=Zee News|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130523125957/http://zeenews.india.com/news/zee-exclusive/i-won-t-be-a-unique-president-pranab-mukherjee_788923.html|archivedate=23 May 2013|deadurl=yes|df=dmy-all}}</ref>.
 
1991లో [[రాజీవ్ గాంధీ హత్య]] తరువాత అతని రాజకీయ జీవితం పునరుద్ధరించబడింది. అప్పటి ప్రధానమంత్రి [[పి.వి.నరసింహరావు|పి.వి.నరసింహారావు]] అతనిని భారత ప్లానింగ్ కమిషన్ కు డిప్యూటీ చైర్మన్ పదవినిచ్చాడు. తరువాత మొదటి సారి [[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి.వి.నరసింహారావు]] కేబినెట్ లో 1995 నుండి 1996 వరకు విదేశీ వ్యవహారాల శాఖా మంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టాడు.<ref name="GOVT" />
 
గాంధీ విధేయుడిగా ముఖర్జీ [[సోనియా గాంధీ]] రాజకీయ ప్రవేశానికి ప్రధాన పాత్ర పోషించాడు. ఆమెకు రాజకీయ గురువుగా బాధ్యతలను చేపట్టాడు.<ref name="Pranab Mukherjee's USP for President: sheer experience" /> అతను 1998-99 లో ఎ.ఐ.సి.సికి జనరల్ సెక్రటరీగా ఉన్నాడు. తరువాత సోనియా గాంధీ పార్టీ అధ్యక్షురాలిగా ఎన్నికయింది. అతను 2010లో రాజీనామా చేసే వరకు పశ్చిమ బెంగాల్ కు అధ్యక్షునిగా ఉన్నాడు. అతను 1985 లో కూడా ఇదే పదవిని నిర్వహించాడు.<ref name="PMI" />
Line 119 ⟶ 127:
ముఖర్జీ 2004లో లోక్‌సభ నాయకునిగా ఉన్నాడు. <ref name="GOVT" /> అతను [[పశ్చిమ బెంగాల్]] లోని జంగిపూర్ పార్లెమెంటు నియోజకవర్గం నుండి కాంగ్రెస్ అభ్యర్థిగా గెలిచి 2009 వరకు పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఉన్నాడు. 2004 లో సోనియా గాంధీ అనూహ్యంగా ప్రధానమంత్రి స్థాయిని తిరస్కరించిన తర్వాత ముఖర్జీని భారతదేశ ప్రధానమంత్రిగా చేస్తారని ఊహాగానాలు జరిగాయి.<ref name="red">{{cite web|url=http://in.rediff.com/news/2004/may/19guest.htm|title=Why is Dr Singh Sonia's choice?|date=19 May 2004|accessdate=10 August 2012|publisher=Rediff}}</ref> అయితే, సోనియా గాంధీ చివరికి [[మన్మోహన్ సింగ్]]ను ప్రధానమంత్రిగా నియమించింది.<ref name="zee news" />
 
2007 రాష్ట్రపతి ఎన్నికలలో ముఖర్జీ పేరు రాష్ట్రపతి అభ్యర్థిత్వానికి క్లుప్తంగాకొద్దికాలం పాటు పరిగణించబడింది. కానీ అతని సహకారం కేంద్ర కేబినెట్లో ఆచరణాత్మకంగా ఎంతోఅతని అవసరం అయినందునఎంతో ఉన్నందున అతని పేరును ప్రతిపాదించలేదు. <ref name="zee news" />
 
ముఖర్జీ [[మన్మోహన్ సింగ్|మన్ మోహన్ సింగ్]] ప్రభుత్వంలో అనేక ముఖ్య పదవులను చేపట్టాడు. రక్షణ, ఆర్థిక, విదేశాంగం వంటి కీలక శాఖలను నిర్వహించాడు. ముఖర్జీ కాంగ్రెస్ పార్టీలో కాంగ్రెస్ పార్లమెంటు సభ్యులు, శాసన సభ్యులతో కూడిన కాంగ్రెస్ లెజిస్లేటివ్ పార్టీకి నాయకత్వం వహించాడు. లోక్‌సభ నాయకునిగా, [[పశ్చిమ బెంగాల్]] ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ అధ్యక్షునిగా తన సేవలనందించాడు. <ref name="GOVT" />
"https://te.wikipedia.org/wiki/ప్రణబ్_ముఖర్జీ" నుండి వెలికితీశారు