హైదర్ అలీ: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
Eniisi Lisika (చర్చ | రచనలు) దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
ChaduvariAWBNew (చర్చ | రచనలు) చి భాషాదోషాల సవరణ, typos fixed: లు మధ్య → ల మధ్య , → |
||
పంక్తి 21:
| Religion = [[ఇస్లాం]]
}}
హైదర్ ఆలీ ([[ఉర్దూ]]: سلطان حيدر علی خان) హైదర్ ఆలీ, సి 1720–1782 డిసెంబరు 7, ఇస్లామిక్ కేలండర్ ప్రకారం 2 [[ముహర్రం]] 1197) దక్షిణాదిన ఉన్న [[మైసూర్ రాజ్యం]] యొక్క వాస్తవ పాలకుడు. అతడి అసలు పేరు హైదర్ నాయక్. [[సైనికుడు|సైనిక]] విజయాలతో ప్రత్యేకతను చాటుకొని ఆనాటి మైసూరు పాలకుల దృష్టిని ఆకర్షించగలిగాడు. రెండవ కృష్ణరాజ వొడయారుకు దళవాయి (సర్వ సైన్యాధిపతి) గా ఎదగడం ద్వారా ఆయన రాజు, [[మైసూరు]] ప్రభుత్వంపై పెత్తన్నాన్ని సాధించి క్రమక్రమంగా అన్ని రకాల అధికారాలపై అదుపు సాధించాడు.
హైదర్ ఆలీ పాలన తన పొరుగువారితో తరుచుగా జరిగే యుధ్ధాలతోను మరియు తన రాజ్యం లోపల జరిగే తిరుగుబాటులతోను కూడిఉంది. ఇది ఆ కాలంలో అసాధారణమైన విషయమేమీ కాదు. నిజానికి అప్పుడు భారత ఉపఖండంలో ఎక్కువభాగం సంక్షోభంలో ఉంది. [[మరాఠా సామ్రాజ్యం|మరాఠా సమాఖ్య]] [[మొఘల్ సామ్రాజ్యం|మొఘల్ సామ్రాజాని]]కి చెందిన అధికారులతో పోరాడుతున్నది. అతను ఒక మంచి తెలివి గల నేత. తను పాలన చేపట్టినప్పుటి కంటే పెద్ద రాజ్యాన్ని తన కుమారుడు టిప్పు సుల్తానుకు వదిలివెళ్ళాడు. అతను తన సైన్యాన్ని [[ఐరోపా]] సైన్యపు పధ్ధతులలో వ్యవస్థీకరించాడు. [[రాకెట్]] ఆర్టిలరీని సైనికంగా వినియోగించడాన్ని అభివృధ్ధిచేసాడు, అతను ఇద్దరు భార్యలు, మరియు ముగ్గురు పిల్లలు ఉన్నారు.
పంక్తి 94:
}}
[[File:Hyder Ally's Tomb.jpg|thumb|left| మైసూర్ సుల్తానేట్ వ్యవస్థాపకుడు అయిన హైదర్ ఆలీ సమాధి]]
తన వీపు భాగానికి క్యాన్సర్ రావడం వలన హైదర్ 1782 డిసెంబరు 6న తన శిబిరంలో మరణించారు, అయితే పర్షియన్ భాషలో కొన్ని చారిత్రక ఆధారాల ఆధారంగా ఇస్లామీయ కేలండర్ లో హిజ్రీ 1 మొహర్రం 1197 నుండి హిజ్రీ 4 మొహర్రం 1197 వరకు
అయితే టిప్పు మలబార్ తీరానికి తిరిగి వచ్చే వరకు హైదర్ సలహాదారులు అతని మరణాన్ని రహస్యంగా ఉంచటానికి ప్రయత్నించారు. తన తండ్రి మరణం తెలిసిన వెంటనే టిప్పు అధికారం చేపట్టడానికి చిత్తూరు తిరిగి వచ్చాడు. అతని పట్టాభిషేకం సమస్యలు లేకుండా జరగలేదు: మైసూర్ సింహాసనం మీద టిప్పు సోదరుడు అబ్దుల్ కరీంను ఉంచడానికి అతని అంకుల్ చేసిన ప్రయత్నాన్ని వమ్ము చేసాడు.<ref name=Bri22/> బ్రిటిష్ వారు అది సంభవించిన 48 గంటల లోపు హైదర్ ఆలీ మరణం గురించి తెలుసుకున్నారు, కానీ కూట్ స్థానంలో జేమ్స్ స్టువర్ట్ నియామకాన్ని ఆలస్యం చేయడం వలన వారు సైనికంగా దీనిని అనుకూలంగా మార్చుకోలేక పోయారు తెలుస్తుంది.
|