వికీపీడియా

భారతదేశంలో మహిళలు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
→‎విద్య, ఆర్థికాభివృద్ధి: కొన్ని భాషా సవరణలు
→‎సూచనలు: లీంకు తెగిన మూలాల ఏరివేత
పంక్తి 3:
[[దస్త్రం:AishwaryaRai.jpg|thumb|తన అందంతో ప్రసార సాధనాలలో వెలుగొందుతున్న ఐశ్యర్య రాయ్ ‌బచ్చన్.<ref name="mostbeauti">"ప్రపంచంలో అత్యంత అందమైన మహిళ?" cbsnews.com. 27 అక్టోబరు 2007న సేకరించబడినది</ref><ref>[1]</ref>]]
 
కొన్ని సహస్రాబ్దులుగా '''భారతదేశంలో మహిళ'''ల పాత్ర అనేక గొప్ప మార్పులకు లోనౌతూ వచ్చింది.<ref>{{cite web|title=Rajya Sabha passes Women's Reservation Bill |url=http://hindu.com/2010/03/10/stories/2010031050880100.htm|publisher=The Hindu|accessdate=25 August 2010}}</ref><ref>{{cite web|title=Rajya Sabha passes Women's Reservation Bill|url=http://www.hindu.com/2010/03/10/stories/2010031050880100.htm|publisher=The Hindu|accessdate=25 August 2010}}</ref> ప్రాచీన కాలంలో<ref>{{Cite book | last = Jayapalan| title = Indian society and social institutions| publisher = Atlantic Publishers & Distri.| year = 2001| page = 145| url = http://books.google.co.in/books?id=gVo1I4SIqOwC&pg=PA145| isbn = 9788171569250}}</ref> పురుషులతో సమాన స్థాయి కలిగివున్న భారతీయ [[మహిళ]]లు మధ్యయుగంలో<ref name="nrcw_history"/> అధమ స్థాయికి అణచబడటం, అనేకమంది సంఘ సంస్కర్తలు తిరిగి వారికి సమాన [[హక్కు]]ల కల్పన కోసం కృషి చేయడం, ఇలా [[భారత దేశము|భారతదేశం]]లో మహిళల చరిత్ర అనేక సంఘటనల సమాహారంగా ఉంది. ఆధునిక [[భారత దేశము|భారతదేశం]]లో మహిళలు దేశ [[రాష్ట్రపతి]], ప్రధానమంత్రి, లోక్‌సభ స్పీకర్, ప్రతిపక్ష నాయకురాలు వంటి అత్యున్నత పదవులను అలంకరించారు. భారతదేశపు ఇటీవలి [[రాష్ట్రపతి]] కూడా ఒక మహిళే.
 
== చరిత్ర ==
పంక్తి 37:
|url=http://www.infochangeindia.org/WomenIbp.jsp
|accessdate=2006-12-24
}} {{Dead link|date=October 2010|bot=H3llBot}}</ref> ఏమైనా తరువాత (సుమారుగా 500 బి.సి.) స్మృతులతో మహిళల హోదా తగ్గడం మొదలయ్యింది (ముఖ్యంగా. మనుస్మృతి), [[బాబర్]] వంటి ఇస్లాం రాజుల ఆక్రమణలు, [[మొఘల్ సామ్రాజ్యం|మొఘల్]] సామ్రాజ్యం తరువాత [[క్రైస్తవ మతం]] మొదలైనవి మహిళల స్వేచ్ఛను, హక్కులను హరించాయి.<ref name="nrcw_history">{{cite web
|title=Women in History
|url=http://nrcw.nic.in/index2.asp?sublinkid=450
|publisher=National Resource Center for Women
|accessdate=2006-12-24
}}</ref>
 
జైన మతం వంటి విప్లవాత్మక [[ఉద్యమాలు]] మహిళలను మతపరమైన కార్యక్రమాలకి అనుమతించినప్పటికీ, మహిళలు ఎక్కువగా నిర్బంధాన్ని, ఆంక్షలనూ ఎదుర్కొన్నారు.<ref name="infochange_women"/> బాల్యవివాహ సంప్రదాయం సుమారుగా ఆరవ శతాబ్దంలో ప్రారంభమయి ఉంటుందని భావిస్తున్నారు.<ref name="kamat_medieval_karnataka">{{cite web|title=Status of Women in Medieval Karnataka|author=Jyotsana Kamat|url=http://www.kamat.com/jyotsna/women.htm|accessdate=2006-12-24}}</ref>
Line 48 ⟶ 43:
=== మధ్యయుగ కాలం ===
[[File:Jahan-ara.jpg|thumb|మొఘల్ రాజకుమారి జహనారా]]
మధ్యయుగ<ref name="nrcw_history"/><ref name="vedam_towards_gender"/> సమాజంలో మహిళల స్థాయి ఇంకా దిగజారింది. కొన్ని వర్గాలలో [[సతీసహగమనం]], [[బాల్య వివాహాలు]], విధవా పునర్వివాహాల నిషేధం వంటివి భారతదేశంలోని కొన్ని వర్గాల సామాజిక జీవనంలో భాగమయ్యాయి. భారత ఉపఖండంపై ముస్లిం ఆక్రమణ, భారతీయ సమాజంలో పరదా ఆచారాన్ని తెచ్చింది. రాజస్థాన్ రాజపుత్రులలో జౌహర్ ఆచారం ఉండేది. భారతదేశంలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో దేవదాసీలు లేదా ఆలయ స్త్రీలు లైంగికంగా వేధింపుకు గురయ్యేవారు. [[హిందూమతము|హిందూ]] క్షత్రియ రాజులలో బహుభార్యాత్వం విస్తృత వ్యాప్తిలో ఉండేది.<ref name="kamat_medieval_karnataka"/> చాలా ముస్లిం కుటుంబాలలో మహిళలు జెనానా ప్రాంతాలకి మాత్రమే పరిమతమయ్యేవారు.
 
 
 
ఈ పరిస్థితుల మధ్య కూడా కొంత మంది మహిళలు రాజకీయ, సాహిత్యం, విద్య, మత రంగాలలో రాణించారు.<ref name="nrcw_history" /> [[రజియా సుల్తానా]] [[ఢిల్లీ]]ని పరిపాలించిన ఏకైక మహిళా చక్రవర్తి. [[గోండు]] రాణి దుర్గావతి పదిహేనేళ్ళు పరిపాలన సాగించింది. ఆమె మొఘల్ చక్రవర్తి [[అక్బర్]] సైన్యాధిపతి అసఫ్ ఖాన్‌తో జరిగిన 1564 యుద్ధంలో ప్రాణాలు కోల్పోయింది. అక్బర్ యొక్క గొప్ప [[మొఘల్ సామ్రాజ్యం|మొఘల్]] సైన్యాన్ని 1590లో చాంద్ బీబీ ఎదుర్కొని [[అహ్మద్‌నగర్|అహ్మద్ నగర్‌]]<nowiki/>ను రక్షించింది. జహంగీర్ భార్య [[నూర్జహాన్]] సార్వభౌమ అధికారాన్ని ప్రతిభావంతంగా చెలాయించి మొఘల్ మకుటం వెనుక ఉన్న నిజమైన శక్తిగా గుర్తింపు పొందింది. మొఘల్ యువరాణులు జహనారా, జేబున్నీసాలు మంచి పేరున్న రచయిత్రులు. వీరు పరిపాలనను కూడా ప్రభావితం చేశారు. [[ఛత్రపతి శివాజీ|శివాజీ]] తల్లి జిజియాబాయి యోధురాలిగాను, పాలకురాలిగానూ చాటుకున్న సమర్థత వలన సమర్ధురాలైన రాణిగా గణుతి కెక్కింది. దక్షిణ భారతంలో చాలామంది మహిళలు గ్రామాలు, పట్టణాలు, మండలాలను పాలించారు. అనేక సామాజిక, మత సంస్థలకు ఆద్యులయ్యారు.<ref name="kamat_medieval_karnataka" />▼
 
 
 
▲ఈ పరిస్థితుల మధ్య కూడా కొంత మంది మహిళలు రాజకీయ, సాహిత్యం, విద్య, మత రంగాలలో రాణించారు.<ref name="nrcw_history" /> [[రజియా సుల్తానా]] [[ఢిల్లీ]]ని పరిపాలించిన ఏకైక మహిళా చక్రవర్తి. [[గోండు]] రాణి దుర్గావతి పదిహేనేళ్ళు పరిపాలన సాగించింది. ఆమె మొఘల్ చక్రవర్తి [[అక్బర్]] సైన్యాధిపతి అసఫ్ ఖాన్‌తో జరిగిన 1564 యుద్ధంలో ప్రాణాలు కోల్పోయింది. అక్బర్ యొక్క గొప్ప [[మొఘల్ సామ్రాజ్యం|మొఘల్]] సైన్యాన్ని 1590లో చాంద్ బీబీ ఎదుర్కొని [[అహ్మద్‌నగర్|అహ్మద్ నగర్‌]]<nowiki/>ను రక్షించింది. జహంగీర్ భార్య [[నూర్జహాన్]] సార్వభౌమ అధికారాన్ని ప్రతిభావంతంగా చెలాయించి మొఘల్ మకుటం వెనుక ఉన్న నిజమైన శక్తిగా గుర్తింపు పొందింది. మొఘల్ యువరాణులు జహనారా, జేబున్నీసాలు మంచి పేరున్న రచయిత్రులు. వీరు పరిపాలనను కూడా ప్రభావితం చేశారు. [[ఛత్రపతి శివాజీ|శివాజీ]] తల్లి జిజియాబాయి యోధురాలిగాను, పాలకురాలిగానూ చాటుకున్న సమర్థత వలన సమర్ధురాలైన రాణిగా గణుతి కెక్కింది. దక్షిణ భారతంలో చాలామంది మహిళలు గ్రామాలు, పట్టణాలు, మండలాలను పాలించారు. అనేక సామాజిక, మత సంస్థలకు ఆద్యులయ్యారు.<ref name="kamat_medieval_karnataka" />
 
 
Line 108 ⟶ 106:
== స్వతంత్ర భారత దేశం ==
 
నేటి భారతీయ మహిళ విద్య, రాజకీయాలు, మీడియా, కళలు, సంస్కృతీ, సేవా విభాగాలు, విజ్ఞాన, సాంకేతిక రంగాలు వంటి అన్ని రంగాలలో పాల్గొంటోంది.<ref name="nrcw_history"/> పదిహేనేళ్ళపాటు [[ప్రధానమంత్రి|భారతదేశపు ప్రధానమంత్రి]]గా ఉన్న [[ఇందిరా గాంధీ]] ప్రపంచంలో ప్రధానమంత్రిగా ఎక్కువకాలం పని చేసిన మహిళ.<ref>{{cite news|url= http://news.bbc.co.uk/local/oxford/hi/people_and_places/arts_and_culture/newsid_8661000/8661776.stm|title= Oxford University's famous south Asian graduates#Indira Gandhi|date= 2010-05-05|publisher=''[[BBc News]]''}}</ref>
 
భారతదేశపు రాజ్యాంగం భారతీయ మహిళలందరికీ సమానత్వం (ఆర్టికల్ 14), రాష్ట్రాలనిబట్టి ఎటువంటి వివక్షా చూపించకుండా ఉండడం (ఆర్టికల్ 15 (1) ), అవకాశంలో సమానత్వం (ఆర్టికల్ 16), సమాన పనికి సమాన జీతం (ఆర్టికల్ 39 (డి) ) హామీనిస్తున్నది. అదనంగా ఇది రాష్ట్రాలను స్త్రీలకు, పిల్లలకు ప్రత్యేక సదుపాయాలను అందిచనిస్తుంది (ఆర్టికల్ 15 (3) ), మహిళల గౌరవానికి భంగం కలిగించే చర్యలను త్యజించాలని (ఆర్టికల్ 51 (ఎ) ), అలాగే రాష్ట్రాలు పనిలో మానవీయ పరిస్థితులను ప్రసూతి సెలవలు ఇవ్వడానికి అవసరమైనవాటిని కాపాడడానికి కావలసిన సదుపాయాలు అందించడాన్ని అనుమతిస్తుంది. (ఆర్టికల్ 42).<ref name="un_women_free_equal">{{cite web
"https://te.wikipedia.org/wiki/భారతదేశంలో_మహిళలు" నుండి వెలికితీశారు