భారతదేశంలో మహిళలు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

== చరిత్ర ==

 

 

: ''ముఖ్యో ధర్మః స్మ్రితిషు విహితో భర్త్రు శుశ్రుషాణం హి'' :

[[File:Jahan-ara.jpg|thumb|మొఘల్ రాజకుమారి జహనారా]]

మధ్యయుగ<ref name="vedam_towards_gender"/> సమాజంలో మహిళల స్థాయి ఇంకా దిగజారింది. కొన్ని వర్గాలలో [[సతీసహగమనం]], [[బాల్య వివాహాలు]], విధవా పునర్వివాహాల నిషేధం వంటివి భారతదేశంలోని కొన్ని వర్గాల సామాజిక జీవనంలో భాగమయ్యాయి. భారత ఉపఖండంపై ముస్లిం ఆక్రమణ, భారతీయ సమాజంలో పరదా ఆచారాన్ని తెచ్చింది. రాజస్థాన్ రాజపుత్రులలో జౌహర్ ఆచారం ఉండేది. భారతదేశంలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో దేవదాసీలు లేదా ఆలయ స్త్రీలు లైంగికంగా వేధింపుకు గురయ్యేవారు. [[హిందూమతము|హిందూ]] క్షత్రియ రాజులలో బహుభార్యాత్వం విస్తృత వ్యాప్తిలో ఉండేది.<ref name="kamat_medieval_karnataka"/> చాలా ముస్లిం కుటుంబాలలో మహిళలు జెనానా ప్రాంతాలకి మాత్రమే పరిమతమయ్యేవారు.

 

ఈ పరిస్థితుల మధ్య కూడా కొంత మంది మహిళలు రాజకీయ, సాహిత్యం, విద్య, మత రంగాలలో రాణించారు. [[రజియా సుల్తానా]] [[ఢిల్లీ]]ని పరిపాలించిన ఏకైక మహిళా చక్రవర్తి. [[గోండు]] రాణి దుర్గావతి పదిహేనేళ్ళు పరిపాలన సాగించింది. ఆమె మొఘల్ చక్రవర్తి [[అక్బర్]] సైన్యాధిపతి అసఫ్ ఖాన్‌తో జరిగిన 1564 యుద్ధంలో ప్రాణాలు కోల్పోయింది. అక్బర్ యొక్క గొప్ప [[మొఘల్ సామ్రాజ్యం|మొఘల్]] సైన్యాన్ని 1590లో చాంద్ బీబీ ఎదుర్కొని [[అహ్మద్‌నగర్|అహ్మద్ నగర్‌]]<nowiki/>ను రక్షించింది. జహంగీర్ భార్య [[నూర్జహాన్]] సార్వభౌమ అధికారాన్ని ప్రతిభావంతంగా చెలాయించి మొఘల్ మకుటం వెనుక ఉన్న నిజమైన శక్తిగా గుర్తింపు పొందింది. మొఘల్ యువరాణులు జహనారా, జేబున్నీసాలు మంచి పేరున్న రచయిత్రులు. వీరు పరిపాలనను కూడా ప్రభావితం చేశారు. [[ఛత్రపతి శివాజీ|శివాజీ]] తల్లి జిజియాబాయి యోధురాలిగాను, పాలకురాలిగానూ చాటుకున్న సమర్థత వలన సమర్ధురాలైన రాణిగా గణుతి కెక్కింది. దక్షిణ భారతంలో చాలామంది మహిళలు గ్రామాలు, పట్టణాలు, మండలాలను పాలించారు. అనేక సామాజిక, మత సంస్థలకు ఆద్యులయ్యారు.<ref name="kamat_medieval_karnataka" />

 

[[భక్తి]] ఉద్యమం మహిళల హోదాని తిరిగి నిలపడానికి ప్రయత్నించి కొన్ని రకాల అణిచివేతలను అడ్డుకుంది.<ref name="infochange_women" /> [[మీరాబాయి]] అనే ఒక మహిళా సాధు కవయిత్రి భక్తి ఉద్యమపు ముఖ్య వ్యక్తులలో ఒకరు. ఈ కాలపు ఇతర మహిళా సాధు-కవయిత్రులు [[అక్క మహాదేవి]], రామి జనాభాయి, లాల్ దేడ్. భక్తి హిందూ మతానికి మాత్రమే పరిమితమైనది, మహానుభవ్, వర్కారి ఇంకా అనేక ఇతర అంశాలు హిందూ మతంలోని నియమ ఉద్యమాలు, ఇవి స్త్రీ, పురుషుల మధ్య ఉన్న సామాజిక న్యాయాన్ని, సమానత్వాన్ని బహిరంగంగా చర్చించేవి.