వికీపీడియా

భూమి: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
కూర్పు, ఆకారం కొంత సవరణ
పంక్తి 89:
[[File:Bhumi-Te.ogg]]
 
సౌరకుటుంబం లోని గ్రహాల్లో '''భూమి''' ఒకటి. ఇదిసౌరవ్యవస్థలోని గ్రహాల్లో, సూర్యుడి నుండి దూరంలో ఇది మూడవ గ్రహం. మానవునికి తెలిసిన ఖగోళ వస్తువుల్లో జీవం ఉన్నది భూమి ఒక్కటే. రేడియోమెట్రిక్ డేటింగు ద్వారాను, ఇతర ఆధారాల ద్వారానూ భూమి 450 కోట్ల సంవత్సరాల కిందట ఏర్పడిందని తెలుస్తోంది. <ref name="USGS1997">{{cite web|url=http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html|title=Age of the Earth|accessdate=10 January 2006|publisher=U.S. Geological Survey|year=1997|archiveurl=https://web.archive.org/web/20051223072700/http://pubs.usgs.gov/gip/geotime/age.html|archivedate=23 December 2005|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite journal|last=Dalrymple|first=G. Brent|title=The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved|journal=Special Publications, Geological Society of London|year=2001|volume=190|issue=1|pages=205–21|doi=10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14|bibcode=2001GSLSP.190..205D}}</ref><ref>{{cite journal|author=Manhesa, Gérard|author2=Allègre, Claude J.|author3=Dupréa, Bernard|author4=Hamelin, Bruno|last-author-amp=yes|title=Lead isotope study of basic-ultrabasic layered complexes: Speculations about the age of the earth and primitive mantle characteristics|journal=[[Earth and Planetary Science Letters]]|year=1980|volume=47|issue=3|pages=370–82|doi=10.1016/0012-821X(80)90024-2|bibcode=1980E&PSL..47..370M}}</ref> భూమి గురుత్వశక్తి అంతరిక్షంలోని ఇతర వస్తువులపై, ముఖ్యంగా సూర్య చంద్రులపై - ప్రభావం చూపిస్తుంది. భూమి సూర్యుని చుట్టూ 365. 26 రోజులకు ఒక్కసారి పరిభ్రమిస్తుంది. దీన్ని ఒక భూసంవత్సరం అంటారు. ఇదే కాలంలో భూమి 366. 26 సార్లు తన చుట్టూ తాను తిరుగుతుంది. దీన్ని భూభ్రమణం అంటారు.
 
 
 
భూమి భ్రమణాక్షం దాన్ని పరిభ్రమణ కక్ష్యాతలానికి లంబంగా కాక, వంగి ఉంటుంది. ఈ కారణంగా ఋతువులు ఏర్పడుతున్నాయి. <ref name="yoder1995"><cite class="citation book">Yoder, Charles F. (1995). [https://web.archive.org/web/20090707224616/http://www.agu.org/reference/gephys/4_yoder.pdf "Astrometric and Geodetic Properties of Earth and the Solar System"] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. In T. J. Ahrens. [http://www.agu.org/reference/gephys/4_yoder.pdf ''Global Earth Physics: A Handbook of Physical Constants''] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. ''Global Earth Physics: A Handbook of Physical Constants''. Washington: American Geophysical Union. p.&nbsp;8. [[Bibcode]]:[[bibcode:1995geph.conf.....A|1995geph.conf.....A]]. [[International Standard Book Number|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0-87590-851-9|978-0-87590-851-9]]. Archived from the original on 7 July 2009.</cite><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33; margin-left:0.3em">CS1 maint: BOT: original-url status unknown ([[:Category:CS1 maint: BOT: original-url status unknown|link]]) </span></ref> భూమి చంద్రుల గురుత్వ శక్తుల పరస్పర ప్రభావాల కారణంగా సముద్రాల్లో ఆటుపోట్లు కలుగుతున్నాయి. ఈ శక్తుల కారణంగానే భూమి తన కక్ష్యలో స్థిరత్వాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఈ కారణం వల్లనే భూ భ్రమణ వేగం క్రమేపీ తగ్గుతోంది. <ref name="aaa428_261"><cite class="citation journal">Laskar, J.; et al. (2004). [https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00001603/document "A long-term numerical solution for the insolation quantities of the Earth"]. ''Astronomy and Astrophysics''. '''428''' (1): 261–85. [[Bibcode]]:[[bibcode:2004A&A...428..261L|2004A&#x26;A...428..261L]]. [[Digital object identifier|doi]]:[[doi:10.1051/0004-6361:20041335|10.1051/0004-6361:20041335]].</cite></ref> భూమి, [[సౌర కుటుంబం|సౌరవ్యవస్థ]]<nowiki/>లో అత్యంత సాంద్రత కలిగిన గ్రహం. సౌరవ్యవస్థలోని నాలుగు రాతి గ్రహాల్లోనూ (టెరెస్ట్రియల్ ప్లానెట్స్) ఇది అతి పెద్దది. <ref>{{cite news|url=https://www.universetoday.com/36935/density-of-the-planets/|title=How Dense Are The Planets?|last=Williams|first=Matt|date=17 February 2016|work=Universe Today|accessdate=24 November 2018}}</ref>
Line 197 ⟶ 199:
 
== కూర్పు, ఆకారం ==
భూమి టేర్రెస్త్రియల్రాతి (టెరెస్ట్రియల్) గ్రహం,. అంటే రాతి ప్రదేశం, భూమికలిగినది. అంగారకునిగురు, వలెశని గ్రహాల్లాగా వాయు గ్రహం కాదు. భూమి మిగతా నాలుగు టేర్రెస్త్రియల్రాతి గ్రహాల కన్నాలోనూ పెద్దది,భూమి రూపంఅతి మరియుపెద్దది బరువులో- కూడాపరిమాణం భూమిలోను, పెద్దదిబరువులోనూ. ఈ నాలుగు గ్రహాలలో, భూమికి మాత్రమే ఎక్కువ సాంద్రత, ఎక్కువ [[surfaceగురుత్వాకర్షణ శక్తి, దృఢమైన అయస్కాంత శక్తీ కలిగి ఉంది. gravity|ఆకర్షణ<ref>{{cite web
శక్తి]], దృఢమైన అయస్కాంత కక్ష్య కలిగి వేగంగా తిరగగలదు. <ref>{{cite web
| last=Stern | first=David P. | date=2001-11-25
| url= http://astrogeology.usgs.gov/HotTopics/index.php?/archives/147-Names-for-the-Columbia-astronauts-provisionally-approved.html
| title=Planetary Magnetism | publisher=NASA
| accessdate=2007-04-01 }}</ref> చురుకైనవీటిలో చైతన్యవంతమైన ప్లేట్ టెక్తోనిక్స్టెక్టోనిక్స్ కలిగిందికలిగినది భూ గ్రహం మాత్రమే. <ref>{{cite journal
| last=Tackley | first=Paul J.
| title=Mantle Convection and Plate Tectonics: Toward an Integrated Physical and Chemical Theory
Line 212 ⟶ 213:
=== రూపము ===
[[దస్త్రం:Terrestrial planet size comparisons.jpg|thumbnail|కుడి|300px|అంతర గ్రహాల పరిమాణాల పోలిక (ఎడమ నుండి కుడికి): బుధుడు, శుక్రుడు, భూమి, అంగారకుడు]]
భూమి యొక్క రూపు గోళ ఆకరమునకుగోళాకారానికి దగ్గరగా వుండునుఉంటుంది. ఒక గోళమును పైన కిందా అణచి, మధ్యలో సాగదీసినట్లుగా వుండును. భూ గోళము ధ్రువాల వద్ద అణచి భూమధ్యరేఖకుభూమధ్యరేఖ<ref>{{cite web
| author=Milbert, D. G.; Smith, D. A.
| url = http://www.ngs.noaa.gov/PUBS_LIB/gislis96.html
| title = Converting GPS Height into NAVD88 Elevation with the GEOID96 Geoid Height Model
| publisher = National Geodetic Survey, NOAA
| accessdate = 2007-03-07 }}</ref> సమాంతరంగావద్ద సాగదీసినట్లుగా వుండునుఉంటుంది. భూమి, ధ్రువాల వద్ద వ్యాసం కంటే [[భూమధ్య రేఖ]] వద్ద వ్యాసం <ref name="ngdc2006">{{cite web
భూమి, ధ్రువాల వద్ద వంగి ఉండటం వల్ల అది తిరిగేటప్పుడు భూ మధ్య రేఖ ప్రాంతంలో ఒక మధ్యరేఖ ఏర్పడుతుంది, అది ధ్రువాల రెండిటి మధ్యరేఖ<ref name="ngdc2006">{{cite web
| author=Sandwell, D. T.; Smith, W. H. F.
| date = 2006-07-07
| url =http://www.ngdc.noaa.gov/mgg/bathymetry/predicted/explore.HTML
| title =Exploring the Ocean Basins with Satellite Altimeter Data
| publisher = NOAA/NGDC | accessdate = 2007-04-21 }}</ref> కన్నా 43 కిమీకి.మీ. ఎక్కువ ఏర్పడుతుందిఉంటుంది. <ref name="ngdc2006"/> సగటు ఉండాల్సిన మధ్యరేఖ 12, 742 కిమీ, అది 40, 000 కిమీలకు/[[ఫై|π]], దగ్గరగా ఉంటుంది. పారిస్ నుంచి భూమి యొక్క ఉత్తర ధ్రువానికి భూ మధ్యరేఖకు 1/10, 000, 000 మీటర్ల దూరం ఉంటుంది. <ref>{{cite web
| author=Mohr, P.J.; Taylor, B.N.
| month=October | year=2000
"https://te.wikipedia.org/wiki/భూమి" నుండి వెలికితీశారు