|
===వ్యవసాయం ===
సోమాలియాలో వ్యవసాయం అత్యంత ముఖ్యమైన ఆర్థిక రంగం. ఇది జీడీపీలో దాదాపు 65% వాటాను కలిగి ఉంది. 65% శ్రామిక శక్తిని కలిగి ఉంది. <ref name="Brcc" /> పశుసంపద జి.డి.పిలో 40%, ఎగుమతి ఆదాయాలలో 50% కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది.
<ref name="factbook" /> ఇతర ప్రధాన ఎగుమతులు చేపలు, బొగ్గు, అరటి; చక్కెర, జొన్న, మొక్కజొన్నలు దేశీయ మార్కెటు కోసం ఉత్పత్తి చేయబడుతున్నాయి. <ref name="factbook" /> సోమాలియా సెంట్రలు బ్యాంకు ప్రకారం వస్తువుల దిగుమతులు సంవత్సరానికి సుమారు $ 460 మిలియన్ల అమెరికా డాలర్లు ఉంటుందని అంచనా. సంవత్సరానికి 270 మిలియన్ల అమెరికా డాలర్ల ఎగుమతులు పూర్వ యుద్ధ ఎగుమతుల ఎగుమతుల స్థాయిని అధిగమించాయి . సోమాలియాకు సుమారు $ 190 మిలియన్ల వాణిజ్య లోటు ఉంది. కానీ ఇది సోమాలి విదేశీ ఉపాధిదారులు పంపిన చెల్లింపుల ద్వారా( $ 1 బిలియన్ల వద్ద అంచనా వేయబడింది) భర్తీ చేయబడుతుంది.<ref name="Cbsef" />
Withఅరేబియా theద్వీపకల్పం advantageసమీపంలో ofఉండటం being located near the Arabian Peninsulaవల్ల, Somaliసోమాలి tradersవ్యాపారులు haveగల్ఫు increasinglyఅరబు begunపశువుల toమాంసం, challengeమాంసం [[Australia]]'sమార్కెటు traditionalమీద dominanceఆస్ట్రేలియా overసాంప్రదాయిక theఆధిపత్యాన్ని Gulfసవాలు Arabచేయడం livestockప్రారంభించారు. andనాణ్యతగల meatజంతువులను market,చాలా offeringతక్కువ qualityధరలకు animals at very low pricesఅందిస్తున్నారు. Inప్రతిస్పందనగా response,గల్ఫు Gulfఅరబు Arabరాష్ట్రాలు statesదేశంలో haveవ్యూహాత్మక startedపెట్టుబడులను to makeప్రారంభించాయి. strategicసౌదీ investmentsఅరేబియా inపశువుల theఎగుమతి countryమౌలికనిర్మాణాలు, withయునైటెడు [[Saudiఅరబు Arabia]]ఎమిరేట్సు buildingపెద్ద livestock export infrastructure and the [[United Arab Emirates]]వ్యవసాయ purchasingభూములను largeకొనుగోలు farmlandsచేసింది.<ref>[http://www.meattradenewsdaily.co.uk/news/230810/australia___the_gulf_demand_for_australian_sheep_and_lamb.aspx The Arab countries demand Australian sheep and lamb] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515090635/http://www.meattradenewsdaily.co.uk/news/230810/australia___the_gulf_demand_for_australian_sheep_and_lamb.aspx |date=15 May 2011 }} – ''Farmonline''</ref> Somaliaసోమాలియా isఫ్రాంకింసెంసు, alsoమిరు aప్రధాన majorప్రపంచ worldసరఫరాదారుగా supplier of [[frankincense]] and [[myrrh]]ఉంది.<ref>{{cite web |url=http://www.elmt-relpa.org/FCKeditor/UserFiles/File/elmt/201004/Final%20Report%20Annex%203%20-%20sector%20profiles%20-%20logos.pdf |title=Expanding Investment Finance in Northern Kenya and Other Arid Lands |format=PDF |accessdate=30 December 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110513155643/http://www.elmt-relpa.org/FCKeditor/UserFiles/File/elmt/201004/Final%20Report%20Annex%203%20-%20sector%20profiles%20-%20logos.pdf |archivedate=13 May 2011 |df=dmy-all }}</ref> ▼Agriculture is the most important economic sector of Somalia. It accounts for about 65% of the GDP and employs 65% of the workforce.<ref name="Brcc" /> Livestock contributes about 40% to GDP and more than 50% of export earnings.<ref name="factbook" /> Other principal exports include [[fish]], [[charcoal]] and [[banana]]s; [[sugar]], [[sorghum]] and [[Maize|corn]] are products for the domestic market.<ref name="factbook" /> According to the Central Bank of Somalia, imports of goods total about $460 million per year, surpassing aggregate imports prior to the start of the civil war in 1991. Exports, which total about $270 million annually, have also surpassed pre-war aggregate export levels. Somalia has a trade deficit of about $190 million per year, but this is exceeded by remittances sent by Somalis in the diaspora, estimated to be about $1 billion.<ref name="Cbsef" />
[[File:Bosaso port.jpg|thumb| Theబోసాసు [[Port of Bosaso]]నౌకాశ్రయం]] ▼▲With the advantage of being located near the Arabian Peninsula, Somali traders have increasingly begun to challenge [[Australia]]'s traditional dominance over the Gulf Arab livestock and meat market, offering quality animals at very low prices. In response, Gulf Arab states have started to make strategic investments in the country, with [[Saudi Arabia]] building livestock export infrastructure and the [[United Arab Emirates]] purchasing large farmlands.<ref>[http://www.meattradenewsdaily.co.uk/news/230810/australia___the_gulf_demand_for_australian_sheep_and_lamb.aspx The Arab countries demand Australian sheep and lamb] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515090635/http://www.meattradenewsdaily.co.uk/news/230810/australia___the_gulf_demand_for_australian_sheep_and_lamb.aspx |date=15 May 2011 }} – ''Farmonline''</ref> Somalia is also a major world supplier of [[frankincense]] and [[myrrh]].<ref>{{cite web |url=http://www.elmt-relpa.org/FCKeditor/UserFiles/File/elmt/201004/Final%20Report%20Annex%203%20-%20sector%20profiles%20-%20logos.pdf |title=Expanding Investment Finance in Northern Kenya and Other Arid Lands |format=PDF |accessdate=30 December 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110513155643/http://www.elmt-relpa.org/FCKeditor/UserFiles/File/elmt/201004/Final%20Report%20Annex%203%20-%20sector%20profiles%20-%20logos.pdf |archivedate=13 May 2011 |df=dmy-all }}</ref>
▲[[File:Bosaso port.jpg|thumb|The [[Port of Bosaso]]]]
The modest [[Secondary sector of the economy|industrial sector]], based on the processing of agricultural products, accounts for 10% of Somalia's GDP.<ref name="factbook"/> According to the [[Somali Chamber of Commerce and Industry]], over six private [[airline]] firms also offer commercial flights to both domestic and international locations, including [[Daallo Airlines]], [[Jubba Airways]], [[African Express Airways]], East Africa 540, Central Air and Hajara.<ref name="Scca">{{cite web|title=Aviation|url=http://www.somalichamber.so/?page_id=62|publisher=Somali Chamber of Commerce and Industry|accessdate=15 May 2014|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140517133126/http://www.somalichamber.so/?page_id=62|archivedate=17 May 2014|df=dmy-all}}</ref> In 2008, the Puntland government signed a multimillion-dollar deal with [[Dubai]]'s Lootah Group, a regional industrial group operating in the Middle East and Africa. According to the agreement, the first phase of the investment is worth [[United Arab Emirates dirham|Dhs]] 170 m and will see a set of new companies established to operate, manage and build [[Bosaso]]'s free trade zone and sea and airport facilities. The Bosaso Airport Company is slated to develop the airport complex to meet international standards, including a new {{convert|3400|m|abbr=on}} runway, main and auxiliary buildings, taxi and apron areas, and security perimeters.<ref>{{cite web |url=http://www.ameinfo.com/176786.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131006071502/http://www.ameinfo.com/176786.html|archivedate=6 October 2013|title=Government of Punt Land State of Somalia, Lootah Investment sign strategic agreements worth Dhs170m |publisher=Ameinfo.com |accessdate=30 December 2010}}</ref>
వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల మీద ఆధారపడిన నిరాడంబరమైన పారిశ్రామిక రంగం సోమాలియా జి.డి.పి లో 10% వాటాను కలిగి ఉంది.<ref name="factbook"/> సోమాలి చాంబరు ఆఫ్ కామర్సు అండ్ ఇండస్ట్రీ ప్రకారం, ఆరు ప్రైవేటు ఎయిర్లైను సంస్థలు డాల్లా ఎయిర్లైన్సు, జుబ్బా ఎయిర్వేసు, ఆఫ్రికా ఎక్సుప్రెసు ఎయిర్వేసు, తూర్పు ఆఫ్రికా 540, సెంట్రలు ఎయిరు, హజారాలతో సహా దేశీయ, అంతర్జాతీయ ప్రాంతాలకు వాణిజ్య విమానాలను అందిస్తున్నాయి.<ref name="Scca">{{cite web|title=Aviation|url=http://www.somalichamber.so/?page_id=62|publisher=Somali Chamber of Commerce and Industry|accessdate=15 May 2014|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140517133126/http://www.somalichamber.so/?page_id=62|archivedate=17 May 2014|df=dmy-all}}</ref> 2008 లో పూట్ల్యాండు ప్రభుత్వం మధ్యప్రాచ్యం, ఆఫ్రికాలో పనిచేస్తున్న ప్రాంతీయ పారిశ్రామిక సమూహమైన దుబాయి లూటా గ్రూపుతో ఒక బహుళ-డాలర్ల ఒప్పందం మీద సంతకం చేసింది. ఒప్పందం ప్రకారం పెట్టుబడి మొదటి దశ Dhs 170 m విలువ, బొసాసొ ఉచిత వాణిజ్య జోను, సముద్ర, విమానాశ్రయం సౌకర్యాలు నిర్వహించడానికి, నిర్మించడానికి కొత్త కంపెనీల ఏర్పాటు చూస్తారు. బోస్సావు ఎయిర్పోర్టు కంపెనీ అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా విమానాశ్రయ సముదాయాన్ని అభివృద్ధి పరచటానికి, ఒక కొత్త 3,400 మీ (11,200 అ) రన్ వే, ప్రధాన, సహాయక భవనాలు, టాక్సీ ఆప్రాను ప్రాంతాలు, భద్రతా పరిమితులను కలిగి ఉంటుంది.<ref>{{cite web |url=http://www.ameinfo.com/176786.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131006071502/http://www.ameinfo.com/176786.html|archivedate=6 October 2013|title=Government of Punt Land State of Somalia, Lootah Investment sign strategic agreements worth Dhs170m |publisher=Ameinfo.com |accessdate=30 December 2010}}</ref>
Prior to the outbreak of the civil war in 1991, the roughly 53 state-owned small, medium and large manufacturing firms were foundering, with the ensuing conflict destroying many of the remaining industries. However, primarily as a result of substantial local investment by the Somali diaspora, many of these small-scale plants have re-opened and newer ones have been created. The latter include fish-canning and meat-processing plants in the northern regions, as well as about 25 factories in the Mogadishu area, which manufacture [[pasta]], [[mineral water]], [[Confectionery|confections]], [[plastic bag]]s, [[Textile|fabric]], hides and skins, [[detergent]] and [[soap]], [[aluminium]], foam [[mattress]]es and [[pillow]]s, fishing [[boat]]s, carry out packaging, and [[Stonemasonry|stone processing]].<ref name="Somtroap">{{cite web |publisher=The African Executive |url=http://www.africanexecutive.com/modules/magazine/article_print.php?article=4693 |title=Somalia: The Resilience of a People |accessdate=30 December 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150626112218/http://www.africanexecutive.com/modules/magazine/article_print.php?article=4693 |archivedate=26 June 2015 |df=dmy-all }}</ref> In 2004, an $8.3 million [[Coca-Cola]] bottling plant also opened in the city, with investors hailing from various constituencies in Somalia.<ref>{{cite news |author=Marc Lacey |date=10 July 2006 |url=https://www.nytimes.com/2006/07/10/world/africa/10iht-journal.2166680.html |title=Amid Somalia's troubles, Coca-Cola hangs on |newspaper=[[International Herald Tribune]]}}</ref> [[Foreign direct investment|Foreign investment]] also included multinationals including [[General Motors]] and [[Dole Food Company|Dole Fruit]].<ref>Little, Peter D. (2003) ''Somalia: Economy without State''. Indiana University Press, p. 4, {{ISBN|0-85255-865-1}}.</ref>
1991 లో పౌర యుద్ధం సంభవించకముందే సుమారు 53 ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు చిన్న, మధ్య, భారీ తయారీ సంస్థలు స్థాపించబడ్డాయి. యుద్ధం తరువాతి వివాదం మిగిలిన అనేక పరిశ్రమలను నాశనం చేసింది. అయితే ప్రధానంగా సోమాలి డయాస్పోరా ద్వారా గణనీయమైన స్థానిక పెట్టుబడుల ఫలితంగా ఈ చిన్న-చిన్న పరిశ్రమలు ప్రారంభించబడ్డాయి, కొత్తవి సృష్టించబడ్డాయి. ఉత్తర ప్రాంతాలలో చేపల-కాన్నింగు & మాంసం-ప్రాసెసింగ్ ప్లాంట్లు, మొగాడిషు ప్రాంతంలో సుమారు 25 కర్మాగారాలు ఉన్నాయి, ఇవి పాస్తా, మినరలు వాటరు, కంబెక్షన్సు, ప్లాస్టికు సంచులు, తోలు, డిటర్జెంటు, సోపు, అల్యూమినియం , ఫోం పరుపులు, దిండ్లు, చేపలు పట్టే పడవలు, ప్యాకేజింగు, రాళ్ళ ప్రాసెసింగ్ చేపట్టడం.<ref name="Somtroap">{{cite web |publisher=The African Executive |url=http://www.africanexecutive.com/modules/magazine/article_print.php?article=4693 |title=Somalia: The Resilience of a People |accessdate=30 December 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150626112218/http://www.africanexecutive.com/modules/magazine/article_print.php?article=4693 |archivedate=26 June 2015 |df=dmy-all }}</ref> 2004 లో సోమాలియాలోని వివిధ నియోజకవర్గాల నుండి వచ్చిన పెట్టుబడిదారులు నగరంలో 8.3 మిలియన్ల డాలర్ల కోకా-కోలా బాట్లింగు కర్మాగారం కూడా ప్రారంభించారు.<ref>{{cite news |author=Marc Lacey |date=10 July 2006 |url=https://www.nytimes.com/2006/07/10/world/africa/10iht-journal.2166680.html |title=Amid Somalia's troubles, Coca-Cola hangs on |newspaper=[[International Herald Tribune]]}}</ref> విదేశీ పెట్టుబడులలో జనరలు మోటార్సు, డోలు ఫ్రూతో సహా పలువురు సంస్థలు ఉన్నాయి.<ref>Little, Peter D. (2003) ''Somalia: Economy without State''. Indiana University Press, p. 4, {{ISBN|0-85255-865-1}}.</ref>
===ధ్రవ్యవ్యవస్థ ===
|
