శాతవాహనులు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
పంక్తి 243:
శాతవాహన శాసనాలు, నాణెం ఇతిహాసాలు " మధ్య ఇండో-ఆర్యను " భాషలో ఉన్నాయి.{{sfn|Andrew Ollett|2017|p=41}} ఈ భాషను కొంతమంది ఆధునిక పండితులు "ప్రాకృతం" అని పిలుస్తారు. కాని "ప్రాకృత" అనే పదాన్ని విస్తృతంగా నిర్వచించినట్లయితే మాత్రమే ఈ పదజాలం సరైనదిగా పరిగణించబడుతుంది. మధ్య ఇండో-ఆర్యన్ భాష "పూర్తిగా సంస్కృతం కాదు". శాతవాహన రాజు హాలా గురించిన కథనాలున్న గహా సత్తసాయి సంకలనంలో ఉపయోగించిన సాహిత్య ప్రాకృతం కంటే శాసనాల భాష వాస్తవానికి సంస్కృతానికి దగ్గరగా ఉంది.{{sfn|Andrew Ollett|2017|p=38}} శాతవాహనులు చాలా అరుదుగా రాజకీయ శిలాశాసనాలలో సంస్కృతాన్ని ఉపయోగించారు.{{sfn|Andrew Ollett|2017|p=39}} నాసికు ప్రషస్తికి దగ్గరగా ఉన్న గౌతమిపుత్ర శాతకర్ణి సంబంధిత ఒక శిలాశాసనం మరణించిన రాజును (బహుశా గౌతమీపుత్ర) వివరించడానికి వసంత-తిలకమిత్రలోని సంస్కృత శ్లోకాలను ఉపయోగిస్తుంది. సన్నాటి వద్ద ఉన్న ఒక సంస్కృత శాసనం గౌతమిపుత్ర శాతకర్ణిని సూచిస్తుంది. వారికి సంబంధించిన ఒకానొక నాణెంలో సంస్కృత పురాణం కూడా ఉంది.{{sfn|Andrew Ollett|2017|p=41}}శాతవాహనులు ఒక వైపు మధ్య ఇండో-ఆర్యన్ భాషను మరోవైపు తమిళ భాషను కలిగి ఉన్న ద్విభాషా నాణేలను కూడా విడుదల చేశారు.{{sfn|Andrew Ollett|2017|p=43}}
== శిలాశాసనాలు ==
[[File:017 Cave 3, Inscription (33928306816).jpg|thumb|400px|Inscription of [[Gautamiputra Satakarni]], [[Nasik Caves]] No.3, Inscription No.4. Circa 150 CE.]]
శాతవాహన కాలం నుండి అనేక బ్రాహ్మి లిపి శాసనాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. అయితే వీటిలో చాలావరకు వ్యక్తిగతంగా బౌద్ధ సంస్థలకు ఇచ్చిన విరాళాల సంబంధిత వివరాలు మినహా రాజవంశం గురించి ఎక్కువ సమాచారం ఇవ్వవు. శాతవాహన రాజులు జారీ చేసిన ప్రధానంగా మతపరమైన విరాళాలకు సంబంధించిన శాసనాలు కొన్నింటిలో పాలకుల గురించి, సామ్రాజ్య నిర్మాణం గురించి కొంత సమాచారం ఉంటుంది.{{sfn|Carla M. Sinopoli|2001|p=163}}నాసికు 19 వ గుహలో లభించిన శిలాశాసనం (అన్నింటికంటే పురాతనం) ఈ గుహ కంహా కాలంలో ఉన్న మహామాత్రా సమను (నాసికు) నివాసితమని సూచిస్తుంది.{{sfn|Carla M. Sinopoli|2001|p=168}}
నానేఘాటు వద్ద, శాతకర్ణి భార్య అయిన నయనికా జారీ చేసిన శాసనం కనుగొనబడింది. ఇది మొదటి నాయనికా వంశాన్ని నమోదు చేస్తుంది. రాజ కుటుంబం చేసిన వేదకాల యాగాలను ప్రస్తావించింది.{{sfn|Carla M. Sinopoli|2001|p=168}} నానేఘాటులోని మరో శాసనం శాతవాహన రాజుల పేర్లను కలిగి ఉంది. వాటి బేస్-రిలీఫ్ పోర్ట్రెయిట్లపై లేబులుగా కనిపిస్తుంది. చిత్తరువులు ఇప్పుడు పూర్తిగా క్షీణించాయి. కాని శాసనం పాలియోగ్రాఫికు ప్రాతిపదికన నాయనికా శాసనానికి సమకాలీనమని నమ్ముతారు.{{sfn|Carla M. Sinopoli|2001|p=169}}
తరువాతి పురాతన శాతవాహన-యుగం శాసనం సాంచి వద్ద మొదటి స్థూపం శిల్పకళా గేట్వే మూలకం మీద కనిపిస్తుంది. సిరి శాతకర్ణి శిల్పకారుల ఫోర్మాను కుమారుడు ఆనంద ఈ మూలకాన్ని దానం చేసినట్లు పేర్కొంది. ఈ శాసనం బహుశా రెండవ శాతకర్ణి పాలన కాలానికి చెందినదై ఉంటుందని భావించబడుతుంది.{{sfn|Carla M. Sinopoli|2001|p=169}}
== Coinage ==
{{multiple image
|