విజయనగర సామ్రాజ్యం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

 

హరిహర రాయలనే దేవరాయలని కూడా అంటారు. అతడే విజయనగర సామ్రాజ్యానికి తొలి చక్రవర్త. దక్కను ప్రాంతంలోని ముస్లిమ్ సామంతుల తిరుగుబాట్ల వల్ల ముహమ్మద్ తుగ్లక్ పాలన అంతమవడంతో హరిహరరాయలు ఏలుబడిలోని ప్రాంతం త్వరితంగా విస్తరించింది. విజయనగర రాజధాని 1340 ప్రాంతంలో ఆనెగొందికి ఎదురుగా తుంగభద్రానదికి ఆవలి తీరాన స్థాపించబడింది. హరిహరరాయల తర్వాత 1343 లో అధికారంలోకి వచ్చిన బుక్కరాయలు 1379 వరకు పాలించాడు. అతడి పాలనా కాలం చివరకొచ్చేసరికి దక్షిణభారత దేశంలో తుంగభద్రానదికి దక్షిణాన ఉన్న ప్రాంతమంతా దాదాపుగా అతడి ఏలుబడిలోకి వచ్చింది.

Differing theories have been proposed regarding the origins of the Vijayanagara empire. Many historians propose that [[Harihara I]] and [[Bukka I]], the founders of the empire, were [[Kannadiga]]s and commanders in the army of the [[Hoysala Empire]] stationed in the [[Tungabhadra]] region to ward off Muslim invasions from the Northern India.<ref name="Kannadaempire">Historians such as [[P. B. Desai]] (''History of Vijayanagar Empire'', 1936), [[Henry Heras]] (''The Aravidu Dynasty of Vijayanagara'', 1927), [[B.A. Saletore]] (''Social and Political Life in the Vijayanagara Empire'', 1930), G.S. Gai (Archaeological Survey of India), William Coelho (''The Hoysala Vamsa'', 1955) and Kamath {{harv|Kamath|2001|pp=157–160}}</ref><ref name="karma">Karmarkar (1947), p30</ref><ref name="Kulke">Kulke and Rothermund (2004), p188</ref><ref name="rice">Rice (1897), p345</ref> Others claim that they were Telugu people, first associated with the [[Kakatiya dynasty|Kakatiya Kingdom]], who took control of the northern parts of the [[Hoysala Empire]] during its decline.<ref name="telguorigin">{{harvnb|Sewell|1901}}; {{harvnb|Nilakanta Sastri|1955}}; N. Ventakaramanayya, ''The Early Muslim expansion in South India'', 1942; B. Surya Narayana Rao, ''History of Vijayanagar'', 1993; {{harvnb|Kamath|2001|pp=157–160}}</ref> Irrespective of their origin, historians agree the founders were supported and inspired by [[Vidyaranya]], a saint at the [[Sringeri]] monastery to fight the Muslim invasion of South India.<ref name="onlykingdom">{{harvnb|Nilakanta Sastri|1955|p=216}}</ref><ref name="vidya1">{{harvnb|Kamath|2001|p=160}}</ref> Writings by foreign travelers during the late medieval era combined with recent excavations in the Vijayanagara principality have uncovered much-needed information about the empire's history, fortifications, scientific developments and architectural innovations.<ref name="History">Portuguese travelers Barbosa, Barradas and Italian Varthema and Caesar Fredericci in 1567, Persian Abdur Razzak in 1440, Barani, Isamy, Tabataba, Nizamuddin Bakshi, [[Ferishta]] and Shirazi and vernacular works from the 14th century to the 16th century. {{harv|Kamath|2001|pp=157–158}}</ref><ref name="discover">{{harvnb|Fritz|Michell|2001|pp=1–11}}</ref>