|
[[File:Trijatha solo.jpg|thumb|right|200px|త్రిజట]]
'''[[త్రిజట]]''', [[రామాయణం]]లో ఒక వృద్ధ రాక్షస స్త్రీ పాత్ర. [[రావణుడు]] [[సీత]]ను ఎత్తుకొని పోయి [[లంక]]<nowiki/>లో బంధించి, ఆమెకు కావలిగా ఉంచిన రాక్షస స్త్రీలలో ఈమె ఒకరు. ఈమెకు [[శ్రీరాముడు]] [[సముద్రము]] దాటివచ్చినట్లు, [[రావణుడు]] [[యుద్ధం]]<nowiki/>లో చనిపోయినట్లు [[కల]] వస్తుంది. [[సుందర కాండ]]లో త్రిజట స్వప్న వృత్తాంతం గురించి ఉంది. త్రిజట [[విభీషణుడు|విభీషణుని]] కూతురు అని అంటారు గాని ఇది సరి కాదని [[గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ]] వ్రాశాడు. గోవిందరాజీయములో "త్రిజటా విభీషణ పుత్రీ" అన్న పదాలను తప్పుగా విడదీయడం వలన ఈ అర్థం వచ్చిందని అతని భావన. (త్రిజట, మరియు [[విభీషణుడు|విభీషణు]]<nowiki/>ని కూతురు అని ఇద్దరిని సూచించే వాక్యంగా ఈ శ్లోక భాగాన్ని అర్థం చేసుకోవాలి - అని రచయిత భావం). విభీషణుని కూతురు పేరు "నల". త్రిజట వృద్ధురాలైన వనిత గనుక విభీషణుని కూతురు కానేరదు. [[వాల్మీకి]] రచనలో "త్రిజటా వృద్ధా ప్రబుద్ధా వాక్యమబ్రవీత్" అని ఉంది.<ref name="shodasi">[[గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ]] రచన [[షోడశి - రామాయణ రహస్యములు]] (1965లో ఆంధ్ర ప్రభ దినపత్రిక సారస్వతానుబంధంలో ప్రచురితఙయన వ్యాసముల సంకలనం) - జ్యోత్స్న ప్రచురణలు - 1967, 1980, 2000</ref>
== పేర్లు ==
==సుందరకాండలో==
''రామాయణం'' యొక్క భారతీయ, జావానీస్ మరియు బాలినీస్ వృత్తాంతాలు ఆమెను త్రిజట అని పిలుస్తుండగా, లావోటియన్ ''[[ ఫ్రా లక్ ఫ్రా లామ్ |ఫ్రా లక్ ఫ్రా లామ్]]'', బెన్యాకై ( {{Lang|th|เบญกาย}} in లో ఆమెను పునుకే అని పిలుస్తారు. ) [[ థాయ్ ప్రజలు |థాయ్]] ''[[ Ramakien |రామాకిన్]]'' మరియు మలేయ్ ''[[ హికాయత్ సెరి రామ |హికాయత్ సెరి రామాలో]]'' దేవి సెరి ''[[ హికాయత్ సెరి రామ |జాలిలో]]'' . <ref name="Columbia2004">Bose p. 359</ref>
కామాతురుడైన [[రావణుడు]] సీతను బెదరించి, తనకు వశముకావలెనని ఆదేశించాడు. [[సీత]] ఒక గడ్డిపరకను అడ్డముగా పెట్టుకొని, రావణుని ధర్మహీనతను, భీరత్వాన్ని నిందించింది. ఒక నెల మాత్రము గడువు పెట్టి రావణుడు వెళ్ళిపోయాడు. రాక్షసకాంతలు సీతను నయానా, భయానా అంగీకరింపచేయాలి అని ప్రయత్నించ సాగారు. రావణునికి వశం కాకపోతే ఆమెను తినేస్తామని బెదరించారు. [[భయం]]<nowiki/>తో, ఆశను కోల్పోయిన సీత ప్రాణత్యాగం చేయాలని నిశ్చయించుకొన్నది. సహృదయయైన [[త్రిజట]] అనే రాక్షసకాంత మిగిలిన రాక్షస స్త్రీలను గద్దించి, [[సీత]] వంటి పుణ్య స్త్రీకి హాని చేయడం [[రాక్షస]] జాతికి వినాశకరమని హెచ్చరించింది. తనకు వచ్చిన కలలో ఇలా జరిగిందని చెప్పింది -
"వేయి హంసలు పూన్చిన తెల్లని ఏనుగుదంతపు [[పల్లకీ]]<nowiki/>లో [[రామలక్ష్మణులు]] [[లంక]]<nowiki/>కు వచ్చారు. తెల్లని పర్వతాగ్రంపై సీత ఆసీనయై ఉంది. ఆమె సూర్య చంద్రులను స్పృశించింది. నాలుగు దంతాలు కలిగిన తెల్లని ఏనుగు నెక్కి, రాముని ఒడిలో సీత యున్నది. సీతారామలక్ష్మణులు అధివసించిన భద్రగజం ఆకాశంలో లంకపైభాగాన నిలిచింది. ఎనిమిది వృషభములు పూన్చిన రథంపై రాముడు తెల్లని వస్త్రాలతో, సీతా లక్ష్మణులతో లంకలో కనిపించాడు. తరువాత వారంతా [[పుష్పకం]] ఎక్కి [[ఉత్తర]] దిశగా వెళ్ళారు.
[[వాల్మీకి]] రాసిన అసలు ''[[రామాయణము|రామాయణంలో]]'', త్రిజను రెండు సంఘటనలలో ఎక్కువగా కనిపించే వృద్ధ రాక్షసి (దెయ్యం) గా అభివర్ణించారు. మొదటిది ఇతిహాసం యొక్క ఐదవ భాగమైన [[సుందర కాండ]] జరుగుతుంది. అపహరణకు గురైన యువరాణి సీతను [[ లంక |లంక]]<nowiki/>లోని [[ అశోక వాటిక |అశోక వాటిక]] లో ఉంచారు . లంక యొక్క రాక్షస-రాజు,[[రావణుడు]] ,తన భర్త రాముడికి నమ్మకంగా ఉంటూ తనని మొండిగా కాదంటున్న సీతకు కాపలాగా ఉండే రాక్షసనులకి ఎలాగైనా సీతను తనతో పెళ్ళికి ఒప్పించమని ఆఆజ్ఞాపించాడు . రావణుడు వెళ్లిన తరువాత, ఎలాగైనా సీత నిర్ణయాన్ని మార్చుకోమని రాక్షసులు సీతను వేధించడం మొదలుపెడతారు. వృద్ధురాలైన త్రిజట జోక్యం చేసుకుని, రావణుని మరణాన్ని మరియు రాముడి విజయాన్ని చూపిన తన కల గురించి వివరించింది . <ref name="bulcke104ff">Bulcke pp. 104–5</ref>
తన కలలో, త్రిజట రాముడు మరియు అతని సోదరుడు[[లక్ష్మణుడు]] ఖగోళ ఏనుగు[[ఐరావతం]] పైన సీత వైపు స్వారీ చేయడాన్ని చూస్తాడు. రాముడు సీతను తన ఒడిలో తీసుకొని ఆకాశం అంత ఎత్తుకు పైకి లేచి, సీతను సూర్యుడిని, చంద్రుడిని తాకడానికి అనుమతిస్తాడు. అప్పుడు ముగ్గురూ లంకకు ప్రయాణించి,[[పుష్పక విమానము]] (రావణ వైమానిక రథం) లో ఉత్తరం వైపు ఎగరడాన్నీ మరియు ఆ సమయంలో రావణుడు నూనెలో తడిసి, ఎర్రటి రంగుతో నేలమీద పడుకున్నాడు. రావణుడు అప్పుడు గాడిదపై దక్షిణం వైపుకు వెళ్లి పేడ గొయ్యిలో పడతాడు. ఎర్ర చీరలో ఉన్న ఒక నల్లజాతి స్త్రీ అతన్ని దక్షిణానికి లాగుతుంది. రావణ కుటుంబంలోని ఇతర సభ్యులు, అతని సోదరుడు [[కుంభకర్ణుడు]], కుమారుడు [[ఇంద్రజిత్తు]] వంటి వారు కూడా ఇలాంటి స్థితిని ఎదుర్కొంటారు. రావణ సోదరుడు [[విభీషణుడు]] పుష్పక మానం దగ్గర నాలుగు [[విభీషణుడు|దంతాల ఏనుగును నడుపుతూ]] ఠీవిగా తెల్లని వస్త్రాలలో కనిపిస్తాడు. లంక నగరం సముద్రంలో మునిగిపోతుంది మరియు రాముడి యొక్క ఒక కోతి ( [[వానరులు|వానరమ్]] ) దూత నగరాన్ని కాల్చేస్తుంది. <ref name="Mani">Mani pp. 792–93</ref> త్రిజట రాక్షసులకు సీతను ఆశ్రయించాలని మరియు ఆమెకు క్షమాపణ చెప్పమని సలహా ఇస్తుంది ; త్రిజట కల నెరవేరితే, ఆమె తన రక్షా కాపలాదారులను రక్షిస్తుందని సీత వాగ్దానం చేసింది. <ref name="bulcke104ff">Bulcke pp. 104–5</ref>
"ఎర్రని వస్త్రములు ధరించి, తైలము పూసుకొని [[రావణుడు]] మత్తిల్లి పుష్పకంనుండి క్రింద పడ్డాడు. గాడిదలు పూన్చిన రధంలో ఉన్నాడు. అతని మెడలో త్రాడు కట్టి, నల్లని వస్త్రములు ధరించిన ఒక స్త్రీ దక్షిణానికి లాగుచుండెను. అతడు దుర్గంధ నరక కూపంలో పడిపోయాడు. రావణుడు పందినెక్కి, కుంభకర్ణుడు పెద్ద ఒంటెనెక్కి, ఇంద్రజిత్తు మొసలినెక్కి దక్షిణ దిశగా పోయారు. విభీషణుడు మాత్రం తెల్లని [[గొడుగు]]<nowiki/>తో, దివ్యాభరణాలతో, తెల్లని గజం అధిరోహించి, మంత్రులతో కూడి [[ఆకాశం]]లో ఉన్నాడు. లంకా నగరం ధ్వంసమై [[సముద్రం]]<nowiki/>లో కూలింది. రాక్షస స్త్రీలంతా తైలము ద్రావుచు, పిచ్చివారివలె లంకలో గంతులు వేయుచున్నారు."
రెండవ సంఘటన ఆరవ పుస్తకం యుద్ధ కాండ లో కనుగొనబడింది. రాముడు మరియు అతని సోదరుడు [[లక్ష్మణుడు]] వానర సైన్యంతో సీతను రాక్షస-రాజు బారి నుండి కాపాడటానికి వస్తారు. యుద్ధం యొక్క మొదటి రోజు, రావణ కుమారుడు ఇంద్రజిత్ నాగపాశం (పాము- ''నూస్'' ) అనే ఆయుధంతో ''సోదరులను బంధిస్తాడు'' మరియు సోదరులు స్పృహ కోల్పోతారు. రావణుడు యుద్ధభూమిని చూడటానికి త్రిజట తో సీతను పంపుతాడు. తన భర్త చనిపోయాడని అనుకుంటూ, సీత విలపిస్తుంది, కాని త్రిజట రమా లక్ష్మణ సోదరులు ఇంకా బతికే ఉన్నారని భరోసా ఇస్తుంది . త్రిజట సీతపై తన ప్రేమను వ్యక్తం చేస్తుంది మరియు బందీగా ఉన్న సీత యొక్క "నైతిక స్వభావం మరియు సున్నితమైన స్వభావం" ఆమెను ప్రేమించమని బలవంతం చేసిందని చెబుతుంది. <ref name="bulcke104ff">Bulcke pp. 104–5</ref>
ఇలా చెప్పి, తమను ఆపదనుండి కాపాడమని సీతాదేవిని వేడుకొనమని తక్కిన రాక్షస కాంతలకు త్రిజట హితవు పలికింది. భయంకరమైన ఆ కల విని రాక్షసకాంతలు భీతిల్లారు.
== త్రిజత మరియు విభీషణ ==
==యుద్ధకాండలో==
మళ్ళీ త్రిజట ప్రస్తావన [[యుద్ధకాండ]]లో వస్తుంది. [[ఇంద్రజిత్తు]] చేసిన మాయా యుద్ధంలో తక్కిన సేనతోపాటు రామలక్ష్మణులు వివశులయ్యారు. నిశ్చేతనంగా పడి ఉన్నారు. వారిని సంహరించేశానని ఇంద్రజిత్తు తన తండ్రి రావణునితో చెప్పాడు. అప్పుడు రావణుడు రాక్షస కాంతలను పిలిచి, సీతకు నిర్జీవులై పడియున్న రామలక్ష్మణులను చూపమని ఆదేశించాడు. అలాగయితే ఆస వదలుకొని సీత తనకు వశురాలౌతుందని రావణుని ఆలోచన. అలా రావణుని చేత పంపబడిన రాక్షసాంగనలకు నాయకురాలు త్రిజట.
== రావణ బంటుగా త్రిజట ==
వారందరూ సీతను [[పుష్పక విమానం]]పై తీసుకొని వెళ్ళి యుద్ధరంగంపైన ఆపారు. దే్హమంతా బాణాలు కప్పివేయగా నేలపైబడియున్న రామలక్ష్మణులను చూచి సీత విలపించసాగింది. అప్పుడు సీతను త్రిజట ఇలా ఊరడించింది-
త్రిజత సాధారణంగా సానుకూల కాంతిలో చిత్రీకరించబడినప్పటికీ, ''రామాయణం'' యొక్క ప్రారంభ [[జైన మతము|జైన]]<nowiki/>సంస్కరణలు ఆమెను విస్మరిస్తాయి లేదా రావణుడి బంటు గా ఆమెను రాక్షసిగా మారుస్తాయి. ''స్వయంభుదేవుని పౌమాక్రియు'', అలాగే[[హేమచంద్ర (జైన సన్యాసి)]]''యోగశాస్త్రం'' మరియు ''రామాయణం ప్రకారం'' హనుమంతుడు సీతను కలుసుకుని, ఆమెకు రాముడి సంకేత ఉంగరాన్ని చూపించినప్పుడు, సీత చాలా ఆనందంగా ఉందని; త్రిజట తన ప్రభువైన రావణునికి ఈ విషయాన్ని నివేదిస్తుంది. రావణుడి ఆదేశానుసారం సీతను "ప్రలోభపెట్టడం" త్రిజట పని అని హేమచంద్ర నొక్కిచెప్పాడు. ''[[ కృతివాసి రామాయణం |జైని కథనాలచే]]'' ప్రభావితమైన ''[[ కృతివాసి రామాయణం |కృతివాసి రామాయణం]]'', రావణుడిని వివాహం చేసుకోవాలని మరియు లంక రాణిగా పరిపాలించాలని త్రిజట సీతకు విజ్ఞప్తి చేస్తుంది; ఈ వృత్తాంతాములో సీత స్నేహితురాలిగా పనిచేసేది శరమ. <ref name="Bulcke110">Bulcke p. 110</ref>
వైదేహీ! నువ్వు అనవుసరంగా శోకించకు. నీ [[భర్త]] విగత జీవుడు కాలేదు. రామలక్ష్మణులు కేవలం వివశులైయున్నారనడానికి నాకు పెక్కు లక్షణాలు కనిపిస్తున్నాయి - వీరి ముఖాలలో ఇంకా కోప చిహ్నాలు కనిపిస్తున్నాయి. నీరి ముఖాలలో ఇంకా కళ తప్పలేదు. సైన్యం చెల్లా చెదురు కాకుండా వారిని శ్రద్ధగా కాపాడుకొంటున్నది. అన్నింటికంటే ముఖ్యంగా ఈ దివ్యమైన పుష్పకం భర్తృహీనను మోయదు. కనుక [[రాముడు|రామ]] [[లక్ష్మణుడు|లక్ష్మణులు]] బ్రతికే ఉన్నారని కచ్చితంగా చెప్పగలను. ఇదంతా నేను నీమీది స్నేహంతో చెబుతున్నాను. నేను ఏనాడూ అబద్ధం ఆడను. నీవు శీలవతివి గనుక నా మనసును ఆకర్షించావు - అని సీతను అనునయించింది. సీత తన [[చేతులు]] జోడించి ''నీ మాటే సత్యం కావాలి'' అంది.
==ప్రస్తావన==
ర|| విభీషణుని కూతురు. సీత రావణునిచేత పట్టువడి ఉండు [[కాలము]]<nowiki/>న ఈమె సీతకు మిగుల ఊఱటమాటలు చెప్పుచు ఉండెను. ఒకప్పుడు రావణుని నాశమునకు సూచకమైన కల ఒకటి కని రాక్షసస్త్రీలు చేయు నిర్బంధములచే మిగుల ఖిన్నురాలై ఉండిన సీతకు ఆస్వప్నవృత్తాంతము చెప్పి శీఘ్రకాలములో రాముఁడు రావణుని నశింపజేసి ఆమెను తోడుకొనిపోవును అని ఈమె సమాధాన పఱచెను.
==విశేషాలు==
గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ వివరణ ప్రకారం త్రిజటా స్వప్నము [[గాయత్రీ మంత్రము|గాయత్రీ మంత్ర]] సంయుక్తము. రామాయణంలోని 24 వేల శ్లోకాలలో 12001వ శ్లోకం త్రిజటా స్వప్నంలో ఉంది. కనుక రామాయణం అనే హారానికి ఇది నాయక మణి. "త్రిజట" అనుటలోనే [[రహస్యము]]<nowiki/>న్నది. త్రిజట ఏదో రాక్షసి కాదు. త్రిజటా శబ్దము గాయత్రీ దేవికి చెప్పబడిన వేయి నామములలో ఒక నామము ("త్రిజటా తిత్తిరీ తృష్ణా త్రివిధా తరుణాకృతిః") <ref name="shodasi"/>
==ఇవి కూడా చూడండి==
* [[షోడశి - రామాయణ రహస్యాలు]]
* [[సుందర కాండ]]
== మూలాలు ==
{{మూలాలజాబితా}}
==వనరులు==
* వాల్మీకి రామాయణం, సరళ సుందర వచనము – రచన: బ్రహ్మశ్రీ కొంపెల్ల వేంకటరామ శాస్త్రి - ప్రచురణ:రోహిణి పబ్లికేషన్స్, రాజమండ్రి (2005)
* శ్రీమద్వాల్మీకి రామాయణాంతర్గత సుందర కాండము (శ్లోకములు, తాత్పర్యములు) - అనువాదకులు: డాక్టర్ ఎమ్.కృష్ణమాచార్యులు, డా.గోలి వేంకటరామయ్య - ప్రచురణ: గీతా ప్రెస్, గోరఖ్‌పూర్ (2003)
[[వర్గం:పురాణ పాత్రలు]]
| 