భూ సమవర్తన ఉపగ్రహం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

'''భూ సమన్వయసమవర్తన ఉపగ్రహమంటే''' [[భూ సమన్వయసమవర్తన కక్ష్య]]<nowiki/>లో పరిభ్రమించే ఉపగ్రహం. దీని కక్ష్యా కాలం ఒక [[భూభ్రమణం|భూభ్రమణ]] కాలానికి సమానంగా ఉంటుంది. ప్రతి [[సైడిరియల్ రోజు|సైడీరియల్ రోజు]]<nowiki/>కు  ఒకసారి ఈ ఉపగ్రహం ఆకాశంలో ఒకే పథంలో ప్రయాణిస్తుంది. ఈ పథంలోని ప్రతి స్థానానికీ రోజుకొక్కసారి, ప్రతిరోజూ అదే సమయానికి వస్తుంది. ఇది ప్రయాణించే పథం [[అనలెమ్మా]] ఆకారంలో ('''8''' ఆకారం) ఉంటుంది. భూస్థిర ఉపగ్రహం కూడా ఒక భూ సమన్వయ సమవర్తన ఉపగ్రహమే. ఇది [[భూ స్థిర కక్ష్య]]<nowiki/>లో  పరిభ్రమిస్తూ  ఉంటుంది. దీని కక్ష్య, [[భూమధ్య రేఖ]]<nowiki/>కు సరిగ్గా ఎదురుగా పైన ఉంటుంది. టండ్రా దీర్ఘవృత్త కక్ష్య భూ సమన్వయసమవర్తన కక్ష్యకు మరో ఉదాహరణ.

భూ సమన్వయసమవర్తన ఉపగ్రహం భూమ్మీద ఏదైనా ఒక స్థానం నుండి చూస్తే,  ఆకాశంలో ఒకే ప్రాంతంలో ఉంటుంది. అంచేత భూమ్మీద ఉండే స్టేషనుకు ఎల్లప్పుడూ కనబడుతూ ఉంటుంది. భూస్థిర ఉపగ్రహం, భూమ్మీద ఏ స్థానం నుండి చూసేవారికైనా ఆకాశంలో ''ఒకే స్థానంలో స్థిరంగా'' ఉంటుంది. భూమ్మీద నుండి దాన్ని గమనించే  యాంటెన్నాలు స్థిరంగా ఒకచోటే ఉండవచ్చు, [[దిశ]] కూడా మార్చనవసరం లేదు. అలాంటి ఉపగ్రహాలను సమాచార వ్యవస్థ కోసం వాడుతారు; భూ సమన్వయసమవర్తన వ్యవస్థ అంటే భూ సమన్వయసమవర్తన ఉపగ్రహాల ద్వారా సమాచార ప్రసారం మీద ఆధారపడిన సమాచార వ్యవస్థ.

భూ సమన్వయసమవర్తన అంటే [[ఉపగ్రహం]] యొక్క కక్ష్యాకాలం కచ్చితంగా ఒక సైడిరియల్ రోజు ఉంటుంది. దాంతో దాని కక్ష్యాకాలం ఒక పూర్తి భూభ్రమణంతో సమానంగా ఉంటుంది. దీనికి తోడు భూస్థిరంగా ఉండాలంటే, అది భూమధ్యరేఖకు ఎదురుగా పైన ఉండాలి. భూస్థిర కక్ష్య సమాచార ఉపగ్రహాలకు చాలా సాధారణమైన కక్ష్య.

భూ సమన్వయసమవర్తన ఉపగ్రహపు కక్ష్య భూమధ్య రేఖతో కచ్చితంగా ఒకే వరుసలో ఉండకపోతే దాన్ని వాలు (ఇన్‌క్లైన్‌డ్) కక్ష్య అంటారు. భూమ్మీదనుండి చూసేవారికి అది ఒక స్థిర బిందువు చుట్టూ డోలనంలో  ఉన్నట్లుగా  కనిపిస్తుంది. ఈ వాలు యొక్క కోణం - భూమధ్య రేఖ్హాతలానికి, కక్ష్యకూ మధ్య ఉన్న కోణం - తగ్గే కొద్దీ ఈ డోలనాల  [[పరిమాణం]] కూడా తగ్గుతూ ఉంటుంది. ఈ కోణం సున్నాకు చేరేసరికి ఉపగ్రహం ఆకాశంలో  ఒకే స్థానంలో  స్థిరంగా ఉండిపోతుంది. దీన్ని భూస్థిర కక్ష్య అంటారు.

ప్రస్తుతం దాదాపు 600 భూ సమన్వయసమవర్తన ఉపగ్రహాలు కక్ష్యలో ఉన్నాయి. వాటిలో కొన్ని ఆపరేషనులో లేవు.<ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.zarya.info/Diaries/Launches/geo-loc.php|title=Geosynchronous Satellites - By Location|last=Christy|first=Robert|accessdate=18 October 2013}}</ref>

1928 లో హెర్మన్ పొటోస్నిక్ భూ సమన్వయసమవర్తన కక్ష్య భావనను మొదటగా కల్పించాడు. 1945 లో వైర్‌లెస్ వరల్డ్ పత్రికలో రాసిన వ్యాసం ద్వారా ఆర్థర్ సి క్లార్క్ ఈ భావనకు ప్రచారం కల్పించాడు.<ref>{{cite web|url=http://www.clarkefoundation.org/docs/ClarkeWirelessWorldArticle.pdf|title=Extra-Terrestrial Relays — Can Rocket Stations Give Worldwide Radio Coverage?|date=October 1945|accessdate=2009-03-04|publisher=Arthur C. Clark|website=|archive-url=https://web.archive.org/web/20090318000548/http://www.clarkefoundation.org/docs/ClarkeWirelessWorldArticle.pdf|archive-date=2009-03-18|url-status=dead}}</ref> ఘన స్థితి ఎలక్ట్రానిక్స్ వెలుగు చూడక ముందు నాళ్ళలో, క్లార్క్ మూడు పెద్ద మానవ సహిత అంతరిక్ష కేంద్రాలను భూమి చుట్టూ కక్ష్యలో ఏర్పాటు చెయ్యాలని భావన చేసాడు. ఆధునిక ఉపగ్రహాలను నడిపేందుకు మనుషులు అవసరం లేదు. పరిమాణం కూడా కారు కంటే కూడా చిన్నగా ఉంటాయి.

హ్యూస్ ఎయిర్‌క్రాఫ్ట్ కంపెనీలో పనిచేసే హెరాల్డ్ రోసెన్ మొదటి భూ సమన్వయసమవర్తన ఉపగ్రహం, సిన్‌కామ్‌-2 ను తయారుచేసాడు. ఆయన్ను భూ సమన్వయసమవర్తన  ఉపగ్రహ పితామహుడిగా భావిస్తారు.<ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://web.mit.edu/invent/iow/rosen.html|title=Geosynchronous Satellite|publisher=Massachusetts Institute of Technology}}</ref> దాన్ని డెల్టా రాకెట్ ద్వారా కేప్ కేనెవరల్ నుండి 1963 జూలై 26 న ప్రయోగించారు.  ఈ ఉపగ్రహం ద్వారానే ప్రపంచపు మొట్టమొదటి ఉపగ్రహ టెలిఫోను కాల్ చేసారు. ఈ కాల్‌ను అమెరికా అధ్యక్షుడు జాన్ కెనడీ నైజీరియా  ప్రధాని అబూబకర్ తఫావా బలేవాకు చేసాడు.