బోస్నియా, హెర్జెగోవినా: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

3 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0
కొన్ని "మరియు"ల నరికివేత.
పంక్తి 88:
}}
[[దస్త్రం:Map Bih entities.png|thumb|250px|right]]
'''[[బోస్నియా, మరియు హెర్జెగొవీనా]]హెర్జెగోవినా''' (ఆంగ్లం : '''Bosnia and Herzegovina''') [[ఐరోపా]] ఖండంలోని బాల్కన్ [[ద్వీపకల్పం]]<nowiki/>లో గల ఒక దేశం.
సంక్షిప్తంగా B & H; బోస్నియాన్ మరియు, సెర్బియన్: బోస్నా ఐ హెర్సగోవినా (BiH) / బోస్సా మరియు హెర్సెగోవినా (БиХ), క్రొయేషియన్: Bosna i Hercegovina (BiH) మూస: IPA-sh), కొన్నిసార్లు బోస్నియా-హెర్జెగోవినా అని పిలుస్తారు, మరియు తరచూ. అనధికారికంగా బోస్నియా అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది బాల్కన్ ద్వీపకల్పంలో ఉన్న ఆగ్నేయ ఐరోపాలో ఒక దేశం. ఇది దాదాపు ఒక [[భూపరివేష్టిత దేశం]], కానీ దీని 26 కి.మీ. ఏడ్రియాటిక్ సముద్ర తీరపు కోస్తా వలన, భూపరివేష్టిత దేశంగా పరిగణింపబడదు. <ref name="coastline">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html Field Listing - Coastline], ''[[The World Factbook]]'', 2006-08-22</ref><ref>[http://encarta.msn.com/encyclopedia_761563626/Bosnia_and_Herzegovina.html Bosnia and Herzegovina: I: Introduction] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091029080505/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761563626/Bosnia_and_Herzegovina.html |date=2009-10-29 }}, ''[[Encarta]]'', 2006</ref> బోస్నియా దేశపు దక్షిణాగ్రమున ఓచిన్న ప్రాంతం హెర్జెగొవీనా.
 
దేశరాజధాని మరియు, అతిపెద్ద నగరం సారాజెవో. ఉత్తర సరిహద్దులో [[క్రొయేషియా]] మరియు, పశ్చిమ మరియు, తూర్పుసరిహద్దులో [[సెర్బియా]], ఆగ్నేయసరిహద్దులో [[మాంటెనెగ్రో]], దక్షిణసరిహద్దులో అడ్రియాటిక్ సముద్రం (సముద్ర తీరం సుమారు 20 కిలోమీటర్లు (12 మైళ్ళు) నీయు పట్టణాన్ని చుట్టుముట్టినట్లు ఉంటుంది). భౌగోళికంగా దేశంలోని మధ్య మరియు, తూర్పు పర్వత ప్రాంతంగా ఉంటుంది. [[వాయువ్యం|వాయువ్య]] ప్రాంతంలో ఇది మధ్యస్థంగా కొండ ప్రాంతంగా ఉంది. ఈశాన్య ప్రధాన భూభాగం విశాలమైన లోతట్టు ప్రాంతం మరియు, వేసవికాల ఖండాంతర శీతోష్ణస్థితిని కలిగి ఉంటుంది. వేసవికాలాలు మరియుచల్లగాను,శీతాకాలాల్లో చల్లనిమంచుకురుస్తూనూ మరియు మంచుకురిసే శీతాకాలాలు ఉంటాయిఉంటుంది. దేశంలోని దక్షిణ భాగంలో మధ్యధరా వాతావరణం మరియు, సాదా స్థలాకృతి ఉంది.
 
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా అనేది నియోలిథిక్ యుగంలో శాశ్వత మానవ స్థిరనివాసాన్ని కలిగి ఉన్న ప్రాంతం. ఈప్రాంతంలో ఆసమయంలో ఆతరువాత అనేక ఇల్లెరియన్ మరియు సెల్టిక్ నాగరికతలకు చెందిన ప్రజలు నివసించారు. సాంస్కృతికంగా, రాజకీయంగా మరియు సాంఘికంగా దేశానికి గొప్ప చరిత్ర ఉంది. 6 వ శతాబ్దం నుండి 9 వ శతాబ్దం వరకు ఈప్రాంతంలో మొదటిసారి స్లావిక్ ప్రజలు స్థిరపడ్డారు. 12 వ శతాబ్దంలో బోస్నియా బనాట్ స్థాపించబడింది. 14 వ శతాబ్దంలో బోస్నియా రాజ్యంగా రూపొందించబడి ఆ తరువాత ఇది ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యంతో విలీనం చేయబడింది. ఓట్టమన్ పాలన 15 వ శతాబ్దం మధ్యకాలం నుండి 19 వ శతాబ్దం చివరి వరకు కొనసాగింది. ఒట్టోమన్లు ​​ఈ ప్రాంతానికి ఇస్లాంను తీసుకువచ్చారు. ముస్లిములు దేశంలోని సాంస్కృతిక మరియు, సాంఘిక దృక్పథాన్ని చాలా వరకు మార్చారు. తరువాత ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ రాచరికంలో విలీనం చేయబడింది. ఇది మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం వరకు కొనసాగింది. అంతర్యుద్ధ కాలంలో బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా యుగోస్లేవియా రాజ్యంలో భాగంగా మరియుభాగంగాను, రెండో ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత కొత్తగా పూర్తి రిపబ్లిక్ గానూ హోదా ఇవ్వబడిందిపొందింది. యుగోస్లేవియా సామ్యవాద ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఏర్పడింది. యుగోస్లేవియా రద్దు తరువాత రిపబ్లిక్ 1992 లో స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది. ఇది బోస్నియా [[యుద్ధం]] తరువాత 1995 చివరి వరకు కొనసాగింది. ప్రస్తుతం దేశంలో ఉన్నత అక్షరాస్యత ఆయుఃప్రమాణ అభివృద్ధి కోసం కృషిచేస్తుంది. ఈ ప్రాంతం చాలా తరచుగా సందర్శించే దేశాల్లో ఒకటిగా ఉంది.
<ref>{{cite web|url=http://www.lonelyplanet.com/bosnia-and-hercegovina |title=Lonely Planet's Bosnia and Herzegovina Tourism Profile |publisher=Lonely Planet |accessdate=2016-02-12}}</ref> 1995 మరియు- 2020 మధ్య కాలంలో ప్రపంచంలోని మూడవ అత్యధిక పర్యాటక వృద్ధి శాతం సాధిస్తుందని అంచనా వేయబడింది. <ref name="Newfound">[http://features.us.reuters.com/destinations/news/L20239376.html Bosnia's newfound tourism] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20071224155630/http://features.us.reuters.com/destinations/news/L20239376.html |date=24 December 2007 }}, [[Reuters]].</ref> బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా సహజ పర్యావరణం మరియు, సాంస్కృతిక వారసత్వానికి ఆరు చారిత్రాత్మకచారిత్రిక నాగరికతలు, వంటకాలు, శీతాకాల క్రీడలు, ప్రత్యేకమైన సంగీతం, వాస్తుశిల్పం మరియు, ఉత్సవాలు ఈప్రాంత వారసత్వంగా ప్రసిద్ధి చెందాయి,. వాటిలో కొన్ని దక్షిణ ఐరోపాలో అతిపెద్దఅతిపెద్దవి మరియుగాను, అత్యంత ప్రముఖమైనవిగాప్రముఖమైనవిగానూ భావించబడుతున్నాయిభావిస్తున్నారు. <ref>{{cite web|url=http://www.sff.ba/content.php/en/festival?set_culture=en |title=About the Sarajevo Film Festival |publisher=Sarajevo Film Festival Official Website |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104133828/http://www.sff.ba/content.php/en/festival?set_culture=en |archivedate=4 November 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.insidefilm.com/europe.html |title=Inside Film's Guide to Film Festivals in |publisher=Inside Film |accessdate=2016-02-12}}</ref> రాజ్యాంగంలో పేర్కొన్న విధంగా దేశం మూడు ప్రధాన జాతి సమూహాలకు అధికారికంగా రాజ్యాంగ ప్రజలకు కేంద్రంగా ఉంది. ఆ జాతులే బోస్సియక్స్, సెర్బియాస్ మరియు, క్రోయాట్స్. ఈ మూడు జాతి సమూహాలలో బోస్సియక్స్ అతి పెద్ద సమూహంగా ఉన్నారు. బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాకు చెందిన ఒక స్థానిక జాతి ఆంగ్లంలో బోస్నియన్‌గా గుర్తించబడుతుంది. హెర్జెగోవినియన్ మరియు, బోస్సేన్ అనేవి జాతి వివక్షత కంటే కాకుండా ప్రాంతీయంగా నిర్వహించబడుతున్నాయి. హెర్జెగోవినా ప్రాంతం సరిగ్గా నిర్వచించిన సరిహద్దులు లేవు. అంతేకాకుండా 19 వ శతాబ్దం చివరలో ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ ఆక్రమణ వరకు దేశం కేవలం "బోస్నియా" అని పిలువబడింది.<ref>{{cite web|url=https://www.utoronto.ca/tsq/03/vinko.shtml |title=The Language Situation in Post-Dayton Bosnia and Herzegovina |publisher=Toronto Slavic Quarterly |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120703180910/http://www.utoronto.ca/tsq/03/vinko.shtml |archivedate=3 July 2012}}</ref>
 
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో ద్విసభలు కలిగిన శాసనసభ ఉంది. ప్రధానమైన ఒక్కొక జాతి సమూహానికి ముగ్గురు సభ్యులను ఎన్నికచేసి ప్రెసిడెన్సీ రూపొందించబడుతుంది. అయినప్పటికీ కేంద్ర ప్రభుత్వం అధికారం పరిమితంగా ఉంటుంది. ఎందుకంటే దేశంలో అధికారం అధికంగా వికేంద్రీకరించబడింది. రెండు స్వయం ప్రతిపత్తి కలిగిన రాజకీయ సంస్థలను కలిగి ఉంది. బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా సమాఖ్య మరియు, రిపబ్లిక్ సిప్రెస్కా, మూడవ ప్రాంతం, బ్రిస్కో జిల్లా, స్థానిక ప్రభుత్వంతో పాలించబడుతుంది. బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా సమాఖ్య చాలా క్లిష్టమైనది మరియు. ఇందులో 10 భూభాగాలు ఉన్నాయి. ఈ దేశం [[ఐరోపా సమాఖ్య]]<nowiki/>కు సభ్యత్వం కోసం అభ్యర్థించింది.టాలిన్లో జరిగిన సమావేశంలో సభ్యత్వ కార్యాచరణ ప్రణాళిక తరువాత 2010 ఏప్రిల్ నుండి ఉత్తర అట్లాంటిక్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ సభ్యదేశంగా ఉంది.<ref>{{cite web|title=Membership Action Plan (MAP) |url=http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_37356.htm |website=www.nato.int |publisher=NATO |accessdate=6 April 2015 |quote=In April 2010, NATO Foreign Ministers at their meeting in Tallinn, reviewed progress in Bosnia and Herzegovina’s reform efforts and invited the country to join the Membership Action Plan. |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150418174843/http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_37356.htm |archivedate=18 April 2015 |df=dmy}}</ref> అంతేకాకుండా 2002 ఏప్రిల్ నుండి యూరోప్ కౌన్సిల్ సభ్యదేశంగా మరియుసభ్యదేశంగాను, మధ్యధరా యూనియన్ వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగాసభ్యదేశంగానూ (2008 జూలైలో) స్థాపించబడిందిచేరింది.
 
==పేరువెనుక చరిత్ర==
బోస్నియా గురించి మొట్టమొదటి సంరక్షించబడిన చారిత్రక ఆధారాలలో 10 వ శతాబ్దం మధ్యలో (948 మరియు 952 మధ్య) "చిన్న భూమి" (గ్రీకులో) లో వివరించిన బైజాంటైన్ చక్రవర్తి ఏడవ కాన్స్టాన్టైన్‌చే వ్రాయబడిన ఒక రాజకీయ-భౌగోళిక పుస్తకంలో "బోసోనా" (వివోస్). <ref name="Moravcsik-153">{{cite book |edition=Moravcsik, Gyula|author=Constantine VII ''Porphyrogenitus'' |authorlink=Constantine VII|year=1993|publisher=Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies|title=[[De Administrando Imperio]]|location=Washington D.C.|pages=153–155}}</ref> బోస్నియా నడిబొడ్డున ప్రవహిస్తున్న బోస్నా నది ద్వారా ఈప్రాంతానికి ఈ పేరు వచ్చిందని విశ్వసిస్తున్నారు.భాషాశాస్త్రవేత్త అంటోన్ మేయర్ అభిప్రాయం ఆధారంగా బోస్నా అనే పేరు ఇల్లియన్యన్ "బాస్-ఎ-యాస్" నుండి తీసుకోబడింది), ఇది ప్రోటో-ఇండో-యురోపియన్ రూట్ "బోస్" లేదా "బోగ్" - "నడపబడే నీరు" నుండి పుట్టింది. ఇంగ్లీష్ మధ్యయుగవాద విలియం మిల్లెర్ అభిప్రామ్యం ఆధారంగా బోస్నియాలోని స్లావిక్ నివాసులు "లాటిన్ హోదాను స్వీకరించారు. తరువాత వారు తమ జాతిని బాసంటే బోస్నా మరియు తాన్ బోస్సియక్స్ " అని చెప్పుకున్నారు. <ref>{{cite book|author= [[William Miller (historian)|William Miller]]|title=Essays on the Latin Orient|volume=|page=464|location= Cambridge|url=https://books.google.com/books?id=0wpEBgAAQBAJ&pg=PA464|year=1921}}</ref>హెర్జెగోవినా ("హెర్జోగ్ అంటే భూమి అని అర్ధం") జర్మన్ పదం "డ్యూక్" నుండి {{sfn|Malcolm|2002}} బోస్నియన్ మాగ్నట్ స్టీఫెన్ వుకిచిక్ కోసికా (బిరుదు) "హమ్ అండ్ హౌజ్ ఆఫ్ హంజ్ అండ్ ది కోస్ట్" (1448) నుండి ఉద్భవించింది. {{sfn|Fine|1994|p=578}}
గతంలో హమ్ జహమ్ల్జ్ ఉన్న ప్రజలు 14 వ శతాబ్దం మొదటి అర్ధభాగంలో బోస్నేట్ చేత జయించబడ్డారు. 1830 లో స్వల్ప-కాలిక హెర్జెగోవినా ఐలెట్ ఏర్పడే వరకు ఈ ప్రాంతం ఒట్టోమన్స్ హెర్జెగోవినా (హెర్సెక్) సంజక్ ఆఫ్ హెర్జ్గోవినా (హర్స్క్) గా వ్యవహరించబడింది. ఇది 1850 లలో పునరుద్ధరించబడిన తరువాత ఈ సంస్థ సాధారణంగా బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా అయింది.1992 లో స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించబడింది. దేశం అధికారిక పేరు బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా రిపబ్లిక్గా ఉండేది. కానీ 1995 డేటన్ ఒప్పందం తరువాత మరియు, కొత్త రాజ్యాంగం ఇది అధికారికంగా బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాకు మార్చబడింది.
==భౌగోళికం ==
బోస్నియా ఉత్తర మరియు, పశ్చిమసరిహద్దులో [[క్రొయేషియా]] (932 km లేదా 579 మైళ్ళు), తూర్పుసరిహద్దులో [[సెర్బియా]] (302 కి.మీ. లేదా 188 mi) మరియు, ఆగ్నేయ ప్రాంతానికి [[మాంటెనెగ్రో]] (225 కి.మీ లేదా 140 మై) నైరుతీ సరిహద్దులో ఉంది. ఇది నీమ్ నగరం చుట్టూ 20 కిలోమీటర్ల (12 మైళ్ళు) పొడవైన తీరప్రాంతాన్ని కలిగి ఉంది.<ref name="coastline">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html Field Listing&nbsp;– Coastline], ''[[The World Factbook]]'', 22 August 2006</ref><ref>{{cite encyclopedia |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761563626/Bosnia_and_Herzegovina.html |title=Bosnia and Herzegovina: I: Introduction |work=[[Encarta]] |year=2006 |accessdate=12 February 2009 |deadurl=yes |archiveurl=https://www.webcitation.org/5kwQDsIKK?url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761563626/Bosnia_and_Herzegovina.html |archivedate=31 October 2009 |df=dmy }}</ref> ఇది 42 ° నుండి 46 ° ఉత్తర అక్షాంశం మరియు, 15 ° నుండి 20 ° తూర్పురేఖాంశంలో ఉంది.
{{multiple image|caption_align=center
|align = left
పంక్తి 113:
}}
 
దేశం పేరు బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా అనే రెండు ప్రాంతాల నుండి వచ్చింది. ఇది స్పష్టంగా నిర్వచించబడిన సరిహద్దుతో వేరు చేయబడింది. బోస్నియా ఉత్తర ప్రాంతాలను ఆక్రమించి మొత్తం దేశంలో సుమారు నాలుగు వంతుల ఆధిపత్యాన్ని కలిగి ఉంది. హెర్జెగోవినా దేశంలోని మిగిలిన దక్షిణ భాగాలను ఆక్రమించింది.
 
దేశంలో ఎక్కువగా పర్వత ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. వీటిలో కేంద్ర దినరిక్ ఆల్ప్స్ ఉన్నాయి. ఈశాన్య భాగాలు పన్నోనియన్ మైదానానికి చేరుకున్నాయి. దక్షిణాన అడ్రియాటిక్ సరిహద్దులో ఉంది. సాధారణంగా ఆగ్నేయ-వాయువ్య దిశలో దినారిక్ ఆల్ప్స్ ఉన్నాయి. దక్షిణాన అధిక ఎత్తును కలిగి ఉంటుంది. మోంటెనెగ్రిన్ సరిహద్దప్రాంతంలో ఉన్న 2,386 మీటర్లు (7,828.1 అడుగులు) మాగ్లిక్ శిఖరం దేశం అత్యధిక స్థానంగా గుర్తించబడుతుంది. ప్రధాన పర్వతాలలో కొజారా, గ్రెమేక్, వ్లాసిక్, చెర్ర్స్నిక, ప్రెంజ్, రోమానియా, జాహినినజాహినినా, బ్జేలేస్నికా మరియు, ట్రెస్కావికా లు ఉన్నాయి.
 
మొత్తంమీద బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో దాదాపు 50% వరకు అటవీప్రాంతం ఉంది. చాలా అటవీ ప్రాంతాలు బోస్నియా మధ్య తూర్పు మరియు, పశ్చిమ భాగాలలో ఉన్నాయి. హెర్జెగోవినాలో మధ్యధరా వాతావరణం ఉంటుంది. ఇది ప్రధానమైన కార్స్ట్ టోపోగ్రఫీ కలిగి ఉంది. నార్త బోస్నియా (పోసావినా) సావా నది వెంట చాలా సారవంతమైన వ్యవసాయ భూమిని కలిగి ఉంది. సంబంధిత ప్రాంతం భారీగా సాగుచేయబడుతుంది. ఈ వ్యవసాయ భూమి పొరుగు క్రొయేషియా మరియు, సెర్బియా ప్రాంతాలలో పన్నోనియన్ మైదానంలో భాగంగా ఉంది. ఈ దేశం కేవలం 20 కిలోమీటర్ల (12 మైళ్ళు) తీరాన్ని కలిగి ఉంది.హెర్జెగోవినా-నరేట్వా ఖండంలోని నీయు పట్టణం<ref name="coastline"/><ref name="Neum coastline">[http://www.britannica.com/place/Bosnia-and-Herzegovina Bosnia-and-Herzegovina Neum britannica.com], ''britannica.com'', 9 September 2015</ref>
క్రొయేషియన్ ద్వీపకల్పాలతో ఈ నగరం చుట్టుముట్టబడి ఉన్నప్పటికీ అంతర్జాతీయ చట్టం ప్రకారం బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా బాహ్య సముద్రానికి వెళ్ళే హక్కును కలిగి ఉంది.
 
సారాజెవో దేశానికి రాజధాని, <ref name="Constitution">{{cite web|url=http://www.ccbh.ba/public/down/USTAV_BOSNE_I_HERCEGOVINE_engl.pdf|title=Constitution of Bosnia and Herzegovina|accessdate=6 March 2015}}</ref> మరియు అతిపెద్ద నగరం. {{sfn|CIA}}[17] ఇతర ప్రధాన నగరాలు వాయువ్య ప్రాంతంలో బోసన్స్కా క్రాజానా, బిజెల్జినా మరియు, తుస్లా, బోనియ మరియు, మోస్టర్ల మధ్య భాగంలో ఈశాన్యంలో జెనికా, మరియు దోబోజ్ హెర్జ్గోవినాలోని అతిపెద్ద నగరాలుగా పిలువబడేవి.బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో ఏడు అతిపెద్ద నదులు ఉన్నాయి: <ref name=fao>{{cite web |title=Watershed Management in Mountain Regions in Bosnia and Herzegovina |url=ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/009/a0269e/A0269E05.pdf |publisher=FAO |page=113 |author=Izet Čengić, Azra Čabaravdić |accessdate=16 June 2011 |website= |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20171014093452/ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/009/a0269e/A0269E05.pdf |archive-date=14 అక్టోబర్ 2017 |url-status=dead }}</ref>
 
* సావా దేశంలోని అతి పెద్ద నదీనది. మరియు క్రొయేషియాతోనది, దానిఉత్తరాన ఉత్తరక్రొయేషియాతో సహజ సరిహద్దునుసరిహద్దుగా ఏర్పరుస్తుందిఉంది. ఇది దేశం భూభాగంలోదేశంలోని 76% వ్యవసాజలాలనుభూభాగానికి వ్యవసాయ జలాలను అందించి నల్లసముద్రంలో సంగమిస్తుంది.<ref name=fao/> బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా డానుబే నదిని రక్షించే అంతర్జాతీయ కమిషన్ (ఐ.సి.పి.డి.ఆర్)లో సభ్యదేశంగా ఉంది.
* సావా నదికి యునా, సనా మరియు, వర్బాస్ ఉపనదులు ఉన్నాయి. అవి బోసాన్స్కా క్రాజిన వాయువ్య ప్రాంతంలో ఉన్నాయి.
బోస్నా నది దాని పేరును దేశానికి ఇచ్చింది. ఇది దేశంలో అతి పొడవైన నదిగా గుర్తించబడుతుంది. ఇది ఉత్తర బోస్టయా సారాజెవో సమీపంలోని సావాలో లన్మించింది.
* డ్రినా బోస్నియా తూర్పు భాగంలో ప్రవహిస్తుంది. చాలా భాగం ఇది సెర్బియాతో సహజ సరిహద్దును ఏర్పరుస్తుంది.
* నెరెత్వా హెర్జోగోవినా ప్రధాన నది మరియు, దక్షిణాన ప్రవహిస్తున్న ఏకైక ప్రధాన నది ఇది అడ్రియాటిక్ సముద్రంలో సంగమిస్తుంది.
 
ఫైటోగ్యోగ్రాఫికల్ బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా బోరేల్ కింగ్డంకు చెందినది మరియు. మధ్యధరా ప్రాంతం అగ్రియారియల్ ప్రావిన్స్ అలైరియెయన్ ప్రావిన్స్, మరియు అద్రియాటిక్అడ్రియాటిక్ ప్రావింస్‌లనుప్రావిన్స్‌లను పంచుకుంది. నేచర్ వరల్డ్ వైడ్ ఫండ్ ప్రకారం బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా భూభాగాలను మూడు పర్యావరణ ప్రాంతాలుగా విభజించవచ్చు: పన్నోనియన్ మిశ్రమ అడవులు, దినారిక్ పర్వతాలు మిశ్రమ అడవులు మరియు, ఇల్ల్రియన్ ఆకురాల్చు అడవులు.
 
[[File:Neum, Adriatic Sea, Bosnia and Herzegovina.jpg|thumb|center|800px|View towards [[Neum]], Bosnia and Herzegovina's {{convert|20|km|0|abbr=on}} of coastline access to the [[Adriatic Sea]], summer 2010]]
పంక్తి 135:
==ఆర్ధికం ==
[[File:Tree map export 2009 Bosnia and Herzegovina.jpeg|thumb|Graphical depiction of Bosnia and Herzegovina's product exports in 28 color-coded categories]]
బోస్నియా యుద్ధం కారణంగా దెబ్బతిన్న దేశంగా పునర్నిర్మాణం సమస్య ఎదుర్కొంటుంది. తన పూర్వ మిశ్రమ ఆర్థిక వ్యవస్థ నుండి పరివర్తన లిబరల్ మార్కెట్ సంస్కరణలు పరిచయం చేసింది. మునుపటి శకం బలమైన పరిశ్రమ వారసత్వంగా ఉంది; మాజీ రిపబ్లిక్ ప్రెసిడెంట్ డజ్మల్ బిజేడిక్ మరియు, ఎస్.ఎఫ్.ఆర్.వై అధ్యక్షుడు చేత " జోసిప్ బ్రోజ్ టిటో " రిపబ్లిక్లో లోహ పరిశ్రమలు ప్రోత్సహించబడ్డాయి. దీని ఫలితంగా [[యుగోస్లేవియా]] పెద్ద ప్లాంట్ల అభివృద్ధికి దారితీసింది; ఎస్ఆర్ బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా 1970 ల మరియు- 1980 లలో చాలా బలమైన పారిశ్రామిక ఎగుమతి ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉన్నాయి. మిలియన్ల సంఖ్యలో యు.ఎస్. డాలర్ల విలువైన ఎగుమతులు ఉన్నాయి.
 
బోస్నియా చరిత్రలో అధికభాగం ప్రైవేటు యాజమాన్యంలోని పొలాలలో వ్యవసాయం నిర్వహించబడింది; రిపబ్లిక్ నుండి సంప్రదాయబద్ధంగా తాజా ఆహారాలు ఎగుమతి చేయబడింది.<ref>{{cite web |url=http://www.scc.rutgers.edu/serbian_digest/225/t225-4.htm |title=A Divided Bosnia, January 29, 1996 |first=Aleksandar |last=Ciric |accessdate=12 February 2016}}</ref>
 
1990 లలో జరిగిన యుద్ధం, బోస్నియా ఆర్థిక వ్యవస్థలో నాటకీయ మార్పుకు దారితీసింది.<ref>Daclon, Corrado Maria (1997). Bosnia. Maggioli. Italy</ref> జి.డి.పి. 60% పతనం అయింది. భౌతిక మౌలిక సదుపాయాల నాశనం ఆర్థిక వ్యవస్థను ధ్వంసం చేసింది.<ref>{{cite web |url=http://www.ilo.org/public/english/employment/skills/training/publ/pub12.htm |title=Post-conflict Bosnia and Herzegovina&nbsp;– Martha Walsh&nbsp;– Employment Sector |publisher=ILO |accessdate=5 May 2009}}</ref> అత్యధిక ఉత్పత్తి సామర్థ్యం లేని, బోస్నియా ఆర్థిక వ్యవస్థ ఇప్పటికీ గణనీయమైన సమస్యలను ఎదుర్కొంటోంది. గణాంకాలు జి.డి.పి మరియు, తలసరి ఆదాయం 2003 నుండి 2004 వరకు 10% పెరిగాయని సూచిస్తున్నాయి.బోస్నియా తగ్గిపోతున్న జాతీయ రుణ ప్రతికూల పోకడలు మరియు, అధిక నిరుద్యోగం (38.7%), మరియు ఒక పెద్ద వాణిజ్య లోటు ఆందోళనకు కారణం.
 
జాతీయ కరెన్సీ (యూరో-పెగ్గేడ్) కన్వర్టబుల్ మార్క్ (కె.ఎం), కరెన్సీ బోర్డు నియంత్రణలో ఉంది. వార్షిక ద్రవ్యోల్బణం 2004 లో 1.9% వద్ద ఇతర ప్రపంచ దేశాలకంటే అతి తక్కువగా ఉంది. <ref>{{cite book|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|title=[[The World Factbook|World Factbook]]}}</ref> అంతర్జాతీయ రుణం 5.1 బిలియన్ డాలర్లు (2014 డిసెంబరు 31 నాటికి). బోస్నియా సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ బిహెచ్ మరియు, బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా స్టాటిస్టికల్ ఆఫీస్ ఆధారంగా 2004 లో రియల్ జి.డి.పి. పెరుగుదల రేటు 5%గా ఉంది.
 
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా గత సంవత్సరాలలో సానుకూల పురోగతిని ప్రదర్శించాయి. 193 దేశాలలో అత్యల్ప ఆదాయం సమానత్వ కలిగిన దేశాల ర్యాంకింగ్స్‌లో బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా 15 వ స్థానాల్లో నిలిచింది.<ref>{{cite web |url=http://hdr.undp.org/hdr2006/pdfs/report/HDR06-complete.pdf#page=335 |title=Table 15: Inequality in income or expenditure |accessdate=9 January 2007 |publisher=UN |year=2006 |format=PDF |work=Human Development Report 2006|page=335 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061206223646/http://hdr.undp.org/hdr2006/pdfs/report/HDR06-complete.pdf#page=335 |archivedate=6 December 2006}}</ref>
 
యూరోస్టాట్ సమాచారం ప్రకారం బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా పి.పి.ఎస్. జి.శి.పి. 2010 లో యు.యూ సగటులో 29% ఉంది.<ref>{{cite web |url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tec00114 |title=GDP per capita in PPS |publisher=Eurostat |accessdate=1 October 2011}}</ref>
 
 
పంక్తి 195:
* 11% ఇతర
 
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా వాణిజ్య మరియు, ఆర్థిక పర్యావరణంలో ఆర్థిక, రాజకీయ, మరియు, మార్కెట్ విశ్లేషణలను ఉపయోగించి వార్షిక నివేదికను అందించే సరాజెవో, బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలు కమర్షియల్ గైడ్‌ను తయారు చేస్తాయి. ఇది ఎంబసీ సారాజెవో వెబ్సైట్‌లో చూడవచ్చు.[https://web.archive.org/web/20121018193841/http://sarajevo.usembassy.gov/country-commercial-guide.html Embassy Sarajevo’s website].2017 లో ఎగుమతులు గత సంవత్సరంతో పోలిస్తే 15.96% పెరిగాయి. మొత్తం € 5.65 బిలియన్.<ref>https://radiokameleon.ba/2018/01/02/bih-povecala-izvoz-2017-godini-evo-koje-drzave-najvise-uvoze-nase-proizvode/</ref>2017 లో నిరుద్యోగ రేటు 20.5% ఉంది. కాని వియన్నా ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ ఇంటర్నేషనల్ ఎకనామిక్ స్టడీస్ రాబోయే కొద్ది సంవత్సరాలుగా తగ్గుతున్న నిరుద్యోగ రేటు అంచనా వేసింది. 2018 లో నిరుద్యోగం 19.4% ఉండాలని మరియు, ఇది 2019 నాటికి 18.8% పడిపోతుందని 2020 లో నిరుద్యోగ రేటు 18.3% తగ్గుతుందని అంచనా వేయబడింది.<ref>http://www.biznisinfo.ba/nezaposlenost-prvi-put-ide-ispod-20-posto/</ref>
 
===రవాణా ===
[[File:Bh air fleet.jpg|thumbnail|220px|right|Apron overview of Sarajevo International Airport]]
[[File:TrainTrip-Sarajevo-Mostar.jpg|thumb|220px|right|Train trip from [[Sarajevo]] to [[Mostar]] via [[Neretva River]] scenery]]
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో ప్రధాన అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం సరాజెవో ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్పోర్ట్ (IATA: SJJ, ICAO: LQSA), బస్మిర్ ఎయిర్పోర్ట్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది నగరంలో రైల్వే స్టేషన్ నైరుతి దిశలో 3.3 ఎన్.ఎం. (6.1 కి.మీ; 3.8 మై) ఉంది.
<ref name="AIP">{{cite web|url=http://www.ead.eurocontrol.int/publicuser/protect/pu/main.jsp|title=EAD Basic – Error Page|work=eurocontrol.int|accessdate=12 February 2016}}</ref>
సారాజెవో నగరంలో బుర్మిర్ శివార్లలో ఉంది.
 
1992 లో మాజీ యుగోస్లేవియా నుండి స్వాతంత్ర్యం తరువాత బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో రైల్వే కార్యకలాపాలు దేశ సరిహద్దులలో యుగోస్లేవ్ రైల్వే వారసత్వం కొనసాగించారు.
 
===సమాచార రంగం ===
పంక్తి 225:
}}
 
వరల్డ్ టూరిజం ఆర్గనైజేషన్ అంచనాల ప్రకారం, బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా 1995 మరియు- 2020 మధ్య ప్రపంచంలోని అత్యధిక పర్యాటక వృద్ధి రేటును కలిగి ఉన్న దేశాలలో బోస్నియా 3 వ స్థానంలో ఉంది.<ref name="Newfound"/>
 
2012 లో 7,47,827 మంది పర్యాటకులు బోస్నియా-హెర్జెగోవినాను సందర్శించారు.గత సంవత్సరం కంటే ఇది 9% అధికం. 16,45,521 రాత్రిపూట హోటల్‌లో బసచేసిన సమయాలను కలిగి ఉంది. అంతకుముందు సంవత్సరం 9.4% పెరిగింది.వీరిలో 58.6% పర్యాటకులు విదేశీ దేశాల నుండి వచ్చారు.<ref>{{cite web |url=http://www.bhas.ba/saopstenja/2013/TUR_2012M12_001_01-bos.pdf |title=Statistika Turizma |trans-title=Tourism Statistics |publisher=Agency for statistics of Bosnia and Herzegovina|orig-year=2012 |accessdate=4 July 2015 |type=pdf}}</ref>
 
2006 లో ప్రపంచంలోని దేశరాజధాని సరజెవో నగరం " లోన్లీ ప్లానెట్ " వర్గీకరణలో ప్రపంచ అత్యుత్తమ నగరాల్లో ఒకటిగా స్థానం పొందింది. <ref name=Constitution/> 1984 వింటర్ ఒలింపిక్ క్రీడలలో సారాజెవోని, (43 గా), డబ్రోవ్నిక్కు (59), లిబ్యులాజానాలో (84), బ్లేడ్ (90) బెల్గ్రేడ్ (113) మరియు, జాగ్రెబ్ (135).<ref>{{cite web |url=http://www.bosniatravel.net/news/2006/lonely-planet-on-sarajevo.html |publisher=Bosnia Travel |title=Lonely Planet: Sarajevo {{sic|43|th|nolink=yes}} Best City in the World |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070223094909/http://www.bosniatravel.net/news/2006/lonely-planet-on-sarajevo.html |archivedate=23 February 2007}}</ref> సారాజెవోలో పర్యాటక రంగం ప్రధానంగా చారిత్రక, మత మరియు, సాంస్కృతిక అంశాలపై దృష్టి పెట్టింది. 2010 లో లోన్లీ ప్లానెట్ "బెస్ట్ ఇన్ ట్రావెల్" ఆ సంవత్సరం సందర్శించడానికి మొదటి పది నగరాలలో ఇది ఒకటిగా ప్రతిపాదించబడింది.<ref>{{cite web|url=http://www.lonelyplanet.com/press-centre/press-release.cfm?press_release_id=444 |title=Press Centre & Lonely Planet Reveals Its Best Destinations, Journeys & Experiences for 2010 |publisher=Lonely Planet |date=2 November 2009 |accessdate=4 January 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101106185953/http://www.lonelyplanet.com/press-centre/press-release.cfm?press_release_id=444 |archivedate=6 November 2010 |deadurl=no |df=dmy}}</ref> సారాజెవో కూడా ప్రయాణ బ్లాగును ఫాక్స్నామాడ్ "ఉత్తమ నగరాన్ని సందర్శించండి" పోటీని 2012 లో గెలుచుకుంది. మొత్తం ప్రపంచవ్యాప్తంగా వంద కంటే ఎక్కువ ఇతర నగరాలను ఓడించింది.<ref>{{cite web |url=http://foxnomad.com/2012/03/27/the-best-city-to-visit-travel-tournament-2012-championship/ |title=The Best City To Visit Travel Tournament 2012: Championship |first=Anil |last=Polat |publisher=Foxnomad |date=27 March 2012 |accessdate=30 March 2012}}</ref>
మెదుగొర్జె ప్రపంచంలోని క్రైస్తవులకు అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన యాత్రా స్థలాలలో ఒకటిగా మారింది. ఐరోపా‌లోని అతి ముఖ్యమైన మత ప్రదేశాలలో 3 వ స్థానంలో ఉంది. ఈ నగరాన్ని మారింది ప్రతి సంవత్సరం 1 మిలియన్లకు పైగా ప్రజలు సందర్శిస్తారు.<ref>[http://www.romereports.com/palio/Visionaries-of-Medjugorje-may-appear-before-the-Vatican-english-2441.html RomeReports: Visionaries of Medjugorje may appear before the Vatican] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130505053250/http://www.romereports.com/palio/Visionaries-of-Medjugorje-may-appear-before-the-Vatican-english-2441.html|date=5 May 2013}}; retrieved 26 February 2011.</ref> 1981 లో ప్రఖ్యాత దండయాత్రలను ప్రారంభించినప్పటి నుంచి 30 లక్షల మంది యాత్రికులు మెదుగొర్జెను సందర్శించారని అంచనా వేయబడింది.<ref name=reuters>[https://www.reuters.com/article/idUSTRE62G3OR20100317 Vatican Probes Claims of Apparitions at Medugorje], Reuters.com; retrieved 17 March 2010.</ref>
 
బోస్నియా కూడా ప్రజాదరణ పొందిన స్కీయింగ్ మరియు, పర్యావరణ గమ్యస్థానంగా మారింది. బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా ఆల్ప్స్ దక్షిణ ప్రాంతంలో చివరిగా కనుగొనబడిన ప్రకృతి ప్రదేశాలలో ఒకటిగా ఉంది. అడవి మరియు, ఇప్పటివరకు స్పృజించని ప్రకృతి వైవిధ్యభరితమైన సాహసకృత్యాలు మరియు ప్రకృతి ప్రేమికులను ఆకర్షిస్తున్నాయి. నేషనల్ జియోగ్రాఫిక్ మ్యాగజైన్ బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలను 2012 లో ఉత్తమ పర్వత బైకింగ్ అడ్వెంచర్ గమ్యంగా పేర్కొంది.<ref name="test">[http://adventure.nationalgeographic.com/adventure/trips/best-adventure-destinations-2012/#/bike-bosnia-herzegovina_45406_600x450.jpg],</ref> సెంట్రల్ బోస్నియన్ Dinaric ఆల్ప్స్ హైకర్స్ మరియు, పర్వతారోహకులు ఇష్టపడతారు. మధ్యధరా మరియు, అల్పైన్ వాతావరణం కలిగి. వైట్‌వాటర్ రాఫ్టింగ్ కొంతవరకు జాతీయ కాలక్షేపంగా ఉంది. ఐరోపాలో తారా రివర్ కాన్యన్లో ఉన్న లోతైన నదీ కెన్యాన్తో సహా మూడు నదులు ఉన్నాయి.<ref name="Newfound"/>
 
 
ఇటీవలే హఫ్ఫింగ్టన్ పోస్ట్ బోస్నియా మరియు హెర్జెగోవినా అనే పేరుతో "9 వ గ్రేటెస్ట్ అడ్వెంచర్ ఇన్ ది వరల్డ్ ఫర్ 2013" అనే పేరుతో దేశం "ఐరోపాలో పరిశుభ్రమైన నీరు మరియు గాలి, గొప్ప ఇప్పటి వరకు స్పృజించబడని అడవులు మరియు అత్యంత అధికమైన వన్యప్రాణులు కలిగిన ప్రాంతంగా పేర్కొన్నది. మూడు నదులు ట్రిప్, దీనిని బాల్కన్లు అందించే పర్యాటక ఆకర్షణలలో ఉత్తమమైనదిగా భావించబడుతుంది.<ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.com/richard-bangs/13-greatest-adventures-for-2013-photos_b_2446637.html#slide=1965175|title=13 Greatest Adventures For 2013 |first=Richard|last=Bangs|publisher=The Huffington Post|date=10 January 2013|accessdate=11 January 2013}}</ref>
 
ఇటీవలే హఫ్ఫింగ్టన్ పోస్ట్ బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా అనే పేరుతో "9 వ గ్రేటెస్ట్ అడ్వెంచర్ ఇన్ ది వరల్డ్ ఫర్ 2013" అనే పేరుతో దేశం "ఐరోపాలో పరిశుభ్రమైన నీరు మరియు, గాలి, గొప్ప ఇప్పటి వరకు స్పృజించబడని అడవులుగొప్ప మరియుఅడవులు, అత్యంత అధికమైన వన్యప్రాణులు కలిగిన ప్రాంతంగా పేర్కొన్నది. మూడు నదులు ట్రిప్, దీనిని బాల్కన్లు అందించే పర్యాటక ఆకర్షణలలో ఉత్తమమైనదిగా భావించబడుతుంది.<ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.com/richard-bangs/13-greatest-adventures-for-2013-photos_b_2446637.html#slide=1965175|title=13 Greatest Adventures For 2013 |first=Richard|last=Bangs|publisher=The Huffington Post|date=10 January 2013|accessdate=11 January 2013}}</ref>
 
 
 
2017 లో 13,07,319 పర్యాటకులు బోస్నియా-హెర్జెగోవినాను సందర్శించారు. ఇది 13.7% పెరుగుదల మరియు, 26,77,125 రాత్రిపూట హోటల్ పర్యటనలు గత సంవత్సరం నుండి 12.3% పెరుగుదల. అంతేకాకుండా 71.5% పర్యాటకులను విదేశీ దేశాల నుంచి వచ్చారు.
<ref>http://ba.n1info.com/a241980/Vijesti/Vijesti/U-BiH-u-2017.-godini-ostvareno-2-6-miliona-nocenja.html</ref>
 
====పర్యాటక ఆకర్షణలు ====
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా పర్యాటక ఆకర్షణలలో కొన్ని:
 
* సారాజెవో, "ఒలింపిక్ సిటీ" లేదా "యూరోపియన్ జెరూసలేం"; బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా యొక్క శాస్త్రీయ, సాంస్కృతిక, పర్యాటక మరియు, వాణిజ్య కేంద్రం
* సారాజెవోలో వ్రత్నిక్ పాత పట్టణం మరియు, బిజేలా తబిజా కోట
* మెదుగొర్జె అవర్ లేడీ ఆఫ్ పుణ్యక్షేత్ర; వార్షిక యూత్ ఫెస్టివల్ మరియన్ కవిత్వం మరియు, కాథలిక్ తీర్ధయాత్ర గమ్యస్థానం.
* మోస్టర్, "నరేటవా నగరం" లేదా "సన్షైన్ నగరం"; స్టారీ అత్యంత మరియు పాత పట్టణం మోస్టర్ యునెస్కొ వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్స్ స్థానానం.
* విసెగ్గ్రాడ్, మెహ్మెద్ పాస్సా సోకోలోవిక్ వంతెన యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం స్థానం
Line 263 ⟶ 264:
 
* మౌంట్ బ్జేలాస్నికా మరియు జాహరినా 1984 లో ఎక్స్.ఐ.వి. ఒలంపిక్ వింటర్ గేమ్స్ సమయంలో ఉపయోగించే సైట్లు
 
అడ్రియాటిక్ సముద్రానికి ప్రత్యక్షంగా ప్రాప్తి చేయబడిన బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో ఉన్న తీరప్రాంత నగరమైన నీమ్
దోబోజ్ మరియు దాని 13 వ శతాబ్దపు కోట
* స్టెలాక్, బెలోవిన పొరుగు మరియు రేడిమల్జ సమాధులను కలిగి ఉంది
Line 270 ⟶ 272:
* టెస్సాజ్, బోస్నియాలోని పురాతన నగరాలలో ఒకటి
* బిజెల్జినా, దాని వ్యవసాయ మరియు జాతి గ్రామం స్టానిసిక్ ప్రసిద్ధి చెందింది
* లుకావ్క్: బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో అతిపెద్ద కృత్రిమ సరస్సు అయిన మొడ్రాక్ సరస్సును కలిగి ఉన్న లుకావ్క్
* ట్రావినిక్, ఇవో ఆండ్రిక్ జన్మస్థలం మరియు బోస్నియా ఐలెట్ రాజధాని నగరం
 
Line 279 ⟶ 281:
 
==గణాంకాలు ==
1991 జనాభా లెక్కల ప్రకారం బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో 43,77,000 జనాభా ఉంది. అయితే 1996 యు.ఎన్.హెచ్.సి.ఆర్ అనధికారిక జనాభా గణన ఆధారంగా జసంఖ్య 3,920,000 కు పడిపోయిందనా అంచనా వేయబడింది. {{citation needed|date=April 2012}} 1990 లలో యుగోస్లేవ్ యుద్ధాల సమయంలో సంభవించిన భారీ వలసలు దేశంలో జనాభా మార్పులను సృష్టించాయి. 1991 - 2013 మధ్య రాజకీయ విభేదాల కారణంగా జనాభా గణన నిర్వహించలేకపోయారు. ఒక జనాభా గణనను 2011 ప్రణాళిక వేయబడింది.<ref>{{cite news|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/census-in-bosnia-still-uncertain|title=Hopes Fade For Census in Bosnia in 2011|first=Zdravko|last=Ljubas|work=Balkan Insight|date=3 February 2011|accessdate=1 July 2016}}</ref> మరియు తరువాత 2012 <ref>{{cite web|first=Senka|last=Kurt |url=http://www.balkaninsight.com/en/article/bosnia-edges-closer-to-census |title=Bosnia Edges Closer To Population Census |work=Balkan Insight |date=1 August 2011 |accessdate=26 March 2013}}</ref> కొరకు ప్రణాళిక వేసినప్పటికీ జనాభా గణన అక్టోబరు 2013 వరకు ఆలస్యం అయింది. 2013 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 1.16 మిలియన్ కుటుంబాలలో 37,91,622 మంది ప్రజలను గుర్తించారు. 1991 జనాభా లెక్కల కంటే 5,85,411 మంది తక్కువ మంది.<ref>abc, [http://www.abc.net.au/news/2013-11-06/census-shows-dramatic-decline-in-bosnian-population-since-1990s/5072072 Census shows dramatic decline in Bosnian population since 1990s]</ref>
 
===సంప్రదాయ సమూహాలు ===
[[File:BiH population density map 2013 by municipalities.png|thumb|Population density in Bosnia and Herzegovina by municipalities, early data from the 2013 census]]
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో మూడు సంప్రదాయ "రాజ్యాంగ ప్రజల" స్థావరాలు ఉన్నాయి. వీరు బోస్నిక్కులు, సెర్బులు క్రోయాట్స్, ఇంకా యూదులు మరియు రోమానులు సహా అనేక చిన్న సమూహాలు ఉన్నాయి.<ref>{{cite news|url=https://www.hrw.org/report/2012/04/04/second-class-citizens/discrimination-against-roma-jews-and-other-national|title=Second Class Citizens: Discrimination against Roma, Jews, and Other National Minorities in Bosnia and Herzegovina|publisher=Human Rights Watch|date=4 April 2012|accessdate=1 July 2016}}</ref> బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా గణాంకాల ఏజెన్సీ ప్రచురించిన 2013 జనాభా లెక్కల ప్రకారం జనాభాలో బోస్నియన్లు 50.11%, సెర్బులు 30.78%, క్రోయాట్లు 15.43%, ఇతరులు 2.73% ఉన్నారు. మిగిలిన ప్రజలు తమ జాతి లేదా మతం వివరాలు తెలియజేయ లేదు.<ref name=Popis2013>{{cite web|title=Census of population, households and dwellings in Bosnia and Herzegovina, 2013: Final results|url=http://www.popis2013.ba/popis2013/doc/Popis2013prvoIzdanje.pdf|publisher=Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina|date=June 2016|accessdate=1 July 2016}}</ref> జనాభా గణన ఫలితాలు వెల్లడికి " రిపబ్లిక్ సిప్రస్క స్టాటిస్టికల్ " కార్యాలయం బోస్నియా సెర్బియా రాజకీయ నాయకుల మద్య వివాదాలు తలెత్తాయి.<ref>{{cite news|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/new-demographic-picture-of-bosnia-finally-revealed-06-30-2016|title=Census Reveals Bosnia's Changed Demography|first=Rodolfo|last=Toe|work=Balkan Insight|date=30 June 2016|accessdate=1 July 2016}}</ref> జనాభా గణనపై ఈ వివాదం శాశ్వత బోస్నియన్ నివాసితులను చేర్చడానికి సంబంధించింది. దీదిని రిపబ్లిక్ సిస్టాస్కా అధికారులు వ్యతిరేకించారు.<ref>{{cite news|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/bosnia-to-release-long-awaited-census-results-on-thursday-06-29-2016|title=Bosnia to Publish Census Without Serb Agreement|first=Rodolfo|last=Toe|work=Balkan Insight|date=30 June 2016|accessdate=1 July 2016}}</ref> యురేపియన్ యూనియన్ గణాంకాల కార్యాలయం " యోరోస్టాట్ " 2016 లో సెంసస్ మెథడాలజీ అంతర్జాతీయ ప్రతిపాదనలను అనుసరించి " బోస్నియన్ స్టాట్స్టికల్ ఏజెంసీ " ఉపయోగించి జనాభా గణలను నిర్వహించాలని నిర్ధారించింది.<ref>{{cite web|title=Bosnia-Herzegovina has lost a fifth of its pre-war population|year=2016|url=https://www.theguardian.com/world/2016/jul/01/bosnia-herzegovina-has-lost-a-fifth-of-its-pre-war-population-census-shows|work=The Guardian}}</ref>
 
===మతం ===
Line 297 ⟶ 299:
}}
 
2013 జనాభా లెక్కల ప్రకారం బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలలో ఇస్లాం మెజారిటీ విశ్వాసం ఆధిక్యత కలిగి ఉంది. వీరు మొత్తం జనాభాలో 51% మంది ఉన్నారు. జనాభాలో 46% క్రిస్టియన్లు ఉన్నారు. వీరిలో సెర్బియా ఆర్థోడాక్స్ చర్చి సమాజం అతిపెద్ద సమూహంగా ఉంది. జనాభాలో 31% మంది (సెర్బులుగా గుర్తింపు పొందినవారు), రోమన్ కాథలిక్ చర్చ్ 15% (వీరిలో ఎక్కువమంది క్రోయేషియన్లుగా గుర్తించబడతారు) ఉన్నారు. మిగిలిన సమూహాలలో 1.1%కు సమాధానం ఇవ్వలేదు. అతి చిన్న సమూహాలలో అథిజం 0.3%, నాస్తికత్వం 0.8%, ఇతర 1.15% ఉన్నాయి.<ref name=Popis2013/><ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bk.html|title=CIA – The World Factbook – Bosnia and Herzegovina}}</ref>ఒక 2012 సర్వే ప్రకారం బోస్నియాలోని ముస్లింలలో 54% మంది అహేతురహిత ముస్లింలు, 38% సున్నిమత్వాన్ని అనుసరిస్తున్నారు.<ref>{{cite web|url=http://www.pewforum.org/files/2012/08/the-worlds-muslims-full-report.pdf|title=The World's Muslims: Unity and Diversity|publisher=Pew Research Center|date=2012|page=30|accessdate=7 April 2016}}</ref>
 
===భాషలు ===
Line 303 ⟶ 305:
మైఖేల్ కెల్లీ మరియు కేథరీన్ బేకర్ ఈ విధంగా వాదించారు: "నేటి బోస్నియన్ ప్రభుత్వం లోని మూడు అధికారిక భాషలు పరస్పర అవగాహన వ్యావహారిక వాదంపై జాతీయ గుర్తింపును సూచిస్తాయి."<ref>{{cite book|title=Interpreting the Peace: Peace Operations, Conflict and Language in Bosnia-Herzegovina|first1=Michael|last1=Kelly|first2=Catherine|last2=Baker|location=Basingstoke|publisher=Palgrave Macmillan|year=2013|page=10|isbn=1137029838}}</ref>
 
ప్రాంతీయ లేదా మైనారిటీ భాషల 1992 యూరోపియన్ చార్టర్ ప్రకారం బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా అల్బేనియన్, మోంటెనెగ్రిన్, చెక్, ఇటాలియన్, హంగేరియన్, మాసిడోనియన్, జర్మన్, పోలిష్, రోమానీ, రోమేనియన్, రిసిన్, స్లోవాక్, స్లోవేనే, టర్కిష్, ఉక్రేనియన్ (యిది మరియు లాడినో) గుర్తించిందని తెలియజేస్తుంది.<ref name="charter-ratifications">{{cite web|title=Reservations and Declarations for Treaty No.148 – European Charter for Regional or Minority Languages|url=http://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/148/declarations?p_auth=63PpH3zN|website=Council of Europe|publisher=Council of Europe|accessdate=25 April 2017}}</ref> బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో ఉన్న జర్మనీ అల్పసంఖ్యాక ప్రజలు ఎక్కువగా ఉన్న డొనాస్చ్వాబెన్ ప్రాంతంలో (డానుబే స్వాబియన్) అవశేషాలు ఉన్నాయి. బాల్కన్ ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం నుండి వచ్చిన తరువాత హబ్బర్గ్ రాచరికం ఆ ప్రాంతంలో స్థిరపడింది. రెండు ప్రపంచ యుద్ధాల తరువాత బహిష్కరణలు మరియు (బలవంతంగా) సమ్మేళనం కారణంగా బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలోని జాతి జర్మన్లు ​​తీవ్రంగా క్షీణించారు.<ref>{{cite web|url=http://agdm.fuen.org/mitglied-102/bosnia-and-herzegovina/ |title=Deutsche Minderheit in Bosnien-Herzegowina – German minority in Bosnia and Herzegovina |author=Arbeitsgemeinschaft Deutscher Minderheiten |work=fuen.org |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150925092959/http://agdm.fuen.org/mitglied-102/bosnia-and-herzegovina/ |archivedate=25 September 2015}}</ref>2013 జనాభా గణనలో జనాభాలో 52.86% మంది మాతృభాష బోస్నియాని, 30.76% సెర్బియా, 14.6% క్రొయేషియన్ మరియు 1.57% మరొక భాషని సూచించగా 0.21% సమాధానాన్ని ఇవ్వలేదు.<ref name=Popis2013/>
 
===నగరాలు ===
Line 318 ⟶ 320:
 
[[File:Radio and Television of Bosnia and Herzegovina (BHRT) building, Sarajevo.jpg|upright=1.15|thumb|left|The [[Radio and Television of Bosnia and Herzegovina]] headquarter in [[Sarajevo]].]]
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో కొన్ని టెలివిజన్, మ్యాగజైన్స్, వార్తాపత్రికలు ప్రభుత్వ-యాజమాన్యంలో నడుస్తున్నాయి. కొన్నింటికి వాణిజ్యసంస్థల ఆధ్వర్యంలో కొన్ని ప్రకటనలు, సబ్‌స్క్రిప్షన్ ఇతర విక్రయాల ఆదాయంతో నిధులు సమకూరుస్తున్నాయి. బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా రాజ్యాంగం వాక్ స్వాతంత్రానికి హామీ ఇస్తుంది.
 
యుద్ధానంతర మార్పు యుద్ధానంతర వారసత్వం ఒక సంక్లిష్ట దేశీయ రాజకీయ నిర్మాణం బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా మీడియా వ్యవస్థలో పరివర్తన సంభవించింది. యుద్ధానంతర కాలం ప్రారంభంలో (1995-2005) అంతర్జాతీయ సంస్థలు, సహకార సంస్థలచే నిర్వహించబడుతూ మీడియా అభివృద్ధి చెందింది. మాధ్యమ కార్యాలయాల పునర్నిర్మాణం, వైవిధ్యం, ప్రజాస్వామ్యవిధానాలతో వృత్తిపరంగా అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి.<ref>Hozić, 2008; Thompson & De Luce, 2002; Kurspahić, 2003; Jusić, 2006</ref><ref name=EJC>Tarik Jusić, "[http://ejc.net/media_landscapes/bosnia-and-herzegovina Bosnia and Herzegovina] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304053605/http://ejc.net/media_landscapes/bosnia-and-herzegovina |date=2016-03-04 }}", EJC Media Landscapes</ref>
 
యుద్ధానంతర పరిణామాలలో ఒక స్వతంత్ర సమాచార నియంత్రణ సంస్థ ఏర్పాటు చేయబడింది. ప్రెస్ కోడు స్వీకరణ, ప్రెస్ కౌన్సిల్ స్థాపన, ఇన్ఫర్మేషన్ లాకు యాక్సెస్ ఫ్రీడమ్ ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి. గతంలో ప్రభుత్వ-యాజమాన్య బ్రాడ్కాస్టర్ నుండి పబ్లిక్ సర్వీస్ బ్రాడ్ కాస్టింగ్ సిస్టం ఏర్పాటు చేయబడింది. అయినప్పటికీ అంతర్జాతీయంగా నేపథ్యం సానుకూల పరిణామాలు దేశీయ ఉన్నత వర్గాల ప్రజలు తరచుగా అడ్డుకున్నారు. వృత్తిపరంగా మాధ్యమం, పాత్రికేయుల వ్యవస్థ నెమ్మదిగా మాత్రమే కొనసాగింది. ఉన్నత స్థాయి ప్రముఖుల జోక్యం మీడియా, రాజకీయ వ్యవస్థలకు నిర్వహణకు అడ్డుకట్టగా నిలిచింది.<ref name=EJC/>
 
===సాహిత్యం===
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో ఇవో ఆండ్రిక్ (నోబెల్ బహుమతి విజేత ), కరోట్ అంతున్ బ్రాంకో స్మిక్క్, అలెక్సా స్టిటిక్, జోవన్ దుసిక్ మరియు మాక్ డిజ్దార్ వంటి కవులు, జ్లత్కో టాప్చిక్, మీసా సెలిమోవిక్, సెమ్జేడిన్ మెహ్మెడినోవిక్, మిల్జెంకో జెర్గోవిక్, ఇసాక్ సామోక్విలిజా , సాఫ్వేట్ బాసాగిక్, అబ్దుల్లా సిద్రన్, పీటర్ కోసిక్, అలెక్సాండర్ హెమాన్, మరియు నేడ్జాద్ ఇబ్రిషిమోవిక్ వంటి రచయితలు ఉన్నారు. 1919 లో సారాజెవోలో నేషనల్ థియేటరు స్థాపించబడింది. ఇందులో దర్శకుడు [[నాటక రచయిత]] బ్రానిస్లావ్ న్యుసిక్ మొదటి ప్రదర్శన నిర్వహించాడు. నోవి ప్లామన్ లేదా సారాజెవ్‌స్కే సవ్‌స్కే వంటి మ్యాగజైన్లు సాంస్కృతిక, సాహిత్య అంశాలతో ప్రచురణలు కొనసాగించాయి.
 
===కళలు===
[[File:Bosniangraves bosniska gravar februari 2007 stecak stecci5.jpg|upright=1.05|thumb|Stećci from Radimlja, near [[Stolac]] (13th century)]]
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా కళ క్రమంగా అభివృద్ధి చెందింది. కళలు కోటోరోనిక్ కోర్టులో చిత్రాలు, స్కెచ్సీ అనే మధ్యయుగ సమాధి నుండి క్రమంగా ప్రదర్శితమౌతూ వచ్చాయి. అయినప్పటికీ ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ల రాకతో బోస్నియాలో పెయింటింగ్ పునరుద్ధరణ నిజంగా వృద్ధి చెందింది. 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఐరోపా అకాడెమీల మొదటిసారిగా విద్యావంతులైన కళాకారులు వెలువడ్డారు. వారిలో గాబ్రిజెల్ జుకిక్, పీటర్ సైన్, రోమన్ పెట్రోవిక్ మరియు లాజర్ డ్రెల్జాకా ప్రఖ్యాతి వహించారు.
 
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత మెర్సాడ్ బెర్బెర్, సఫీత్ జే వంటి కళాకారులు ప్రజాదరణ పొందారు.
Line 336 ⟶ 338:
 
===సంగీతం===
అసలైన బోస్నియాన్ మరియు హెర్జెగోవినియన్ పాటలలో గంగా, రెరా ప్రాధాన్యత కలిగి ఉన్నాయి. కలో వంటి జానపద నృత్యాలలో భాగంగా ఉండే స్లావిక్ సంప్రదాయసంగీతం తరువాత ఒట్టోమన్ యుగంలో సెవాల్డికినాకు సంప్రదాయ స్లావిక్ సంగీతం ప్రజాదరణ పొందింది. ఇక్కడ డినో జోనిచ్, గోరన్ బ్రెగోవిక్, డొవరిన్ పోపోవిచ్, కెమల్ మోంటెనో, జెడ్రవ్కో గోలిక్, ఎల్వివి లాకోవిక్, ఎడో మాజక, హరి మాతా హరి, డినో మెర్లిన్ వంటి ప్రముఖ సంగీతకారులు పాప్, రాక్ సంగీతం సాంప్రదాయం కొనసాగింది. డ్రోడ్ నోకోవిక్, అల్ 'డినో, హరిస్ డనినోవిక్, కోర్నిలిజ కోవక్ వంటి సంగీతదర్శకులు తమ ప్రతిభను నిరూపించుకున్నారు. మాజీ యుగోస్లేవియాలో బిజెలో డగ్మే, క్రెవనా జబుక, డివెల్జే జగోడ్, ఇండెక్స్, ప్లేవి ఆర్కెస్టార్, జాబ్రాన్జినో పెస్సేజే, అంబాసాడొరి, డుబియోజా కాలేక్టివ్ వంటి అనేక పాప్ మరియు రాక్ బాండ్లు ప్రజాదరణ పొందాయి. గాయకుడు మరీజా (స్సెటిక్ తండ్రి ప్రపంచ ప్రసిద్ధ జాజ్ సంగీతకారుడు) బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా ప్రస్తుత జాతీయ గీతం సృష్టికర్తగా ఖ్యాతి గడించాడు. విద్యావేత్త మరియు బోస్నియన్ జాజ్ రాయబారి సినాన్ అల్మనోవిచ్, స్వరకర్త సాసా లోసిక్, పియానిస్ట్ సాసా టోపెరిక్ వంటి ప్రముఖులకు బోస్నియా స్వస్థలంగా ఉంది. హెర్జెగోవినాలో, బోస్నిక్స్ గ్రామాలలో సెర్బులు, క్రోయాట్లు పురాతన గుస్లే పాత్రను పోషిస్తున్నారు. నాటకీయ స్వరంలో సాధారణంగా పురాణ కవితలు చెప్పడానికి గుస్లేను ఉపయోగిస్తారు.
 
బహుశా విలక్షణమైన, గుర్తించదగిన "బోస్నియన్" సంగీతం సెవాల్డింకా భావోద్వేగ మెలంచోలిక్ జానపద గీతంగా గుర్తించబడుతుంది. ఇందులో తరచుగా ప్రేమ, నష్టాలు, ప్రియమైన వ్యక్తి ఆరాధన, మనోవేదన, మరణం భావోద్వేగమైన విషయాలను వివరిస్తుంది. సెవాల్డింకాస్ సాంప్రదాయకంగా ఒక సాజ్‌తో (ఒక టర్కిష్ స్ట్రింగ్ ఉపకరణం)తో ప్రదర్శించబడుతుంది. తర్వాత దీనిని అకార్డియన్ భర్తీ చేసింది. అయితే కొంతమంది పరిశుద్ధవాదులు ఈ మార్పిడిని అంగీకరించరు. గాయకుడు వాయిద్య బృందంతో పాటు డ్రమ్ములు, నిటారుగా ఉన్న బాస్, గిటార్లు, క్లారినెట్లు , వయోలిన్లతో కలిసి ఈ కళాప్రక్రియ ప్రదర్శించబడుతూ ఉంటుంది.
Line 353 ⟶ 355:
[[File:Mostar - Bosnia and Herzegovina - Waitress.jpg|thumbnail|right|A waitress in the Old City of [[Mostar]] wearing traditional dress.]]
 
బోస్నియా వంటకాలలో మసాలాదినుసులు మితమైన పరిమాణంలో ఉపయోగిస్తారు. వంటలు అధికంగా నీటితో వండబడి తేలికగా ఉంటాయి. వంటలలో ఉపయోగించే సాసులు పూర్తిగా సహజమైన విధానంలో తయారుచేయబడుతున్నాయి. ఆహారతయారీలో కూరగాయల సహజ రసాల కంటే సాసులు అధికంగా ఉపయోగించబడుతుంటాయి. ఆహారాల తయారీలో టమోటాలు, బంగాళాదుంపలు, ఉల్లిపాయలు, వెల్లుల్లి, మిరియాలు, దోసకాయలు, క్యారట్లు, క్యాబేజీ, పుట్టగొడుగులు, పాలకూర, గుమ్మడికాయ, ఎండిన బీన్స్, తాజా బీన్స్, జుక్చిని, పాలు, మిరపకాయలు, పావ్లకా అనే క్రీమును అధికంగా వాడు తుంటారు. బోస్నియన్ వంటకాలు పశ్చిమ, తూర్పు ప్రభావాల సమతుల్యత కలిగివున్నాయి. దాదాపు 500 సంవత్సరాలఒట్టోమన్ పరిపాలన ఫలితంగా బోస్నియన్ ఆహారం టర్కీ, గ్రీకు, ఇతర ఒట్టోమన్ పూర్వ మధ్యధరా వంటకాలతో దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉంది. బోస్నియా వంటకాలలో సంవత్సరాల ఆస్ట్రియా పాలన కారణంగా మధ్య ఐరోపా దేశాల ప్రభావాలు కూడా ఉన్నాయి. మాంసం వంటలలో ప్రధానంగా గొడ్డు మాంసం, గొర్రె మాంసం ప్రాధాన్యత వహిస్తూ ఉన్నాయి. కొన్ని స్థానిక వంటకాలలో సెవాపి, బ్యూరెక్, డోల్మా, సర్మ, పిలావ్, గౌలాష్, అజ్వర్, తూర్పు తీపి పదార్ధాలు ప్రత్యేకత కలిగి ఉన్నాయి. సెవాపి మాంసంతో కాల్చిన ఒక వంటకం. ఇది కబాబు వంటకంలా ఉండే ఆహారం. ఇది మాజీ యుగోస్లేవియాలో ప్రజాదరణ పొందింది. బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో, <ref>{{cite web|title=Bosnia and Herzegovina|date=2009|publisher=Encyclopædia Britannica|accessdate=27 July 2009|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/700826/Bosnia-and-Herzegovina}}</ref> సెర్బియాలో ఒక జాతీయ వంటకంగా పరిగణించబడింది.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=aoVUAAAAMAAJ&q=cevapcici|title=The new Encyclopædia Britannica: A-ak&nbsp;– Bayes, Volume 1}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=pssZAQAAIAAJ&q=cevapcici|title=Countries and Their Cultures: Saint Kitts and Nevis to Zimbabwe|page=68}}</ref><ref>{{cite web|publisher=TravelSerbia.Info&nbsp;– Your travel guide for Serbia|accessdate=9 August 2010|url=http://www.travelserbia.info/serbian-cuisine.php|title=Serbian cuisine}}</ref> స్థానిక వైన్లు హెర్జెగోవినా నుండి వచ్చాయి. ఇక్కడ వాతావరణం ద్రాక్ష పంటకు అనుకూలంగా ఉంటుంది. హెర్జెగోవినియన్ లూజా (ఇటాలియన్ ద్రాక్షతో పోలిస్తే తీపి తక్కువగా ఉంటుంది) బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. ఉత్తరప్రాంతంలో ప్లం (రాకిజ), ఆపిల్ (జబుకివాకా)తో మద్యం పానీయాలు ఉత్పత్తి చేయబడతాయి. దక్షిణప్రాంతంలో డిస్టిల్డ్ పరిశ్రమలు బ్రాందీని విస్తారంగా ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయి. సరఫరా చేయడానికి మాజీ-యుగోస్లేవ్ ఆల్కహాల్ ఫ్యాక్టరీలన్నింటినీ ఉపయోగించారు (చాలా మద్య పానీయాల తయారీకి బ్రాందీ మూలంగా ఉంటుంది).
 
===వినోదం===
బాస్నియన్ ప్రజల అభిమాన కాలక్షేపంగానూ సంస్కృతిలో భాగంగానూ ఉంది. తలసరి కాఫీ వినియోగంలో బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా ప్రపంచంలో 9 వ స్థానంలో ఉంది. బోస్నియన్ కాఫీ హౌసెసులలో డ్జెజ్వాలో రాహత్ లోకుం అందించబడుతుంది. సరజావో మరియు ఇతర నగరాలలో షుగర్ క్యూబులతో కాఫీ అందించబడుతుంది.<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/business-43742686|title=Coffee: Who grows, drinks and pays the most?|last=Jones|first=Lora|date=2018-04-13|work=BBC News|access-date=2018-05-13|language=en-GB}}</ref>
 
==క్రీడలు ==
[[File:20150331 2219 AUT BIH 2704.jpg|thumb|left|upright=0.9|[[Edin Džeko]], playing for the Bosnian national football team in the year 2015]]
[[File:Asim Ferhatović Hase Stadium.jpg|thumb|The [[Asim Ferhatović Hase Stadium]] in Sarajevo hosted the opening ceremony to the [[1984 Winter Olympics]] ]]
1992లో బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా యుగోస్లేవియాలో ఒక దేశంగా అథ్లెట్లను తయారు చేసింది. బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా సారాజెవోలో 1984 ఫిబ్రవరి 7 నుండి 19 ఫిబ్రవరి వరకు 14 వ వింటర్ ఒలంపిక్స్ (అత్యంత ముఖ్యమైన అంతర్జాతీయ క్రీడా కార్యక్రమం) నిర్వహించబడ్డాయి. బోరాక్ హ్యాండ్ బాల్ క్లబ్బు ఏడు యుగోస్లావ్ హ్యాండ్‌బాల్ చాంపియన్ షిప్పులు గెలుచుకుంది. 1976 లో యూరోపియన్ ఛాంపియన్షిప్ కప్పు, 1991 లో అంతర్జాతీయ హ్యాండ్బాల్ ఫెడరేషన్ కప్పును గెలుచుకుంది.
 
2011 లో అమేల్ మెకిక్ బోస్వో జుడో యూరోపియన్ చాంపియన్ అయ్యాడు. ట్రాక్ అండ్ ఫీల్డ్ అథ్లెట్ అమేల్ తుకా 2015 ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్పులో 800 మీటర్లలో కాంస్య పతకాన్ని గెలుచుకున్నాడు. 2013 యూరోపియన్ ఇండోర్ చాంపియన్ షిప్పులో హామ్జా ఆలీక్ షాటులో వెండి పతకాన్ని గెలుచుకున్నాడు.
 
1979 లో సారాజెవోకు చెందిన బోస్నా బాస్కెట్బాల్ క్లబ్బు యూరోపియన్ ఛాంపియన్ షిప్ సాధించింది. 1963 - 1990 వరకు యుగోస్లావ్ జాతీయ బాస్కెట్బాల్ జట్టు ప్రతి ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్పులో పతకాలు గెలుచుకుంది. వీరిలో ఎఫ్.ఐ.బి.ఎ. హాల్ ఆఫ్ ఫేమర్స్ డజ్జెన్ డాలిప్యాక్, మిర్జా డెలిబిషిక్ వంటి బోస్నియన్ ఆటగాళ్ళు ఉన్నారు. బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలు మిర్జా టెలోటోవిక్, నిహాద్ డుడోవిక్, జుసుఫ్ నూర్కిక్ వంటి ఆటగాళ్లతో తరచూ బాస్కెట్‌బాల్ యూరోపియన్ ఛాంపియన్షిప్పు కొరకు అర్హత సాధించారు. 2015 లో యురోపియన్ యూత్ సమ్మర్ ఒలంపిక్ ఫెస్టివల్, 2015 ఎఫ్.ఐ.బి.ఎ. యూరోప్ అండర్ -16 ఛాంపియన్షిప్పు రెండింటినీ గెలుచుకున్న బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా జాతీయ యు- 16 జట్టు రెండు బంగారు పతకాలను గెలుచుకుంది.
 
1989 లో మహిళల యూరోపియన్ క్లబ్ ఛాంపియన్షిప్పును జెడింస్ట్వొ (తుజ్లా) గెలుచుకుంది. రజిజా ముజానోవిక్ (మూడు సార్లు ఉత్తమ మహిళా యూరోపియన్ బాస్కెట్ బాల్ క్రీడాకారిణి), మారా లకిక్ నేతృత్వంలో 1990 లో రోంచెట్టి కప్ ఫైనల్.
Line 371 ⟶ 373:
బోస్నియా చెస్ జట్టు 7 మార్లు యుగోస్లేవియా చాంపియన్ సాధించింది. అదనంగా క్లబు ఎస్.కె. బోస్నా 4 మార్లు యూరోపియన్ చెస్ క్లబు కప్పులను గెలుచుకుంది. చెస్ గ్రాండ్ మాస్టర్ బోర్కి ప్రిడోజవిక్ కూడా రెండు యూరోపియన్ ఛాంపియన్ షిప్పులను గెలుచుకున్నాడు. మాస్కోలో 1994 లో (మాస్కోలో) చెస్ ఒలింపియాడులో రన్నరప్ స్థానం పొందడం బోస్నియన్ చదరంగం చరిత్రలో అత్యంత ఆకర్షణీయ విజయంగా భావించబడుతుంది. గ్రాండ్‌ మాస్టర్స్ ప్రిడ్రాగ్ నికోలిక్, ఇవాన్ సోకోలోవ్, బోజన్ కురాజికాలకు బోస్నియా స్వస్థలంగా ఉంది.
 
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా తరఫున మిడిల్ - వెయిట్ బాక్సర్ మారిజిన్ బెనెస్ పలు యుగోస్లేవ్ చాంపియన్షిప్పులు, యూరోపియన్ ఛాంపియన్ షిప్పులు, యుగస్లేవియా ఛాంపియన్షిప్లను గెలుచుకున్నాడు.<ref name=nezavisne>{{cite web|url=http://www.nezavisne.com/revija/tekst3-050612.php|title=Ring zamijenio nalivperom|publisher=Nezavisne novine|date=12 June 2005|language=Bosnian, Croatian, Serbian |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071001210122/http://www.nezavisne.com/revija/tekst3-050612.php |archivedate=1 October 2007}}</ref> 1978 లో అతను బహామాస్ నుండి ఎలిషా ఓబేడుకు వ్యతిరేకంగా ప్రపంచ టైటిల్ గెలుచుకున్నాడు.
 
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినాలో అసోసియేషన్ ఫుట్ బాల్ క్రీడ అత్యంత ప్రజాదరణ పొందింది. ఇది 1903 నుండి ఆరంభమైనప్పటికీ మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత దీని ప్రజాదరణ గణనీయంగా పెరిగింది. బోస్నియన్ క్లబ్బులు ఎఫ్.కె.సారాజెవో, జెల్జెనికార్, యుగోస్లేవ్ ఛాంపియన్షిప్పును గెలుచుకున్నాయి. కలిగి ఉంది, వీటిలో యుగోస్లేవ్ జాతీయ ఫుట్ బాల్ జట్టులో సపెట్ సుసిక్, జ్లత్కో వూజోవిచ్ , మెహ్మెద్ బాజ్డరేవిచ్, డవెర్ జోజిక్, ఫరూక్ హాడ్జిబిగ్గిక్, ప్రెడ్రాగ్ పాసిక్, బ్లేజ్ స్లిస్కోవిక్, వాహిద్ హాలిల్హోడ్జిక్, డుస్సన్ బాజెవిక్, ఐవికా ఒసిమ్, జోసిప్ కతాలిన్స్కి, టమిస్లావ్ కాల్జ్, వేలిమిర్ సోమ్బోలాక్, అనేక మంది ఇతరుల వంటి వివిధ జాతులకు చెందిన బోస్నియన్ క్రీడాకారులు ఉన్నారు. 2014 FIFA ప్రపంచ కప్పు మొదటి ప్రధాన టోర్నమెంట్లో బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా జాతీయ ఫుట్బాల్ జట్టు క్రీడాకారులు ఆడారు. జట్టులో క్రీడాకారులలో వివిధ దేశాలకు చెందిన ప్రముఖ క్రీడాకారులు ఉన్నారు. ఇప్పటి వరకు కెప్టెన్లు ఎమిర్ స్పాహిక్, జ్వజేజాన్ మినిమోవిక్, ఎడైన్ డిజెకో, ఓగ్జెన్ వరంజెస్, సీడ్ కొలాస్సినక్, టోని చిజిక్ వంటి మిడెలెమ్ పిజనిక్, సెనాడ్ లిలిక్ వంటి మిడ్ ఫీల్డర్లు, స్ట్రైకర్ వేదాద్ ఇబిసెవిక్ ఉన్నారు.
 
మాజీ బాస్నియన్ ఫుట్ బాల్ ఆటగాళ్ళు హసన్ సాలిహమిడిక్ ఎల్విల్ బాల్కి తరువాత యు.ఇ.ఎఫ్.ఎ. ఛాంపియన్స్ లీగు ట్రోఫీని గెలుచుకున్నాడు. అతను జర్మన్ క్లబ్బు " FC బేయర్న్ మ్యూనిచ్ " తరఫున 234 మార్లు పాల్గొని 31 గోల్సు చేశాడు. బెర్ముషీ డార్ముండ్, హంబర్గర్ ఎస్.వి, బేయర్ లేవేర్కుసేన్ వంటి జర్మన్ బున్దేస్లిగాలోని క్లబ్బుల తరఫున క్రీడలలో పాల్గొన్న సెర్జజ్ బార్బరజ్ 2000-01 బందేస్లిగా సీజన్లో 22 గోల్సుతో ఉమ్మడి-టాప్ స్కోరర్గా నిలిచాడు. మెహొ కొడ్రో తన కెరీర్లో ఎక్కువ భాగం స్పెయిన్ క్రీడలలో ఖర్చుపెట్టాడు. ఎల్వివి ఆయన రహిమిక్ రష్యన్ క్లబ్బు, సి.ఎస్.కె.ఎ. మాస్కో తరఫున 302 మార్లు క్రీడలలో పాల్గొన్నాడు. 2005 లో ఆయన యు,ఇ,ఎఫ్,ఎ. కప్పు గెలిచాడు. మహిళల జాతీయ జట్టు సభ్యురాలు మిలెనా నికొలిక్ 2013-14 యు.ఇ.ఎఫ్.ఎ మహిళల ఛాంపియన్స్ లీగు టాప్ స్కోరర్గా నిలిచింది.
 
బోస్నియా మరియు, హెర్జెగోవినా 2004 వేసవి పారాలింపిక్స్, వాలీబాల్ 2012 వాలీబాల్ పారాఒలింపిక్సులో వాలీబాల్ ప్రపంచ ఛాంపియన్‌ షిప్ సాధించింది. జట్టులో ఉన్న చాలామంది బోస్నియన్ యుద్ధంలో వారి కాళ్ళను కోల్పోయారు.
 
తాజాగా డామియర్ డంజుర్హర్, మిర్జా బాసిక్ గ్రాండ్ స్లామ్ స్థాయిలో విజయం సాధించిన తరువాత బోస్నియాలో టెన్నిస్ ప్రజాదరణ పొందింది. బోస్నియాకు ప్రాతినిధ్యం వహించిన ఇతర ప్రసిద్ధ టెన్నిస్ క్రీడాకారులలో అమెర్ర్ డెలిక్, మెర్వనా జుగిక్-సల్కిచ్ ప్రాధాన్యత కలిగి ఉన్నారు.