ఉడిపి జిల్లా: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0 |
ChaduvariAWBNew (చర్చ | రచనలు) చి AWB తో "మరియు" ల తొలగింపు ట్యాగులు: AutoWikiBrowser విశేషణాలున్న పాఠ్యం |
||
పంక్తి 39:
'''ఉడుపి''' [[కర్ణాటక]] రాష్ట్రములోని ఒక జిల్లా. ప్రపంచ ప్రసిద్ధ కృష్ణ మందిరము ఉడుపిలో ఉంది.
ఉడుపి జిల్లాను [[ఆగష్టు]] [[1997]]లో యేర్పాటు చేశారు. [[దక్షిణ కన్నడ జిల్లా]]లోని మూడు ఉత్తర తాలూకాలు (ఉడుపి, కుందాపుర
== [[2001]] లో గణాంకాలు ==
{| class="wikitable"
పంక్తి 85:
== భౌగోళిక ==
ఉడిపి జిల్లా పశ్చిమ తూర్పున పశ్చిమ కనుమలు (వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్) పశ్చిమంలో అరేబియన్ సముద్రం ఉన్నాయి. సముద్ర సమీపంలో ఉన్న భూమి చిన్న కొండలు
కర్కలకు 16 కిలోమీటర్ల దూరంలో మాలా సమీపంలో కుద్రేముఖ్ జాతీయ ఉద్యానవనం ఉంది. పరిసర ప్రాంతం కొల్లూర్ (ఉడుపి) దట్టమైన అడవులున్న
జిల్లాలోని అడవిలో గులాబీ చెక్క, టేకు కలప, అరుదైన మొక్కలు
== విభాగాల వివరణ ==
పంక్తి 96:
|-
| తాలూకాలు
| 3 ఉడిపి, కుండపుర
|-
| ప్రతిపాదించబడిన తాలూకాలు
| బైందూర్
|-
| జిల్లా రూపకల్పన
పంక్తి 105:
|-
| అసెంబ్లీ నియోజక వర్గం
| 5 కౌప్, ఉడిపి, కుండపుర, బైదూర్
|-
| పార్లమెంటు నియోజక వర్గం
పంక్తి 121:
==వ్యవసాయం ==
ఉడిపి జిల్లాలో వరి
===చేపల పరిశ్రమ===
జిల్లాలో మంచినీటి చేపలు
== Commerce and industry ==
జిల్లాలో అధికంగా చిన్నతరహా పరిశ్రమలు ఉన్నాయి. జిల్లాలో ప్రముఖ పరిశ్రమలు ఏవీ లేవు. అయినప్పటికీ జిల్లాకు కొన్ని ప్రముఖ పరిశ్రమలు రానున్నాయి. జిల్లాలో ఎర్రమట్టి పెంకులు (మంగుళూరు టైల్స్), ముంతమామిడి ([[జీడిపప్పు]]) కొబ్బరి నూనె పరిశ్రమలు ప్రకలకు వందలాది మందికి ఉపాది కలిగిస్తూ ఉన్నాయి. మణిపాల్ వద్ద ప్రింటింగ్ ప్రెస్ ఉంది. పై గ్రూప్‌కు చెందిన ఈ ప్రింటింగ్ ప్రెస్ నుండి అత్యున్నత సెక్యూరిటీ సంబంధిత చెక్కులు, షేర్ సర్టిఫికేట్లు, మొబైల్ రీచార్జ్ కూపన్లు
అవిభాజిత దక్షిణ కనరా 4 ప్రభుత్వరంగ బ్యాంకులకు పి.ఎస్.బి (., విజయాబ్యాంక్, కనరా బ్యాంక్, కార్పొరేషన్ బ్యాంక్
జిల్లాలో లైఫ్ ఇంసూరెంస్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (ఉడిపి) డివిషనల్ ఆఫీస్ ఉంది. రోబోసాఫ్ట్ టెక్నాలజీస్ [http://www.sourcehubindia.com SourceHub India Pvt Ltd]
ఈ స్థాపించేసమయంలో పర్యావణ సంబంధిత వివాదాలు తలెత్తాయి. పదుబిద్రె వద్ద సుజలాన్ పవన విద్యుత్తు తయారీ వ్యవస్థ ఏర్పాటు చేసింది. పదూర్ వద్ద కేంద్రప్రభుత్వం భూగర్భ పెట్రోలియం వెలికితీత కొరకు పనిచేస్తుంది.<ref>{{cite news| url=http://www.hindu.com/2009/05/28/stories/2009052854580500.htm | location=Chennai, India | work=The Hindu | title=Work begins on strategic petroleum reserve in Mangalore | date=2009-05-28}}</ref> పర్యావరణవాదులు ఇటువంటి పరిశ్రమల స్థాపన వలన అరణ్యాల పచ్చదనానికి భగంకలిగిస్తాయని ఆందోళన చెందుతున్నారు.
== Transportation ==
[[File:Saurpanika river Arabian Sea Kundapur.jpg|thumb|550px|NH17 near Maravanthe, Byndoor., India, where NH passes between Arabian sea and Souparnika River]]
ఉడిపి జిల్లా రెండు జాతీయరహదార్లు ఉన్నాయి. జాతీయరహదారి17 (ప్రస్తుతం జాతీయరహదారి 66 అని మాత్చబడింది)
=== రైల్వే ===
కొంకణి రైల్వే జిల్లాను పొరుగు జిల్లాలు
=== వాయు మార్గం ===
జిల్లాకు అతి సమీపంలోని విమానాశ్రయం జిల్లాకేంద్రం ఉడిపికి 55 కి.మీ దూరంలో బజ్పె వద్ద " మంగుళూరు విమానాశ్రయం " ఉంది.
==Languages==
ఉడిపి జిల్లాలో ప్రధానంగా తులుభాష, కన్నడ, బియరీ భాష, ఉర్దూ
== చర్చిలు ==
పంక్తి 152:
== ఉడుపి వంటకాలు ==
ఉడుపి వంటకాలు. ఉడుపి హోటల్లు ప్రపంచవ్యాప్తముగా ఉన్నాయి.. సాధారణము శాకాహార వంటకాలలో ఉడుపి శైలి వంటలు చాలా ప్రసిద్ధి చెందినవి.<ref name="guide">{{cite book|last1=Abram|first1=David|last2=Edwards|first2=Nick |title=The Rough Guide to South India|url=http://books.google.com/books?id=sEhJBfbhTAAC&pg=PA51|accessdate=22 March 2014|year=2003|publisher=Rough Guides|location=London|isbn=978-1-84353-103-6|page=51}}</ref>
కర్ణాటక అంతటా ఉడిపి వంటలకు విశేష ఆధారణ ఉంది. ఉడిపి శైలి హోటల్స్ భారతదేశం అంతటా ప్రసిద్ధి చెందాయి. అలాగే తరువాత ప్రంపంచమంతా విస్తరించాయి. ఉడిపి రెస్టేరెంట్లు దక్షిణ భారతీయ శాకాహార వంటకాలను మాత్రమే అందిస్తుంటాయి. [[ముంబయి]], [[హైదరాబాదు]], [[చెన్నై]]
==Notable personalities==
పంక్తి 174:
* హిదయతుల్లా అబ్బాస్ ఉచియ
* రాజ్ శెట్టి
* టి.ఎస్. భూదాన్ భాషా చైర్మన్ వక్ఫ్ బోర్డు కమిటీ
==Art and culture==
యక్షగాన ప్రఖ్యాత నృత్య
భుటకోల, ఆటి కలెంజ, కద్యనాట మొదలైన రూపస్లలో జిల్లాలోని ప్రజలు ప్రకృతి ఆరాధన చేస్తుంటారు. గ్రామాలలో ప్రజలు కంబల, కోడిపందాలు, లగోరి, గిల్లి దండ మొదలైన క్రీడలను వీక్షిస్తుంటారు.
పంక్తి 204:
[[File:St. Mary's Islands, Columnar Basaltic Lava.jpg|thumb|right|Another view of St. Marys Island]]
[[File:Koodlu theertha.jpg|right|thumb|Kudlu theertha water falls, near Hebri]]
* మాల్పె :- ఉడిపి నుండి 6 కి.మీ దూరంలో ఉన్న మాల్పె చేపలపరిశ్రమకు
* సెయింట్ ఐలాండ్ (కర్నాటక) :- మాల్పె వద్ద అరేబియన్ సముద్రంలో ఉంది.
* కౌప్ (కర్నాటక) :- ఉడిపి నుండి 12 కి.మీ దూరంలో ఉంది. ఇక్కడ బీచ్
* మరవంతె :-ఉడిపి నుండి 42 కి.మీ దూరంలో ఉంది. అరేబియన్ సముద్రం
అయినప్పటికీ నిరంతరం సముద్రం చొచ్చుకుని వస్తున్న కారణంగా మూసివేయబడిన జాతీయ రహదారి 17 రహదారి ఇప్పటికీ ఉనికిలో ఉంది. మరవంతె దగ్గర నుండి నది యు టర్న్ తిరిగి తూర్పు దిశగా ప్రవహించి 10 కి.మీ ప్రవహించిన తరువాత కుందపురాను చేరుతుంది.
* ఒథినానె :- ఇది ఎత్తైన పర్వతాల పక్కన ఉన్న పరిశుభ్రమైన సముద్రతీరం.
పంక్తి 214:
* ఉడిపిలో ప్రముఖ ఉడిపి కృష్ణాలయం ఉంది.<ref name=guide/>
* ప్రముఖ వైష్ణవ గురువు శ్రీ మాధవాచార్య ఉడిపి నుండి తన ఆధ్యాత్మిక ప్రయాణం ఆరంభించాడు.
* కుట్టపల్లి సుభహ్మణాలయాలకు ప్రసిద్ధి. సుభహ్మణ్య షష్టి (నవంబరు- డిసెంబరు) నాడు ఈ ఆలయాలకు వేలాది భక్తులు వస్తుంటారు. ఇక్కడ బ్రహ్మ విష్ణు మహేశ్వరాలయం (కనంగి ఆలయం) ఉంది. ఇక్కడ సత్యయుగ యోగాశ్రమ
== కృష్ణాలయం ==
పంక్తి 251:
* 200 సంవత్సరాల జామియా మసీదులో సరికొత్తగా 18, 000 మంది ప్రార్థనలు చేసే విధంగా ప్రార్థనాశాలలు నిర్మించబడ్డాయి. ఇక్కడ 3000 మంది భక్తులు బసచేయవచ్చు.
* పాజక :- ఉడిపి నుండి 12 కి.మీ దూరంలో ఉంది. ఇక్కడ మాధవాచార్యుడు ద్వైతసిద్ధాంత ప్రసంగం చేసిన ప్రదేశం ఉంది.
* కొల్లూరు (ఉడిపి) :- ఉడిపి నుండి 74 కి.మీ దూరంలో ఉంది. పశ్చిమ కనుమలలో ఉన్న ఈ ప్రదేశం మూకాంబికాదేవి నివాసిత ప్రదేశమని భక్తులు విశ్వసిస్తున్నారు. తమిళనాడు
* కర్కల :- ఉడిపి నుండి 37 కి.మీ దూరంలో ఉంది. ఇక్కడ జైన బసదీలు (ఆలయాలు)
* అనెగుడ్డె :- ఉడిపి నుండి 30 కి.మీ దూరంలో ఉంది. ఇక్కడ ప్రముఖ గణేశాలయం ఉంది.
* ఆత్తుర్ చర్చి :- ఉడిపి నుండి 25 కి.మీ దూరంలో ఉంది. ఇక్కడ వార్షికంగా నిర్వహించబడే సంతకు కులమతభేద రహితంగా ప్రజలు వస్తుంటారు.
పంక్తి 268:
===Wildlife sanctuaries===
ఉడిపి జిల్లాలో దట్టమైన సతతహరితారణ్యాలు ఉన్నాయి. ఇవి పశ్చిమకనుమలు
* సోమేశ్వర వన్యప్రాణి అభయారణ్యం :-ఇది ఉడిపి నుండి 40 కి.మీ దూరంలో ఉంది.ఇక్కడ అరుదైన జంతువులు, పక్షులు
* మూకాంబికా వన్యప్రాణి అభయారణ్యం :- ఇది ఉడిపి నుండి 50 కి.మీ దూరంలో ఉంది. కుందపూర్- కొల్లూర్ రోడ్డు పక్కన విస్తరించి ఉంది. పర్యాటక చిత్రపటంలో ఇది చేర్చబడలేదు.
పంక్తి 275:
* కుర్ధు తీర్ధ జలపాతాలు :- ఉడిపి నుండి 42 కి.మీ దూరంలో ఉంది. పశ్చిమ కనుమల లోని దట్టమైన అరణ్యాల మధ్య ఉంది. ఇది ఒక అందమైన జలపాతం. ఇది ఫిబ్రవరి- మే మాసాల మధ్య బలహీనంగా ప్రవహిస్తుంది. జలపాతం ఎత్తు 300 అడుగులు. ఇది నేరుగా ఒక మడుగులోకి చేరుతుంది. ప్రాంతీయ ప్రజలు దీనిని పవిత్రంగా భావిస్తుంటారు. వేలాది సంవత్సరాలముందు ఋషులు ఇక్కడ తపసు చేసారు కనుక ఇది అతి పవిత్రమైనదిగా భావిస్తున్నారు.
* మంగ తీర్ధ :- కుర్ధు తీర్ధకు ఎగువన మంగ తీర్ధ ఉంది. ఇది దట్టమైన అరణ్యాల మద్య నిటారుగా ఉన్న పర్వతాలలో ఉంది కనుక ఇక్కడకు కోతులు తప్ప మానవమాత్రులు చేరలేరు కనుక దీనిని కోతుల తీర్థం అని కూడా అంటారు.
* బర్కన జలపాతం:- ఉడిపి నుండి 54 కి.మీ దూరంలో ఉంది. ఇది పశ్చిమ కనుమలలో ఉడిపి, చికమగళూరు
* బెల్కల్ తీర్థ జలపాతం :- ఉడిపి నుండి 50 కి.మీ దూరంలో ఉంది. ఇది పశ్చిమకనుమలలో ఉంది. ఇది 400 అడుగుల ఎత్తులో ఉంది. ఫిబ్రవరి - మేమాసాలలో ఇది ఎండి పోతుంది.
* అరసిన గుండి :- ఇది డాలి గ్రామం వద్ద అరణ్యాల మద్య ఉన్న అందమైన [[జలపాతం]].
పంక్తి 282:
=== River islands ===
నదులు సౌపర్నిక, స్వర్న, చక్రానది, సీతా, వర్హి నది
== Demand for a separate Tulunadu state ==
స్వాతంత్ర్యం తరువాత రాష్ట్రాల పునర్నిర్మాణం జరిగిన సమయంలో తులువ ప్రజలు తులువ భాషకు అధికార హోదా
== See also ==
పంక్తి 335:
[[వర్గం:కర్ణాటక జిల్లాలు]]
[[వర్గం:కర్ణాటక పుణ్యక్షేత్రాలు]]
[[వర్గం:కర్ణాటక నగరాలు
[[వర్గం:పరశురామ క్షేత్రాలు]]
[[వర్గం:ఉడుపి జిల్లా]]
| |||