డెన్మార్క్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
CommonsDelinker (చర్చ | రచనలు) బొమ్మ:Baltic_sea_coast_of_skagen.JPGను బొమ్మ:Kattegat_coast_of_Skagen.jpgతో మార్చాను. మార్చింది: commons:User:CommonsDelinker; కారణం: (File renamed:). |
ChaduvariAWBNew (చర్చ | రచనలు) చి AWB తో "మరియు" ల తొలగింపు |
||
పంక్తి 90:
డెన్మార్క్ ఏకీకృత సామ్రాజ్యం 10 వ శతాబ్దంలో బాల్టిక్ సముద్రం నియంత్రణ కోసం జరిగిన పోరాటంలో నైపుణ్యంగల సముద్రయాన దేశంలాగా ఉద్భవించింది.{{sfn|Stone|Bain|Booth|Parnell|2008|p=31}}1397 లో డెన్మార్క్ [[స్వీడన్]], [[నార్వే]] స్థాపించిన కెల్మార్ యూనియన్ 1523 లో స్వీడిష్ విభజనతో ముగిసాయి. డెన్మార్క్, నార్వే 1814 లో యూనియన్ బాహ్య దళాలను రద్దు చేసుకునే వరకు సామ్రాజ్యంగా కొనసాగాయి. ఫారో దీవులు గ్రీన్లాండ్, ఐస్లాండ్లను వారసత్వంగా పొందింది. 17 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో స్వీడన్కు అనేక భూభాగాలు ఉన్నాయి. 19 వ శతాబ్దంలో 1864 రెండవ శ్లేస్విగ్ యుద్ధంలో ఓటమి పొందిన తరువాత జాతీయవాద ఉద్యమాలు అధికరించాయి. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో డెన్మార్క్ తటస్థంగా ఉంది. ఏప్రిల్ 1940 లో జర్మన్ దండయాత్ర క్షిపణి సైనిక వాగ్వివాదాలను చూసింది. డానిష్ నిరోధక ఉద్యమం 1943 నుండి జర్మనీ లొంగిపోయే వరకు చురుకుగా కొనసాగింది. 19 వ శతాబ్దం రెండవ భాగంలో వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల పారిశ్రామిక ఉత్పత్తిదారు దేశంగా ఉంది. 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో డెన్మార్క్ సాంఘిక కార్మిక-మార్కెట్ సంస్కరణలను ప్రవేశపెట్టింది. ఇది ప్రస్తుత సంక్షేమ రాజ్య నమూనాకు అత్యంత అభివృద్ధి చెందిన మిశ్రమ ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఆధారాన్ని సృష్టించింది.
డెన్మార్క్ రాజ్యాంగం 1849 జూన్ 5 న సంతకం చేయబడింది. 1660 లో ప్రారంభమైన సంపూర్ణ రాచరికం ముగిసింది. ఇది పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థగా ఏర్పడిన ఒక రాజ్యాంగ రాచరికాన్ని స్థాపించింది. దేశ రాజధాని కోపెన్హాగన్ అతిపెద్ద నగరంగానూ ప్రధాన వాణిజ్య కేంద్రంగానూ ఉంది. నగరంలో ప్రభుత్వ, జాతీయ పార్లమెంట్లు నిర్వహించబడుతున్నాయి.ఇవి డెన్మార్క్ రాజ్యంలో అంతర్గత వ్యవహారాలను నిర్వహించడానికి అధికారాలు కలిగి ఉన్నాయి. 1948 లో ఫారో ద్వీపాలలో హోం రూల్ స్థాపించబడింది; 1979 లో గ్రీన్లాండ్లో " హోం రూల్ " స్థాపించబడింది. 2009 లో మరింత స్వయంప్రతిపత్తి కలిగి ఉంది. 1973 లో డెన్మార్క్ " యూరోపియన్ ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీ "లో సభ్యదేశంగా అయింది. (ఇప్పుడు ఐరోపా సమాక్య) కొన్ని ఎంపికలను నిలిపివేసింది; డెన్మార్క్ తన సొంత కరెన్సీ క్రోన్ను నిలుపుకుంటుంది. ఇది నాటో, నార్డిక్ కౌన్సిల్, ఒ.ఇ.సి.డి, ఒ.ఎస్.సి.ఇ.
పంక్తి 99:
== పేరు వెనుక చరిత్ర ==
డాన్స్
<ref>''Indvandrerne i Danmarks historie'', Bent Østergaard, Syddansk Universitetsforlag 2007, {{ISBN|978-87-7674-204-1}}, pp. 19–24</ref> ఇది ప్రధానంగా "డాన్" పై కేంద్రీకృతమై ఉంటుంది. డాని లేదా చారిత్రక ప్రాధాన్యత కలిగిన వ్యక్తి డాన్, "మార్క్" అనే పదం ముగింపు కచ్చితమైన అర్ధాన్ని సూచిస్తుంది.
పంక్తి 122:
చరిత్రకారుడు జోర్డెస్ అందించిన డాని "గెట్టీ"లో గురించి ఒక చిన్న నోట్ ఆధారంగా ఆధునిక డాన్స్ పురాతన డాన్స్ సంతతికి చెందిన వారని భావిస్తున్నారు. <ref>{{cite web|author=Jordanes |others=[[Charles C. Mierow]] (trans.) |date=22 April 1997|url=http://www.acs.ucalgary.ca/~vandersp/Courses/texts/jordgeti.html#III |title=The Origin and Deeds of the Goths, chapter III|accessdate=1 May 2006}}</ref><ref>Busck and Poulsen (ed.) (2002), p. 19.</ref> డాన్విర్రెకే రక్షణ నిర్మాణాలు 3 వ శతాబ్దం నుండి దశలవారిగా నిర్మించబడ్డాయి. క్రీ.పూ. 737 డానిష్ రాజు ఆవిర్భావం తరువాత నిర్మాణ ప్రయత్నాల పరిపూర్ణ పరిమాణామానికి చేరుకున్నాయి. <ref name="danevirke">Michaelsen (2002), pp. 122–23.</ref> ఒక కొత్త రూనిక్ వర్ణమాల మొదటిసారి రూపొందించిన అదే సమయంలో క్రీ.పూ 700 లో రిబే అనే పురాతన పట్టణం స్థాపించబడింది.
===వైకింగ్
[[File:Ladbyskibet.jpg|thumb|The [[Ladby ship]], the largest ship burial found in Denmark]]
పంక్తి 137:
{{sfn|Stone|Bain|Booth|Parnell|2008|p=31}} డాన్స్ 965 లో గ్రాంట్ కుమారుడు అయిన హరాల్డ్ బ్లూటూత్ క్రైస్తవమతం స్వీకరించినట్లు జెర్లింగ్ రాళ్ళు ధ్రువీకరించాయి. ఐరోపాలో పెరిగిన క్రిస్టియన్ శక్తి,, డాన్స్ కోసం ఒక ముఖ్యమైన వర్తక ప్రాంతం అయిన పవిత్ర రోమన్ సామ్రాజ్యం ముట్టడించకుండా ఉండాలన్న రాజకీయ కారణాల వలన డెన్మార్క్ క్రిస్టియన్ దేశంగా మారిందని కొందరిచేత విశ్వసించబడుతుంది. ఆ సందర్భంలో హెరాల్డ్ డెన్మార్క్ చుట్టూ ఉన్న ఆరు కోటలను ట్రెలెబోర్గ్ అని పిలిచారు. ఇంకా అదనంగా డనేవిర్కె నిర్మించబడింది. 11 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో కనుటే ది గ్రేట్ ఈప్రాంతాన్ని జయించి డెన్మార్క్ను సమైక్యం చేసాడు. ఇంగ్లాండ్, నార్వేలు స్కాండినేవియన్ సైన్యంతో సుమారు 30 సంవత్సరాలు పోరాడారు. <ref name="Lund" />
మద్య యుగాలలో డెన్మార్క్లో స్కైల్నాండ్ (ప్రస్తుత దక్షిణ స్వీడన్లోని స్కానియా, హలాండ్
1397 లో డెన్మార్క్, నార్వే, స్వీడన్లతో వ్యక్తిగత యూనియన్లోకి ప్రవేశించింది. క్వీన్ మొదటి మార్గరెట్లో సమైక్యమైంది.
పంక్తి 146:
[[File:Slaget vid Öland Claus Møinichen 1686.jpg|thumb|upright=1.25|The [[Battle of Öland]] during the Scanian War, between an allied [[Denmark–Norway|Dano-Norwegian]]-[[Dutch Republic|Dutch]] fleet and the Swedish navy, 1 June 1676]]
స్వీడన్ శాశ్వతంగా పర్సనల్ యూనియన్ నుండి విడిపోయింది. తరువాత డెన్మార్క్ అనేక సందర్భాలలో తన పొరుగువారిపై నియంత్రణను పునరుద్ఘాటించేందుకు ప్రయత్నించింది. క్రైస్తవ 4 వ కింగ్ క్రిస్టియన్ 1611-1613 కాల్మర్ యుద్ధంలో స్వీడన్ మీద దాడి చేశాడు. కానీ తన ప్రధాన లక్ష్యం యూనియన్కు తిరిగి తీసుకురావడంలో విఫలమయ్యాడు. ఈ యుద్ధం ప్రాదేశిక మార్పులకు దారితీసింది. కాని స్వీడన్ డెన్మార్క్కు ఒక మిలియన్ వెండి రిక్లస్డాలర్లను నష్టపరిహారం చెల్లించవలసి వచ్చింది. ఇది అల్వ్స్బర్గ్ నష్టపరిహారం అని పిలువబడింది.<ref>{{cite web |url=http://www.smb.nu/svenskakrig/1611.asp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071011111014/http://smb.nu/svenskakrig/1611.asp |archivedate=11 October 2007 |title=Kalmarkriget 1611–1613 |accessdate=4 May 2007 |publisher=Svenskt Militärhistoriskt Bibliotek |deadurl=yes |df=dmy }}</ref>కింగ్ క్రిస్టియన్ ఈ డబ్బును అనేక పట్టణాలు, కోటలను నిర్మించాడానికి ఉపయోగించాడు.ముఖ్యంగా గ్లూక్స్టాడ్ట్ (హాంబర్గ్కు ప్రత్యర్థిగా స్థాపించబడింది), క్రిస్టియానియా కోటలు నిర్మించాడు. డచ్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీచే ప్రేరణ పొందిన అతను ఇదే డానిష్ సంస్థను స్థాపించాడు. సిలోన్ను ఒక కాలనీగా ప్రకటించాలని అనుకున్నాడు. కానీ కంపెనీ భారతదేశపు కోరమాండల్ తీరంపై ట్రాంస్క్వి బార్నును కొనుగోలు చేయగలిగింది. డెన్మార్క్ వలసవాద ఆకాంక్షలు [[ఆఫ్రికా]]
క్రిస్టిన్ ముప్పై సంవత్సరాల యుద్ధంలో జర్మనీలో లూథరన్ రాష్ట్రాల నాయకుడిగా ఉండడానికి ప్రయత్నించి లూటర్ యుద్ధంలో ఓడిపోయాడు.<ref>Parker, pp. 69–70.</ref> ఫలితంగా అల్బ్రెచ్ట్ వాన్ వాలెన్స్టియన్ నాయకత్వంలో కాథలిక్ సైన్యం జట్లాండ్ను ముట్టడించడం, ఆక్రమించడం, దోపిడీ చేయడంతో డెన్మార్క్ యుద్ధం నుండి ఉపసంహరించుకోవడం జరిగింది.<ref>Parker, p. 70.</ref> డెన్మార్క్ ప్రాదేశిక రాయితీలను నివారించుకుంది. కానీ జర్మనీలో గుస్టావస్ అడాల్ఫస్ జోక్యంతో స్వీడన్ సైనిక శక్తి అధికరించింది. ఈ ప్రాంతంలో డెన్మార్క్ ప్రభావం తగ్గుముఖం పట్టింది. 1643 లో స్వీడిష్ సైన్యాలు జుట్లాండ్ పై దాడి చేసి 1644 లో స్కానియాని స్వాధీనం చేసుకున్నారు.
[[File:Denmark-Norway in 1780.svg|thumb|డెన్మార్క్-నార్వే యూనియన్లో, డెన్మార్క్ ఆధిపత్య భాగస్వామి,
1645 బ్రోమ్సెబ్రొ ఒప్పందం అనుసరించి డెన్మార్క్ [[హాలెండ్]], గోట్లాండ్, డానిష్ [[ఎస్టోనియా]] ఆఖరి భాగాలు [[నార్వే]]లో అనేక భూభాగాలను స్వాధీనం చేసి లొంగిపోయింది. 1657 లో మూడవ ఫ్రెడెరిక్ స్వీడన్ మీద యుద్ధాన్ని ప్రకటించాడు. బ్రెమెన్ వెర్డెన్ వైపు సైన్యాలను నడిపించాడు. ఇది ఒక భారీ డేనిష్ ఓటమికి దారి తీసింది. స్వీడన్కు చెందిన కింగ్ 10 వ చార్లెస్ గుస్తావ్ సైన్యాలు ఫిబ్రవరి 1658 లో రోస్కిల్డే శాంతి ఒప్పందం మీద సంతకం చేయడానికి ముందు జుట్లాండ్, ఫున్న్, చాలా క్లైంట్లను స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. 1658 ఆగస్టులో 10 వ చార్లెస్ గుస్తావ్ త్వరితగతిన డెన్మార్క్ ధ్వంసం చేయనందుకు చింతించాడు. అతను కోపెన్హాగన్ మీద రెండు సంవత్సరాల పాటు ముట్టడిని సాగించడానప్పటికీ రాజధానిని స్వాధీనం చేసుకోవడంలో విఫలమయ్యాడు {{sfn|Stone|Bain|Booth|Parnell|2008|p=35}} శాంతియుతమైన పరిష్కారంలో డెన్మార్క్ స్వాతంత్ర్యం పొందింది.ట్రాండెలాగ్ బోర్న్హోమ్ పాలనా నియంత్రణ తిరిగి చేజిక్కించుకున్నాడు.
పంక్తి 171:
1939 లో డెన్మార్క్ నాజీ జర్మనీతో 10 ఏళ్ల దూకుడు ఒప్పందంపై సంతకం చేసినప్పటికీ జర్మనీ 1940 ఏప్రిల్ 9 న డెన్మార్క్ మీద దండెత్తింది. యుద్ధంలో డానిష్ ప్రభుత్వాన్ని త్వరగా లొంగతీసుకుంది. డెన్మార్క్ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం 1943 వరకు జర్మనీతో ఆర్థిక సహకారం సంబంధం కొనసాగింది. డానిష్ ప్రభుత్వం మరింత సహకారాన్ని నిరాకరించడంతో దాని నౌకాదళాలను, నౌకల్లో చాలా వరకు, చాలామంది అధికారులను స్వీడన్కు పంపించారు. జర్మన్లు మరణ శిబిరానికి పంపించే ముందు భద్రత కోసం అనేక వేలమంది యూదులు వారి కుటుంబాలను ఖాళీ చేయించడానికి స్వీడన్లో డానిష్ నిరోధకత ఒక సహాయ చర్యను నిర్వహించింది.<ref>{{cite web|last=Rugg |first=Andy |title=Traitor Danes: most soldiers return heroes, but this lot came home total zeroes |url=http://cphpost.dk//culture/through-looking-glass/traitor-danes-most-soldiers-return-heroes-lot-came-home-total-zeroes |work=Copenhagen Post |accessdate=30 January 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130129130650/http://cphpost.dk/culture/through-looking-glass/traitor-danes-most-soldiers-return-heroes-lot-came-home-total-zeroes |archivedate=29 January 2013 }}</ref> [[ఐస్లాండ్]] డెన్మార్క్కు సంబంధాలు తెరిచింది. 1944 లో స్వతంత్ర రిపబ్లిక్గా మారింది. 1945 మేలో జర్మనీ లొంగిపోయింది. 1948 లో ఫారో దీవులు " హోం రూల్ " పాలనను పొందాయి. 1949 లో డెన్మార్క్ నాటో వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగా మారింది.
[[File:Tratado de Lisboa 13 12 2007 (081).jpg|thumb|1973 లో డెన్మార్క్ యూరోపియన్ యూనియన్లో సభ్యుడిగా మారింది
డెన్మార్క్ యురోపియన్ ఫ్రీ ట్రేడ్ అసోసియేషన్ (ఇ.ఎఫ్.టి.ఎ.) స్థాపక సభ్యదేశంగా ఉంది. 1960 లలో ఇ.ఎఫ్.టి.ఎ. దేశాలు తరచుగా ఔటర్ సెవెన్గా పిలువబడ్డాయి. అప్పుడు యురోపియన్ ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీ (ఇ.ఇ.సి.) లో ఇన్నర్ సిక్స్కు వ్యతిరేకంగా ఉండేది.
పంక్తి 181:
== భౌగోళికం ==
[[File:Satellite image of Denmark in July 2001.jpg|thumb|alt=Satellite image|A satellite image of Jutland and the Danish islands]]
ఉత్తర ఐరోపాలో ఉన్న డెన్మార్క్లో జుట్లాండ్ ద్వీపకల్పం 443 ద్వీపాలకు పేర్లు ఉన్నాయి. (మొత్తం 1,419 ద్వీపాలు 100 చదరపు మీటర్లు (1,100 చదరపు అడుగులు).<ref name="Administrative divisions – Denmark">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2051.html#da Administrative divisions – Denmark] [[The World Factbook]]. Access date: 14 April 2012</ref> వీటిలో 74 ద్వీపాలలు నివాసితప్రాంతాలుగా ఉన్నాయి. (జనవరి 2015)<ref>{{cite web |url=http://www2.kms.dk/C1256AED004EA666/(AllDocsByDocId)/1D7EE8822587E667C1256AEF0030ABF6?open&page=strste&omr=KORT_DK_I_TAL |title=Landet i tal – Største øer |accessdate=14 July 2007 |date=23 September 2003 |publisher=[[National Survey and Cadastre of Denmark]] }}{{dead link|date=November 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>వీటిలో జీల్యాండ్, ఉత్తర జుట్లాండ్ ద్వీపం
[[File:Da-map.png|thumb|left|alt=A labelled map of Denmark|A map showing [[List of urban areas in Denmark by population|major urban areas]], islands and connecting bridges]]
దేశం మొత్తం వైశాల్యం 42,924 చదరపు కిలోమీటర్ల (16,573 చదరపు మైళ్ల) కలిగి ఉంది. <ref name=area />లోతట్టు ప్రాంతం వైశాల్యం 700 కి.మీ. (270 చదరపు మైళ్ళు), ఇది 500 - 700 చ.కి.మీ (193-270 చదరపు మీ) కోపెన్హాగన్ వాయువ్య దిక్కున అతిపెద్ద సరస్సు ఉంది. మహాసముద్రం నిరంతరం భూక్షయం చేస్తూ తీరప్రాంతానికి కొత్త పదార్ధాలను జతచేస్తుంది. భూక్షయాన్ని అధిగమించడానికి మానవ భూముల పునరుద్ధరణ ప్రాజెక్టులు (కోతకు వ్యతిరేకంగా) ప్రణాళికాబద్ధంగా నిర్వహిస్తుంది.తరువాత హిమనదీయ పునశ్చరణ ఉత్తర - తూర్పులో సంవత్సరానికి 1 సెంటీమీటర్ (0.4 అంగుళాలు) కంటే కొంచెం తక్కువ భూభాగాన్ని అభివృద్ధి చేస్తుంది. 742 చ.కి.మీ (461 మీ) చుట్టుకొలత కలిగిన వ్యాసార్థంలో డెన్మార్క్ అదే ప్రాంతంలో 234 చ.కి.మీ (145 మైళ్ళు) ఉంటుంది. ఇది దక్షిణ సరిహద్దున జర్మనీతో 68 కిలోమీటర్ల (42 మైళ్ళు) సరిహద్దును పంచుకుంటుంది. 8,750 కి.మీ. (5,437) వేల్ సముద్ర తీరంతో (చిన్న ద్వీపాలు
57 ° 45 '7 "ఉత్తర అక్షాంశం వద్ద స్కెగెన్ పాయింట్ (స్కవ్ ఉత్తర తీరం) డెన్మార్ ఉత్తర ప్రాంతం, దక్షిణాన 54 ° 33' 35" ఉత్తర అక్షాంశం వద్ద గీడర్ పాయింట్ (ఫల్స్టర్ యొక్క దక్షిణ కొన) పాశ్చాత్య ప్రదేశం 8 ° 4 '22 "తూర్పు రేఖాంశం వద్ద బ్లేవండ్షక్, తూర్పు ప్రాంతం 15 ° 11' 55" తూర్పు రేఖాంశంలో ఉంది.బోర్నిహోమ్ ఈశాన్యంలో 18 కిలోమీటర్ల (11 మైళ్ళు) దూరంలో ఎర్తోలెమేలో ద్వీపసమూహం తూర్పు నుండి పడమరకు దూరం 452 కి.మీ. (281 మై) ఉత్తరం నుండి దక్షిణానికి 368 కి.మీ. (229 మై.)మద్య విస్తరించి ఉంది.
పంక్తి 197:
===వాతావరణం ===
డెన్మార్క్ సమశీతోష్ణ శీతోష్ణస్థితిని కలిగి ఉంటుంది. జనవరిలో సగటు ఉష్ణోగ్రతలు 1.5 ° సెంటీగ్రేడ్ (34.7 ° ఫారెన్హీట్)ఉంటాయి. చల్లని వేసవులు, ఆగస్టులో 17.2 ° సెంటీగ్రేడ్ (63.0 ° ఫారెన్హీట్) సగటు ఉష్ణోగ్రత కలిగి ఉంటుంది.<ref name="Denmark climate">{{cite web |url=http://www.dmi.dk/vejr/arkiver/normaler-og-ekstremer/klimanormaler-dk/vejrnormal/ |title=Climate Normals for Denmark |accessdate=2 January 2015 |publisher=[[Danish Meteorological Institute]]}} Figures, labelled in Danish: First plot is the whole country; Nedbør=Precipitation, Nedbørdage=Precipitation days (>1 mm), (Dag/Middel/Nat)temp.=(Daytime/Average/Nighttime) temperature, Solskinstimer=Hours of sunshine.</ref> 1874 లో డెన్మార్క్లో అత్యధిక తీవ్ర ఉష్ణోగ్రతలు నమోదయ్యాయి. 1975 లో 36.4 ° సెంటీగ్రేడ్ (97.5 ° ఫారెన్హీట్)
డెన్మార్క్ భౌగోళికంగా ఉత్తర ప్రాంతంలో ఉన్న కారణంగా పగటి కాలంలో భారీ సీజనల్ వైవిధ్యాలు ఉన్నాయి. సూర్యోదయ సమయంలో ఉదయం 8:45
{{Weather box
పంక్తి 300:
}}
డెన్మార్క్ బోరేల్ కింగ్డం చెందినది. రెండు పర్యావరణ ప్రాంతాలుగా విభజించబడతాయి: అట్లాంటిక్ మిశ్రమ అడవులు
పంక్తి 316:
[[File:Lego Color Bricks.jpg|thumb|right|[[Lego]] bricks are produced by [[The Lego Group]], headquartered in [[Billund, Denmark|Billund]].]]
డెన్మార్క్ అభివృద్ధి చెందిన మిశ్రమ ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. ఇది ప్రపంచ బ్యాంక్ ద్వారా అధిక-ఆదాయం కలిగిన ఆర్థిక వ్యవస్థగా వర్గీకరించబడింది.<ref>[http://data.worldbank.org/about/country-and-lending-groups#High_income Country and Lending Groups.] World Bank. Accessed on 14 March 2016.</ref>తలసరి జి.డి.పి. (పిపిపి) ప్రకారం ప్రపంచంలోని 18 వ స్థానానికి, తలసరి నామమాత్ర జి.డి.పిలో 6 వ స్థానంలో ఉంది.<ref>[http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD?order=wbapi_data_value_2013+wbapi_data_value+wbapi_data_value-last&sort=desc "GDP per capita, PPP (current international $)", World Development Indicators database], World Ban'k. Database updated on 14 April 2015. Accessed on 22 August 2015.</ref><ref>[http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD] (selecting all countries, GDP per capita (current US$), [[World Bank]]. Accessed on 22 August 2015.</ref> డెన్మార్క్ ఆర్థికవ్యవస్థ ఎకనామిక్ ఫ్రీడమ్
[[File:Sow with piglet.jpg|thumb|left|Denmark is a leading producer of [[pork]], and the largest exporter of pork products in the EU.<ref>[http://www.cecmanitoba.ca/resource/hearings/22/21.pdf ''An Overview of Danish Pork Industry: Integration and Structure''] by Karen Hamann – The Institute for Food Studies & Agroindustrial Development. Access date: 23 July 2012.</ref>]]
పంక్తి 323:
[[File:EU Single Market.svg|thumb|డెన్మార్క్ అనేది యూరోపియన్ సింగిల్ మార్కెట్లో సభ్యుడు]]
1797 లో దిగుమతి సుంకాల సరళీకరణ వాణిజ్యవాదం, 19 వ శతాబ్దంలో మరింత సరళీకరణ, 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో అంతర్జాతీయ వాణిజ్యంపై డానిష్ ఉదార సంప్రదాయాన్ని స్థాపించింది. అది 1930 నాటికి విచ్ఛిన్నం చేయబడింది.<ref>Mathias, Peter and Polard, Sidney (eds.) (1989) ''The Cambridge Economic History of Europe''. Cambridge University Press. p. 22.</ref> [[జర్మనీ]]
లోపల ఉన్నాయి. 2014 నాటికి డెన్మార్క్ అతిపెద్ద ఎగుమతి భాగస్వాములు జర్మనీ, [[స్వీడన్]], యునైటెడ్ కింగ్డం, [[నార్వే]] ఉన్నాయి.<ref name="factbook" />
పంక్తి 329:
సెప్టెంబరు 2000 రెఫెరెండమ్ యూరోను స్వీకరించడానికి తిరస్కరించినప్పటికీ డెన్మార్క్ కరెన్సీ, క్రోన్ (డి.కె.కె.), ఇ.ఆర్.ఎం. సుమారుగా 7.46 క్రోనర్ యూరో చలామణి చేయబడింది. <ref name=denmarkandtheeuro>{{cite web|url=http://www.nationalbanken.dk/DNUK/Euro.nsf/side/Denmark_and_the_euro!OpenDocument |title=Denmark and the euro |accessdate=3 February 2007 |date=17 November 2006 |publisher=[[Danmarks Nationalbank]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061116210231/http://nationalbanken.dk/DNUK/Euro.nsf/side/Denmark_and_the_euro!OpenDocument |archivedate=16 November 2006 }}</ref> ఈ దేశం ఐరోపా సమాఖ్య ఆర్థిక, ద్రవ్య యూనియన్లో నెలకొల్పిన విధానాలను అనుసరిస్తుంది. యూరోను అనుసరించడానికి అవసరమైన ఆర్థిక ప్రమాణాలను స్వీకరించింది. యూరోను దత్తత చేసుకోవటానికి ఫోకాటింగ్ మద్దతులో అధికభాగం రాజకీయ పార్టీలు, ప్రణాళికలు ఉన్నప్పటికీ, ఇంకా నూతన ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ జరగలేదు;<ref>{{cite news |title=Denmark to have second referendum on euro |date=22 November 2007 |url=http://euobserver.com/18/25202|accessdate=22 November 2007}}</ref> చారిత్రాత్మకంగా డానిష్ ఓటర్ల మధ్య ఇ.యు. సంశయవాదం బలంగా ఉంది.డెన్ఫోస్ (పారిశ్రామిక సేవలు), కార్ల్స్బర్గ్ గ్రూప్ (బీర్), వెస్టాస్ (విండ్ టర్బైన్లు), డెల్ ఫస్, ఔషధ సంస్థలు లియో ఫార్మా, నోవో నోర్డిస్క్ వంటి బహుళదేశీయ సంస్థలకు నిలయంగా ఉంది.<ref>{{cite web|title=The largest companies by turnover in Denmark|url=http://www.largestcompanies.com/toplists/denmark/largest-companies-by-turnover|website=largestcompanies.com|publisher=Nordic Netproducts AB|accessdate=26 April 2016}}</ref>
===సైంస్
[[File:Denmark Confirms Participation in E-ELT.jpg|thumb|With an investment of 8.5 million euros over the ten-year construction period, Denmark confirms participation in E-ELT.<ref>{{cite news|title=Denmark Confirms Participation in E-ELT|url=http://www.eso.org/public/announcements/ann13033/|accessdate=17 April 2013|newspaper=ESO Announmentes}}</ref>]]
పంక్తి 364:
ప్రైవేట్ వాహనాలు ఎక్కువగా రవాణా కొరకు ఉపయోగించబడుతున్నాయి. అధిక రిజిస్ట్రేషన్ పన్ను (150%), వేట్ (25%) ప్రపంచంలోని అత్యధిక ఆదాయ పన్ను రేట్లలో ఒకటిగా ఉంది. కొత్త కార్లు చాలా ఖరీదైనవి. పన్ను యాజమాన్యం కారు యాజమాన్యాన్ని నిరుత్సాహపరుస్తుంది. 2007 లో అధిక మైలేజ్ వాహనాలపై కొద్దిగా పన్నులు తగ్గించడం ద్వారా పర్యావరణ అనుకూల కార్ల కోసం ప్రభుత్వం ప్రయత్నం చేసింది. ఏదేమైనప్పటికీ ఇది కొంచెం ప్రభావం చూపింది. <ref>{{cite news |title=Tyske miljøzoner sender gamle biler til Danmark |date=9 January 2009 |url=http://politiken.dk/indland/ECE626918/tyske-miljoezoner-sender-gamle-biler-til-danmark/ |work=Politiken.dk |accessdate=29 November 2010 |language=Danish}}</ref> 2011 లో పాత కార్ల వ్యయం-పన్నులతో సహా-వాటిని అనేక డేన్స్ బడ్జెట్లో ఉంచుతుంది. 2011 నాటికి సగటు కారు వయసు 9.2 సంవత్సరాలు.<ref>{{cite book |chapter=Transport|title=Statistical Yearbook 2012|publisher=dst.dk |url=http://www.dst.dk/pukora/epub/upload/16251/13tra.pdf |accessdate=3 September 2012 }}</ref>
[[నార్వే]]
== గణాంకాలు ==
పంక్తి 382:
డెన్మార్క్ జనాభా గణాంకాలు ఆధారంగా 2017 జనవరిలో 57,48,769 గా అంచనా వేయబడింది.<ref name="pop1" /> సరాసరి వివాహ వయస్సు 41.4 సంవత్సరాలు. మహిళలు: పురుషులు 1:0.97. మొత్తం సంతానోత్పత్తి రేటు 1.73% సంతానం; తక్కువ జనన రేటు ఉన్నప్పటికీ జనాభా ఇప్పటికీ వార్షిక రేటు 0.22% అధికరిస్తుంది.<ref name="factbook" /> వరల్డ్ హ్యాపీనెస్ రిపోర్ట్ తరచుగా డెన్మార్క్ జనాభాను ప్రపంచంలోని సంతోషకరమైనదిగా పేర్కొంది.<ref name="happiness">{{cite web|editor1-last=Helliwell |editor1-first=John |editor2-last=Layard |editor2-first=Richard |editor3-last=Sachs |editor3-first=Jeffrey |editor3-link=Jeffrey Sachs |title=World Happiness Report 2016 |url=http://5c28efcb768db11c7204-4ffd2ff276d22135df4d1a53ae141422.r82.cf5.rackcdn.com/HR-V1_web.pdf |publisher=Sustainable Development Solutions Network |accessdate=17 March 2016 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160318091325/http://5c28efcb768db11c7204-4ffd2ff276d22135df4d1a53ae141422.r82.cf5.rackcdn.com/HR-V1_web.pdf |archivedate=18 March 2016 |df=dmy }}</ref><ref name=Earth_Institute_2013>Helliwell, John; Layard, Richard; Sachs, Jeffrey [http://www.earth.columbia.edu/sitefiles/file/Sachs%20Writing/2012/World%20Happiness%20Report.pdf World Happiness Report]. ''[[The Earth Institute]]'' at [[Columbia University]], p. 8. See also: [http://unsdsn.org/files/2013/09/WorldHappinessReport2013_online.pdf World Happiness Report 2013], p. 23.; [http://www.huffingtonpost.com/2013/10/22/denmark-happiest-country_n_4070761.html?ncid=txtlnkushpmg00000029&ir=Business Denmark Is Considered The Happiest Country. You'll Never Guess Why.] ''[[Huffington Post]].'' 22 October 2013.</ref><ref name="BruceStokes">Stokes, Buce (8 June 2011). [https://www.theatlantic.com/business/archive/2011/06/the-happiest-countries-in-the-world/240103/ The Happiest Countries in the World]. ''[[The Atlantic]].'' Retrieved 20 September 2013</ref> దేశం అత్యంత గౌరవనీయమైన విద్య, ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలకు నిలయంగా ఉంది.<ref name=Taylor>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/denmark-is-the-worlds-happiest-country--official-410075.html |title=Denmark is the world's happiest country – official – Europe, World |work=The Independent |location=London |date=1 August 2006 |accessdate=5 May 2009 |first=Jerome |last=Taylor |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090309234926/http://www.independent.co.uk/news/world/europe/denmark-is-the-worlds-happiest-country--official-410075.html |archivedate=9 March 2009 }}</ref> ఆదాయ అసమానత తక్కువ స్థాయికి కారణమైంది.<ref name=eurogini>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=4 December 2015}}</ref>
డెన్మార్క్ చారిత్రాత్మకంగా ఏకజాతీయ దేశంగా ఉంది. అయినప్పటికీ దాని స్కాండినేవియన్ పొరుగుదేశాల నుండి రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం వరకు నికర స్వదేశియవలసలు కొనసాగాయి. తరువాత దేశం నుండి నికర విదేశీవలసలకు రూపాంతరం చెందింది. నేడు డెన్మార్కు వలసలు ముఖ్యంగా కుటుంబ పోషణ కొరకు వస్తున్న ఉద్యోగార్దులు, శరణార్ధుల నుండి సంభవిస్తున్నాయి.<ref name=migrants>{{cite web|title=Denmark: Integrating Immigrants into a Homogeneous Welfare State|url=http://www.migrationpolicy.org/article/denmark-integrating-immigrants-homogeneous-welfare-state|publisher=Migration Policy Institute|accessdate=24 August 2015}}</ref> అంతేకాకుండా డెన్మార్క్ వార్షికంగా పాశ్చాత్య దేశాల (ప్రత్యేకించి నోర్డిక్ దేశాలు, ఇ.యు.
జాతి సమూహాలపై అధికారిక గణాంకాలు ఏవీ లేవు. 2016 గణాంకాల డెన్మార్క్ గణాంకాల ఆధారంగా జనాభాలో సుమారుగా 86.9% మంది డానిష్ సంతతికి చెందినవారు ఉన్నారు.వీరు డెన్మార్క్లో జన్మించిన, డానిష్ పౌరసత్వాన్ని కలిగిన తల్లికి కాని తండ్రికి కాని జన్మించిన వారుగా ఉన్నట్లు పేర్కొంటారు.<ref name="pop1">{{cite web|title=Population at the first day of the quarter by municipality, sex, age, marital status, ancestry, country of origin and citizenship|url=http://www.statbank.dk/FOLK1|publisher=[[Statistics Denmark]]|accessdate=13 February 2017|quote=January 2017}}</ref><ref group=N name="denonly group=N">This data is for Denmark [[wikt:proper#Adjective|proper]] only. For data relevant to [[Greenland]] and the [[Faroe Islands]] see their respective articles.</ref> మిగిలిన 13.1% విదేశీ నేపథ్యం కలిగి ఉన్నవారు ఉన్నారు. ఇటీవలి వలసదారులు లేదా వారి వారసులుగా నిర్వచించారు. అదే నిర్వచనం ప్రకారం [[పోలాండ్]], [[టర్కీ]], [[జర్మనీ]], [[ఇరాక్]], [[రొమేనియా]], [[సిరియా]], [[సోమాలియా]], [[ఇరాన్]], [[ఆఫ్ఘనిస్తాన్]]
=== భాషలు ===
పంక్తి 433:
ప్రభుత్వం 95% ఉన్నత పాఠశాల విద్యను పూర్తి చేస్తున్నారు. ఉన్నతవిద్యలను పూర్తి చేసిన వారి శాతం 60% ఉన్నట్లు నమోదు చేస్తుంది.<ref>{{cite web|title=Education Policy Outlook: Denmark|url=https://www.oecd.org/edu/EDUCATION%20POLICY%20OUTLOOK%20DENMARK_EN.pdf|publisher=OECD|accessdate=27 April 2016|page=4}}</ref> డెన్మార్క్లో యూనివర్సిటీ
=== ఆరోగ్యం ===
పంక్తి 456:
==సంస్కృతి-సంప్రదాయాలు==
డెన్మార్క్ దేశంలో మహిళలు ఎక్కువగా కూలిపనులు చేస్తారు. యూరోప్ ఖండంలో లేబర్ మార్కెట్లో మహిళల శాతం డెన్మార్క్లోనే అధికం.మహిళలు తమ భర్తలను ఎంపిక చేసుకోవడానికి పూర్తి స్వేచ్ఛ ఈ దేశంలో ఉంది. అలాగే పురుషులు రెండు మూడు పెళ్ళిళ్ళు చేసుకోవడం పూర్తి నిషేధం. మహిళలు తమ పిల్లలకు ఆరునెలలు వయసురాగానే వారిని పిల్లల సంరక్షణ కేంద్రాలకు పంపించేస్తారు. ఎందుకంటే వారు పనులు చేయడానికి వెళ్ళాలి కాబట్టి.
===దుస్తులు
డెన్మార్క్ దేశీయులు సాధారణంగా సిల్కు, ఊలు, దుస్తులు ధరిస్తుంటారు.
ఎండాకాలం కూడా చల్లగా ఉంటుంది. కాబట్టి వీళ్ళు ఉన్ని దుస్తులు ఎక్కువగా వాడుతారు.మహిళలు సాధారణంగా మెడకు స్కార్ఫ్కట్టుకుంటారు. నలుపు రంగు స్కార్ఫ్ ధరించడం వీరు హుందాగా భావిస్తారు. లేసులతో, ఎంబ్రాయిడరీ చేసిన పొడవాటి లంగా ధరిస్తారు. దీనిపైన జాకెట్ ధరిస్తారు.పురుషులు మాత్రం ఊలు, తోలు దుస్తులు ఎక్కువగా ధరిస్తారు. చాలా పండుగలు, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలలో మహిళలు సామూహిక నృత్యాలు చేస్తారు.
పంక్తి 522:
;వర్తకము
* [http://wits.worldbank.org/CountryProfile/Country/DNK/Year/2012/Summary World Bank Summary Trade Statistics Denmark]
; వార్తలు
*[http://news.google.com/news?hl=en&ned=us&ie=UTF-8&q=denmark%2F&btnG=Search Google news Denmark]
*[http://eudocs.lib.byu.edu/index.php/History_of_Denmark:_Primary_Documents History of Denmark: Primary Documents]
|