ధ్వని: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

[[ధ్వని|'''ధ్వని''']] లేదా''' [[శబ్దం]]''' ([[ఫ్రెంచి భాష|ఫ్రెంచ్]] Son, [[జర్మన్ భాష|జర్మన్]] Schall, [[ఆంగ్లం]] Sound, [[స్పానిష్ భాష|స్పానిష్]] Sonido) ఒక రకమైన [[తరంగాలు]]గా చలించే భౌతిక విషయము. కంపించే వస్తువు నుండి ధ్వని పుడుతుంది. ధ్వని అనగా ఒక యాంత్రిక [[తరంగము|తరంగం]]. ఆ తరంగం ఘనము యందు లేదా నీరు,గాలి మాధ్యముల యందు ప్రయాణిస్తూ, ముఖ్యంగా వాటిలో [[ఒత్తిడి]]<nowiki/>లో మార్పుల వలన ఎర్పడతాయిఏర్పడతాయి. 20హెర్ట్జ్ నుండి 20వేల హెర్ట్జ్ పౌనఃపున్యాలు మనకి వినపడే పరిధిలో ఉంటాయి. దీనినే శ్రవ్య అవధిగా పరిగణిస్తాం.

ధ్వని అనగా ఒత్తిడి మార్పుల వల్ల ఏర్పడ్డ అలల యొక్క వరుస క్రమం. అది ఒకమాధ్యమంలో ([[నీరు]], [[గాలి]]) నుండి ప్రయణించునుప్రయాణించును. ధ్వని ఘన [[పదార్థము]] యందు కూడా ప్రయాణించును. కాని దానికి మాత్రం మరికొన్ని గమన పద్ధతులు కూడా ఉన్నాయి . ఏ ధ్వనికయితే 20 నుండి 20,000 మధ్యలో ఫ్రీక్వెన్సి ఉండునో ఆ ధ్వనులను మాత్రమే మానవుడు వినగలడు . [[గమనము]]<nowiki/>లో అలలు మాధ్యము ద్వారా ప్రతిబింబించు, వక్రీకరించు, సన్నబడచ్చు.

(అ) ధ్వని యొక్క సాంధ్రత మరియు, [[ఒత్తిడి]] మధ్య ఉన్న సంబంధం. ఈ సంబంధం [[ఉష్ణోగ్రత]]లో మార్పులు మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఈ సంబంధమే ధ్వని యొక్క గమనవేగాన్ని తేల్చును.

ఈ [[ప్రపంచము|ప్రపంచం]]<nowiki/>లో ఏ ప్రాణిరాసయినా సరే ఒక ఫ్రీక్వెన్సీ పరిధిలో ఉన్న ధ్వనులు మాత్రమే వినగలుగుతాయి. మానవ జాతికి ఆ పరిధి 20 మరియు, 20,000. ఈ పరుధులు కచ్చితం అయితేకాదు. పిపరిమితి వయసుతో తగ్గుతూ వస్తుంది. మిగతా జాతుల పరిదులు వేరుగా ఉండును. ఉదాహరణకి సునకము 20,000 పైనున్న ధ్వనులను సులభముగా గ్రహించును కానీ 40 కింది ధ్వనులు అస్సలు వినపడవు. వివిధ జీవ రాసులు ఈ ధ్వనిని ఆధారంగా చేసుకుని విభిన్న అవసరాలూ పూర్తి చేసుకుంటాయి. [[ఉదాహరణ వాజ్మయము|ఉదాహరణ]]<nowiki/>కు ప్రమాద గ్రహణానికి, [[దశదిశలు|దిక్కు]] సూచనకు మరియు, [[సమాచారం|సమాచారము]] చేరవేయడానికి. ఆకాశ గర్జనలు, భూమి కదలికలు, [[నిప్పురవ్వ|నిప్పు]], నీటి అలలు, [[గాలి]] మొదలైన ప్రాకృతిక పరిణామాలు వాటి వాటి విశేషమైన అవయవాలను పెంచుకున్నాయి . మరి కొన్ని జీవరాసులు అయితే పాటలు మరియు, మాటలు కూడా చెబుతాయి. ఇంకా మానవులు ఎలాంటి సంస్కృతి, సాంకేతిక (పాటలు,టెలీఫోను, రేడియొ) సాధించారంటే, వారు ఇప్పుడు ధ్వనిని చేయగలరు . రికార్డర్లొ పెట్టగలరు. ఎక్కడికయిన పంపగలరు మరియు, ప్రచారం చేయగలరు. మానవ ధ్వని గ్రహణ శక్తిగూర్చి చేసే శాస్త్రీయ అధ్యయనాన్ని సైఖో ఎఖోస్టిక్స్ అంటారు.

ఆ యాంత్రిక కదలికలు వేటినైతే మనం ధ్వని అని పిలుస్తున్నమో అవి పదార్థం యొక్క అన్ని రూపాలలో నుంచి వెలుతుంది. ఉదాహరణాకి ఘనము, [[నీరు]], నిప్పు, [[ప్లాస్మా]]. ఈ పదార్థం ఏదయితే ఈ ధ్వనికి ఆధారం అవుతుందో, దాన్ని మనం మీడియుం లేదా మాధ్యమం అంటాము. పదార్థం లేకుండా అనగా వేక్యూంలో ధ్వని ప్రయణించలేదుప్రయాణించలేదు.

లాంగిట్యూడినల్ మరియు, ట్రేన్స్వెర్సల్

ధ్వని గాలి, నీరు, ప్లాస్మా మాధ్యమాలలో లాంగిట్యూడినల్ రూపంలో ప్రయాణిస్తుంది లాంగిట్యూడినల్ అలల మరోపేరు కంప్రెషన్ ఐతే ఘన పదార్థాలలో మాత్రం ధ్వని రెండు రూపాలలోనూ ప్రయణిస్తుందిప్రయాణిస్తుంది. లాంగిట్యూడినల్ అలలు ఒత్తిడి మార్పుల వల్ల ఏర్పడతాయి . అయితే ఇందులో [[గమనము|గమన]]<nowiki/>తీరు, [[ఒత్తిడి]] లంబ కోణంగా ఉంటాయి.

కొన్నిసార్లు గతిని, దిక్కుని కలిపి వేగ వాహకము అంటారు. దీన్నే వేగం వెక్టార్ అనికూడ పేర్కొంటారు అలాగే వేవ్ సంఖ్యను, దిక్కునికలిపి వేవ్ వెక్టార్ లేదా అల వాహకము అంటారు. ట్రేన్స్వర్స్ అలలను షీర్ అలలు అని కూడా అంటారు. వాటికి అదనముగా ధ్రువన శక్తి కూడా ఉంటాయి ఈ [[శక్తి]] సాధారణముగాసాధారణంగా మనకి పరిచయమున్న ధ్వని అలలకు ఉండదు.

సాధారణముగాసాధారణంగా [[ధ్వని]] యొక్క [[వేగం]], అది ప్రయాణించే [[మాధ్యమము]] మీద ఆధార పడుతుంది. ముఖ్యముగా ఈ వేగం ఆ మాధ్యమము యొక్క ఒక విశేషమయిన గుణముగా పేర్కొనవచ్చు . ధ్వని యొక్క వేగం ఆ మాధ్యమ దృఢత్వానికి, సాంద్రతకి నిష్పత్తి యొక్క వర్గమూలానికి అనుపాతంగా ఉంటుంది. ఈ భౌతిక గుణాలు మరియు, వేగం ఉపరితల పరిస్థితుల మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఉష్ణోగ్రత 20 అయినప్పుడు సముద్రతల మట్టములో గాలిలో ధ్వని యొక్క గమన వేగం సుమారుగా 343 ఉంటుంది. అదే [[ఉష్ణోగ్రత]]<nowiki/>లో [[మంచినీటి చెరువులు|మంచినీటి]]<nowiki/>లో ధ్వని వేగం 1482 ఉంటుంది. ఉక్కులో ధ్వని వేగం 5960 ఉంటుంది . ఇదే కాకుండా ధ్వని వేగం కొద్దిగా ఆ శబ్ద విస్త్రుతి మీద కూడా ఆధారపడి ఉంటుంది.

ఎఖోస్టిక్స్ అనగా ఒకటికన్నా ఎక్కువ శాస్త్ర శాకలకు సంబంధించిన ఒక [[శాస్త్రము|శాస్త్రం]]. ఇది ముఖ్యంగా [[వాయువు (భౌతిక శాస్త్రం)|వాయువు]], [[నీరు]], [[ఘనము]]<nowiki/>లో ప్రయాణించే అన్ని [[యాంత్రిక శక్తి|యాంత్రిక]] అలల గురించి సంబంధించినది . దీనిలోకే కంపనాలు, [[ధ్వని]], [[అతినీలలోహిత వికిరణాలు|అతినీలలోహిత]] కిరణాలు మరియు, ఇంఫ్రాధ్వని కిరణాలు వస్తాయి. ఈ శాస్త్రం యొక్క అనువర్తనం [[ఆధునికత్వం|ఆధునిక]] [[ప్రపంచము|ప్రపంచం]]<nowiki/>లోని చాలా ప్రదేశాల్లో చూడవచ్చు . అతి ముఖ్యంగా శబ్ద నియంథ్రన పరిశ్రమల్లో ఈ శాస్త్రం వాడబడును.

ఇక్కడ p అనగా రూట్ మీన్ స్క్వేర్ ఒత్తిడి పరిధి మరియు,

[[సంగీతము]] శబ్దాన్ని కాలంతో మేళవించి వినసొంపుగా మార్చే విలక్షణమైన ప్రక్రియ. సంగీతం విశ్వమంతా వ్యాపించి ఉంది. [[ప్రకృతి]]లో [[సంగీతము|సంగీతం]] మిళితమై [[జీవన్గి|జీవన]] గమనంలో భాగమై పోయింది. ఇదొక సుప్రసిద్ధమైన చతుషష్టి కళలలో ఒకటి. సంగీతం యొక్క ప్రాథమిక లక్షణాలు [[శృతి]], [[రాగం]], [[తాళం]], [[పల్లవి]] మొదలైన శబ్ద లక్షణాలు. మ్యూజిక్ అనే పదం గ్రీకు భాష “మౌసికా” (అనగా ధ్వని యొక్క కళ అని అర్థం) నుండి వచ్చింది.సంగీతం యొక్క [[నిర్వచనం]], లక్షణాలు, ప్రాముఖ్యత మొదలైనవి ఆ దేశ [[సంస్కృతి]] మరియు, సాంఘిక నిర్మాణాన్ని బట్టి మారుతుంది. [[శాస్త్రీయ సంగీతం]] ఒక నిర్ధిష్టమైన సాహిత్యపరంగా రచించబడిన రాగాలకు నిబద్ధితమై ఉంటుంది. ఈ [[రాగాలు]] అనంతమైనవి. కొన్నింటిని పాడేవారిని బట్టి మారతాయి. సంగీతం [[సాహిత్యం]]తో మేళవించి [[నాట్యం]], [[నాటకం]], లలిత కళలు, [[సినిమా]] మొదలైన దృశ్య కావ్యాలుగా మళచబడ్డాయి.