అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
+వివిధ భాగాల తయారీ |
→విశేషాలు: +అంతరిక్షంలో కూర్పు |
||
పంక్తి 62:
కెనడార్మ్ 2, ''డెక్స్‌టర్'' గ్రాపుల్ ''ఫిక్చర్‌తో'' కూడిన మొబైల్ సర్వీసింగ్ సిస్టమ్, కెనడియన్ స్పేస్ ఏజెన్సీ ఇచ్చిన కాంట్రాక్టు కింద కెనడా, అమెరికాల్లోని వివిధ కర్మాగారాల్లో (డేవిడ్ ఫ్లోరిడా లాబొరేటరీ వంటివి) తయారు చేసారు. కెనడార్మ్ 2 కోసం పట్టాలపై అమర్చిన ఫ్రేమ్‌వర్క్‌, మొబైల్ బేస్ సిస్టమ్‌ను నార్త్రోప్ గ్రుమ్మన్ నిర్మించింది.
== అంతరిక్షంలో కూర్పు ==
అంతరిక్ష కేంద్రం నిర్మాణంలో ప్రధాన భాగమైన అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రపు అసెంబ్లీ నవంబర్ 1998 లో ప్రారంభమైంది. <ref name="OnOrbit">{{వెబ్ మూలము}}</ref> ''రాస్వెట్'' మినహా మిగతా రష్యన్ మాడ్యూళ్ళన్నిటినీ లాంచి చేసి, రోబోటిక్‌గా డాక్ చేసారు. ఇతర మాడ్యూళ్ళన్నిటినీ స్పేస్ షటిళ్ళు మోసుకెళ్ళాయి. వీటిని ఐఎస్‌ఎస్ స్వయంగా గాని, సిబ్బంది గానీ కెనడార్మ్ 2 (ఎస్ఎస్ఆర్ఎంఎస్), ఎక్స్ట్రా-వెహిక్యులర్ యాక్టివిటీస్ (ఇవిఎ) ను ఉపయోగించి ఉపయోగించుకుని స్థాపించుకోవాలి; 2011 జూన్ 5 నాటికి 900 గంటలకు పైగా EVA సమయాన్ని వాడి 159 స్పేస్‌వాక్‌లు చేసి కేంద్రపు భాగాలను జోడించారు. వీటిలో 127 స్పేస్ వాక్‌లు కేంద్రం నుండి చేయగా, మిగిలిన 32 డాక్ చేసిన స్పేస్ షటిల్ ఎయిర్ లాక్స్ నుండి చేసారు. <ref name="ISStD">{{వెబ్ మూలము}}</ref>
ISS యొక్క మొట్ట మొదటి మాడ్యూల్, ''జర్యా'', 20 నవంబర్ 1998 న స్వయంప్రతిపత్త రష్యన్ ప్రోటాన్ రాకెట్ ద్వారా ప్రయోగించారు. ఈ మాడ్యూలు ప్రొపల్షన్, యాటిడ్యూడ్ నియంత్రణ, సమాచార ప్రసారం, విద్యుత్ శక్తిని అందిస్తుంది. కానీ, దీనిలో దీర్ఘకాలిక జీవిత మద్దతు విధులు లేవు. రెండు వారాల తరువాత, నాసా తయారుచేసిన ''యూనిటీ'' అనే పాసివ్ మాడ్యూలును స్పేస్ షటిల్ యాత్ర STS-88 లో పంపించారు. దీన్ని Eva వాడి వ్యోమగాములు ద్వారా ''Zarya'' కు జతచేసారు. ఈ మాడ్యూలుకు రెండు ప్రెషరైస్‌డ్ మేటింగ్ యెడాప్టర్స్ ఉన్నాయి. ఒకటి శాశ్వతంగా జర్యాకు తగిలించి ఉంటుంది. రెండోదానికి స్పేస్ షటిల్ వెళ్ళినపుడు డాక్ అవుతుంది. ఆ సమయంలో, రష్యన్ అంతరిక్ష కేంద్రం ''మిర్'' అప్పటికి ఇంకా పనిచేస్తూండేది. అక్కడ వ్యోమగాములు నివాసం ఉంటూండేవారు. దాంతో ISS లో రెండేళ్ళపాటు వ్యోమగాములు నివసించలేదు. 12 జూలై 2000 న, ''జ్వెజ్డాను'' కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెట్టారు. దానిలో ఉన్న ప్రీప్రోగ్రామ్ చేసిన ఆదేశాలు దాని సౌర ఫలకాలను, కమ్యూనికేషన్ యాంటెన్నాను మోహరించాయి. ఇది తరువాత ''జర్యా'', ''యూనిటీతో'' ''కలవడానికి'' నిష్క్రియాత్మక లక్ష్యంగా మారింది: ''జర్యా'' - ''యూనిటీ'' వాహనం గ్రౌండ్ కంట్రోల్ ద్వారా గానీ, రష్యన్ ఆటోమేటెడ్ రెందెవూ అండ్ డాకింగ్ సిస్టమ్ ద్వారా గానీ డాకింగ్ జరిగేటపుడు ఇది స్టేషన్ కీపింగ్ చేస్తూ కక్ష్యను కొనసాగిస్తుంది. డాకింగ్ అవగానే, జర్యా కంయూటరు కేంద్రం నియంత్రణను జ్వెజ్దాకు బదిలీ చేస్తుంది. ''జ్వెజ్డా'' స్లీపింగ్ క్వార్టర్స్, ఒక టాయిలెట్, కిచెన్, CO <sub>2</sub> స్క్రబ్బర్లు, డీహ్యూమిడిఫైయర్, ఆక్సిజన్ జనరేటర్లు, వ్యాయామ పరికరాలను, డేటా, వాయిస్, టెలివిజన్ కమ్యూనికేషన్లనూ మిషన్ కంట్రోల్‌తో జోడించింది. దీంతో కేంద్రానికి శాశ్వత నివాస యోగ్యత కలిగింది. <ref>[http://spaceflight.nasa.gov/spacenews/factsheets/pdfs/servmod.pdf NASA Facts. The Service Module: A Cornerstone of Russian International Space Station Modules]. NASA. January 1999</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://science.ksc.nasa.gov/shuttle/missions/sts-88/mission-sts-88.html|title=STS-88|publisher=Science.ksc.nasa.gov|accessdate=19 April 2011}}</ref>
మొదటి నివాస సిబ్బంది, ఎక్స్‌పెడిషన్ 1, నవంబర్ 2000 లో సోయుజ్ టిఎం -31 లో చేరుకున్నారు. కేంద్రంలో మొదటి రోజు చివరిలో, వ్యోమగామి బిల్ షెపర్డ్ రేడియో కాల్ గుర్తు " ''ఆల్ఫా'' " ను ఉపయోగించమని అభ్యర్థించాడు. " ''అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం'' " అనే కాల్ సైన్ అతనికీ, కాస్మోనాట్ క్రికాలేవ్‌కూ గజిబిజిగా అనిపించింది. <ref name="TIME-Nov2">{{Cite news|url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,59500,00.html|title=Upward Bound: Tales of Space Station Alpha|last=Brad Liston|date=2 November 2000|work=Time|access-date=5 August 2010}}</ref> 1990 ల ప్రారంభంలో అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రానికి "''ఆల్ఫా''" అనే పేరు ఉపయోగించేవారు. <ref name="GAO">{{వెబ్ మూలము}}</ref> ఎక్స్‌పెడిషన్ 1 అంతా ఈ పేరును వాడేందుకు అనుమతి ఇచ్చారు. <ref name="SPACE-Nov3">{{వెబ్ మూలము}}</ref> కొత్త పేరును ఉపయోగించాలని షెపర్డ్ కొంతకాలంగా ప్రాజెక్ట్ మేనేజర్లకు చెబుతూ వచ్చాడు. ప్రయోగానికి ముందు జరిగిన మీడియా సమావేశంలో నావికా సంప్రదాయాన్ని ప్రస్తావిస్తూ ఆయన ఇలా అన్నాడు: "వేలాది సంవత్సరాలుగా, మానవులు ఓడల్లో సముద్రంలోకి వెళుతున్నారు. ప్రజలు ఈ నౌకలను రూపకల్పన చేసి నిర్మించారు, దాని పేరు సిబ్బందికి మంచి అదృష్టాన్ని, వారి ప్రయాణానికి విజయాన్నీ తెస్తుందనే మంచి భావనతో వాటిని ప్రారంభించారు. " <ref name="SPACE-Nov2">{{వెబ్ మూలము}}</ref> ఆ సమయంలో రష్యన్ స్పేస్ కార్పొరేషన్ ఎనర్జియా అధ్యక్షుడైన యూరి సెమెనోవ్ " ''ఆల్ఫా'' " పేరు పెట్టడానికి అంగీకరించలేదు. ఎందుకంటే మొట్టమొదటి మాడ్యులార్ అంతరిక్ష కేంద్రం ''మీర్'' అని భావించాడు. కాబట్టి " ''బీటా'' " లేదా " ''మీర్'' 2 "ISS కోసం మరింత సరైనదని అతడన్నాడు. <ref name="SPACE-Nov3" /> <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref>
STS-92, STS-97 యాత్రల మధ్య కాలంలో ఎక్స్‌పెడిషన్ 1 వచ్చింది. ఈ రెండు స్పేస్ షటిల్ యాత్రలు కేంద్రపు ఇంటిగ్రేటెడ్ ట్రస్ స్ట్రక్చర్ యొక్క విభాగాలను జోడించాయి. ఇది కేంద్రానికి యుఎస్ టెలివిజన్‌కు అవసరమైన కెయు-బ్యాండ్ కమ్యూనికేషన్ సౌకర్యాన్ని ఇచ్చింది. అలాగే ఈ యాత్రల్లో యుఎస్‌ఓఎస్ యొక్క అదనపు ద్రవ్యరాశికి అవసరమైన అదనపు యాటిట్యూడ్ మద్దతు, కేంద్రపు ప్రస్తుత 4 సౌర ఫలకాలకు అనుబంధంగా అనేక అదనపు సౌర ఫలకాలను పంపించారు. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://science.ksc.nasa.gov/shuttle/missions/sts-92/mission-sts-92.html|title=STS-92|publisher=Science.ksc.nasa.gov|accessdate=19 April 2011}}</ref>
తరువాతి రెండేళ్ళలో, కేంద్రాన్ని విస్తరించడం కొనసాగించారు. ఒక సోయుజ్-యు రాకెట్ ''పిర్స్'' డాకింగ్ కంపార్ట్మెంట్ను తీసుకెళ్ళింది. స్పేస్ షటిల్స్ ''డిస్కవరీ'', ''అట్లాంటిస్'', ''ఎండీవర్ లు'' ''డెస్టినీ'' లాబొరేటరీ, ''క్వెస్ట్'' ఎయిర్‌లాక్‌లను తీసుకెళ్ళాయి. కేంద్రపు ప్రధాన రోబోట్ ఆర్మ్, కెనడార్మ్ 2 ను, ఇంటిగ్రేటెడ్ ట్రస్ స్ట్రక్చర్ యొక్క అనేక విభాగాలను కూడా తీసుకెళ్ళాయి.
2003 లో జరిగిన కొలంబియా స్పేస్ షటిల్ ప్రమాదంతో కేంద్రం విస్తరణ షెడ్యూల్‌కు అంతరాయం కలిగింది. 2005 లో ''డిస్కవరీ'' ప్రయోగమైన STS-114 జరిపే వరకూ స్పేస్ షటిల్ కార్యక్రమాన్ని ఆపేసారు. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.nasaspaceflight.com/2005/07/discovery-launches-the-shuttle-is-back/|title=Discovery launches—The Shuttle is back|author=Chris Bergin|publisher=NASASpaceflight.com|accessdate=6 March 2009|date=26 July 2005}}</ref>
''అట్లాంటిస్ చేసిన'' STS-115 యాత్రతో 2006 లో కేంద్రం అసెంబ్లీ తిరిగి ప్రారంభమైంది. ఇది కేంద్రపు రెండవ సెట్ సౌర ఫలకాలను పంపిణీ చేసింది. STS-116, STS-117,, STS-118 లలో మరెన్నో ట్రస్ విభాగాలు, మూడవ సెట్ సౌర ఫలకాలనూ పంపించారు. కేంద్రపు విద్యుత్-ఉత్పాదక సామర్ధ్యాల యొక్క పెద్ద విస్తరణ ఫలితంగా, ఎక్కువ ఒత్తిడితో కూడిన మాడ్యూళ్ళను చేర్చే వీలు కలిగింది. ''హార్మొనీ'' నోడ్, ''కొలంబస్'' యూరోపియన్ ప్రయోగశాలలను జోడించారు. ఆ తరువాత కొద్దికాలానికే ''కిబో'' యొక్క మొదటి రెండు భాగాలు వెళ్ళాయి. మార్చి 2009 లో, STS-119 లో నాల్గవ, ఆఖరి సౌర ఫలకాల సంస్థాపనతో ఇంటిగ్రేటెడ్ ట్రస్ నిర్మాణం పూర్తైంది. ''కిబో'' యొక్క చివరి విభాగం జూలై 2009 లో STS-127 లో పంపించారు. తరువాత రష్యన్ ''పాయిస్క్'' మాడ్యూలును పంపించారు. మూడవ నోడ్, ''ట్రాంక్విలిటీ ని'' ఫిబ్రవరి 2010 లో STS-130 లో కుపోలాతో పాటు పంపించారు. మే 2010 లో రష్యన్ మాడ్యూల్ ''రాస్వెట్'' ను పంపించారు 1998 లో యుఎస్ నిధులతో చేపట్టిన ''జర్యా'' మాడ్యూల్‌ను రష్యన్ ప్రోటాన్ తీసుకెళ్ళినందున, దానికి బదులుగా ''రాస్వెట్‌ను'' STS-132 లో స్పేస్ షటిల్ ''అట్లాంటిస్'' మోసుకెళ్ళింది. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.russianspaceweb.com/iss_mim1.html|title=Mini-Research Module 1 (MIM1) Rassvet (MRM-1)|publisher=Russianspaceweb.com|accessdate=12 July 2011}}</ref> USOS యొక్క చివరి పీడన మాడ్యూల్, ''లియోనార్డో ను'', ఫిబ్రవరి 2011 లో ''డిస్కవరీ చిట్టచివరి యాత్ర'', STS-133 లో కేంద్రానికి చేర్చారు. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/shuttle/shuttlemissions/sts133/main/index.html|title=STS-133|publisher=NASA|accessdate=1 September 2014}}</ref> ఆల్ఫా మాగ్నెటిక్ స్పెక్ట్రోమీటర్ అదే సంవత్సరం STS-134 లో ''ఎండీవర్'' తీసుకెళ్ళింది. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/shuttle/shuttlemissions/sts134/main/index.html|title=STS-134|publisher=NASA|accessdate=1 September 2014}}</ref>
2011 జూన్ నాటికి కేంద్రంలో ఇంటెగ్రేటెడ్ ట్రస్ నిర్మాణ్ంతో పాటు 15 పీడనంతో కూడిన మాడ్యూళ్ళు ఉన్నాయి. మరో 5 మాడ్యూళ్ళను ఇంకా లాంచి చెయ్యాల్సి ఉంది. వీటిలో యూరపైయన్ రోబోటిక్ ఆర్ం తో నిర్మించే నౌకా, ప్రిచల్ మాడ్యూళ్ళు, NEM-1 and NEM-2 అనే రెండు పవర్ మాడ్యూళ్ళూ ఉన్నాయి.<ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> 2019 మార్చి నాటికి స్థితి ప్రకారం, రష్యా వారి ప్రాథమిక పరిశోధనా మాడ్యూలు నైకా 2020 వేసవిలో లాంచి చేసే అవకాశం ఉంది.<ref>{{Cite news|url=https://tass.ru/kosmos/6253886|title=Rogozin confirmed that the module "Science" placed the tanks from the upper stage "Frigate"|date=25 March 2019|access-date=31 March 2019|agency=TASS}}</ref>
కేంద్రపు స్థూల ద్రవ్యరాశి కాలక్రమంలో మారుతూంటుంది. కక్ష్యలో ఉన్న మాడ్యూళ్ల మొత్తం ద్రవ్యరాశి ప్రయోగ సమయంలో సుమారు 4,17,289 కిలోలు (2011 సెప్టెంబరు 3 నాటికి). <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> ప్రయోగాలు, విడి భాగాలు, వ్యక్తిగత ప్రభావాలు, సిబ్బంది, ఆహార పదార్థాలు, దుస్తులు, చోదకాలు, నీటి సరఫరా, గ్యాస్ సరఫరా, డాక్ అయిన అంతరిక్ష నౌక, ఇతర వస్తువుల వలన కేంద్రం మొత్తం ద్రవ్యరాశి పెరుగుతుంది. ఆక్సిజన్ జనరేటర్ల ద్వారా హైడ్రోజన్ వాయువును నిరంతరం బయటికి పంపుతూ ఉంటారు. [[దస్త్రం:SSPF_interior.jpg|link=https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:SSPF_interior.jpg|thumb|SSPF లో ISS మాడ్యూల్ నోడ్ 2 తయారీ, ప్రాసెసింగ్ ]]
[[దస్త్రం:SSPF_interior.jpg|link=https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:SSPF_interior.jpg|thumb|SSPF లో ISS మాడ్యూల్ నోడ్ 2 తయారీ, ప్రాసెసింగ్ ]]
[[దస్త్రం:SSPF_interior.jpg|link=https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:SSPF_interior.jpg|thumb|SSPF లో ISS మాడ్యూల్ నోడ్ 2 తయారీ, ప్రాసెసింగ్ ]]
| |||