అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

ఐఎస్‌ఎస్, మైక్రోగ్రావిటీకి, అంతరిక్ష పర్యావరణానికీ పరిశోధనా కేంద్రంగా పనిచేస్తుంది. దీనిలో సిబ్బంది జీవశాస్త్రం, మానవ జీవశాస్త్రం, భౌతిక శాస్త్రం, ఖగోళ శాస్త్రం, వాతావరణ శాస్త్రం, ఇతర రంగాలలో ప్రయోగాలు చేస్తారు.<ref name="ISS overview2">{{cite web|url=http://www.shuttlepresskit.com/ISS_OVR/index.htm|title=International Space Station Overview|date=3 June 1999|publisher=ShuttlePressKit.com|accessdate=17 February 2009}}</ref><ref name="NASA Fields of Research2">{{cite web|url=http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/A-fieldsresearch/index.html|title=Fields of Research|date=26 June 2007|publisher=NASA|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080123150641/http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/A-fieldsresearch/index.html|archivedate=23 January 2008}}</ref><ref name="NASA ISS Goals2">{{cite web|url=http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/B-gettingonboard/index.html|title=Getting on Board|date=26 June 2007|publisher=NASA|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071208091537/http://pdlprod3.hosc.msfc.nasa.gov/B-gettingonboard/index.html|archivedate=8 December 2007}}</ref> చంద్రుడి వద్దకు, అంగారక గ్రహానికి వెళ్ళే యాత్రలకు అవసరమైన అంతరిక్ష నౌక వ్యవస్థలను, పరికరాలనూ పరీక్షించేందుకు ఈ కేంద్రం అనుకూలంగా ఉంటుంది. <ref name="ResProg2">{{cite web|url=http://spaceflightsystems.grc.nasa.gov/Advanced/ISSResearch/|title=ISS Research Program|publisher=NASA|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090213140014/http://spaceflightsystems.grc.nasa.gov/Advanced/ISSResearch/|archivedate=13 February 2009|accessdate=27 February 2009}}</ref> ఐఎస్‌ఎస్ సగటున 400 కి.,మీ. ఎత్తున ఉన్న కక్ష్యలో పరిభ్రమిస్తుంది. ''[[ జ్వెజ్డా (ISS మాడ్యూల్)|జ్వెజ్డా]]'' మాడ్యూల్ లోని ఇంజిన్లను ఉపయోగించి రీబూస్ట్ విన్యాసాలు చెయ్యడం ద్వారా గానీ, అంతరిక్ష నౌకను సందర్శించే నౌకల ద్వారాగానీ ఆ [[స్టేషన్ కీపింగ్|కక్ష్యను నిర్వహిణ]] చేస్తుంది.<ref>{{Cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/expeditions/expedition26/iss_altitude.html|title=NASA - Higher Altitude Improves Station's Fuel Economy|last=|first=|date=2019-02-14|website=nasa.gov|language=en|access-date=2019-05-29}}</ref> ఇది సుమారు 92 నిమిషాలకు ఒకసారి కక్ష్యలో పరిభ్రమిస్తుంది.రోజుకు 15.5 సార్లు భూమి చుట్టూ తిరుగుతుంది. <ref name="tracking2">{{cite web|url=http://spaceflight.nasa.gov/realdata/tracking/index.html|title=Current ISS Tracking data|date=15 December 2008|publisher=NASA|accessdate=28 January 2009}}</ref>

 

 

మొట్టమొదటి ఐఎస్‌ఎస్ భాగాన్ని 1998 లో స్థాపించారు, మొదటి దీర్ఘకాలిక నివాసితులు 2000 నవంబరు 2 న వెళ్ళారు. <ref>{{Cite news|url=https://www.esa.int/Our_Activities/Human_Spaceflight/International_Space_Station/First_crew_starts_living_and_working_on_the_International_Space_Station|title=First crew starts living and working on the International Space Station|date=31 October 2000|work=European Space Agency}}</ref> ఆనాటి నుండి నిరంతరంగా ఇక్కడ వ్యోమగాములు నివసిస్తూనే ఉన్నారు. <ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/image-feature/oct-31-2000-launch-of-first-crew-to-international-space-station|title=Oct. 31, 2000, Launch of First Crew to International Space Station|date=28 October 2015|work=NASA}}</ref> గతంలో రష్యన్ అంతరిక్ష కేంద్రం మిర్ పేరిట ఉన్న 9 సంవత్సరాల, 357 రోజుల నిరంతర నివాస రికార్డును ఐఎస్‌ఎస్ బద్దలు కొట్టింది. తాజా మేజర్ ప్రెజరైజ్డ్ మాడ్యూల్‌ను 2011 లో అమర్చారు. 2016 లో ప్రయోగాత్మకంగా గాలి ఊదితే ఉబ్బే మాడ్యూలును జోడించారు. కేంద్రం అభివృద్ధి, అసెంబ్లీ కొనసాగుతోంది. 2020 తో మొదలుపెట్టి అనేక కొత్త రష్యన్ అంశాలను చేర్చటానికి షెడ్యూలు తయారు చేసారు. ఐఎస్‌ఎస్ భూ నిమ్న కక్ష్యలో తిరిగే మానవ నిర్మిత వస్తువుల్లో అతి పెద్దది.దీన్ని భూమి నుండి కంటితో చూడవచ్చు. <ref>{{cite web|url=ftp://130.206.92.88/Espacio/Mesa%20Redonda%205%20-%20R3%20-%20TSNIIMASH%20-%20V%20M%20IVANOV.pdf|title=Central Research Institute for Machine Building (FGUP TSNIIMASH) Control of manned and unmanned space vehicles from Mission Control Centre Moscow|publisher=Russian Federal Space Agency|accessdate=26 September 2011}}{{dead link|date=June 2017|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://spaceflight.nasa.gov/realdata/sightings/help.html|title=NASA Sightings Help Page|date=30 November 2011|publisher=Spaceflight.nasa.gov|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160905161117/http://spaceflight.nasa.gov/realdata/sightings/help.html|archive-date=5 September 2016|accessdate=1 May 2012}}</ref> ఐఎస్‌ఎస్ లో పీడనంతో కూడిన నివాస మాడ్యూళ్ళు, నిర్మాణ ట్రస్సులు, సౌర ఫలకాలు, రేడియేటర్లు, డాకింగ్ పోర్టులు, ప్రయోగ వేదికలు, రోబోటిక్ చేతులూ ఉన్నాయి. ముఖ్యమైన ఐఎస్‌ఎస్ మాడ్యూళ్ళను రష్యన్ ప్రోటాన్ రాకెట్లు, [[ సోయుజ్ (రాకెట్ కుటుంబం)|సోయుజ్]] రాకెట్లు, అమెరికా స్పేస్ షటిళ్ళ ద్వారా అంతరిక్షం లోకి పంపించారు. <ref name="ISSBook">{{Cite book|url={{Google books|VsTdriusftgC|page=|keywords=|text=|plainurl=yes}}|title=The International Space Station: Building for the Future|last=Catchpole|first=John E.|date=17 June 2008|publisher=Springer-Praxis|isbn=978-0-387-78144-0}}</ref>

అంతరిక్ష కేంద్రం నిర్మాణంలో ప్రధాన భాగమైన అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రపు అసెంబ్లీ నవంబరు 1998 లో ప్రారంభమైంది. <ref name="OnOrbit">{{వెబ్ మూలము}}</ref> ''రాస్వెట్'' మినహా మిగతా రష్యన్ మాడ్యూళ్ళన్నిటినీ లాంచి చేసి, రోబోటిక్‌గా డాక్ చేసారు. ఇతర మాడ్యూళ్ళన్నిటినీ స్పేస్ షటిళ్ళు మోసుకెళ్ళాయి. వీటిని ఐఎస్‌ఎస్ స్వయంగా గాని, సిబ్బంది గానీ కెనడార్మ్ 2 (ఎస్ఎస్ఆర్ఎంఎస్), ఎక్స్ట్రా-వెహిక్యులర్ యాక్టివిటీస్ (ఇవిఎ) ను ఉపయోగించి ఉపయోగించుకుని స్థాపించుకోవాలి; 2011 జూన్ 5 నాటికి 900 గంటలకు పైగా EVA సమయాన్ని వాడి 159 స్పేస్‌వాక్‌లు చేసి కేంద్రపు భాగాలను జోడించారు. వీటిలో 127 స్పేస్ వాక్‌లు కేంద్రం నుండి చేయగా, మిగిలిన 32 డాక్ చేసిన స్పేస్ షటిల్ ఎయిర్ లాక్స్ నుండి చేసారు. <ref name="ISStD">{{వెబ్ మూలము}}</ref>  

 

 

మొదటి నివాస సిబ్బంది, ఎక్స్‌పెడిషన్ 2000 నవంబరు 1 లో సోయుజ్ టిఎం -31 లో చేరుకున్నారు. కేంద్రంలో మొదటి రోజు చివరిలో, వ్యోమగామి బిల్ షెపర్డ్ రేడియో కాల్ గుర్తు " ''ఆల్ఫా'' "ను ఉపయోగించమని అభ్యర్థించాడు. " ''అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం'' " అనే కాల్ సైన్ అతనికీ, కాస్మోనాట్ క్రికాలేవ్‌కూ గజిబిజిగా అనిపించింది. <ref name="TIME-Nov2">{{Cite news|url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,59500,00.html|title=Upward Bound: Tales of Space Station Alpha|last=Brad Liston|date=2 November 2000|work=Time|access-date=5 August 2010}}</ref> 1990 ల ప్రారంభంలో అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రానికి "''ఆల్ఫా''" అనే పేరు ఉపయోగించేవారు. <ref name="GAO2">{{cite web|url=http://archive.gao.gov/t2pbat3/151975.pdf|title=Space Station – Impact on the expanded Russian role of funding and research|date=21 June 1994|publisher=[[Government Accountability Office|United State General Accounting Office]]|accessdate=9 August 2010}}</ref> ఎక్స్‌పెడిషన్ 1 అంతా ఈ పేరును వాడేందుకు అనుమతి ఇచ్చారు. <ref name="SPACE-Nov33">{{cite web|url=http://www.space.com/missionlaunches/missions/alpha_male_001103.html|title=Call Bill Shepherd the Alpha Male of the International Space Station|author=Alan Ladwig|date=3 November 2000|publisher=Space.com|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090523002236/http://www.space.com/missionlaunches/missions/alpha_male_001103.html|archivedate=23 May 2009|accessdate=9 August 2010}}</ref> కొత్త పేరును ఉపయోగించాలని షెపర్డ్ కొంతకాలంగా ప్రాజెక్ట్ మేనేజర్లకు చెబుతూ వచ్చాడు. ప్రయోగానికి ముందు జరిగిన మీడియా సమావేశంలో నావికా సంప్రదాయాన్ని ప్రస్తావిస్తూ ఆయన ఇలా అన్నాడు: "వేలాది సంవత్సరాలుగా, మానవులు ఓడల్లో సముద్రంలోకి వెళుతున్నారు. ప్రజలు ఈ నౌకలను రూపకల్పన చేసి నిర్మించారు, దాని పేరు సిబ్బందికి మంచి అదృష్టాన్ని, వారి ప్రయాణానికి విజయాన్నీ తెస్తుందనే మంచి భావనతో వాటిని ప్రారంభించారు. " <ref name="SPACE-Nov2">{{వెబ్ మూలము}}</ref> ఆ సమయంలో రష్యన్ స్పేస్ కార్పొరేషన్ ఎనర్జియా అధ్యక్షుడైన యూరి సెమెనోవ్ " ''ఆల్ఫా'' " పేరు పెట్టడానికి అంగీకరించలేదు. ఎందుకంటే మొట్టమొదటి మాడ్యులార్ అంతరిక్ష కేంద్రం ''మీర్'' అని భావించాడు. కాబట్టి " ''బీటా'' " లేదా " ''మీర్'' &nbsp; 2 "ఐఎస్‌ఎస్ కోసం మరింత సరైనదని అతడన్నాడు. <ref name="SPACE-Nov32">{{cite web|url=http://www.space.com/missionlaunches/missions/alpha_male_001103.html|title=Call Bill Shepherd the Alpha Male of the International Space Station|author=Alan Ladwig|date=3 November 2000|publisher=Space.com|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090523002236/http://www.space.com/missionlaunches/missions/alpha_male_001103.html|archivedate=23 May 2009|accessdate=9 August 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=5913|title=Interview with RSC Energia's Yuri Semenov|date=3 September 2001|publisher=Space.com|accessdate=22 August 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://english.ruvr.ru/2001/03/29/100146.html|title=Interview with Yuri Semenov, general designer of Space Rocket corporation Energy|date=21 March 2001|publisher=[[Voice of Russia]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120318121311/http://english.ruvr.ru/2001/03/29/100146.html|archive-date=18 March 2012|accessdate=5 October 2010}}</ref>

 

 

 

2003 లో జరిగిన కొలంబియా స్పేస్ షటిల్ ప్రమాదంతో కేంద్రం విస్తరణ షెడ్యూల్‌కు అంతరాయం కలిగింది. 2005 లో ''డిస్కవరీ'' ప్రయోగమైన STS-114 జరిపే వరకూ స్పేస్ షటిల్ కార్యక్రమాన్ని ఆపేసారు. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.nasaspaceflight.com/2005/07/discovery-launches-the-shuttle-is-back/|title=Discovery launches—The Shuttle is back|author=Chris Bergin|publisher=NASASpaceflight.com|accessdate=6 March 2009|date=26 July 2005}}</ref>

 

 

2011 జూన్ నాటికి కేంద్రంలో ఇంటెగ్రేటెడ్ ట్రస్ నిర్మాణ్ంతో పాటు 15 పీడనంతో కూడిన మాడ్యూళ్ళు ఉన్నాయి. మరో 5 మాడ్యూళ్ళను ఇంకా లాంచి చెయ్యాల్సి ఉంది. వీటిలో యూరపైయన్ రోబోటిక్ ఆర్ంతో నిర్మించే నౌకా, ప్రిచల్ మాడ్యూళ్ళు, NEM-1 and NEM-2 అనే రెండు పవర్ మాడ్యూళ్ళూ ఉన్నాయి.<ref>{{cite web|url=http://www.russianspaceweb.com/nem.html|title=Russia works on a new-generation space module|work=Russianspaceweb.com|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160408182926/http://russianspaceweb.com/nem.html|archivedate=8 April 2016|accessdate=29 November 2015}}</ref> 2019 మార్చి నాటికి స్థితి ప్రకారం, రష్యా వారి ప్రాథమిక పరిశోధనా మాడ్యూలు నైకా 2020 వేసవిలో లాంచి చేసే అవకాశం ఉంది.<ref>{{Cite news|url=https://tass.ru/kosmos/6253886|title=Rogozin confirmed that the module "Science" placed the tanks from the upper stage "Frigate"|date=25 March 2019|access-date=31 March 2019|agency=TASS}}</ref>

06:00 గంటలకు మేల్కోవడంతో సిబ్బందికి రోజు మొదలవుతుంది. ముందుగా నిద్ర తర్వాత చేసే కార్యకలాపాలు, ఉదయపు స్టేషన్ తనిఖీలు చేస్తారు. అప్పుడు సిబ్బంది అల్పాహారం తింటారు. మిషన్ కంట్రోల్‌తో రోజువారీ ప్రణాళిక సమావేశంలో పాల్గొని, అది ముగిసాక, 08:10 గంటలకు పని ప్రారంభిస్తారు. 13:05 వరకు పని చేస్తారు. ఒక గంట భోజన విరామం తరువాత, మధ్యాహ్నం మరిన్ని వ్యాయామాలు, ఇతర పనులూ చేస్తారు. 19:30 గంటలకు నిద్రకు ముందు చేసే పనులు మొదలౌతాయి. వీటిలో భోజనం, సిబ్బంది సమావేశంతో ఉన్నాయి. 21:30 గంటలకు నిద్ర మొదలౌతుంది. సాధారణంగా, సిబ్బంది వారపు రోజుల్లో రోజుకు పది గంటలు, శనివారాలలో ఐదు గంటలూ పనిచేస్తారు. మిగిలిన సమయం విశ్రాంతికి, వారి స్వంత పనులకు, లేదా పేరుకుపోయిన పని చేయడానికీ వాడుకుంటారు.. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.nasa.gov/pdf/287386main_110508_tl.pdf|title=ISS Crew Timeline|date=5 November 2008|accessdate=5 November 2008|publisher=NASA}}</ref>

 

 

కేంద్రం లోని ప్రతి సభ్యునికి క్వార్టర్స్‌ ఉంటాయి. ''జ్వెజ్డాలో'' రెండు 'స్లీప్ స్టేషన్లు', ''హార్మొనీలో'' మరో నాలుగూ ఉన్నాయి. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=https://www.youtube.com/watch?v=Q4dG9vSyUFQ|title=At Home with Commander Scott Kelly (Video)}}</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము|url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20080013462_2008012884.pdf|title=International Space Station USOS Crew Quarters Development}}</ref> USOS లోని క్వార్టర్స్ ప్రైవేట్‌గా ఉంటాయి. సుమారు వ్యక్తి-పరిమాణంలో సౌండ్‌ప్రూఫ్ బూత్‌లు ఇవి. ROS సిబ్బంది క్వార్టర్స్‌లో చిన్న కిటికీ ఉంటుంది, కాని వీటిలో వెంటిలేషన్, సౌండ్ ప్రూఫింగ్‌లు తక్కువగా ఉంటాయి. ఒక వ్యక్తి ఒక క్వార్టర్‌లో టెథర్డ్ స్లీపింగ్ బ్యాగ్‌లో పడుకోవచ్చు, సంగీతం వినవచ్చు, ల్యాప్‌టాప్ వాడవచ్చు. వ్యక్తిగత వస్తువులను పెద్ద డ్రాయర్‌లో లేదా మాడ్యూల్ గోడలకు తగిలించిన నెట్స్‌లో పెట్టుకోవచ్చు. చదువుకోడానికి దీపం, షెల్ఫ్, డెస్క్‌టాప్‌లు కూడా మాడ్యూల్లో ఉంటాయి. <ref name="ESALife">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.esa.int/esaHS/ESAH1V0VMOC_astronauts_0.html|title=Daily life}}</ref> <ref name="NASACrewEquip">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/station/behindscenes/126_payload.html|title=Station Prepares for Expanding Crew}}</ref> <ref name="CSALife">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.asc-csa.gc.ca/pdf/educator-liv_wor_iss.pdf|title=Living and Working on the International Space Station}}</ref> సందర్శించే సిబ్బందికి స్లీప్ మాడ్యూల్ ఉండదు. గోడపై అందుబాటులో ఉన్న స్థలానికి స్లీపింగ్ బ్యాగ్‌ను పెట్టుకుంటారు. స్టేషన్‌లో స్వేచ్ఛగా తేలుతూ నిద్రించడం సాధ్యమే గానీ, సున్నితమైన పరికరాలను ఢీకొట్టే అవకాశం ఉన్నందున సాధారణంగా అలా చెయ్యరు. <ref name="SRLife">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.space.com/missionlaunches/090827-sts127-space-sleeping.html|title=Sleeping in Space is Easy, But There's No Shower}}</ref> సిబ్బంది వసతికి వెంటిలేషన్ బాగా ఉండాలి; లేకపోతే, వ్యోమగాములు నిద్ర లేచేసరికి, తాము నిశ్వసించిన కార్బన్ డయాక్సైడే తమ తల చుట్టూ ఒక బుడగ లాగా ఏర్పడి ఆక్సిజన్ అందనీయకుండా చెయ్యవచ్చు. <ref name="ESALife" /> వివిధ స్టేషన్ కార్యకలాపాల సమయం లోను, సిబ్బంది విశ్రాంతి సమయాల్లోనూ, ఐఎస్‌ఎస్ లోని లైట్లు మసకబరచవచ్చు, ఆపెయ్యవచ్చు, రంగుల ఉష్ణోగ్రతలను సర్దుబాటు చేయనూ వచ్చు. <ref>{{cite av media|url=https://www.youtube.com/watch?v=yNgMzNN23kE|title=Bedtime in space|access-date=2019-09-21|website=youtube.com|time={{time needed|date=September 2019}}}}</ref>

=== ఆహారం ===

[[దస్త్రం:Meal_STS127.jpg|link=https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Meal_STS127.jpg|alt=Nine astronauts seated around a table covered in open cans of food strapped down to the table. In the background a selection of equipment is visible, as well as the salmon-coloured walls of the Unity node.|thumb|ఎస్టీఎస్ -127, ఎక్స్‌పెడిషన్ 20 సిబ్బంది ''యూనిటీ'' లోపల భోజనం చేస్తున్నారు. ]]

 

=== పరిశుభ్రత ===

 

 

== అంతరిక్ష శిధిలాల భయం ==

ఐఎస్‌ఎస్ పరిభ్రమించే భూ నిమ్న కక్ష్యల్లో వివిధ రకాల [[అంతరిక్ష శిథిలాలు]] ఉన్నాయి. <ref>{{cite web|url=http://defensenews.com/blogs/space-symposium/2009/04/03/its-getting-crowded-up-there/#more-155|title=National Space Symposium 2009: It's getting crowded up there|author=Michael Hoffman|date=3 April 2009|publisher=Defense News|accessdate=7 October 2009}}{{dead link|date=November 2017|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> వాడేసిన రాకెట్ దశలు, పనికిరాని ఉపగ్రహాలు, పేలుడు శకలాలు ([[ఉపగ్రహ విధ్వంసక ఆయుధం|ఉపగ్రహ ఆయుధ]] పరీక్షల నుండి వెలువడ్డ పదార్థాలతో సహా), పెయింట్ల పెచ్చులు, ఘన రాకెట్ మోటార్ల నుండి వచ్చిన స్లాగ్, US-A వారి అణుశక్తితో పనిచేసే ఉపగ్రహాలు విడుదల చేసిన శీతలీకరణి వంటివి ఈ శిథిలాల్లో ఉంటాయి. ఈ వస్తువులూ, వీటితో పాటు సహజంగా ఉండే సూక్ష్మగ్రహశకలాలు కేంద్రానికి <ref>{{cite magazine|author=F. L. Whipple|year=1949|title=The Theory of Micrometeoroids|magazine=Popular Astronomy|volume=57|page=517|bibcode=1949PA.....57..517W}}</ref> ఉన్న ముఖ్యమైన ముప్పు. స్టేషన్‌ను నాశనం చేయగలిగినంత పరిమాణంలో ఉండే పెద్ద వస్తువులను ట్రాక్ చేయవచ్చు. ఇవి చిన్న శిథిలాల వలె ప్రమాదకరమైనవి కావు.<ref name="NSFdebris2">{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2011/06/sts-135-frr-july-8-atlantis-debris-misses-iss/|title=STS-135: FRR sets 8 July Launch Date for Atlantis – Debris misses ISS|author=Chris Bergin|date=28 June 2011|publisher=NASASpaceflight.com|accessdate=28 June 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19890016664_1989016664.pdf|title=Effect of Micrometeoroid and Space Debris Impacts on the Space Station Freedom Solar Array Surfaces|author=Henry Nahra|date=24–29 April 1989|publisher=NASA|accessdate=7 October 2009}}</ref> 1 సెం.మీ. నుండి ఇంకా సూక్ష్మతమమైన, ఆప్టికల్, రాడార్ పరికరాల ద్వారా కూడా గుర్తించలేనంత, చిన్న వస్తువులు ట్రిలియన్ల సంఖ్యలో ఉన్నాయి. చిన్న పరిమాణం ఉన్నప్పటికీ, ఈ వస్తువులలో కొన్ని వాటి [[గతి శక్తి]] కారణం గాను, స్టేషన్‌ నుండి అవి ఉన్న దిశ కారణంగా ముప్పుగా పరిణమిస్తాయి. స్పేస్సూట్లు వేసుకుని స్పేస్ వాక్ చేసే సిబ్బందికి, ఈ శిథిలాలు తగిలినపుడు వారి స్పేస్ సూట్ దెబ్బతిని వారి దేహాలు శూన్యానికి గురయ్యే ప్రమాదం కూడా ఉంది.<ref name="debrisdecomp2">{{cite web|url=http://www.asi.org/adb/04/03/08/suit-punctures.html|title=Space Suit Punctures and Decompression|publisher=The Artemis Project|accessdate=20 July 2011}}</ref>

 

పీడనంతో కూడిన విభాగాలను, కీలకమైన వ్యవస్థలనూ రక్షించడానికి స్టేషన్‌లో బాలిస్టిక్ ప్యానెల్‌లను అమర్చారు. వీటిని మైక్రోమీటియారైట్ షీల్డింగ్ అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ ప్యానెళ్ల రకం, వాటి మందం వాటికి తగిలే దెబ్బ ఎంత తీవ్రంగా ఉంటుంది అన్నదానిపై ఆధారపడి ఉంటాయి. స్టేషన్ యొక్క కవచాలు, ఆకృతుల డిజైన్లు ROS కు (రష్యా విభాగం), USOS కూ (అమెరికా విభాగం) వేర్వేరుగా ఉంటాయి. USOS లో, విపుల్ కవచాలు ఉపయోగించారు. అమెరికా మాడ్యూళ్ళు లోపలి పొర 1.5 సెం.మీ. మందమున్న అల్యూమినియంతోటి, మధ్య పొర 10 సెం.మీ. కెవ్లార్, నెక్స్టెల్ తోటి, బయటిపొర స్టెయిన్లెస్ స్టీల్ తోటీ తయారు చేసారు. శిథిలాలు బయటి పొరకు తగలగానే పొడై మేఘం లాగా మారిపోతాయి.దాంతో హల్‌కు తగిలే దెబ్బ యొక్క శక్తి వ్యాపిస్తుంది., తీవ్రత తగ్గుతుంది. ROS లో, హల్‌కు పైన ఒక కార్బన్ ప్లాస్టిక్ తేనెపట్టు పొర ఉంటుంది. దాని పైన అల్యూమినియం తేనెపట్టు పొర, దానిపై థర్మల్ ఇన్సులేషను పొర, దానిపై గ్లాసు వస్త్రం ఉంటాయి.

అంతరిక్ష శిథిలాలను భూమి నుండి రిమోట్‌గా ట్రాక్ చేస్తూ, స్టేషన్ సిబ్బందిని హెచ్చరిస్తూంటారు.<ref>{{cite web|url=http://www.orbitaldebris.jsc.nasa.gov/library/EducationPackage.pdf|title=Microsoft PowerPoint – EducationPackage SMALL.ppt|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080408183946/http://www.orbitaldebris.jsc.nasa.gov/library/EducationPackage.pdf|archivedate=8 April 2008|accessdate=1 May 2012}}</ref> అవసరమైతే, రష్యన్ విభాగంలో ఉన్న థ్రస్టర్‌లను వాడి స్టేషన్ కక్ష్య ఎత్తును మార్చి, శిథిలాల నుండి తప్పించగలవు. ఈ శిథిలాల ఎగవేత విన్యాసాలు (DAM లు) అసాధారణమైనవేమీ కావు. 2009 చివరి నాటికి ఇలాంటి విన్యాసాలు పదిసార్లు చేసారు.<ref>{{cite web|url=https://www.newscientist.com/article/dn16777-space-station-may-move-to-dodge-debris.html|title=Space station may move to dodge debris|author=Rachel Courtland|date=16 March 2009|work=New Scientist|accessdate=20 April 2010}}</ref><ref name="ODOct082">{{cite journal|date=October 2008|title=ISS Maneuvers to Avoid Russian Fragmentation Debris|url=http://www.orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv12i4.pdf|journal=Orbital Debris Quarterly News|volume=12|issue=4|pages=1&2|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100527134134/http://orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv12i4.pdf|archivedate=27 May 2010|accessdate=20 April 2010|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite journal|date=January 2010|title=Avoiding satellite collisions in 2009|url=http://www.orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv14i1.pdf|journal=Orbital Debris Quarterly News|volume=14|issue=1|page=2|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100527142755/http://orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv14i1.pdf|archivedate=27 May 2010|accessdate=20 April 2010|url-status=dead}}</ref> సాధారణంగా, కక్ష్యావేగం 1 మీ./సె. పెరిగితే కక్ష్య ఎత్తు 1 నుండి 2 కి.మీ. వరకు పెరుగుతుంది. అవసరమైతే, ఎత్తును తగ్గించవచ్చు కూడా. అయితే, దానివలన ప్రొపెల్లెంట్‌ వృథా అవుతుంది. <ref name="ODOct08">{{Cite journal|date=October 2008|title=ISS Maneuvers to Avoid Russian Fragmentation Debris|url=http://www.orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv12i4.pdf|journal=Orbital Debris Quarterly News|volume=12|issue=4|pages=1&2|archive-url=https://web.archive.org/web/20100527134134/http://orbitaldebris.jsc.nasa.gov/newsletter/pdfs/ODQNv12i4.pdf|archive-date=27 May 2010|access-date=20 April 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.esa.int/esaMI/ATV/SEM64X0SAKF_0.html|title=ATV carries out first debris avoidance manoeuvre for the ISS|date=28 August 2008|publisher=ESA|accessdate=26 February 2010}}</ref> కక్ష్య శిథిలాల నుండి రాబోయే ముప్పును చాలా ఆలస్యంగా గుర్తించి, ఒక DAM ను సురక్షితంగా నిర్వహించడానికి తగినంత సమయం లేకపోతే, స్టేషన్ సిబ్బంది స్టేషన్‌లోని అన్ని ద్వారమార్గాలను మూసివేసి, వారి సోయుజ్ అంతరిక్ష నౌకలోకి వెళ్లిపోతారు. శిథిలాల వలన అంతరిక్ష కేంద్రం ధ్వంసమై పోతే, సిబ్బంది సురక్షితంగా భూమిని చేరుకునేందుకు ఈ ఏర్పాటు చేసారు. ఈ పాక్షిక స్టేషన్ తరలింపులు నాలుగు సార్లు - 2009 మార్చి 13, 2011 జూన్ 28, 2012 మార్చి 24, 2015 జూన్ 16 న జరిగాయి.. <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-17497766|title=ISS crew take to escape capsules in space junk alert|date=24 March 2012|work=BBC News|access-date=24 March 2012}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://blogs.nasa.gov/spacestation/2015/07/16/station-crew-takes-precautions-for-close-pass-of-space-debris/|title=Station Crew Takes Precautions for Close Pass of Space Debris|date=16 June 2015|work=NASA Blog|access-date=16 June 2015}}</ref>

 

== మిషన్ ముగింపు ==

ఔటర్ స్పేస్ ఒప్పందం ప్రకారం, అమెరికా, రష్యాలు తాము పంపిన మాడ్యూళ్ళకు చట్టపరంగా ధ్యత వహిస్తాయి. <ref>[http://www.unoosa.org/pdf/publications/STSPACE11E.pdf United Nations Treaties and Principles on Outer Space]. (PDF). United Nations. New York. 2002. {{ISBN|92-1-100900-6}}. Retrieved 8 October 2011.</ref> సహజంగా కక్ష్య క్షయమై, యాదృచ్ఛికంగ పున్ఃప్రవేశం అవడం (''[[స్కైలాబ్|స్కైలాబ్ మాదిరిగా]]'') ఒక పద్ధతి. స్టేషన్‌ను అధిక ఎత్తుకు పెంచడం (పునఃప్రవేశాన్ని ఆలస్యం చేయడం), సముద్రంలో మారుమూల ప్రాంతంలో పడేలా, కక్ష్య నుండి తప్పించి పడవేయడం - ఈ మూడింటినీ ఐఎస్‌ఎస్ పారవేయడానికి పరిగణించారు. <ref name="ISSEIS">{{వెబ్ మూలము|title=Tier 2 EIS for ISS|publisher=NASA|url=https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19960053133_1996092350.pdf|accessdate=12 July 2011}}</ref> కొద్దిగా సవరించిన ప్రోగ్రెస్ అంతరిక్ష నౌకను ఉపయోగించి, ఐఎస్‌ఎస్ ను కక్ష్య నుండి తప్పించడం 2010 చివరి నాటికి భావించిన మెరుగైన ప్రణాళిక. <ref name="deo">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.nasa.gov/pdf/578543main_asap_eol_plan_2010_101020.pdf|title=ISS End-of-Life Disposal Plan|publisher=NASA|accessdate=7 March 2012}}</ref> ఈ ప్రణాళిక సరళమైన, చౌకైనది, అత్యధిక మార్జిన్‌ కలిగినవి. <ref name="deo" />

 

30 సెప్టెంబరు 2015 న, ఐఎస్‌ఎస్ కోసం ప్రధాన కాంట్రాక్టర్‌గా నాసాతో బోయింగ్ ఒప్పందాన్ని 2020 సెప్టెంబరు 30 వరకు పొడిగించారు. ఒప్పందం ప్రకారం బోయింగ్ సేవల్లో కొంత భాగం 2020 యొక్క ప్రాథమిక నిర్మాణ హార్డ్‌వేర్‌ను 2028 చివరి వరకు విస్తరించడానికి సంబంధించింది. <ref>{{Cite news|url=http://www.spacedaily.com/reports/NASA_extends_Boeing_contract_for_International_Space_Station_999.html|title=NASA extends Boeing contract for International Space Station|last=Maass|first=Ryan|date=30 September 2015|work=Space Daily|access-date=2 October 2015|agency=UPI}}</ref>

 

 

 

== ఖరీదు ==

మానవుడు ఇప్పటివరకు నిర్మించిన అత్యంత ఖరీదైన ఒకే వస్తువు ఐఎస్‌ఎస్ అని అభివర్ణించారు. <ref>{{cite web|url=http://zidbits.com/?p=19|title=What Is The Most Expensive Object Ever Built?|author=Zidbits|date=6 November 2010|publisher=Zidbits.com|accessdate=22 October 2013}}</ref> 2010 లో ఖర్చు $ 150 బిలియన్లుగా అంచనా వేసారు.&nbsp;ఇందులో 1985 నుండి 2015 వరకు స్టేషన్ కోసం నాసా కేటాయించిన బడ్జెట్ $ 58.7 బిలియన్లుకూడా కలిసి ఉంది (ద్రవ్యోల్బణానికి సరిదిద్దలేదు). రష్యా $ 12 బిలియన్లు, ఐరోపా $ 5 బిలియన్లు, జపాన్ $ 5 బిలియన్లు, కెనడా $ 2 బిలియన్లు ఇందులో చేరి ఉన్నాయి. వీటితో పాటు కేంద్రాన్ని అంతరిక్షం లోకి తీసుకుపోయిన 36 షటిల్ యాత్రల ఖర్చు ఒక్కొక్కటి $ 1.4 బిలియన్ల చొప్పున మొత్తం $ 50.4 బిలియన్లు వ్యయం చేసారు. 2000 నుండి 2015 వరకు 20,000 వ్యక్తి-దినాలు కేంద్రంలో గడిపారని భావిస్తే, ఒక్కొక్క వ్యక్తికి ఒక్కొక్క రోజుకు $ 7.5 మిలియన్లు ఖర్చు అయినట్లు లెక్క. ఇది స్కైలాబ్‌పై అయిన ఖర్చులో సగం కంటే తక్కువ. <ref name="lafleur20100308">{{Cite news|url=http://www.thespacereview.com/article/1579/1|title=Costs of US piloted programs|last=Lafleur, Claude|date=8 March 2010|work=The Space Review|access-date=18 February 2012}} See author correction in comments.</ref>

==మూలాలు==

 

[[వర్గం:అంతరిక్ష కేంద్రాలు]]

[[వర్గం:అంతరిక్షం]]