అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

పంక్తి 69:
 
== అంతరిక్షంలో కూర్పు ==
అంతరిక్ష కేంద్రం నిర్మాణంలో ప్రధాన భాగమైన అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రపు అసెంబ్లీ నవంబరు 1998 లో ప్రారంభమైంది. <ref name="OnOrbit">{{వెబ్ మూలము}}</ref> ''రాస్వెట్'' మినహా మిగతా రష్యన్ మాడ్యూళ్ళన్నిటినీ లాంచి చేసి, రోబోటిక్‌గా డాక్ చేసారు. ఇతర మాడ్యూళ్ళన్నిటినీ స్పేస్ షటిళ్ళు మోసుకెళ్ళాయి. వీటిని ఐఎస్‌ఎస్ స్వయంగా గాని, సిబ్బంది గానీ కెనడార్మ్ 2 (ఎస్ఎస్ఆర్ఎంఎస్)ను, ఎక్స్ట్రా-వెహిక్యులర్ యాక్టివిటీస్ (ఇవిఎ) ను ఉపయోగించినూ ఉపయోగించుకుని స్థాపించుకోవాలి; 2011 జూన్ 5 నాటికి 900 గంటలకు పైగా EVA సమయాన్ని వాడి 159 స్పేస్‌వాక్‌లు చేసి కేంద్రపు భాగాలను జోడించారు. వీటిలో 127 స్పేస్ వాక్‌లు కేంద్రం నుండి చేయగా, మిగిలిన 32 డాక్ చేసిన స్పేస్ షటిల్ ఎయిర్ లాక్స్ నుండి చేసారు. <ref name="ISStD">{{వెబ్ మూలము}}</ref>  
 
ఐఎస్‌ఎస్ మొట్ట మొదటి మాడ్యూల్, ''జర్యా'', 1998 నవంబరు 20 న స్వయంప్రతిపత్త రష్యన్ ప్రోటాన్ రాకెట్‌ ద్వారా ప్రయోగించారు. ఈ మాడ్యూలు ప్రొపల్షన్, యాటిడ్యూడ్ నియంత్రణ, సమాచార ప్రసారం, విద్యుత్ శక్తిని అందిస్తుంది. కానీ, దీనిలో దీర్ఘకాలిక జీవిత మద్దతు విధులు లేవు. రెండు వారాల తరువాత, నాసా తయారుచేసిన ''యూనిటీ'' అనే పాసివ్ మాడ్యూలును స్పేస్ షటిల్ యాత్ర STS-88 లో పంపించారు. దీన్ని Eva వాడి వ్యోమగాముల ద్వారా ''Zarya''కు జతచేసారు. ఈ మాడ్యూలుకు రెండు ప్రెషరైస్‌డ్ మేటింగ్ యెడాప్టర్స్ ఉన్నాయి. ఒకటి శాశ్వతంగా జర్యాకు తగిలించి ఉంటుంది. రెండోదానికి స్పేస్ షటిల్ వెళ్ళినపుడు డాక్ అవుతుంది. ఆ సమయంలో, రష్యన్ అంతరిక్ష కేంద్రం ''మిర్'' అప్పటికి ఇంకా పనిచేస్తూండేది. అక్కడ వ్యోమగాములు నివాసం ఉంటూండేవారు. దాంతో ఐఎస్‌ఎస్ లో రెండేళ్ళపాటు వ్యోమగాములు నివసించలేదు. 2000 జూలై 12 న, ''జ్వెజ్డాను'' కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెట్టారు. దానిలో ఉన్న ప్రీప్రోగ్రామ్ చేసిన ఆదేశాలు దాని సౌర ఫలకాలను, కమ్యూనికేషన్ యాంటెన్నాను మోహరించాయి. ఇది తరువాత ''జర్యా'', ''యూనిటీతో'' ''కలవడానికి'' నిష్క్రియాత్మక లక్ష్యంగా మారింది: ''జర్యా'' - ''యూనిటీ'' వాహనం గ్రౌండ్ కంట్రోల్ ద్వారా గానీ, రష్యన్ ఆటోమేటెడ్ రెందెవూ అండ్ డాకింగ్ సిస్టమ్ ద్వారా గానీ డాకింగ్ జరిగేటపుడు ఇది స్టేషన్ కీపింగ్ చేస్తూ కక్ష్యను కొనసాగిస్తుంది. డాకింగ్ అవగానే, జర్యా కంయూటరు కేంద్రం నియంత్రణను జ్వెజ్దాకు బదిలీ చేస్తుంది. ''జ్వెజ్డా'' స్లీపింగ్ క్వార్టర్స్, ఒక టాయిలెట్, కిచెన్, CO <sub>2</sub> స్క్రబ్బర్లు, డీహ్యూమిడిఫైయర్, ఆక్సిజన్ జనరేటర్లు, వ్యాయామ పరికరాలను, డేటా, వాయిస్, టెలివిజన్ కమ్యూనికేషన్లనూ మిషన్ కంట్రోల్‌తో జోడించింది. దీంతో కేంద్రానికి శాశ్వత నివాస యోగ్యత కలిగింది. <ref>[http://spaceflight.nasa.gov/spacenews/factsheets/pdfs/servmod.pdf NASA Facts. The Service Module: A Cornerstone of Russian International Space Station Modules]. NASA. January 1999</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://science.ksc.nasa.gov/shuttle/missions/sts-88/mission-sts-88.html|title=STS-88|publisher=Science.ksc.nasa.gov|accessdate=19 April 2011}}</ref>
 
మొదటి నివాస సిబ్బంది, ఎక్స్‌పెడిషన్ 2000 నవంబరు 1 లో సోయుజ్ టిఎం -31 లో చేరుకున్నారు. కేంద్రంలో మొదటి రోజు చివరిలో, వ్యోమగామి బిల్ షెపర్డ్ రేడియో కాల్ గుర్తు " ''ఆల్ఫా'' "ను ఉపయోగించమని అభ్యర్థించాడు. " ''అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం'' " అనే కాల్ సైన్ అతనికీ, కాస్మోనాట్ క్రికాలేవ్‌కూ గజిబిజిగా అనిపించింది. <ref name="TIME-Nov2">{{Cite news|url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,59500,00.html|title=Upward Bound: Tales of Space Station Alpha|last=Brad Liston|date=2 November 2000|work=Time|access-date=5 August 2010}}</ref> 1990 ల ప్రారంభంలో అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రానికి "''ఆల్ఫా''" అనే పేరు ఉపయోగించేవారు. <ref name="GAO2">{{cite web|url=http://archive.gao.gov/t2pbat3/151975.pdf|title=Space Station – Impact on the expanded Russian role of funding and research|date=21 June 1994|publisher=[[Government Accountability Office|United State General Accounting Office]]|accessdate=9 August 2010}}</ref> ఎక్స్‌పెడిషన్ 1 అంతా ఈ పేరును వాడేందుకు అనుమతి ఇచ్చారు. <ref name="SPACE-Nov33">{{cite web|url=http://www.space.com/missionlaunches/missions/alpha_male_001103.html|title=Call Bill Shepherd the Alpha Male of the International Space Station|author=Alan Ladwig|date=3 November 2000|publisher=Space.com|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090523002236/http://www.space.com/missionlaunches/missions/alpha_male_001103.html|archivedate=23 May 2009|accessdate=9 August 2010}}</ref> కొత్త పేరును ఉపయోగించాలని షెపర్డ్ కొంతకాలంగా ప్రాజెక్ట్ మేనేజర్లకు చెబుతూ వచ్చాడు. ప్రయోగానికి ముందు జరిగిన మీడియా సమావేశంలో నావికా సంప్రదాయాన్ని ప్రస్తావిస్తూ ఆయన ఇలా అన్నాడు: "వేలాది సంవత్సరాలుగా, మానవులు ఓడల్లో సముద్రంలోకి వెళుతున్నారు. ప్రజలు ఈ నౌకలను రూపకల్పన చేసి నిర్మించారు, దాని పేరు సిబ్బందికి మంచి అదృష్టాన్ని, వారి ప్రయాణానికి విజయాన్నీ తెస్తుందనే మంచి భావనతో వాటిని ప్రారంభించారు. " <ref name="SPACE-Nov2">{{వెబ్ మూలము}}</ref> ఆ సమయంలో రష్యన్ స్పేస్ కార్పొరేషన్ ఎనర్జియా అధ్యక్షుడైన యూరి సెమెనోవ్ " ''ఆల్ఫా'' " పేరు పెట్టడానికి అంగీకరించలేదు. ఎందుకంటే మొట్టమొదటి మాడ్యులార్ అంతరిక్ష కేంద్రం ''మీర్'' అని భావించాడు. కాబట్టి " ''బీటా'' " లేదా " ''మీర్'' &nbsp; 2 "ఐఎస్‌ఎస్ కోసం మరింత సరైనదని అతడన్నాడు. <ref name="SPACE-Nov32">{{cite web|url=http://www.space.com/missionlaunches/missions/alpha_male_001103.html|title=Call Bill Shepherd the Alpha Male of the International Space Station|author=Alan Ladwig|date=3 November 2000|publisher=Space.com|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090523002236/http://www.space.com/missionlaunches/missions/alpha_male_001103.html|archivedate=23 May 2009|accessdate=9 August 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=5913|title=Interview with RSC Energia's Yuri Semenov|date=3 September 2001|publisher=Space.com|accessdate=22 August 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://english.ruvr.ru/2001/03/29/100146.html|title=Interview with Yuri Semenov, general designer of Space Rocket corporation Energy|date=21 March 2001|publisher=[[Voice of Russia]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120318121311/http://english.ruvr.ru/2001/03/29/100146.html|archive-date=18 March 2012|accessdate=5 October 2010}}</ref>
 
STS-92, STS-97 యాత్రల మధ్య కాలంలో ఎక్స్‌పెడిషన్ 1 వచ్చింది. ఈ రెండు స్పేస్ షటిల్ యాత్రలు కేంద్రపు ఇంటిగ్రేటెడ్ ట్రస్ స్ట్రక్చరుకు సంబంధించిన విభాగాలను జోడించాయి. ఇది కేంద్రానికియుఎస్‌లో యుఎస్టెలివిజన్‌ టెలివిజన్‌కుప్రసరాలకు అవసరమైన కెయు-బ్యాండ్ కమ్యూనికేషన్ సౌకర్యాన్ని ఇచ్చిందిచేకూర్చింది. అలాగే ఈ యాత్రల్లో యుఎస్‌ఓఎస్ యొక్క అదనపు ద్రవ్యరాశికి అవసరమైన అదనపు యాటిట్యూడ్ మద్దతు, కేంద్రపు ప్రస్తుత 4 సౌర ఫలకాలకు అనుబంధంగా అనేక అదనపు సౌర ఫలకాలను పంపించారు. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://science.ksc.nasa.gov/shuttle/missions/sts-92/mission-sts-92.html|title=STS-92|publisher=Science.ksc.nasa.gov|accessdate=19 April 2011}}</ref>
 
తరువాతి రెండేళ్ళలో, కేంద్రాన్ని విస్తరించడం కొనసాగించారు. ఒక సోయుజ్-యు రాకెట్ ''పిర్స్'' డాకింగ్ కంపార్ట్మెంట్ను తీసుకెళ్ళింది. స్పేస్ షటిల్స్ ''డిస్కవరీ'', ''అట్లాంటిస్'', ''ఎండీవర్ లు'' ''డెస్టినీ'' లాబొరేటరీ, ''క్వెస్ట్'' ఎయిర్‌లాక్‌లను తీసుకెళ్ళాయి. కేంద్రపు ప్రధాన రోబోట్ ఆర్మ్, కెనడార్మ్ 2 ను, ఇంటిగ్రేటెడ్ ట్రస్ స్ట్రక్చర్ లోని అనేక విభాగాలను కూడా తీసుకెళ్ళాయి.
పంక్తి 91:
=== సిబ్బంది కార్యకలాపాలు ===
[[దస్త్రం:S122e007776_orig.jpg|link=https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:S122e007776_orig.jpg|thumb|యుఎస్ ల్యాబ్‌లో రోబోటిక్ పరికరాలపై పనిచేస్తున్న [[ STS-122|ఎస్‌టిఎస్ -122]] మిషన్ నిపుణులు ]]
06:00 గంటలకు మేల్కోవడంతో సిబ్బందికి రోజు మొదలవుతుంది. ముందుగా నిద్ర తర్వాత చేసే కార్యకలాపాలు, ఉదయపు స్టేషన్ తనిఖీలు చేస్తారు. అప్పుడు సిబ్బంది అల్పాహారం తింటారు. మిషన్ కంట్రోల్‌తో రోజువారీ ప్రణాళిక సమావేశంలో పాల్గొని, అది ముగిసాక, 08:10 గంటలకు పని ప్రారంభిస్తారు. 13:05 వరకు పని చేస్తారు. ఒక గంట భోజన విరామం తరువాత, మధ్యాహ్నం మరిన్ని వ్యాయామాలు, ఇతర పనులూ చేస్తారు. 19:30 గంటలకు నిద్రకు ముందు చేసే పనులు మొదలౌతాయి. వీటిలో భోజనం, సిబ్బంది సమావేశంతోసమావేశం ఉన్నాయి. 21:30 గంటలకు నిద్ర మొదలౌతుంది. సాధారణంగా, సిబ్బంది వారపు రోజుల్లో రోజుకు పది గంటలు, శనివారాలలో ఐదు గంటలూ పనిచేస్తారు. మిగిలిన సమయం విశ్రాంతికి, వారి స్వంత పనులకు, లేదా పేరుకుపోయిన పని చేయడానికీ వాడుకుంటారు.. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.nasa.gov/pdf/287386main_110508_tl.pdf|title=ISS Crew Timeline|date=5 November 2008|accessdate=5 November 2008|publisher=NASA}}</ref>
 
ఐఎస్‌ఎస్ లో [[సార్వత్రిక సమన్వయ సమయం|కోఆర్డినేటెడ్ యూనివర్సల్ టైమ్]] (UTC) వాడుతారు. స్టేషన్ రోజుకు 16 సూర్యోదయాలు 16 సూర్యాస్తమయాలను చూస్తుంది. సిబ్బందికి చీకటి అనుభూతి కలిగించడానికి రాత్రి సమయంలో కిటికీలను కప్పేస్తారు. స్పేస్ షటిల్ మిషన్లు కేంద్రాన్ని సందర్శించేటప్పుడు, ఐఎస్‌ఎస్ సిబ్బంది ఎక్కువగా షటిల్ మిషన్ ఎలాప్డ్ టైమ్ (MET) ను అనుసరిస్తారు. ఇది స్పేస్ షటిల్ యాత్ర మొదలైన సమయంపై ఆధారపడి ఉండే టైమ్ జోన్. <ref>{{వెబ్ మూలము|title=NASA – Time in Space, A Space in Time|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/station/research/news/time_in_space.html|accessdate=5 May 2015}}</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము|title=A Slice of Time Pie|url=http://blogs.nasa.gov/cm/blog/ISS%20Science%20Blog/posts/post_1340820317951.html|accessdate=5 May 2015}}</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము|title=Human Space Flight (HSF) – Crew Answers|url=http://spaceflight.nasa.gov/feedback/expert/answer/crew/sts-113/index_2.html|accessdate=5 May 2015}}</ref>