బడుగు భాష: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చి →‎బడుగు లిపి: AWB తో "మరియు" ల తొలగింపు
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు
 
పంక్తి 1:
[[File:Badaga script- Vowels and Consonants (jeeva Swara and Dheha Swara).jpg|thumb|తమిళ లిపి, కన్నడ లిపి యొక్క అచ్చులు, హల్లుల ద్వరా బడుగు లిపి సృష్టి]]
'''బడుగు భాష''', ద్రావిడ భాష జాబితాల్లో ఒకటి బడుగు. ఇది దక్షిణ భాష కుటుంబానికి చెందిన [[కన్నడం]], [[మళయాలం]], [[తమిళం]] భాషలలో ఒకటి. ఇది [[నీలగిరి]] ప్రాంతాలలో ఆదిమవాసుల వ్యవహారిక భాష. ఈ భాషను కొందరు భాష శాస్త్రవేత్తలు కన్నడభాష మాండలికాన్ని పోలి ఉందంటారు. 10 శతాబ్దంలో విడిపోయి ప్రత్యేక భాషగా ఏర్పడిందనేది ఒక వాదన. ఆర్.బి. స్విన్‌టన్ అనే భాషపరిశోధకుడుభాషా పరిశోధకుడు దీనిపై పరిశోధన చేసారు. ఆయన ఈ భాషను మాట్లాడే వారు ఈ ప్రాంతంలో సుమారు 90 వేల మంది ఉంటారని అతను అంచనా వేసారువేసాడు. ఇక్కడే కాక [[ఒరిస్సా]] ప్రాంతంలో కూడా ఈ [[భాష]]<nowiki/>ను మాట్లాడే వారు ఉన్నట్టుగా గుర్తించారుగుర్తించాడు.
 
==ఇతరాలు==
[[File:Badaga script- Jeevadhehagalu.jpg|thumb|తమిళ లిపి, కన్నడ లిపి ద్వరా బడుగులిపి సృష్టి]]
బడుగు పేరుతో ఒక పండగను కూడా జరుపుతారు.
బడుగు పేరుతో ఒక పండగను కూడా జరుపుతారు.కెరమెరి ఏజేన్సీ మండలాల్లో బడుగు ఉత్సవాన్ని [[ప్రజలు]] ఘనంగా జరుపుతారు. [[కెరమెరి మండలంతోమండలం]]తో పాటు జైనూర్‌, సిర్పూర్‌ (యు), [[ఉట్నూరు మండలం|ఉట్నూర్‌]], [[నార్నూర్‌ మండలం|నార్నూర్‌]], [[ఇంద్రవెల్లి మండలం|ఇంద్రవెల్లి]] తదితర మండలాల్లోని వివిధ గ్రామాల్లో ఈ పండుగను అత్యంత ఉత్సాహంగా జరుపుతారు. పొలాల అమవాస్య తెల్లారి జరుపుకొనే పండుగను బడుగు పండుగ అంటారు. ఈ నేపథ్యంలో పొలాల పండుగ రోజు చేసిన నైవేద్యాన్ని ఊరు శివారులో ప్రత్యేక పూజలు జరిపి ఎద్దు దగ్గర ఈ నైవేద్యాన్ని సమర్పిస్తారు. చేతిలో కర్ర తీసుకొని ఇళ్లల్లో ఉండే దోమలు, వ్యాధులు, క్రీములు, క్రీటకాలను తొలగిస్తూ వివిధ రకాల నినాదాలు చేస్తూ ఊరు భయటకు వెళ్తారు. ఇలా చేయడం వల్ల దోమలు, ఈగలు వ్యాప్తి తగ్గుతుందని వారి నమ్మకం. శ్రావణ మాసంలో ఎలాంటి విందు భోజనానికి తావు లేకుండా మాంసాహరం తినకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకుంటారు. పొలాల పండుగ తెల్లారి నుండి మళ్లీ యదావిదిగాయధావిధిగా గడుపుకోవడానికి ప్రత్యేకగా నిలుస్తుంది. ఈ బడగ పండుగ.
 
కెరమెరి ఏజేన్సీ మండలాల్లో బడుగు ఉత్సవాన్ని [[ప్రజలు]] ఘనంగా జరుపుతారు. కెరమెరి మండలంతో పాటు జైనూర్‌, సిర్పూర్‌ (యు), ఉట్నూర్‌, నార్నూర్‌, ఇంద్రవెల్లి తదితర మండలాల్లోని వివిధ గ్రామాల్లో ఈ పండుగను అత్యంత ఉత్సాహంగా జరుపుతారు. పొలాల అమవాస్య తెల్లారి జరుపుకొనే పండుగను బడుగు పండుగ అంటారు. ఈ నేపథ్యంలో పొలాల పండుగ రోజు చేసిన నైవేద్యాన్ని ఊరు శివారులో ప్రత్యేక పూజలు జరిపి ఎద్దు దగ్గర ఈ నైవేద్యాన్ని సమర్పిస్తారు. చేతిలో కర్ర తీసుకొని ఇళ్లల్లో ఉండే దోమలు, వ్యాధులు, క్రీములు, క్రీటకాలను తొలగిస్తూ వివిధ రకాల నినాదాలు చేస్తూ ఊరు భయటకు వెళ్తారు. ఇలా చేయడం వల్ల దోమలు, ఈగలు వ్యాప్తి తగ్గుతుందని వారి నమ్మకం. శ్రావణ మాసంలో ఎలాంటి విందు భోజనానికి తావు లేకుండా మాంసాహరం తినకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకుంటారు. పొలాల పండుగ తెల్లారి నుండి మళ్లీ యదావిదిగా గడుపుకోవడానికి ప్రత్యేకగా నిలుస్తుంది. ఈ బడగ పండుగ.
 
== బడుగు లిపి ==
[[ఆంగ్ల భాష|ఆంగ్లం]], [[కన్నడ భాష|కన్నడం]] ఆధారంగా ఒక లిపి నిర్మాణానికి అనేక ప్రయత్నాలు చేయబడ్డాయి. [[కన్నడ అక్షరమాల|కన్నడ లిపి]] ఉపయోగించిన మొట్టమొదటి ముద్రిత పుస్తకం 1890 లో [[మంగళూరు]] బాసెల్ మిస్ ప్రెస్ చేత "అంగ కర్తాగిబ్బ యేసు క్రిస్తన ఒళ్ళెయ సుద్దియ పుస్తక" అనే క్రిస్టియన్ పని.బడుగు భాష వ్రాయటానికి [[తమిళ అక్షరమాల|తమిళ లిపిని]] కూడా ఉపయోగిస్తారు.
[[File:Badaga script- Vowels and Consonants (jeeva Swara and Dheha Swara).jpg|thumb|తమిళ లిపి, కన్నడ లిపి యొక్క అచ్చులు, హల్లుల ద్వరా బడుగు లిపి సృష్టి]]
[[File:Badaga script- Jeevadhehagalu.jpg|thumb|తమిళ లిపి, కన్నడ లిపి ద్వరా బడుగులిపి సృష్టి]]
 
బడుగు భాష వ్రాయటానికి [[తమిళ అక్షరమాల|తమిళ లిపిని]] కూడా ఉపయోగిస్తారు.
 
==మూలాలు==
Line 19 ⟶ 15:
# తెలుగు భాష స్వరూపం - తెలుగు నేస్తం -http://telugunestam.blogspot.in/2009/07/blog-post_3618.html
# http://www.suryaa.com/local-news/article.asp?category=1&ContentId=142509{{Dead link|date=జనవరి 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
==వెలుపలి లంకెలు==
 
[[వర్గం:ద్రావిడ భాషలు]]
"https://te.wikipedia.org/wiki/బడుగు_భాష" నుండి వెలికితీశారు