తెలంగాణ నదులు, ఉపనదులు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
Pranayraj1985 (చర్చ | రచనలు) చి Pranayraj1985, పేజీ తెలంగాణలోని నదులు, ఉపనదులు ను తెలంగాణ నదులు, ఉపనదులు కు తరలించారు: వ్యాస గుర్తింపు కొరకు |
Pranayraj1985 (చర్చ | రచనలు) దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
||
పంక్తి 1:
[[File:Nagarjunsagar.JPG||thumb|250px|కృష్ణానదిపై నాగార్జనసాగర్ ఆనకట్ట]]
[[తెలంగాణ రాష్ట్రం]]<nowiki/>లో [[గోదావరి నది|గోదావరి]], [[కృష్ణా నది|కృష్ణా]], [[భీమా నది|భీమ]], [[మంజీరా నది|మంజీరా]], [[మూసీ నది|మూసీ]], [[డిండి నది|డిండి]], [[ప్రాణహిత నది|ప్రాణహిత]], [[తుంగభద్ర]], [[కిన్నెరసాని]], [[మున్నేరు]], [[పాలేరు నది|పాలేరు]], [[పెన్ గంగ]], [[వైరా నది|వైరా]], [[తాలిపేరు నది|తాలిపేరు]] మొదలైన [[నదులు]], ఉపనదులు ఉన్నాయి.<ref name="‘తెలంగాణ జాగ్రఫీ- గ్రూప్స్ ప్రత్యేకం
">{{cite news|last1=నమస్తే తెలంగాణ|title=తెలంగాణ జాగ్రఫీ- గ్రూప్స్ ప్రత్యేకం|url=https://www.ntnews.com/Nipuna-Education/తెలంగాణ-జాగ్రఫీ-గ్రూప్స్-ప్రత్యేకం-15-2-478469.aspx|accessdate=29 August 2018|date=15 June 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180830065406/https://www.ntnews.com/Nipuna-Education/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A3-%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AB%E0%B1%80-%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%82%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D-%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%82-15-2-478469.aspx|archivedate=30 ఆగస్టు 2018|work=|url-status=live}}</ref><ref name="తెలంగాణ - నదీ వ్యవస్థ
">{{cite news|last1=సాక్షి|title=తెలంగాణ - నదీ వ్యవస్థ
|url=http://www.sakshieducation.com/Story.aspx?nid=109197|accessdate=30 August 2018|date=9 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180830065728/http://www.sakshieducation.com/Story.aspx?nid=109197|archivedate=30 August 2018}}</ref> తెలంగాణ రాష్ట్ర భూభాగమంతా [[వాయవ్యం]]<nowiki/>లో ఎత్తుగా, [[ఆగ్నేయం|ఆగ్నేయ]] దిశలో వాలి ఉండడంతో ఇక్కడ ప్రవహించే నదులన్ని వాయవ్య దిశ నుండి ఆగేయ దిశకు ప్రవహిస్తూ [[బంగాళాఖాతం]]లో కలుస్తున్నాయి.<ref name="తెలంగాణలో నదులు-నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు
">{{cite news|last1=నవతెలంగాణ|title=తెలంగాణలో నదులు-నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు
|url=http://www.navatelangana.com/article/deepika/332016|accessdate=30 August 2018|date=29 June 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180830071128/http://www.navatelangana.com/article/deepika/332016|archivedate=30 August 2018}}</ref>
[[File:Dummugudem Barrage on Godavari Khammam District.jpg|thumb|250px|గోదావరి నదిపై [[ఖమ్మం జిల్లా]]<nowiki/>లో సర్ [[ఆర్థర్ కాటన్]] నిర్మించిన దుమ్ముగూడెం బ్యారేజీ]]
[[ఫైలు:Musi right2.jpg||thumb|250px|చాదర్‌ఘాట్ వద్ద మూసీనది]]
[[బొమ్మ:Alampur 16.JPG|thumb|250px|ఆలంపూర్ వద్ద తుంగభద్ర నది|alt=]]
పంక్తి 13:
== నదులు ==
# [[గోదావరి నది]]
# [[కృష్ణా నది]]
== ఉపనదులు ==
# [[తుంగభద్ర]]: కృష్ణానదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన తుంగభద్ర నది కర్నాటకలోని వరాహ కొండల్లో తుంగ, భద్ర అనే రెండు నదుల కలయిక వలన జన్మిస్తుంది. మహబూబ్‌నగర్‌లోని [[ఆలంపూర్]] వద్ద తెలంగాణ రాష్ట్రంలోకి ప్రవేశించి, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని [[కర్నూలు జిల్లా]]<nowiki/>లో [[సంగమేశ్వరం]] వద్ద కృష్ణా నదితో కలుస్తుంది. దీనికి కుముద్వతి, వరద, వేదవతి ఉపనదులు ఉన్నాయి.
# [[మంజీరా నది]]: గోదావరినదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన మంజీరా నది మహారాష్ట్రలోని ‘బాలాఘాట్’ పర్వతాల్లో జన్మించి, అక్కడ నుంచి ఆగ్నేయ దిశగా మహారాష్ట్ర, కర్ణాటక రాష్ట్రాల ద్వారా ప్రవహించి, తెలంగాణ రాష్ట్రంలోని మెదక్ జిల్లాలోకి ప్రవేశిస్తోంది. ఆ తర్వాత నిజామాబాద్ జిల్లాలో కొంత దూరం ప్రవహించి పోచంపాడు వద్ద గోదావరి నదిలో కలుస్తోంది. దీని పొడవు 644 కి.మీ. ఈ నదిపై నిజామాబాద్ జిల్లాలోని [[అచ్చంపేట్ (నిజాంసాగర్)|అచ్చంపేట]] సమీపంలో [[నిజాంసాగర్ ప్రాజెక్టు]], [[మెదక్ జిల్లా]]<nowiki/>లోని [[సంగారెడ్డి]] పట్టణ సమీపంలో [[సింగూర్ డ్యాం]] నిర్మించడం జరిగింది.
# [[మూసీ నది]]: కృష్ణానదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన మూసీ నది [[రంగారెడ్డి జిల్లా]] శివారెడ్డిపేట వద్ద [[అనంతగిరి]] కొండల్లో జన్మించి, హైదరాబాద్‌ నుండి ప్రవహించి నల్లగొండ జిల్లాలోని [[వాడపల్లి (దామరచర్ల మండలం)|వాడపల్లి]] వద్ద కృష్ణానదిలో కలుస్తుంది. దీనిని గండిపేట చెరువు అని కూడా అంటారు.1920లో ఈ నది పైన [[ఉస్మాన్ సాగర్ (చెరువు)|ఉస్మాన్‌సాగర్ డ్యామ్‌]]ను నిర్మించబడింది. ఈసా, ఆలేరు అనేవి దీనికి ఉపనదులు.
# [[డిండి నది]]: కృష్ణానదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన డిండి నది మహబూబ్‌నగర్‌లో [[షాబాద్‌]] గుట్టలో జన్మించి [[దేవరకొండ]] [[ఏలేశ్వరం]] వద్ద కృష్ణానదిలో కలుస్తుంది. దీని పొడవు 153 కి.మీ.
# [[ప్రాణహిత నది]]: గోదావరినదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన ప్రాణహిత నది [[మధ్యప్రదేశ్‌]]లోని సాత్పురా పర్వతాలలో పెన్‌గంగా, వైన్‌గంగా, వార్ధా నదుల కలయిక వలన ఏర్పడి, మహారాష్ట్ర, [[ఛత్తీస్‌గఢ్]] ద్వారా ప్రయాణించి, ఆదిలాబాద్ సరిహద్దు ద్వారా ప్రవహిస్తూ కరీంనగర్ జిల్లాలోకి ప్రవేశించి, మహదేవ్‌పూర్ మండలంలోని కాళేశ్వరం వద్ద గోదావరి నదితో కలుస్తోంది. ఈ నదిపై ప్రాణహిత చేవెళ్ళ ఎత్తి పోతలపథకం నిర్మించబడింది.
# [[కిన్నెరసాని]]: గోదావరినదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన కిన్నెరసాని నది [[వరంగల్ జిల్లా]]<nowiki/>లో [[మేడారం (ధర్మారం)|మేడారం]]-[[తాడ్వాయి (వరంగల్ జిల్లా మండలం)|తాడ్వాయి]] కొండసానువుల్లో జన్మించి ఆగ్నేయ దిశగా ఖమ్మం జిల్లా ద్వారా ప్రవహిస్తూ [[భద్రాచలం]]కు సమీపాన గల [[బూర్గంపాడు]], [[వేలేరు]] గ్రామాల మధ్య గోదావరితో కలుస్తోంది. సుమారు 96 కి.మీ. పొడవున్న కిన్నెరసాని ఉపనది ‘ముర్రేడు’.
# [[మున్నేరు]]: కృష్ణానది ఉపనదులలో ఒకటైన మున్నేరు నది వరంగల్ జిల్లా [[పాకాల]] చెరువు నుంచి బయలుదేరి వరంగల్, ఖమ్మం జిల్లాల ద్వారా ప్రవహించి అంధ్రప్రదేశ్‌లోని కృష్ణాజిల్లా [[నందిగామ]] తాలూకాలోని ఏలూరు గ్రామం వద్ద కృష్ణానదిలో కలుస్తోంది. సుమారు 198 కి.మీ. పొడవున్న ఈ నదికి వైరా, కట్లేరు దీని ముఖ్యమైన ఉపనదులుగా ఉన్నాయి.
# [[పాలేరు నది]]: కృష్ణానదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన పాలేరు నది వరంగల్ జిల్లా దక్షిణ భాగంలోని బాణాపురం ప్రాంతంలో పుట్టి నల్లగొండ, ఖమ్మం జిల్లాల్లో ప్రయాణించి ఆంధ్రప్రదేశ్ కృష్ణాజిల్లాలోని [[జగ్గయ్యపేట]] వద్ద కృష్ణానదిలో కలుస్తుంది. సుమారు 145 కి.మీ. పొడవున్న ఈ నదిపై నిజాంల కాలంలో ఖమ్మం జిల్లాలోని ‘పాలేరు’ పట్టణ సమీపంలో రిజర్వాయర్ నిర్మించబడింది.
# [[భీమా నది]]: కృష్ణానదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన భీమా నది [[మహారాష్ట్ర]]
# [[పెన్ గంగ]]: గోదావరినదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన పెన్ గంగ నది [[అదిలాబాదు]] గుండా ప్రవహిస్తుంది.
# [[వైరా నది]]: ఇది ఖమ్మం జిల్లాలో ప్రవహించే చిన్న నది.
# [[తాలిపేరు నది]]: గోదావరినదికి గల ఉపనదులలో ఒకటైన తాలిపేరు నది [[ఖమ్మం జిల్లా]]<nowiki/>లో [[చర్ల]] మండలంలో జన్మించి, ఆంధ్రప్రదేశ్ లో గోదావరి నదిలో కలుస్తుంది. దీనిపై [[తాలిపేరు ప్రాజెక్టు]] నిర్మించబడింది.
== మూలాలు ==
| |||