వికీపీడియా

రాయ్‌పూర్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

రాయ్‌పూర్ (మార్చు)

16:12, 20 ఏప్రిల్ 2020 నాటి కూర్పు

102 బైట్లను తీసేసారు ,  2 సంవత్సరాల క్రితం
చి
వికీశైలి సవరణలు
చి (వర్గం:రాజధానులు ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి))
చి (వికీశైలి సవరణలు)
| native_name = रायपुर
| native_name_lang = హిందీ
| settlement_type = మెట్రోపాలిటన్ నగరమునగరం
| image_skyline =
| image_alt =
| longEW = E
| coordinates_display = inline,title
| subdivision_type = దేశముదేశం
| subdivision_name = {{flag|India}}
| subdivision_type1 = [[m:en:States and territories of India|రాష్ట్రమురాష్ట్రం]]
| subdivision_name1 = [[ఛత్తీస్‌గఢ్]]
| subdivision_type2 = [[m:en:List of districts of India|జిల్లా]]
 
| named_for =
| government_type = స్థానిక ప్రభుత్వముప్రభుత్వం
| governing_body =
| leader_title = [[m:en:Mayor|మేయర్]]
| leader_name = డాక్టర్. కిరణ్మయి నాయక్
| unit_pref = Metricమెట్రిక్
| area_footnotes =
| area_rank =
| population_demonym =
| population_footnotes = <ref name=2011Cities>{{cite web | url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf | format=PDF | title=Provisional Population Totals, Census of India 2011; Cities having population 1 lakh and above | publisher=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India | accessdate=26 March 2012}}</ref>
| demographics_type1 = Languagesభాషలు
| demographics1_title1 = Officialఅధికార
| demographics1_info1 = [[హిందీ]], [[m:en:Chhattisgarhi language|ఛత్తీస్‌ఘరీ]], [[ఆంగ్లముఆంగ్లం]]
| timezone1 = [[m:en:Indian Standard Time|IST]]
| utc_offset1 = +5:30
| footnotes =
}}
'''[[రాయ్‌పుర్]], ''' భారతదేశం లోనిభారతదేశంలోని [[ఛత్తీస్‌గఢ్]] రాష్ట్రరాష్ట్రానికి రాజధాని. అంతేకాకుండా ఇది ఛత్తీస్‌గఢ్ రాష్త్రంలో అతిపెద్ద నగరమునగరం. 2000 సంవత్సరం నవంబరు 1 న ఛత్తీస్‌ఘఢ్ రాష్ట్రం ఏర్పడకముందు ఇది [[మధ్య ప్రదేశ్]] రాష్ట్రంలో భాగంగా ఉండేది<ref name="IT_2018-07-08">{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/magazine/state-of-the-states/story/20180716-credible-chhattisgarh-1277912-2018-07-08|title=Credible Chhattisgarh|author=Ajit Kumar Jha|date=8 July 2018|publisher=India Today|language=en|via=INDIATODAY.IN|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20180714100502/https://www.indiatoday.in/magazine/state-of-the-states/story/20180716-credible-chhattisgarh-1277912-2018-07-08|archive-date=14 July 2018|accessdate=8 January 2019|department=State of the States}}</ref>.ఇది దేశవ్యాప్తంగా విస్తృతంగాచూసినప్పుడు అది విస్తృత జనాభా కలిగికలిగిన ఉందిరాష్ట్రం. పారిశ్రామిక అవకాశాలపై, ఇది సంవత్సరాలుగా ఘాతాంక వృద్ధిని సాధించింది. అంతర్జాతీయ బ్రాండ్లు మరియు ప్రముఖ, గ్లోబల్ ఆటోమొబైల్ కంపెనీల బలమైన ఉనికితో, రాయ్పూర్ మధ్య భారతదేశంలో ఒక ప్రధాన వ్యాపార కేంద్రంగా అవతరించింది. కేంద్ర గృహనిర్మాణ మరియు, పట్టణ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ (మోహువా) ఈజీ ఆఫ్ లివింగ్ ఇండెక్స్ 2019 లో ఇది 7 వ స్థానంలో ఉంది
 
== చరిత్ర ==
పురాతత్వ శాస్త్రవేత్తలు జరిపిన తవ్వకాలలో లభించిన పలు సాక్ష్యాలు మరియు, శిధిలమైన పలు కోటలలో జరిపిన తవ్వకాలలో లభించిన ఆధారాలు రాయ్‌పూర్ ఉనికిని చాటుతున్నాయి. [[మౌర్య సామ్రాజ్యం]] నుండి రాయ్‌పూర్ ఉనికి కలదని చాటిచెప్పే పలు ఆధారాలు వివిధ సాహిత్య గ్రంధములలోగ్రంధాలలో పొందుపరచబడ్డాయి.రాయ్‌పూర్ జిల్లా ఒకప్పుడు దక్షిణ కోసల్‌లోకోస్టల్ లో భాగంగా ఉండేది, మరియు [[మౌర్య సామ్రాజ్యం]] కింద పరిగణించబడింది. రాయ్‌పూర్ తరువాత హైహాయ రాజుల రాజధానిగా ఉంది,. ఈ కాలంలో ఛత్తీస్‌గఢ్ లోని పలు కోటలు ఇక్కడినుండే నియంత్రించబడ్డాయి. క్రీస్తు శకంసా.శ. 2 నుండి 3 శతాబ్దాల మధ్య [[శాతవాహనులు]] ఈ భూభాగాన్ని పరిపాలించారు.నాల్గవ శతాబ్దంలో [[సముద్ర గుప్తుడు]] ఈ ప్రాంతాన్ని జయించాడు, కాని ఈ ప్రాంతం 5 మరియు, 6 వ శతాబ్దాలలో సరభపురి రాజులు మరియు, తరువాత నాలా రాజుల ఆధీనంలోకి వచ్చింది. తరువాత సోమవంశీ రాజులు ఈ ప్రాంతంపై నియంత్రణ సాధించారు మరియు. సిర్పూర్‌తో తమ రాజధాని నగరంగా పరిపాలించారు. తుమ్మన్ యొక్క కల్చురి రాజులు ఈ భాగాన్ని చాలాకాలం పాలించారు, రతన్పూర్ రాజధానిగా చేశారు. ఈ రాజవంశం రాజు రామచంద్ర రాయ్‌పూర్ నగరాన్ని స్థాపించి, తరువాత దానిని తన రాజ్యానికి రాజధానిగా మార్చారని నమ్ముతారు<ref>{{Cite web|url=http://raipur-heritage.mapunity.com/|title=Raipur Heritage and History|website=raipur-heritage.mapunity.com|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190108145552/http://raipur-heritage.mapunity.com/|archive-date=8 January 2019|access-date=2019-01-08|df=dmy-all}}</ref>.
 
రాయ్‌పూర్ గురించి మరో కథ ఏమిటంటే రాజుచంద్ర కుమారుడు బ్రహ్మదేవు రాయ్ రాయ్‌పూర్‌ను స్థాపించాడు. అతని రాజధాని ఖల్వతికా (ఇప్పుడు ఖల్లారి). కొత్తగా నిర్మించిన నగరానికి బ్రహ్మదీవు రాయ్ పేరు పెట్టారు ‘రాయ్‌పూర్’. 1402 సంవత్సరంసంవత్సరంలో లో ఆయనఅతని కాలంలోనే ఖరున్ నది ఒడ్డున హట్కేశ్వర్ మహాదేవ్ ఆలయం నిర్మించబడింది, ఇది ఇప్పటికీ రాయ్‌పూర్‌లోని పురాతన మైలురాళ్లలో ఒకటిగా ఉంది. రాజు అమర్‌సింగ్ డియో మరణం తరువాత, ఈ ప్రాంతం నాగ్‌పూర్‌కు చెందిన భోంస్లే రాజుల పాలిత ప్రాంతంగా మారింది.▼
 
రఘుజీ III మరణంతో, ఈ భూభాగాన్ని బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం భోన్స్లే నుండి తీసుకుని 1854 లో రాయ్‌పూర్‌లోని ప్రధాన కార్యాలయంతో ప్రత్యేక కమిషన్‌గా ప్రకటించబడింది. స్వాతంత్ర్యం తరువాత, రాయ్‌పూర్ జిల్లాను సెంట్రల్ ప్రావిన్స్ మరియు, బెరార్లలో చేర్చారు. రాయ్‌పూర్ జిల్లా 11956 నవంబర్ 19561 న మధ్యప్రదేశ్‌లో భాగమైంది మరియు. తరువాత 12000 నవంబర్ 20001 న ఛత్తీస్‌గఢ్ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత రాయ్‌పూర్ ఈ రాష్ట్ర రాజధానిగా మారింది<ref>{{Cite web|url=https://raipur.gov.in/history/|title=Archived copy|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190102184714/https://raipur.gov.in/history/|archive-date=2 January 2019|access-date=2 January 2019|df=dmy-all}}</ref>.▼
▲రాయ్‌పూర్ గురించి మరో కథ ఏమిటంటే రాజుచంద్ర కుమారుడు బ్రహ్మదేవు రాయ్ రాయ్‌పూర్‌ను స్థాపించాడు. అతని రాజధాని ఖల్వతికా (ఇప్పుడు ఖల్లారి). కొత్తగా నిర్మించిన నగరానికి బ్రహ్మదీవు రాయ్ పేరు పెట్టారు ‘రాయ్‌పూర్’. 1402 సంవత్సరం లో ఆయన కాలంలోనే ఖరున్ నది ఒడ్డున హట్కేశ్వర్ మహాదేవ్ ఆలయం నిర్మించబడింది, ఇది ఇప్పటికీ రాయ్‌పూర్‌లోని పురాతన మైలురాళ్లలో ఒకటిగా ఉంది. రాజు అమర్‌సింగ్ డియో మరణం తరువాత, ఈ ప్రాంతం నాగ్‌పూర్‌కు చెందిన భోంస్లే రాజుల పాలిత ప్రాంతంగా మారింది.
 
▲రఘుజీ III మరణంతో, ఈ భూభాగాన్ని బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం భోన్స్లే నుండి తీసుకుని 1854 లో రాయ్‌పూర్‌లోని ప్రధాన కార్యాలయంతో ప్రత్యేక కమిషన్‌గా ప్రకటించబడింది. స్వాతంత్ర్యం తరువాత, రాయ్‌పూర్ జిల్లాను సెంట్రల్ ప్రావిన్స్ మరియు బెరార్లలో చేర్చారు. రాయ్‌పూర్ జిల్లా 1 నవంబర్ 1956 న మధ్యప్రదేశ్‌లో భాగమైంది మరియు తరువాత 1 నవంబర్ 2000 న ఛత్తీస్‌గఢ్ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత రాయ్‌పూర్ ఈ రాష్ట్ర రాజధానిగా మారింది<ref>{{Cite web|url=https://raipur.gov.in/history/|title=Archived copy|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190102184714/https://raipur.gov.in/history/|archive-date=2 January 2019|access-date=2 January 2019|df=dmy-all}}</ref>.
 
==మూలాలు==
<references/>
 
== వెలుపలి లంకెలు ==
[[వర్గం:ఛత్తీస్‌గఢ్ నగరాలు, పట్టణాలు]]
[[వర్గం:ఛత్తీస్‌గఢ్]]
"https://te.wikipedia.org/wiki/ప్రత్యేక:MobileDiff/2917285" నుండి వెలికితీశారు