మడగాస్కర్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
ChaduvariAWBNew (చర్చ | రచనలు) చి AWB తో "మరియు" ల తొలగింపు ట్యాగులు: AutoWikiBrowser విశేషణాలున్న పాఠ్యం |
56 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.1 ట్యాగు: విశేషణాలున్న పాఠ్యం |
||
పంక్తి 57:
|utc_offset = +3
|time_zone_DST = ''not observed''
|demonym = [[:en:Malagasy people|Malagasy]]<ref>"Malagasy" is the correct form in English; [http://www.embassy.org/madagascar/names.html Embassy of Madagascar, Washington D.C.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090228210416/http://embassy.org/madagascar/names.html |date=2009-02-28 }} "Madagascan" is used only for the island, not its people [http://stylemanual.ngs.org/intranet/styleman.nsf/b2195c3b07a980d38525665100674e5c/6bdf736fdd249730852569f300729b3f?OpenDocument National Geographic Style Manual]</ref>
|utc_offset_DST = +3
|drives_on = right
పంక్తి 78:
==పేరు వెనుక చరిత్ర==
మలగసీ భాషలో ఈ ద్వీపాన్ని మడగాసికర అని పిలిచారు. దీని ప్రజలు మాలాగబిసులుగా సూచించబడ్డారు.<ref name=NatGeo1>{{cite web |last = National Geographic |title = Style Manual |url = http://stylemanual.ngs.org/home/M/madagascan-malagasy |archiveurl = https://www.webcitation.org/6053JX6vh
13 వ శతాబ్దపు వెనిసు అన్వేషకుడు మార్కో పోలో జ్ఞాపకాలలో మొగడిసు అనే పేరు స్వరబేధంతో సూచించబడింది. సోమాలి నౌకాశ్రయం పోలోను ఈ ద్వీపం గందరగోళంలో పడవేసింది.<ref name="Room 2006, p. 230">Room (2006), p. 230</ref>
పంక్తి 94:
సాంప్రదాయకంగా పురావస్తు శాస్త్రజ్ఞులు సుమారుగా క్రీ.పూ. 350 నుండి క్రీ.శ 550 మధ్యకాలంలో అంతకుముందు తరంగాలలో స్థిరపడ్డరు అని భావిస్తున్నారు. అయినప్పటికీ మరికొందరు ఈ తేదీలు క్రీ.శ 250 అని భావిస్తున్నారు. భూమిపై ప్రధాన భూభాగాల్లో మానవులను స్థిరపడిన చివరి భూభాగం మడగాస్కరు అని భావిస్తున్నారు.<ref>{{cite journal |last = Crowley |first = B.E. |title = A refined chronology of prehistoric Madagascar and the demise of the megafauna |journal = Quaternary Science Reviews |volume = 29 |issue = 19–20 |pages = 2591–2603 |year = 2010 |doi = 10.1016/j.quascirev.2010.06.030|bibcode = 2010QSRv...29.2591C}}</ref>
ఆరంభకాల మానవుల ఆగమనం తరువాత ప్రారంభంలో స్థిరపడినవారు వ్యవసాయం కోసం తీరప్రాంత వర్షారణ్యాలను తొలగించడానికి స్లాష్-అండ్-బర్ను వ్యవసాయాన్ని అభ్యసించారు. మొట్టమొదటి స్థిరనివాసులు మడగాస్కరులో విస్తారమైన జంతుజాలాన్ని ఎదుర్కొన్నారు. వీటిలో రాక్షస లెమర్లు, ఏనుగు పక్షులు, రాక్షస ఫౌసా, మలగసీ హిప్పోపోటామాలు ఉన్నాయి. ఇవి వేట, ఆవాసాల నాశనం కారణంగా అంతరించిపోయాయి.<ref>{{cite journal |last = Virah-Sawmy |first = M. |author2 = Willis, K. J.|author3=Gillson, L. |title = Evidence for drought and forest declines during the recent megafaunal extinctions in Madagascar |journal = Journal of Biogeography |volume = 37 |pages = 506–519 |year = 2010 |doi=10.1111/j.1365-2699.2009.02203.x |issue = 3}}</ref> క్రీ.శ 600 నాటికి ఈ ప్రారంభ నివాసితుల సమూహాలు కేంద్ర పర్వత ప్రాంత అడవులను తొలగించడం ప్రారంభించాయి.<ref name=Camp93>{{cite journal |last = Campbell |first = Gwyn |title = The Structure of Trade in Madagascar, 1750–1810 |journal = The International Journal of African Historical Studies |volume = 26 |issue = 1 |pages = 111–148 |year = 1993 |doi = 10.2307/219188 |jstor = 219188 }}</ref> 7 వ - 9 వ శతాబ్దాల మధ్య అరబు వర్తకులు ఈ ద్వీపానికి మొదటిసారి చేరుకున్నారు.<ref name=Wink>Wink (2004), p. 185</ref> ఆగ్నేయ ఆఫ్రికా నుండి బంటు-మాట్లాడే వలసదారుల అల సుమారు క్రీ.శ. 1000 కి చేరుకుంది. 11 వ శతాబ్దంలో దక్షిణ భారత తమిళ వ్యాపారులు వచ్చారు. వారు పొడవైన కొమ్ముల పశువులను వారు పెద్ద మందలుగా ఉన్న పెద్ద మూపురం కలిగిన ఎద్దును పరిచయం చేశారు.<ref name="Gade 1996">{{cite journal|doi = 10.2307/3674005|last = Gade|first = Daniel W.|title = Deforestation and its effects in Highland Madagascar|journal = Mountain Research and Development|volume = 16|issue = 2|year = 1996|pages = 101–116|ref = harv|jstor = 3674005}}</ref> కేంద్ర హైలాండు బెట్సిలియో రాజ్యంలో నీటిపారుదల వరి పొలాలు అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి. పొరుగున ఉన్న ఇమెరినా సామ్రాజ్యం అంతటా శతాబ్దం తరువాత పొడవాటి సోపానాలతో విస్తరించబడ్డాయి. <ref name=Camp93/> 17 వ శతాబ్దం నాటికి జెబుల మేత కొరకు భూమి సాగుకు పెరుగుతున్న గిరాకీ కారణంగా అటవీ పర్యావరణ వ్యవస్థ నుండి ప్రధాన పర్వత ప్రాంతాలు పచ్చిక మైదానాలుగా మారాయి. ప్రధానంగా మార్చింది.<ref name="Gade 1996"/> మౌఖిక చరిత్రల ఆధారంగా మెరినా ప్రజలలు 600 నుండి 1,000 సంవత్సరాల క్రితం మధ్య కేంద్ర పర్వత ప్రాంతాలకు వచ్చారు. వారు వాజీంబా అని పిలవబడే స్థాపిత జనాభాను ఎదుర్కోవడాన్ని వర్ణించారు. పూర్వ ప్రజల తక్కువ సాంకేతిక నైపుణ్యం కారణంగా సాంకేతిక అభివృద్ధి చెందిన ఆస్ట్రోనేషియను సెటిల్మెంటు అల సంతతికి చెందిన ప్రజలు వజిమ్బా 16 వ - 17 వ శతాబ్దాల్లో మెరీనా రాజులు ఆండ్రీమాలెలో, రలాంబో, ఆండ్రియన్జాకా ఎత్తైన ప్రదేశాల నుండి బహిష్కరించబడడం లేక విలీనం చేసుకోవడం సంభవించింది.<ref name=vazimbadjp>{{cite web |last = Domenichini |first = J.P. |title = Antehiroka et Royauté Vazimba |work = Express de Madagascar |publisher = Madatana.com |url = http://www.madatana.com/article-antehiroka-et-royaute-vazimba.php |archiveurl = https://www.webcitation.org/604VDG1dG?url=http://www.madatana.com/article-antehiroka-et-royaute-vazimba.php |archivedate = 10
===అరబు, ఐరోపా సంబంధాలు ===
పంక్తి 101:
1774 నుండి 1824 వరకు మడగాస్కరు పైరేట్సు, ఐరోపా వ్యాపారుల మధ్య ప్రత్యేకించి, ట్రాన్సు-అట్లాంటికు బానిస వ్యాపారంలో పాల్గొన్నవారి ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది. మడగాస్కర్ ఈశాన్య తీరంలోని నోసీ బోరోహా అనే చిన్న ద్వీపం లిబెర్టాలియా పురాతన పైరేటు ఉటోపియా నివాసిత ప్రాంతం అని కొందరు చరిత్రకారులు ప్రతిపాదించారు.<ref>Oliver (1886), p. 16</ref> చాలామంది ఐరోపా నావికులు ఈ ద్వీపం తీరప్రాంతాలపై నౌకాప్రామాదంలో చిక్కుకున్నారు. వీరిలో రాబర్టు డ్రూరీ వ్రాసిన పత్రిక 18 వ శతాబ్దంలో దక్షిణ మడగాస్కర్లో వ్రాయబడిన కొన్ని జీవిత చరిత్రలలో ఒకటిగా గుర్తించబడుతుంది.<ref>Kent (1976), pp. 65–71</ref> సముద్ర వాణిజ్యం ద్వారా సృష్టించబడిన సంపద ద్వీపంలో వ్యవస్థీకృత రాజ్యాల పెరుగుదలను ప్రోత్సహించింది. వాటిలో కొన్ని 17 వ శతాబ్దం నాటికి చాలా శక్తివంతమైనవిగా మారాయి.<ref>{{cite web |url=http://www.metmuseum.org/toah/hd/madg_1/hd_madg_1.htm |archiveurl
===మడగాస్కర్ రాజ్యం ===
[[File:Andrianampoinimerina.jpg|thumb|upright|King [[Andrianampoinimerina]] (1787–1810)]]
17 వ శతాబ్దం ఆరంభంలో ఉద్భవించిన ఇమెరినా పర్వతప్రాంత రాజ్యం ప్రారంభంలో పెద్ద తీర రాజ్యాల <ref name="Ogot"/> సంబంధించి ఒక చిన్న శక్తిని కలిగి ఉంది. 18 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో రాజు అండ్రియమినినవలోన తన నాలుగు కుమారులకు రాజ్యాన్ని విభజించినప్పుడు మరింతగా బలహీనపడింది. సుమారుగా ఒక శతాబ్దం కాలం కరువుతో పోరాడిన తరువాత 1793 లో రాజు ఆండ్రియాంపోమోనిమోనిరైన (1787-1810) ఇమేరినా తిరిగి సమైఖ్యం చేసాడు.<ref name="Hodder">Hodder (1982), p. 59</ref> అతని ప్రారంభ రాజధాని అమ్బోహింగంగా,<ref>{{cite web |url=http://whc.unesco.org/en/list/950 |title=Royal Hill of Ambohimanga |publisher=[[UNESCO]] |accessdate=30 April 2011 |archiveurl
రాడామా వారసురాలు రాణి మొదటి రనవాలోనా (1828-61), బ్రిటీషు, ఫ్రాన్సుల కారణంగా సంభవించిన రాజకీయ, సాంస్కృతిక ఆక్రమణకు స్పందిస్తూ మడగాస్కరులో క్రైస్తవ మతం అభ్యాసాన్ని నిషేధించి, భూభాగాన్ని విడిచి వెళ్ళమని చాలా మంది విదేశీయులను ఆదేశం జారీచేసింది. ప్రభుత్వ ప్రాజెక్టులను పూర్తిచేయటానికి 20,000 - 30,000 మద్య ఉన్న మెరీనా సైనికుల సంఖ్యను అభివృద్ధి చేయటానికి ఆచరణాత్మక సాంప్రదాయ అభ్యాసాన్ని (పన్ను చెల్లింపుగా నిర్బంధిత కార్మికులు) భారీగా ఉపయోగించుకుంది. అధికరించిన సైనిక సహాయంతో ఆమె ద్వీపం వెలుపలి ప్రాంతాలను ప్రశాంతపరిచి మరింత సామ్రాజ్యాన్ని విస్తరించింది. మడగాస్కరులో చాలాభాగం మెరీనా ఆధీనంలోకి మారింది. మడగాస్కర్ నివాసితులు దొంగల, క్రైస్తవ మతం, ముఖ్యంగా మంత్రవిద్యలతో (టంగెనా ఆర్డియలు) సహా వివిధ నేరాలకు పాల్పడినట్లు ఒకరి మీద ఒకరు ఆరోపించారు. 1828, 1861 మధ్య టంగెనా కారణంగా సంవత్సరానికి 3,000 మరణాలు సంభవించాయి. 1838 లో ఇమెరినాలో 1,00,000 మంది ప్రజలు (దాదాపు 20%) టాంగెనా అగ్నిప్రమాదం కారణంగా మరణించారని ఇతర అంచనాలు వివరించాయి. జనాభాలో దాదాపు 20 శాతం మంది ఉన్నారు.<ref name="Stats">{{cite journal | last = Campbell | first = Gwyn | date = October 1991 | title = The state and pre-colonial demographic history: the case of nineteenth century Madagascar | journal = Journal of African History | volume = 23 | issue = 3 | pages = 415–445}}</ref> తరచుగా యుద్ధాలను ఎదుర్కొనడం, వ్యాధి, కష్టమైన పనులను బలవంతంగా చేసే కార్మిక వ్యవస్థ, న్యాయం కొరకు కఠినంగా పోరాడడం కారణంగా 33 ఏళ్ల పాలనలో సైనికులు, పౌరుల మధ్య ఉన్నత స్థాయి మరణాలు సంభవించాయి. <ref>{{cite journal |last = Campbell |first = Gwyn |date = October 1991 |title = The state and pre-colonial demographic history: the case of nineteenth century Madagascar |journal = Journal of African History |volume = 23 |issue = 3 |pages = 415–445}}</ref> ఇమెరినాలో నివసించే వారిలో జీన్ లాబోర్డే, రాచరికం తరపున ఆయుధాలను, ఇతర పరిశ్రమలను అభివృద్ధి చేసిన ఒక వ్యాపారవేత్త, ఫ్రెంచి సాహసికుడు బానిసల వ్యాపారవేత్త అయిన జోసెఫు-ఫ్రాంకోయిసు లాంబెర్టులతో అప్పటి ప్రిన్సు రెండవ రాడామా వివాదాస్పద వాణిజ్యం మీద సంతకం చేశాడు. ఒప్పందం లాంబెర్టు చార్టరు అని పిలుస్తారు. రాణి కఠినమైన విధానాలను విరమించుకోవటానికి అతని తల్లి రెండవ రాడామా (1861-63) సఫలీకృతం అయ్యింది. కాని రెండు సంవత్సరాల తరువాత ప్రధాన మంత్రి రెయిన్వినానిహిత్రినియోనీ (1852-1865), ఆండ్రియానా (ప్రముఖుడు), హోవా (సామాన్యుడు) సాంరాజ్యం పూర్తి శక్తిని అంతం చేయడానికి ప్రయత్నించాడు. <ref name="LOC"/>
పంక్తి 153:
|alt2 = Hills covered with dense blue green tropical forests
}}
592,800 చ.కి.మీ వైశాల్యంతో <ref name=BGNote>{{cite web |last = Bureau of African Affairs |title = Background Note: Madagascar |publisher = U.S. Department of State |date = 3 May 2011 |url = https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5460.htm |archiveurl = https://www.webcitation.org/61Be3ZCkK?url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5460.htm |archivedate = 24
135 మిలియన్ల సంవత్సరాల క్రితం మాహాఖండం గోడ్వానా విచ్ఛిన్నత కారణంగా ఆఫ్రికా-దక్షిణ అమెరికా భూభాగాల నుంచి మడగాస్కర్-అంటార్కిటికా-భారతదేశ భూభాగం వేరుచేయబడ్డాయి. సుమారు క్రీ.పూ 88 మిలియన్ల సంవత్సరాల క్రితం క్రెటేషియసు కాలంలో భరతఖండం నుండి మడగాస్కర్ వేరుచేయబడింది. ద్వీపంలో నెలకొన్న ఏకాంతం ద్వీపంలో మొక్కలు, జంతువులు ఆవిర్భవించి అభివృద్ధి చెందడానికి కారణంగా మారింది.<ref>{{cite web |last = University of Berkeley: Understanding Evolution |title = Where did all of Madagascar's species come from? |url = http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/news/091001_madagascar |archiveurl = https://www.webcitation.org/5xIlRolGu?url=http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/news/091001_madagascar |archivedate = 19
ఈ శిఖరం పశ్చిమాన ద్వీపం మద్యలో ఉన్న పీఠభూమి క్రమంగా సముద్ర మట్టానికి 750 నుండి 1,500 మీ (2,460 నుండి 4,920 అడుగులు) ఎత్తుకు చేరుకుంటుంది. ఈ కేంద్ర పర్వత ప్రాంతాలు సాంప్రదాయికంగా మెరీనా ప్రజల మాతృభూమి. వారి చారిత్రాత్మక రాజధాని అంటననారివో ఉన్నాయి. ఇవి ద్వీపంలో అత్యంత జనసాంద్రత కలిగిన ప్రాంతంగా ఉన్నాయి. గడ్డి కొండలు, మడగాస్కర్ పర్వతప్రాంతంలో ఉన్న అడవుల వరిపండించబడుతున్న లోయలు ఉన్నాయి. పర్వతాల పశ్చిమాన పెరుగుతున్న శుష్క భూభాగ వాలు ప్రాంతం క్రమంగా మొజాంబిక్ చానెలు తీరప్రాంత మడుగులకు చేరుకుంటుంది.<ref name=endemicstats>{{cite journal |vauthors = Vences M, Wollenberg KC, Vieites DR, Lees DC |title = Madagascar as a model region of species diversification |journal = Trends in Ecology and Evolution |volume = 24 |issue = 8 |pages = 456–465 |date = June 2009 |doi = 10.1016/j.tree.2009.03.011 |url = http://www.mvences.de/p/p1/Vences_A163.pdf |accessdate = 11 February 2012 |archivedate = 11
{{multiple image
|footer = The grassy plains that dominate the western landscape are dotted with stony massifs (left), patches of deciduous forest, and [[Avenue of the Baobabs|baobab trees]] (center), while the south is characterized by desert and [[Madagascar spiny thickets|spiny forests]] (right).
పంక్తి 172:
మడగాస్కర్ ఎత్తైన శిఖరాలు మూడు ప్రముఖ పర్వత మాసిఫ్స్ నుండి పెరుగుతాయి: సరతనాన మాసిఫ్లో మార్మోకోట్రో శిఖరం 2,876 మీ (9,436 అడుగులు) ఎత్తుతో, ద్వీపంలో అత్యున్నత స్థానంగా ఉంది. తర్వాత ఆండ్రింగిత్రా శిఖరం 2,658 మీ ఎత్తు ఉంటుంది.అంకరాత్రా మాసిఫ్ లోని సియాఫజవొన 2643 మీ ఎత్తు ఉంటుంది. తూర్పున, కెనాల్ డెస్ పంగాలనేస్ అనేది తూర్పు తీరప్రాంతం నుండి కేవలం అంతర్గత ఫ్రెంచ్ నిర్మించిన కాలువలను అనుసంధానించిన మానవ నిర్మిత, సహజ సరస్సుల గొలుసు, ఇది దాదాపు 600 కిలోమీటర్ల (370 మైళ్ళు) తీరానికి సమాంతరంగా ఉంటుంది.<ref name=EBLand/>
పశ్చిమ, దక్షిణ ప్రాంతాల మధ్యభాగం, మధ్య పర్వతాల వర్షపు నీడలో ఉంటాయి. ఆకురాల్చే అడవులు, స్పినీ అడవులు, ఎడారులు, క్సెరిక్ పొదలతో నిండి ఉంటాయి. తక్కువ జనసాంద్రత కారణంగా, మడగాస్కర్ పొడి ఆకురాల్చే అడవులు తూర్పు వర్షారణ్యాలు, కేంద్ర పీఠభూమి అరణ్యాలు కంటే సురక్షితంగా ఉన్నాయి. పశ్చిమ తీరం అనేక రక్షిత నౌకాశ్రయాలను కలిగి ఉంటుంది. కానీ పడమటి మైదానాలను దాటే నదులు, అధికవర్షపాతంతో లోతట్టు భూక్షీణత ఏర్పడుతుంది.<ref name=EBLand>{{cite web |last = Encyclopædia Britannica |title = Madagascar |work = Encyclopædia Britannica |publisher = Eb.com |year = 2011 |url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/355562/Madagascar |archiveurl = https://www.webcitation.org/64fD1P7X2?url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/355562/Madagascar |archivedate =
[[File:Koppen-Geiger Map MDG present.svg|thumb|A [[Köppen climate classification]] map of Madagascar]]
పంక్తి 180:
ఆగ్నేయ వాణిజ్య వర్షాలు, వాయువ్య రుతుపవనాల కలయికతో వేడిగా ఉండే వర్షపు సీజను (నవంబరు-ఏప్రిలు) తరచుగా వినాశకరమైన తుఫానులు సంభవిస్తుంటాయి. చల్లగా ఉండే పొడి సీజను (మే-అక్టోబరు) తో మొదలౌతుంది. హిందూ మహాసముద్రం నుండి ఉత్పన్నమయ్యే వర్షం మేఘాలు ద్వీపం తూర్పు తీరానికి అధికమైన తేమను అందిస్తుంది. ఫలితంగా అత్యధికమైన వర్షపాతం కారణంగా వర్షారణ్యాల పర్యావరణానికి సహకరిస్తుంది. మద్యపర్వతప్రాంతాలు పొడిగానూ చలిగానూ ఉంటాయి. నైరుతూప్రాంతం, దక్షిణ లోతట్టుప్రాంతాలలో పాక్షిక శుష్కవాతావరణం నెలకొని ఉంటుంది.<ref name=endemicstats/>
ఉష్ణ మండలీయ తుఫానులు మౌలిక సదుపాయాలకు, స్థానిక ఆర్ధికవ్యవస్థలకు నష్టం కలిగిస్తూ ప్రాణనష్టాన్ని కలిగిస్తాయి.<ref name="LOC">{{cite web|last = Metz |first = Helen Chapin |year = 1994 |title = Library of Congress Country Studies: Madagascar |url=http://countrystudies.us/madagascar/ |accessdate =1 February 2011 |archiveurl = https://www.webcitation.org/64jOW1dDD |archivedate = 1 February 2011}}</ref> 2004 లో గఫిలో తుఫాను మడగాస్కరుకు ఎన్నడూ లేనంత తీవ్రమైన నష్టాన్ని కలిగించింది. తుఫానులో 172 మంది మృతి చెందారు. 2,14,260 మంది నిరాశ్రయులయ్యారు.<ref name=gafilo>{{cite web|author=
===పర్యావరణం===
[[File:Ravenala madagascariensis Maui.jpg|thumb|upright|alt=tall, fan-like palm tree |The island's iconic [[Ravenala madagascariensis|traveller's palm]] (''ravinala'') features in the national emblem.]]
పొరుగునున్న ఖండాల నుండి ద్వీపం దీర్ఘకాల ఒంటరితనం ఫలితంగా, మడగాస్కర్ భూమిమీద ఎక్కడా కనిపించని వివిధ మొక్కలు, జంతువులకు నిలయంగా ఉంది.<ref name=CIHotSpot/><ref name=tattersall>{{cite book|last=Tattersall|first=Ian|title=Origin of the Malagasy Strepshirhine Primates|year=2006|publisher=Springer|isbn=978-0-387-34585-7|pages=1–6|url=https://books.google.com/books?id=nsBtrhsMU5EC&pg=PA3}}</ref> మడగాస్కరులో కనిపించే వృక్ష, జంతు జాతులన్నింటిలో 90% స్థానికంగా ఉన్నాయి.<ref>Hobbes & Dolan (2008), p. 517</ref> ఈ విలక్షణమైన పర్యావరణం మడగాస్కరును "ఎనిమిదవ ఖండం" గా సూచించడానికి దారితీసింది.<ref>Hillstrom & Collier Hillstrom (2003), p. 50</ref> కన్సర్వేషను ఇంటర్నేషనలు ఈ ద్వీపాన్ని ఒక జీవవైవిధ్యం హాటుస్పాటుగా వర్గీకరించింది.<ref name=CIHotSpot>{{cite web |last = Conservation International |title = Madagascar and the Indian Ocean Islands |work = Biodiversity Hotspots |publisher = Conservation International |year = 2007 |url = http://www.biodiversityhotspots.org/xp/hotspots/madagascar/pages/biodiversity.aspx |archiveurl = https://www.webcitation.org/61BgLGwzk?url=http://www.biodiversityhotspots.org/xp/hotspots/madagascar/pages/biodiversity.aspx |archivedate = 24
మడగాస్కర్ (14,883) వృక్ష జాతులలో 80% కంటే అధికంగా ప్రపంచంలో మరెక్కడా కనిపించవు. వీటిలో ఐదు వృక్షజాతులు కుటుంబాలు ఉన్నాయి.<ref name=endemism>{{cite journal |last1 = Callmander |first1 = Martin |display-authors = etal |title = The endemic and non-endemic vascular flora of Madagascar updated |journal = Plant Ecology and Evolution |volume = 144 |issue = 2 |pages = 121–125 |year = 2011 |doi = 10.5091/plecevo.2011.513 |url = http://www.mobot.org/MOBOT/Research/curators/pdf/PLECEVO_2011.pdf |accessdate = 11 February 2012 |archivedate = 11
<ref name = MoleculesReview>{{cite journal|journal = [[Molecules (journal)|Molecules]]|year = 2012|volume = 17|issue = 5|pages = 5893–5914|doi = 10.3390/molecules17055893|title = Modifications on the basic skeletons of vinblastine and vincristine|first1 = Péter|last1 = Keglevich|first2 = Laszlo|last2 = Hazai|first3 = György|last3 = Kalaus|first4 = Csaba|last4 = Szántay|pmid = 22609781|pmc = 6268133|url = http://www.mdpi.com/1420-3049/17/5/5893/pdf}}</ref><ref>{{cite journal|first1 = Justin E.|last1 = Sears|first2 = Dale L.|last2 = Boger|authorlink2 = Dale L. Boger|title = Total Synthesis of Vinblastine, Related Natural Products, and Key Analogues and Development of Inspired Methodology Suitable for the Systematic Study of Their Structure-Function Properties|journal = [[Accounts of Chemical Research]]|year = 2015|volume = 48|issue = 3|pages = 653–662|doi = 10.1021/ar500400w|pmid = 25586069|pmc = 4363169}}</ref>చికిత్సకు వినియోగించే మందులలో వింక్రిస్టైను,<ref name = MoleculesReview /><ref>{{cite journal|last1 = Kuboyama|first1 = Takeshi|last2 = Yokoshima|first2 = Satoshi|last3 = Tokuyama|first3 = Hidetoshi|last4 = Fukuyama|first4 = Tohru|title = Stereocontrolled total synthesis of (+)-vincristine|journal = [[Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America]]|year = 2004|volume = 101|issue = 33|pages = 11966–11970|doi = 10.1073/pnas.0401323101|pmid = 15141084|bibcode = 2004PNAS..10111966K|pmc = 514417}}</ref> వింకా అల్కలాయిడు,<ref>{{cite journal|last1 = van der Heijden|first1 = Robert|last2 = Jacobs|first2 = Denise I.|last3 = Snoeijer|first3 = Wim|last4 = Hallard|first4 = Didier|last5 = Verpoorte|first5 = Robert|year = 2004|title = The ''Catharanthus'' alkaloids: Pharmacognosy and biotechnology|journal = [[Current Medicinal Chemistry]]|volume = 11|issue = 5|pages = 607–628|pmid = 15032608|doi = 10.2174/0929867043455846}}</ref><ref>{{cite book|last = Raviña|first = Enrique|title = The evolution of drug discovery: From traditional medicines to modern drugs|year = 2011|publisher = [[John Wiley & Sons]]|isbn = 9783527326693|pages = 157–159|chapter = ''Vinca'' alkaloids|chapter-url = https://books.google.com/books?id=iDNy0XxGqT8C&pg=PA157}}</ref> హడ్జ్కిను వ్యాధి నివారణకు వాడుతుంటారు.<ref>{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/hodgkin-lymphoma/treating/chemotherapy.html|date = 29 March 2017|accessdate = 22 June 2017|title = Chemotherapy for Hodgkin Lymphoma|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/non-hodgkin-lymphoma/treating/chemotherapy.html|date = 31 May 2016|accessdate = 22 June 2017|title = Chemotherapy for Non-Hodgkin Lymphoma|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]}}</ref> లుకేమియా,<ref>{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/acute-lymphocytic-leukemia/treating/chemotherapy.html|date = 18 February 2016|accessdate = 22 June 2017|title = Chemotherapy for Acute Lymphocytic Leukemia|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/chronic-myeloid-leukemia/treating/chemotherapy.html|date = 22 February 2016|accessdate = 22 June 2017|title = Chemotherapy for Chronic Myeloid Leukemia|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]}}<br />{{cite web|title = Chemotherapy for Childhood Leukemia|date = 3 February 2016|accessdate = 22 June 2017|url = https://www.cancer.org/cancer/leukemia-in-children/treating/chemotherapy.html|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]}}</ref> ఇతర కేన్సరు,<ref>{{cite web|title = Chemotherapy for Neuroblastoma|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]|url = https://www.cancer.org/cancer/neuroblastoma/treating/chemotherapy.html|date = 22 January 2016|accessdate = 22 June 2017}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/brain-spinal-cord-tumors-children/treating/chemotherapy.html|date = 21 January 2016|accessdate = 22 June 2017|title = Chemotherapy for Brain and Spinal Cord Tumors in Children|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/non-small-cell-lung-cancer/treating/chemotherapy.html|date = 16 May 2016|accessdate = 22 June 2017|title = Chemotherapy for Non-Small Cell Lung Cancer|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]}}<br />{{cite web|url = https://www.cancer.org/cancer/testicular-cancer/treating/chemotherapy.html|date = 12 February 2016|accessdate = 22 June 2017|title = Chemotherapy for Testicular Cancer|publisher = [[American Cancer Society]]|website = [[cancer.org]]}}</ref> మడగాస్కర్ పెరివింక్లె మందును ఉపయోగిస్తారు.<ref name=periw>{{cite journal |last = Foster |first = Steven |title = From Herbs to Medicines: The Madagascar Periwinkle's Impact on Childhood Leukemia: A Serendipitous Discovery for Treatment |journal = Alternative and Complementary Therapies |volume = 16 |issue = 6 |pages = 347–350 |year = 2010 |doi = 10.1089/act.2010.16609|pmid = 20423206 }}</ref><ref>{{cite book|chapter = Africa's gift to the world|pages = 46–51|chapter-url = https://books.google.com/books?id=aXGmCwAAQBAJ&pg=PA46|title = Botanical Miracles: Chemistry of Plants That Changed the World|first1 = Raymond|last1 = Cooper|first2 = Jeffrey John|last2 = Deakin|publisher = [[CRC Press]]|year = 2016|isbn = 9781498704304}}</ref> ట్రావలరు పాం స్థానికంగా " రవినలా " అంటారు.<ref>Ellis (1859), p. 302</ref> తూర్పు వర్షారణ్యంలో అంతరించిపోతున్న దశలో ఉంది.<ref>{{cite web|url=http://www.floridata.com/ref/R/rave_mad.cfm|archiveurl
[[File:OaklandZooLemurs.jpg|thumb|alt=Two ring-tailed lemurs curled up together| రింగు టైల్ లీముర్సు కలిసి వంకరగా ఉన్నాయి. మడగాస్కర్లో మాత్రమే కనిపించే 100 కి పైగా లెమూరు జాతులు, ఉపజాతుల రింగు తోక లెమూర్ ఒకటి.
పంక్తి 209:
|alt2 = A vast, red soil gully caused by erosion
}}
మడగాస్కర్ వైవిధ్యమైన జంతుజాలం, వృక్షజాలం మానవ కార్యకలాపాల కారణంగా ప్రమాదంలో ఉన్నాయి.<ref>{{cite web|url=http://abcnews.go.com/Technology/wireStory?id=11291024|title=Everglades, Madagascar Rain Forest on UNESCO List|publisher=ABC News|date=
మానవులతో ప్రవేశపెట్టబడిన జంతు జాతులు కూడా ఉన్నాయి. ఆసియా సాధారణ టోడు మడగాస్కర్లో 2014 ఆవిష్కరణ తరువాత (1930 ల నుంచి ఆస్ట్రేలియాను తీవ్రంగా దెబ్బతీసిన ఒక టోడు జాతి బంధువు) టోడు "దేశం ప్రత్యేకమైన జంతుజాలం నాశనానికి కారణంగా మారింది" అని పరిశోధకులు హెచ్చరించారు.<ref>{{Cite news |last = Morelle |first = Rebecca |url = https://www.bbc.com/news/science-environment-27607978 |title = Asian relative of cane toad threatens Madagascar havoc |publisher = BBC News|date = 29 May 2014 |accessdate = 29 July 2014}}</ref> నివాస విధ్వంసం, వేట మడగాస్కర్ యొక్క అనేక జాతుల జాతులకు బెదిరించింది లేదా వాటిని అంతరించిపోయేలా చేసింది. 17 వ శతాబ్దంలో లేదా అంతకుముందు ద్వీపంలోని ఏనుగుల పక్షులు, స్థానిక జైంటు రైట్ల కుటుంబం, అంతరించిపోయాయి. వయోజన పక్షుల వేట, ఆహారం కోసం పెద్ద గుడ్లను వేటాడటం వలన ఇది సంభవించి ఉండవచ్చు అని భావిస్తున్నారు.<ref name="Davies">Davies (2003), pp. 99–101</ref> ద్వీపంలో మానవ స్థిరనివాసుల రాకతో అనేక భారీ లెమోరు జాతులు శతాబ్దాలకాలంలో అంతరించిపోయాయి. పెరిగిన మానవ జనాభా లీమురు ఆవాసాల మీద ఒత్తిళ్లను అధికం చేసాయి. ఆహారం కోసం కూడా లెమురు వేటాడబడింది.<ref>{{cite web |last = Handwerk |first = Brian |title = Lemurs Hunted, Eaten Amid Civil Unrest, Group Says |publisher = National Geographic News |url = http://news.nationalgeographic.com/news/2009/08/090821-lemurs-killing-madagascar.html |archiveurl = https://www.webcitation.org/5xJPPb7Ap?url=http://news.nationalgeographic.com/news/2009/08/090821-lemurs-killing-madagascar.html |date = 21 August 2009 |archivedate =
2003 లో రావలోమనాన డర్బను విజన్ను ప్రకటించాడు. ద్వీపంలోని రక్షిత సహజ ప్రాంతాల్లో 60,000 చ.కి.మీ (23,000 చదరపు మైళ్ళు) లేదా మడగాస్కర్ భూ ఉపరితలం 10% కంటే ఎక్కువ 2011 నాటికి ప్రభుత్వ రక్షణ పొందిన ప్రాంతాలుగా ఉంటాయి. వీటిలో ఐదు ప్రకృతి రిజర్వులు (రిసెర్ర్వెసు నేచర్లిల్సు ఇంటెగ్రెల్సు), 21 వైల్డ్లైఫ్ రిజర్వులు (రీసర్వెస్ స్పెయెల్సెల్స్) 21 నేషనల్ పార్కులు (పార్కులు నేషనాకు) ఉన్నాయి. <ref>{{cite web |last = Madagascar National Parks |title = The Conservation |publisher = parcs-madagascar.com |year = 2011 |url = http://www.parcs-madagascar.com/madagascar-national-parks_en.php?Navigation=26 |archiveurl = https://www.webcitation.org/61F71nCWI?url=http://www.parcs-madagascar.com/madagascar-national-parks_en.php?Navigation=26 |archivedate =
== ఆర్ధికరంగం ==
[[File:Madagascar treemap.png|thumb|upright=1.6|మడగాస్కర్ ఎగుమతుల ప్రాతినిథ్యం]]
పంక్తి 224:
2015 లో మడగాస్కర్ జి.డి.పి. $ 9.98 బిలియన్ల అమెరికా డాలర్లు అని అంచనా వేయబడింది. తలసరి జి.డి.పి. $ 411.82.
<ref>{{cite web|url=https://www.google.com/publicdata/explore?ds=d5bncppjof8f9_&met_y=ny_gdp_mktp_cd&idim=country:MDG:MUS:MOZ&hl=en&dl=en|title=World Bank|last=|first=|date=|website=|access-date=27 February 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.google.com/publicdata/explore?ds=d5bncppjof8f9_&met_y=ny_gdp_mktp_cd&idim=country:MDG:MUS:MOZ&hl=en&dl=en#!ctype=l&strail=false&bcs=d&nselm=h&met_y=ny_gdp_pcap_cd&scale_y=lin&ind_y=false&rdim=region&idim=country:MDG:MUS:MOZ&ifdim=region&hl=en_US&dl=en&ind=false|title=World Development Indicators – Google Public Data Explorer|website=www.google.com|access-date=22 February 2017}}</ref> జనాభాలో దాదాపు 69% మంది రోజుకు ఒక డాలరు ఆదాయంతో జాతీయ దారిద్ర్య రేఖ దిగువన జీవిస్తున్నారు.<ref>{{cite web |title = Madagascar at a glance |publisher = World Bank |date = 25 February 2011 |url =
<ref name="tourismsector">{{cite journal
[[File:Nosy-iranja-beach.jpg|thumb | [[Nosy Iranja]] is one of the international tourism destinations in Madagascar]]
పంక్తి 234:
మడగాస్కరులో వివిధరూపాల వ్యవసాయం, ఖనిజ వనరులు సహజ వనరులుగా ఉన్నాయి. వ్యవసాయం (అభివృద్ధి చెందుతున్న రాఫియా సహా), మత్స్యపరిశ్రమ, అటవీ ఆర్ధిక ప్రధాన వనరులుగా ఉన్నాయి. మాడగాస్కర్ వెనిల్లా, లవంగాలు,<ref>{{cite web |author = United Nations |title = FAO Stat |publisher = Food and Agriculture Organization |url = http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx |year = 2013 |accessdate = 13 April 2013}}</ref> య్లాంగు-య్లాంగు ప్రపంచంలో ప్రధాన సరఫరాదారుగా ఉంది.<ref name=gafilo/> ప్రపంచ సహజ వెనిల్లాలో మడగాస్కర్ 80% సరఫరా చేస్తుంది.<ref>{{cite news|last=Pilling|first=David|date=June 5, 2018|title=The real price of Madagascar's vanilla boom|work=Financial Times|url=https://www.ft.com/content/02042190-65bc-11e8-90c2-9563a0613e56}}</ref> ఇతర ముఖ్యమైన వ్యవసాయ వనరులు కాఫీ, లీచీలు, రొయ్యలు ఉన్నాయి. ముఖ్యమైన ఖనిజ వనరులలో వివిధ రకాలైన విలువైన, అరుదైన రాళ్ళు, మడగాస్కర్ ప్రస్తుతం ప్రపంచంలోని సఫైరుల సరఫరాలో సగభాగాన్ని అందిస్తుంది. ఇవి 1990 ల చివరలో ఇలకాకా సమీపంలో కనుగొనబడ్డాయి.<ref>Pezzotta (2001), p. 32</ref>
మడగాస్కరులో ప్రపంచంలో అతి పెద్ద ఇల్మేనైటు (టైటానియం ధాతువు) రిజర్వులు ఉన్నాయి. అలాగే గణనీయమైన క్రోమైటు, బొగ్గు, ఇనుము, కోబాల్టు, రాగి, నికెలు నిల్వలు ఉన్నాయి. <ref name=EBLand/> చమురు, సహజ వాయువు మాలగసీ ఆర్థిక వ్యవస్థకు గణనీయమైన పురోగతిని ఇస్తాయి. టొలానరో సమీపంలో రియోటింటో సంస్థ ఆధ్వర్యంలో ఇల్మేనైటు, జిర్కోను మైనింగు, జిరాన్ మైనింగు వంటి భారీ ఖనిజాల వెలికితీత ఆర్ధికరంగానికి మరింత చేయూత ఇస్తున్నాయి.<ref name = RioTinto>{{cite web |title= About QMM |publisher= Rio Tinto |year= 2009 |accessdate= 19 September 2012 |url= http://www.sherritt.com/Operations/Metals/Ambatovy-Joint-Venture |archiveurl
2009 లో ఎగుమతులు జి.డి.పి లో 28% భాగస్వామ్యం వహించాయి.<ref name=BGNote/> దేశంలోని ఎగుమతి ఆదాయంలో అధిక భాగం వస్త్ర పరిశ్రమ, చేప, షెల్ఫిషు, వెనిల్లా, లవంగాలు, ఇతర ఆహార పదార్థాల నుండి లభించింది.<ref name=AEO2011/> యునైటెడు స్టేట్సు, జపాన్, జర్మనీ దేశాలతో దేశానికి బలమైన ఆర్థిక సంబంధాలు ఉన్నప్పటికీ ఫ్రాన్సు మడగాస్కర్ ప్రధాన వ్యాపార భాగస్వామిగా ఉంది.<ref name=EBLand/> 2003 లో స్థానిక హస్థకళాఖండాలను విదేశాలకు ఎగుమతి చేయడానికి " యు.ఎస్.ఎయిడు అండ్ మలగసీ ఆర్టిసన్ ప్రొడ్యూసర్సు " సహకార విధానంలో " మడగాస్కర్-యు.ఎస్ బిజినెస్ కౌనిలు " రూపొందించబడింది.<ref name=handicrafts>{{cite web |last1 = Ashamu |first1 = Charlotte |first2 = Diego
===మౌలిక సౌకర్యాలు, మాధ్యమం ===
పంక్తి 249:
ప్రభుత్వ సర్వీసు ప్రొవైడర్ అయిన జిరామా జాతీయ స్థాయిలో నీటిసరఫరా, విద్యుత్తు సరఫరా వ్యవస్థలను నడుపుతుంది. దీనికి ప్రజలందరికీ అవసరమైన సౌకర్యాలను అందించే సమర్ధత లేదు. 2009 నాటికి మడగాస్కరులోని ఫకోంటనీ ప్రజలలో 6.8% మాత్రమే జైరామా నీటిని అదించింది. అలాగే 9.5% ప్రజలకు మాత్రమే విద్యుత్తు సదుపాయం అందించబడింది.<ref name=INSTAT/> మడగాస్కర్ అధికారంలో 56% జలవిద్యుత్తు కేంద్రాలు పనిచేద్తున్నాయి. మిగిలిన 44% డీజిలు ఇంజిను జనరేటర్లు అందిస్తున్నాయి.<ref>{{cite web |title = Production Electricité |publisher = Jirama |year = 2011 |url =http://www.jirama.mg/index.php?w=scripts&f=Jirama-page.php&act=pdcelec |accessdate = 28 August 2013 |language = French}}</ref> పట్టణ ప్రాంతాలలో మొబైలు టెలిఫోను, ఇంటర్నెటు సదుపాయాలు విస్తారంగా ఉన్నాయి. కానీ ద్వీపంలోని గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ఇవి పరిమితంగా ఉంటాయి. 30% జిల్లాలలకు మొబైలు టెలిఫోన్లు లేదా భూభాగ మార్గాలలో అనేక ప్రైవేటు టెలికమ్యూనికేషన్సు నెట్వర్కులు అందుబాటులో ఉంటాయి.<ref name=INSTAT/>
రేడియో ప్రసారాలు మాలాగసీ జనాభాకు అంతర్జాతీయ, జాతీయ స్థానిక వార్తలను అందజేస్తున్నాయి. ద్వీపం మొత్తంలో రేడియో ప్రసారాలను ప్రభుత్వసంస్థలు మాత్రమే ప్రసారం చేస్తున్నాయి. స్థానిక లేదా ప్రాంతీయ పరిధి కలిగిన వందలాది ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు స్టేషన్లు ప్రభుత్వ ప్రసారాలకు ప్రత్యామ్నాయాలను అందిస్తాయి.<ref name=mediainfo/> ప్రభుత్వ టెలివిజను ఛానలుతో, ప్రైవేటు యాజమాన్యంలోని టెలివిజను స్టేషన్లు మడగాస్కర్ అంతటా స్థానిక, అంతర్జాతీయ కార్యక్రమాలను ప్రసారం చేస్తున్నాయి. అనేక మీడియా సంస్థలు రాజకీయ పక్షాలు, రాజకీయ నాయకులకు స్వంతంగా ఉన్నాయి. వీటిలో ఎం.బి.ఎస్ (రావలోమనానా యాజమాన్యం), వివా (రాజోలీనా యాజమాన్యం) వంటి మీడియా గ్రూపులు ఉన్నాయి.<ref name=CrossroadsMarcus>{{cite web |last1 = Bachelard |first1 = Jerome |last2 = Marcus |first2 = Richard |title = Countries at the Crossroads 2011: Madagascar |publisher = Freedom House |year = 2011
మీడియా చారిత్రకపరంగా ప్రభుత్వంపై వారి విమర్శలను సెన్సారు చేయడానికి వివిధ స్థాయిలలో ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటోంది. రిపోర్టర్లను అప్పుడప్పుడు బెదిరించడం లేదా వేధించడం జరుగుతుంది. మీడియా సంస్థలు కాలానుగుణంగా బలవంతంగా మూసివేయాలని వత్తిడి చేయబడుతుంటాయి.<ref name=mediainfo/> రాజకీయ విమర్శల మీద సెన్సారుషిపు అధికరించిన కారణంగా 2009 నుండి మాధ్యమ సెన్సార్షిపు మీద ఆరోపణలు అధికరించాయి.<ref name=DOS/> గత దశాబ్దంలో ఇంటర్నెటుకు అందుబాటు నాటకీయంగా అధికరించింది. 2011 డిసెంబరులో మాడగాస్కరులో 3,52,000 మంది నివాసితులు ఇంటి నుండి లేదా దేశంలోని అనేక ఇంటర్నెటు కేఫులలో సభ్యులుగా చేరారు.<ref name=mediainfo>{{cite web |title = Madagascar Profile: Media |publisher = BBC News |date = 20 June 2012 |url = https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13861846 |archiveurl = https://www.webcitation.org/6AAq6YwuA?url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13861846 |archivedate = 25
==గణాంకాలు==
1900 నాటికి మడగాస్కర్ జనసంఖ్య 2.2 మిలియన్ల నుండి 25 మిలియన్లు ఉంటుందని అంచనా వేయబడింది.<ref name="LOC"/> 2009 లో మడగాస్కరులో వార్షిక జనాభా పెరుగుదల రేటు 2.9% ఉంది.<ref name=BGNote/>
పంక్తి 259:
[[File:Ethnic groups of Madagascar Map.png|upright=1.6|thumb|alt=map of Madagascar showing distribution of Malagasy ethnic subgroups |The regional distribution of [[Ethnic groups of Madagascar|Malagasy ethnic subgroups]]]]
మడగాస్కరులో మడగాస్కర్ జాతి సమూహం 90% కంటే అధికంగా ఉన్నారు. వీరు 18 ఉపజాతులుగా విభజింపబడ్డారు.<ref name=BGNote/> ఇటీవలి డి.ఎన్.ఎ. పరిశోధన సగటు మలగసీ వ్యక్తి జన్యుపరమైన ఆకృతి ఆగ్నేయాసియా, తూర్పు ఆఫ్రికా జన్యువుల మిశ్రితంగా ఉంటుందని తెలియజేసింది.<ref>{{cite journal |title = The dual origin of the Malagasy in Island Southeast Asia and East Africa: evidence from maternal and paternal lineages |journal = American Journal of Human Genetics |volume = 76 |issue = 5 |pages = 894–901 |year = 2005 |author = Hurles ME, Sykes BC, Jobling MA, Forster P |accessdate = 30 April 2011 |archivedate =
<ref name="LOC"/>
పంక్తి 284:
మలగాసియాయా భాషకు మలయా-పాలినేసియన్ భాషలు మూలంగా ఉన్నాయి. ఇది ద్వీపం అంతటా సాధారణంగా వాడుకలో ఉంటుంది. మలగాసిలో పలు మాండలికాలు వాడుకలో ఉన్నప్పటికీ అవి పరస్పరం చక్కగా అర్ధమయ్యే రీతిలో ఉంటాయి. <ref>Rajaonarimanana (2001), p. 8</ref> అనేక మాండలికాలు రెండు ఉపసమూహాలతో ఒకదానితో ఒకటి కలుపుతాయి: తూర్పు మలగసీ తూర్పు అటవీ ప్రాంతంలో అంటననరివొ మేరీనా మాండలికం వాడుకలో ఉంది. పశ్చిమ మలగసీ పశ్చిమ తీరప్రాంతాలలో (మడగాస్కరులో ఫ్రెంచ్ పాలన అధికారంలోకి వచ్చిన తరువాత కాలనీల కాలంలో ఫ్రెంచి అధికారిక భాష అయ్యింది) వాడుకలో ఉంది. 1958 లో మొట్టమొదటి జాతీయ రాజ్యాంగంలో మాలగసీ, ఫ్రెంచి భాషలు అధికార భాషలుగా ఉన్నాయి. మడగాస్కర్ ఒక ఫ్రాంకోఫోన్ దేశం. ఎక్కువగా విద్యావంతులైన జనాభాలో ఫ్రెంచి రెండవ భాషగా వాడుకలో ఉంది. ఇది అంతర్జాతీయ సమాచార మార్పిడి కోసం ఉపయోగించబడుతుంది. పశ్చిమ తీరప్రాంతాలలో మాట్లాడే మాండలికాన్ని పాశ్చాత్య మలగసీ అంటారు.<ref name="LOC"/>
1992 లో రాజ్యాంగంలో అధికారిక భాషలు నమోదు చేయబడలేదు. అయితే మాలాగజీ జాతీయ భాషగా గుర్తించబడింది. అయినప్పటికీ చాలామంది వర్గాలలో ఇప్పటికీ మలగాసి, ఫ్రెంచ్ అధికార భాషలుగా ఉన్నాయి. చివరికి పౌర భాషలో అధికారిక పత్రాలను ప్రచురించడం అనేది రాజ్యాంగ విరుద్ధం కావటంతో అధికారపత్రాలు ఫ్రెంచిభాషలో ప్రచురించడం రాజ్యాంగ విరుద్ధమని 2000 ఏప్రెలులో ఒక పౌరుడు చట్టపరమైన కేసును ప్రారంభించాడు. అధికార రాజ్యాంగ న్యాయస్థానం దీనిని పరిశీలించి దేశంలో ఒక భాషా చట్టం లేనప్పటికీ ఫ్రెంచి భాష అధికారిక భాష పాత్రను పోషిస్తుందని ప్రకటించింది.<ref>{{cite web |url=http://www.saflii.org/mg/cases/MGHCC/2000/1.html |archiveurl
2007 రాజ్యాంగంలో మలగసీ జాతీయ భాషగా మిగిలిపోయింది. అయినప్పటికీ అధికారిక భాషలు తిరిగి ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి: మాలాగజీ, ఫ్రెంచి, ఆంగ్లం.<ref>{{cite web |title = Madagascar: 2007 Constitutional referendum |publisher = Electoral Institute for the Sustainability of Democracy in Africa |date = June 2010 |url = http://www.eisa.org.za/WEP/mad2007results.htm |archiveurl = https://www.webcitation.org/64rImMRzV |archivedate = 22 January 2012 |accessdate =22 January 2012}}</ref> 2010 నవంబరు ప్రజాభిప్రాయ సేకరణలో ఓటర్లు ఆమోదించిన రాజ్యాంగం నుంచి ఇంగ్లీషు అధికారిక భాషగా తొలగించబడింది.<ref name=4thRepublic/> ప్రజాభిప్రాయ ఫలితంగా అధికారిక, జాతీయ భాషా విధానానపర్యవసానాలు పారదర్శకంగా లేవని రాజకీయ ప్రత్యర్థులచే గుర్తించబడలేదు.<ref name="crisisgroup">{{cite web |url=http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/africa/southern-africa/madagascar/166%20Madagascar%20a%20un%20tournant%20critique.ashx |archiveurl
=== మతం ===
పంక్తి 312:
2011 లో " యు.ఎస్ డిపార్టుమెంటు అఫ్ స్టేట్ " ఆధారంగా మడగాస్కరులో 41% క్రైస్తవ మతాన్ని అనుసరిస్తున్నారు, 52% సాంప్రదాయ మతాలకు కట్టుబడి ఉన్నారని భావిస్తున్నారు.<ref name=BGNote/> ఇది ఇప్పటికీ ఉనికిలో ఉన్న ప్రజలకు, రేజాన (పూర్వీకులు) ప్రాధాన్యత ఇస్తుంది. కానీ 2010 లో " ప్యూ రీసెర్చి సెంటరు " ఆధారంగా జనాభాలో 85% మంది క్రైస్తవనతాన్ని అనుసరిస్తున్నారు. అయితే మడగాస్కరులో కేవలం 4.5% జానపద మతాలను అభ్యసించారు. క్రైస్తవుల మధ్య, ప్రొటెస్టెంటిజం అనుసరించే ప్రజలు రోమను కాథలిక్కుల కంటే అధిక సంఖ్యలో ఉన్నారు. <ref name=pew/>
పూర్వీకుల పూజల సంప్రదాయం విస్తారంగా సమాధి భవనం నిర్మాణాలకు దారితీసాయి. అదేవిధంగా పర్వతప్రాంతాల ప్రజలు " ఫామాడిహానా " సంప్రదాయాలను అనుసరిస్తుంటారు. మరణించిన కుటుంబ సభ్యుల అవశేషాలు సమాధినుండి వెలుపలకు తీసి తాజా పట్టు బట్టలతో తిరిగి చుట్టబడతాయి. ఫమదిహానా సందర్భంలో దీనిని ప్రియమైన పూర్వీకుల జ్ఞాపకార్థం జరుపుకుంటారు. ఇది కుటుంబం, కమ్యూనిటీతో తిరిగి చేరి ఆనందించడానికి అవకాశం కల్పిస్తుంది. చుట్టుపక్కల ఉన్న గ్రామాల నివాసితులు తరచూ విందుకు ఆహ్వానించబడతారు. ఇక్కడ ఆహారం, రం అందించి సత్కరిస్తారు. ఒక బృందగానం, ఇతర సంగీత వినోదం విందులో భాగంగా ఉంటాయి.<ref name=famadihana>{{cite news |last = Bearak |first = Barry |title = Dead Join the Living in a Family Celebration |newspaper = New York Times |page = A7 |date = 5 September 2010 |url = https://www.nytimes.com/2010/09/06/world/africa/06madagascar.html |archiveurl = https://www.webcitation.org/64fFKK5JL?url=http://www.nytimes.com/2010/09/06/world/africa/06madagascar.html |archivedate = 13
ప్రస్తుత అనేకమంది క్రైస్తవులు తమ మత విశ్వాసాలతో పూర్వీకులను గౌరవించే సాంప్రదాయాన్ని కలిపారు. ఉదాహరణకి సాంప్రదాయిక సమాధుల ఆచారాలకు ముందు చర్చిలో వారి మృతదేహాన్ని ఆశీర్వదించడం లేక ఫమదిహనా సంప్రదానికి ఒక క్రైస్తవ అధికారిని ఆహ్వానించవచ్చు. <ref name=famadihana/> మలగసీ కౌంసిలు ఆఫ్ చర్చెసు (రోమను కాథలికు, చర్చి ఆఫ్ జీసస్ క్రైస్టు, లూథరను, ఆగ్లికను) నాలుగు పురాతన, అత్యంత ప్రముఖ క్రైస్తవ చర్చీలు మాలగసీ రాజకీయాల్లో ప్రభావవంతమైన శక్తిగా ఉంది.<ref name=USSD>{{cite web |last = Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor |title = International Religious Freedom Report: Madagascar |publisher = U.S. Department of State |year = 2006 |url = https://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/71310.htm |archiveurl = https://www.webcitation.org/64rJD9LRN?url=http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/71310.htm |archivedate =
ద్వీపంలో ఇస్లాం కూడా ఆచరించబడుతోంది. అరబు, సోమాలియా ముస్లిం వర్తకులు మధ్యయుగ కాలంలో మడగాస్కరుకు ఇస్లాంను మొదటిసారి తీసుకుని వచ్చారు. వీరు తూర్పు తీరంలో అనేక ఇస్లామికు పాఠశాలలను స్థాపించారు. అరబికు లిపి, పదాల ఉపయోగం, ఇస్లామికు జ్యోతిషశాస్త్రం, ద్వీపం అంతటా వ్యాపించి ఉన్నాయి. ఇస్లామికు మతం కొద్దిపాటి ఆగ్నేయ తీరప్రాంత సమాజాలలో మాత్రమే ఉనికిలో ఉంది. ప్రస్తుతం మడగాస్కరులో ముస్లింలు 3-7% ఉన్నారు. వీరు వాయువ్య ప్రావిన్సులైన మహాజంగా, అన్సిరననాలో అధికంగా కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు. ముస్లింలలో సున్నీ ముస్లిములు అత్యధికంగా ఉన్నారు. ముస్లింలు మలగాసీ జాతి, భారతీయులు, పాకిస్థానీలు, కొమొరియను మూలాలకు చెందినవారై ఉన్నారు.
19 వ శతాబ్దం చివరలో భారతదేశంలోని సౌరాష్ట్ర ప్రాంతం నుండి వలసవచ్చిన గుజరాతీ ప్రజల ద్వారా హిందూమతం మడగాస్కరుకు పరిచయం చేయబడింది. మడగాస్కరులో హిందువులు అధికంగా గుజరాతీ లేదా హిందీలో ఇంట్లో మాట్లాడతారు.<ref name="id">{{cite web |title = Report of the High Level Committee on the Indian Diaspora |publisher = Ministry of External Affairs, India |year = 2004 |url = http://indiandiaspora.nic.in/diasporapdf/chapter8.pdf
==ఆరోగ్యం==
[[File:Madagascar woman with child.jpg|thumb|upright|right|Maternal mortality declined after 1990 but rose sharply after 2009 because of political instability.<ref name=INSTAT/>]]
పంక్తి 325:
<ref name=INSTAT/>
అందుబాటులోకి తీసుకురావడంలో ఈ అడ్డంకులు ఉన్నప్పటికీ ఆరోగ్య సేవలు గత 20 సంవత్సరాలలో అభివృద్ధి ధోరణిని చూపించాయి. హెపటైటిస్ బి, డిఫెట్రియా, తట్టు వంటి అనారోగ్య వ్యాధులకు వ్యతిరేకంగా శిశు రోగ నిరోధకత ప్రస్తుతం సగటున 60% అధికరించింది. తక్కువగా అయినా వైద్య సేవలు, చికిత్సల లభ్యత అభివృద్ధి చెందుతూ ఉంది. 1990 లో మహిళకు సంతానోత్పత్తి రేటు స్త్రీకి 6.3 ఉండగా 2009 నాటికి 4.6 కి తగ్గించబడింది. 2011 లో 14.8% టీన్ గర్భధారణ రేటు, ఆఫ్రికా సగటు కంటే చాలా అధికంగా ఉంది. ఇది వేగవంతమైన జనాభా పెరుగుదలకు దోహదపడింది. <ref name=WHO2011>{{cite book | title = World Health Statistics 2011 | publisher = World Health Organization | year = 2011 | location = Paris | url = http://www.unfpa.org/sowmy/resources/docs/main_report/en_SOWMR_Full.pdf | isbn = 978-92-4-156419-9 | accessdate = 21 January 2012 | archiveurl = https://www.webcitation.org/64qsWUjYm?url=http://www.who.int/whosis/whostat/EN_WHS2011_Full.pdf | archivedate = 21
2017 లో మడగాస్కర్ పట్టణ ప్రాంతాలను ప్రభావితం చేసిన బుబోనిక్ ప్లేగు (నల్లటి చావుగా కూడా పిలుస్తారు) సంభవించింది.<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/global-development/2017/oct/19/madagascar-plague-death-toll-reaches-74 |title='It is a dangerous moment': Madagascar plague death toll reaches 74 |first=Peter |last= Beaumont|work=The Guardian |date=19 October 2017 |access-date=21 October 2017|language=en-GB}}</ref>
పంక్తి 333:
19 వ శతాబ్దానికి ముందు మడగాస్కరులోని విద్యలు మొత్తం అనధికారికంగా ఉండేవి. పూర్వీకులు, పెద్దలకు గౌరవంతో సహా సాంఘిక, సాంస్కృతిక విలువలను అలవడజేస్తూ అభ్యాస నైపుణ్యాలను నేర్పటానికి ఉపయోగపడతాయి.<ref name="LOC"/> 1818 లో లండన్ మిషనరీ సొసైటీ (ఎల్.ఎం.ఎస్) సభ్యులు తొమాసానాలో మొట్టమొదటి ఐరోపా శైలి పాఠశాల స్థాపించారు. రాజు మొదటి రాడమా ప్రముఖుల పిల్లలకు ప్రాధమిక అక్షరాశ్యత పెంపొదించడానికి సంఖ్యాశాస్త్రం బోధించడానికి ఇమిలీనా అంతటా ఈ ప్రాథమిక పాఠశాలలను ప్రారంభించడానికి ఎల్.ఎం.ఎస్.ను ఆహ్వానించాడు. 1835 లో మొదటి రనవలనోనా ఈ పాఠశాలలు మూసివేసింది.<ref name="Ralibera">Ralibera (1993), p. 196</ref> కానీ ఆమె మరణించిన తరువాత తిరిగి ఈ పాఠశాలలు తెరిచి విస్తరించబడ్డాయి.
19 వ శతాబ్దం చివరినాటికి పూర్వ-వలసవాద ఉప-సహారా ఆఫ్రికాలో మడగాస్కరులో అత్యంత అభివృద్ధి చెందిన ఆధునిక పాఠశాల వ్యవస్థను కలిగిన దేశంగా మారింది. కాలనీల కాలంలో తీర ప్రాంతాలలో పాఠశాలల అందుబాటును విస్తరించింది. ఫ్రెంచి భాష, ప్రాథమిక పని నైపుణ్యాలు పాఠ్య ప్రణాళిక కేంద్రంగా మారాయి. వలసరాజ్యపు మొదటి రిపబ్లికులో ఫ్రెంచి జాతీయుల ఉపాధ్యాయులగా, బోధనా భాషగా ఫ్రెంచి మీద ఒక నిరంతర విశ్వాసం ఉండేది. మాజీ వలసరాజ్యంగా మారిన తరువాత పూర్తి విభజన కోరుకుంటున్నవారికి ఇది అసంతృప్తి కలిగించింది.<ref name="LOC"/> ఫలితంగా " సోషలిస్టు సెకండు రిపబ్లికు " ఫ్రెంచి అధ్యాపకులు, ఇతర జాతీయులను బహిష్కరించింది. మాలాగసీ బోధనా భాషగా ప్రకటించబడింది. యువ మలగసీలకు వేగవంతంగా ఉపాధ్యాయ శిక్షణ ఇచ్చి రెండు సంవత్సరాల జాతీయ సేవా విధానాలలో తప్పనిసరిగా దూరప్రాంత గ్రామీణ పాఠశాలల్లో బోధించడానికి పంపారు.<ref>{{cite journal |last = Ranaivoson |first = Samuel |title = La formation du personnel enseignant de l'éducation de base à Madagascar: Une etude de cas. Quelques reflections intéressant la programmation de l'assistance de l'UNICEF |location = Paris |publisher = UNESCO |url = http://unesdoc.unesco.org/images/0004/000404/040436Fb.pdf |accessdate = 10 July 2011 |archiveurl = https://www.webcitation.org/604ferPRD?url=http://unesdoc.unesco.org/images/0004/000404/040436Fb.pdf |archivedate = 10
ఈ విధానం మలగసిజేషను అని పిలువబడింది. తీవ్రమైన ఆర్థిక తిరోగమనం, విద్యా నాణ్యత నాటకీయంగా క్షీణించింది. ఈ కాలంలో పాఠశాలలు సాధారణంగా ఫ్రెంచి భాష లేదా అనేక ఇతర అంశాలకు నైపుణ్యం సాధించడంలో విఫలమయ్యాయి. ఉపాధిని పొందేందుకు ఇబ్బంది పడ్డాయి. అనేకమంది అనధికారిక ఉద్యోగాలు లేదా నల్ల మార్కెట్లో ఉద్యోగాలు పొందడం, బలవంతంగా తక్కువ-చెల్లించే ఉద్యోగాలు చేయవలసిన అగత్యానికి గురైయ్యారు. 1975 నుండి 2001 వరకు (1992 నుండి 1996 వరకు ఆల్బర్టు జాఫి సంక్షిప్త అధ్యక్షుడిగా కొనసాగిన కాలం మినహాయింపుగా) రాట్సిరాకా అధికారంలో కొనసాగాడు. అతని పదవీకాలంలో విద్యలో గణనీయమైన మెరుగుదలలు సాధించలేకపోయారు.<ref>{{cite journal |last = Mukonoweshuro |first = E.G. |title = State "resilience" and chronic political instability in Madagascar |journal = Canadian Journal of African Studies |volume = 24 |issue = 3 |pages = 376–398 |year = 1990 |doi = 10.2307/485627|jstor = 485627}}</ref>
రావలోమననా పరిపాలన (2002-09) పాలనలో విద్యకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడింది. ఇది ప్రస్తుతం ఉచిత, నిర్బంధవిద్య (6 నుండి 13 ఏళ్ల వయస్సు) గా చేయబడింది.<ref name=WBeducation>{{cite journal
ప్రతి సమాజంలో ఒక ఫొకోంటనీకి కనీసం ఒక ప్రాధమిక పాఠశాలకు, లోవరు సెకండరీ పాఠశాలకు భరోసా కల్పించాయి. కనీసం ఒక ఉన్నత సెకండరీ పాఠశాల పెద్ద పట్టణ కేంద్రం ప్రతి స్థానంలో ఉంటుందని ప్రభుత్వ పాఠశాల నిర్మాణ కార్యక్రమాలు హామీ ఇస్తున్నాయి.
పంక్తి 345:
విద్యా ప్రాప్తి అధికరించిన ఫలితంగా 1996 - 2006 మధ్య నమోదు రేట్లు రెట్టింపు కంటే అధికం అయ్యాయి. అయినప్పటికీ విద్య నాణ్యత బలహీనంగా ఉంది. ఒకే తరగతిలో తిరిగి చదవడం, పాఠశాల నుండి నిలిచిపోవడం అధిక శాతం ఉన్నాయి.<ref name=WBeducation/> రవలోమనా రెండవ పదవీ కాలంలో విద్యావిధానం నాణ్యతమీద దృష్టిసారించింది. ప్రాధమిక ఉపాధ్యాయులు నియామకం కొరకు కనీస విద్యా ప్రమాణాలను అధికరించడం, ఒక మిడిలు స్కూలు లీవింగు సర్టిఫికేటు (బి.ఇ.పి.సి) ఒక హై స్కూలు లీవింగు సర్టిఫికేటు (బి.ఎ.సి), సంస్కరించబడిన ఉపాధ్యాయుల శిక్షణ కార్యక్రమం వంటి నాణ్యతాభివృద్ధి చర్యలు చేపట్టబడ్డాయి.
<ref>{{cite journal |last = Ministère de l'Education Secondaire et l'Education de Base |title = Curriculum de formation des élèves-maîtres |publisher = Government Printing Office |location = Antananarivo, Madagascar |year = 2005 |language=fr}}</ref> 2008 లో మొత్తం ప్రభుత్వ ఖర్చులో 13.4% ఉండగా జి.డి.పి.లో 2.9%, ప్రాథమిక తరగతి గదులలో 47: 1 ఉపాధ్యాయుల సగటు విద్యార్థుల నిష్పత్తితో నిండి ఉన్నాయి.<ref>{{cite web |title=Public spending on education; total (percent of government expenditure) in Madagascar |publisher=TradingEconomics.com |year=2011 |url=http://www.tradingeconomics.com/madagascar/public-spending-on-education-total-percent-of-government-expenditure-wb-data.html |archiveurl=https://www.webcitation.org/651UUMlrW?url=http://www.tradingeconomics.com/madagascar/public-spending-on-education-total-percent-of-government-expenditure-wb-data.html |archivedate=28
==సంస్కృతి==
పంక్తి 358:
===కళలు===
[[File:Hira gasy dancer Madagascar.jpg|thumb|upright|A [[Hiragasy]] dancer.]]
మడగాస్కరులో పలు రకాల మౌఖికసాహిత్యం, వ్రాతసాహిత్యం అభివృద్ధి చెందింది. సాహిత్యం హేన్టినీ (కవిత్వం), కబరీ (పబ్లికు సంభాషణ), ఓబొలొనా (సామెతలు) రూపాలలో వ్యక్తీకరించబడినది.<ref>Fox (1990), p. 39</ref><ref name="Madatana">{{cite web |last = Ravalitera |first = P |title = Origine Confuse des Vazimba du Betsiriry |work = Journal Express |publisher = Madatana.com |url = http://www.madatana.com/article-origine-confuse-des-vazimba-du-betsiriry.php |archiveurl = https://www.webcitation.org/604hJwBma?url=http://www.madatana.com/article-origine-confuse-des-vazimba-du-betsiriry.php |accessdate = 11 November 2010 |archivedate = 10
ద్వీపమంతా ప్లాస్టికు ఆర్ట్సు విస్తారంగా వ్యాపించి ఉన్నాయి. రాఫియా, ఇతర స్థానిక వృక్షపదార్ధాలను పట్టు వస్త్రం, లంబ ఉత్పత్తి సంప్రదాయానికి అదనంగా, కాళ్ళపట్టలు, బుట్టలు, పర్సులు, టోపీలు వంటి విస్తార శ్రేణి ఆచరణాత్మక వస్తువులను సృష్టించేందుకు ఉపయోగిస్తున్నారు. <ref name=handicrafts/> చెక్క బొమ్మలు అత్యంత అభివృద్ధి చెందిన కళా రూపంగా చెప్పవచ్చు. బాల్కనీ రెయిలింగులు, ఇతర వాస్తు శిల్పకళల అలంకరణలో ప్రత్యేక ప్రాంతీయ శైలులు కనిపిస్తాయి. శిల్పులు వివిధ రకాల ఫర్నిచరు, గృహోపకరణాలు, అలోయో ఫెల్లెరీ పోస్టులు, చెక్క శిల్పాలను తయారు చేస్తారు. వీటిలో చాలా పర్యాటక మార్కెట్టు కోసం తయారు చేయబడతాయి.<ref name=Terrible>Heale & Abdul Latif (2008), pp. 108–111</ref> సెంట్రల్ పర్వత ప్రాంతాలలోని జాఫిమనీరి ప్రజల అలంకార, చెక్క పని సంప్రదాయాలు 2008 లో యునెస్కో " ఇంటరాంజిబులు కల్చరలు హెరిటేజు " జాబితాలో పొందుపరచబడ్డాయి. <ref>{{cite web |title = Woodcrafting Knowledge of the Zafimaniry |publisher = UNESCO |accessdate = 24 August 2012 |url = http://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/00080 |archiveurl = https://www.webcitation.org/6AA5SHVms?url=http://www.unesco.org/culture/ich/en/RL/00080 |archivedate = 24
అంటిమొరొ ప్రజలు మధ్య పువ్వులు, ఇతర అలంకరణ సహజ పదార్ధాలతో పొందుపర్చిన కాగితం ఉత్పత్తి పర్యావరణ-పర్యాటకుల కొరకు సమాజం ప్రారంభించిన సుదీర్ఘ-సంప్రదాయంగా ఉంది.<ref name=Terrible/> దారంతో చేసే ఎంబ్రాయిడరీ పని చేతితో తయారు చేస్తారు. అలాగే స్థానిక చేతిపనుల విఫణిలో టేబులు క్లాతు, ఇతర గృహ వస్త్రాలు విక్రయించబడతాయి.<ref name=handicrafts/> అంటనేనారివోలో చిన్న, పెద్ద సంఖ్యలో జరిగే సుందరమైన కళా ప్రదర్శనశాలలలో అనేక ఇతర పట్టణ ప్రాంతాల స్థానిక కళాకారుల చిత్రలేఖనాలను అందిస్తాయి. రాజధానిలోని హోసోట ఓపెన్-ఎయిర్ ఎగ్జిబిషన్ వంటి వార్షిక కళా కార్యక్రమాలు ఉంటాయి.<ref>{{cite news |title = Des nouveaux talents mis en relief |newspaper = L'Express de Madagascar |publisher = l'expressmada.com |date = 7 August 2009 |url = http://www.lexpressmada.com/4376/hosotra-2009-madagascar/284-des-nouveaux-talents-mis-en-relief.html |accessdate = 24 August 2012 |archiveurl = https://www.webcitation.org/6AACBykvX|archivedate = 24 August 2012|language=fr}}</ref>
పంక్తి 367:
[[File:Moraingy fighting Madagascar sport.jpg|thumb|upright=1.05|''[[Moraingy]]'' is a traditional martial art of Madagascar.]]
మడగాస్కరులో అనేక సంప్రదాయ వినోదాలు ఉద్భవించాయి. మోరింగి, ఒక రకమైన ముష్టి యుద్ధము తీరప్రాంత ప్రాంతాలలో ప్రముఖ ప్రేక్షకాదరణ కలిగిన క్రీడగా ఉంది. ఈ క్రీడలో సాంప్రదాయకంగా పురుషులు పాల్గొంటారు. అయినప్పటికీ మహిళలు ఇటీవల పాల్గొనడం ప్రారంభించారు.<ref>Ratsimbazafy (2010), pp. 14–18</ref> టోలోను-ఒబ్బి అనే జీబూ పశువుల కుస్తీ, అనేక ప్రాంతాలలో అభ్యసించబడుతుంది.<ref name=lambatradition>Kusimba, Odland & Bronson (2004), p. 87</ref> క్రీడలతో అనేక రకాల ఆటలు ఆడతారు. ఫినోరోనాలో హైలాండు ప్రాంతాల అంతటా విస్తారంగా ఆడబడుతున్న బోర్డు ఆట. జానపద పురాణాల ఆధారంగా రాజా ఆండ్రియాంజికా ఆయన తండ్రి రాలంబో తర్వాత వారసత్వం పొందడానికి ఆండ్రియాజకా, అన్నతో " ఫనోరనా " ఆట ఆడి గెలుపొంది పాలనాబాధ్యతలకు వారసుడయ్యాడని విశ్వసించబడుతుంది.<ref name="iarivo">{{cite web |last=City of Antananarivo |title=Antananarivo: Histoire de la commune |url=http://www.iarivo-town.mg/histoire.php |archiveurl=https://www.webcitation.org/5wZeOMH4e?url=http://www.iarivo-town.mg/histoire.php |accessdate=2 August 2010 |archivedate=17
గత రెండు శతాబ్దాల్లో మడగాస్కరుకు పాశ్చాత్య వినోద కార్యక్రమాలను పరిచయం చేశారు. రగ్బీ యూనియను మడగాస్కర్ జాతీయ క్రీడగా పరిగణించబడుతుంది.<ref>{{cite web |url=http://www.irb.com/newsmedia/regional/newsid=53025.html |accessdate=24 July 2012 |title=Madagascar take Sevens honours |date
అంటనానరివో ఆధునిక సౌకర్యాల కారణంగా 2011 ప్రపంచ ఎఫ్.ఐ.బి.ఎ. ఆఫ్రికా చాంపియన్షిపు,<ref>[http://madagascar2011.fiba.com/ 2011 FIBA Africa Championship] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110828040545/http://madagascar2011.fiba.com/ |date=2011-08-28 }}, FIBA.com, Retrieved 26 October 2015.</ref> 2009 ఎఫ్.ఐ.బి.ఎ. ఆఫ్రికా చాంపియన్షిపు ఫర్ వుమెను,<ref>[http://www.fiba.com/pages/eng/fa/event/p/sid/6996/_/2009_FIBA_Africa_Championship_for_Women/index.html 2009 FIBA Africa Championship for Women], FIBA.com, Retrieved 26 October 2015.</ref>
[165] 2014 ఎఫ్.ఐ.బి.ఎ. ఆఫ్రికా అండరు -18 ఛాంపియన్షిపు,<ref>[http://u18madagascar2014.fibaafrica.com/ 2014 FIBA Africa Under-18 Championship] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140812204620/http://u18madagascar2014.fibaafrica.com/ |date=2014-08-12 }}, FIBA.com, Retrieved 26 October 2015.</ref> ది 2013 Fఎఫ్.ఐ.బి.ఎ.ఆఫ్రికా అండరు -16 చాంపియన్షిపు,<ref>[http://archive.fiba.com/pages/eng/fa/event/p/cid/AFMCM/sid/9678/_/2013_FIBA_Africa_U16_Championship_for_Men/index.html 2013 FIBA Africa Under-16 Championship], FIBA.com, Retrieved 26 October 2015.</ref> 2015 ఎఫ్.ఐ.బి.ఎ. ఆఫ్రికా అండరు -16 ఛాంపియన్షిపు ఉమన్ వంటి ఆఫ్రికాలో అత్యుత్తమ అంతర్జాతీయ బాస్కెట్బాలు పోటీలకు ఆతిథ్యం ఇచ్చే హక్కులను పొందింది.<ref>[http://archive.fiba.com/pages/eng/fa/event/p/cid//sid/11791/_/2015_FIBA_Africa_U16_Championship_for_Women/index.html 2015 FIBA Africa Under-16 Championship for Women], FIBA.com, Retrieved 26 October 2015.</ref>
===ఆహారసంస్కృతి===
మాలగసీ వంటకాలు ఆగ్నేయ ఆసియా, ఆఫ్రికా, భారతీయ, చైనా, ఐరోపా పాక సంప్రదాయాల విభిన్న ప్రభావాలను ప్రతిబింబిస్తాయి. మలగాసీ భోజన సంక్లిష్టసంప్రదాయం సాధారణ, సాంప్రదాయ ఆహారాల తయారీ ప్రారంభ స్థిరపడినవారిచే ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి. 19 వ శతాబ్దపు సాంరాజ్యాలు ఉత్సవసమయాలలో సిద్ధం చేయబడిన శుద్ధిచేసిన ఉత్సవ వంటకాలు ఉండేవి. దాదాపు మొత్తం ద్వీపంలో మడగాస్కరు సమకాలీన వంటకం సాధారణంగా ఒక కూరల (లాకా) తో వడ్డిస్తారు. లాకా అనేక రకాలుగా తయారుచేయబడుతుంటాయి. లాకాను కూరగాయలతో శాఖాహారంగానూ, జంతు ప్రోటీన్లతో మాంసాహారంగానూ తయారు చేయబడుతుంది. సాధారణంగా అల్లం, ఉల్లిపాయ, వెల్లుల్లి, టొమాటో, వనిల్లా, కొబ్బరి పాలు, ఉప్పు, కూర పొడి, ఆకుపచ్చ మిరియాలు, ఇతర మసాలా దినుసులు, మూలికలను చేర్చి లాకాను తయారు చేస్తుంటారు. శుష్క దక్షిణ, పశ్చిమ ప్రాంతాలలో గ్రామీణ కుటుంబాలు మొక్కజొన్న, కాసావా, లేదా పులియబెట్టిన జెబు పాలతో తయారు చేసిన పెరుగుతో బియ్యం ఆహారాన్ని భర్తీ చేస్తారు. వైవిధ్యమైన ఉష్ణమండల, సమశీతోష్ణ-వాతావరణ పండ్లు, వివిధ రకాల తీపి, రుచికరమైన వడలు అలాగే ఇతర వీధి ఆహారాలు ద్వీపంలో అందుబాటులో ఉన్నాయి. స్థానికంగా ఉత్పత్తి చేసే పానీయాలు పండ్ల రసాలు, కాఫీ, మూలికా టీలు, సాధారణ పానీయాలతో రం, వైన్, బీరు వంటి మద్య పానీయాలు సేవిస్తుంటారు.<ref name=Antal>Bradt (2011), p. 312</ref> మూడు గుర్రాలు బీరు ద్వీపంలో అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన బీరుగా ఉంది.<ref name = THBpilsner>{{cite web
==నైసర్గిక స్వరూపము==
పంక్తి 431:
; ప్రభుత్వము
* [https://web.archive.org/web/20081024185803/http://www.madagascar.gov.mg/ The Madagascar Government]
* [https://web.archive.org/web/20071026102510/http://www.assemblee-nationale.mg/en/accueil.php National Assembly of Madagascar]
* [https://web.archive.org/web/20090122220340/http://www.madagascar-diplomatie.net/ Ministry of Foreign Affairs of Madagascar]
{{ఆఫ్రికా}}
|