పడమటి కనుమలు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
+సాత్పురా పర్వత శ్రేణి లింకు |
యర్రా రామారావు (చర్చ | రచనలు) దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
||
పంక్తి 1:
<br />{{Infobox mountain|name=పడమటి కనుమలు|other_name=|photo=Western_Ghats_Gobi.jpg|photo_caption=
| child = yes
| ID = 1342
పంక్తి 5:
| Criteria = Natural: ix, x
| Area = 795,315 ha
}}}}[[దస్త్రం:Indiahills.png|thumb|right|250px|పడమటి కనుమలు, భారత భౌగోళికం.]]'''పడమటి కనుమలు [[భారత దేశం|భారత]] ద్వీపకల్పపు పశ్చిమ తీరానికి సమాంతరంగా, [[కేరళ]], [[తమిళనాడు]], [[కర్ణాటక]], [[గోవా]], [[మహారాష్ట్ర]], [[గుజరాత్]] రాష్ట్రాలలో విస్తరించి ఉన్న పర్వత శ్రేణి. <ref name="auto">{{వెబ్ మూలము}}</ref> వీటిని''' '''సహ్యాద్రి''' అని కూడా పిలుస్తారు. 1,40,000 చ.కి.మీ. విస్తీర్ణంలో ఉన్న ఈ పర్వత శ్రేణి [[యునెస్కో]] [[ఆసియా, ఆస్ట్రలేషియాల్లోని ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాల జాబితా|ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం]]. జీవ వైవిధ్యానికి సంబంధించి, ప్రపంచంలోని ఎనిమిది "హాటెస్ట్ హాట్-స్పాట్స్" లో ఒకటి. <ref>{{Cite journal|last=Myers|first=Norman|last2=Mittermeier|first2=Russell A.|last3=Mittermeier|first3=Cristina G.|last4=Da Fonseca|first4=Gustavo A. B.|last5=Kent|first5=Jennifer|year=2000|title=Biodiversity hotspots for conservation priorities|journal=Nature|volume=403|issue=6772|pages=853–858|doi=10.1038/35002501|pmid=10706275}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-07-02/flora-fauna/32507340_1_world-heritage-list-western-ghats-border-town|title=UN designates Western Ghats as world heritage site|date=2 July 2012|work=[[Times of India]]|access-date=2 July 2012}}</ref> దీనిని కొన్నిసార్లు గ్రేట్ [[ఎస్కార్ప్మెంట్]] ఆఫ్ ఇండియా అని పిలుస్తారు. <ref>{{Cite book|title=Geomorphological Landscapes of the World|last=Migon|first=Piotr|date=12 May 2010|publisher=Springer|isbn=978-90-481-3054-2|page=257}}</ref> దేశంలోని [[ఫ్లోరా (వృక్ష జాతులు)|వృక్షజాలం]], జంతుజాలాల్లో చాలా భాగం ఇక్కడ ఉంది. వీటిలో చాలా జాతులు భారతదేశంలో మాత్రమే కనిపిస్తాయి. <ref>{{Citation}}</ref> [[యునెస్కో]] ప్రకారం, పడమటి కనుమలు [[హిమాలయాలు|హిమాలయాల]] కంటే పాతవి. వేసవి చివరలో నైరుతి దిశలో వచ్చే వర్షాన్ని మోసుకొచ్చే రుతుపవనాల గాలులను అడ్డగించడం ద్వారా ఇవి భారతీయ రుతుపవన వాతావరణ నమూనాలను ప్రభావితం చేస్తాయి. <ref name="auto" /> ఈ శ్రేణి [[దక్కన్ పీఠభూమి]] పశ్చిమ అంచున ఉత్తరం నుండి దక్షిణానికి వెళుతుంది. [[అరేబియా సముద్రము|అరేబియా సముద్ర తీరం]] వెంట సమాంతరంగా వ్యాపించి, సన్నటి తీర మైదానాన్ని, దక్కను పీఠభూమినీ వేరు చేస్తాయి. ఈ తీరమైదాన ప్రాంతాన్ని కొంకణ్ అని అంటారు. జాతీయ ఉద్యానవనాలు, వన్యప్రాణుల అభయారణ్యాలు, రిజర్వ్ అడవులతో సహా పడమటి కనుమలలో మొత్తం ముప్పై తొమ్మిది ప్రాంతాలను 2012 లో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలుగా గుర్తించారు. ఈ ప్రదేశాలు [[కేరళ|కేరళలో]] ఇరవై, [[కర్ణాటక|కర్ణాటకలో]] పది, [[తమిళనాడు|తమిళనాడులో]] ఐదు, [[మహారాష్ట్ర|మహారాష్ట్రలో]] నాలుగు ఉన్నాయి. <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-07-03/mumbai/32523277_1_radhanagari-wildlife-world-heritage-centre-western-ghats|title=39 sites in Western Ghats get world heritage status|last=Lewis|first=Clara|date=3 July 2012|work=[[Times of India]]|access-date=21 February 2013}}</ref>
వీటి వాలు సముద్రం వైపు చాలా నిటారుగా, పీఠభూమి వైపు ఎక్కువ వాలుతో ఉంటాయి. ఈ కనుమల ద్వారానే దక్కన్ పీఠభూమికి కొంకణ్ మైదానాలకు రోడ్డు, రైలు మార్గాలను వేశారు.
పంక్తి 11:
ఈ శ్రేణి [[తపతీ నది]]<nowiki/>కి దక్షిణంగా [[గుజరాత్]] లోని సోంగాధ్ పట్టణం సమీపంలో ప్రారంభమవుతుంది. [[మహారాష్ట్ర]], [[గోవా]], [[కర్ణాటక|కర్నాటక]], [[కేరళ]], [[తమిళనాడు]] రాష్ట్రాల గుండా సుమారు 1,600 కి.మీ. పొడవున విస్తరించి ఉన్నాయి. భారతదేశం యొక్క దక్షిణ కొసన, తమిళనాడులో స్వామితోప్ వద్ద మరుంతువజ్మలై వద్ద ముగుస్తాయి. ఈ కొండలు 1,60,000 చ.కి.మీ విస్తీర్ణంలో వ్యాపించి ఉన్నాయి. భారతదేశంలో దాదాపు 40% పరీవాహకప్రాంతాన్ని కవర్ చేసే నదులు పడమటి కనుమల్లోనే పుడుతున్నాయి. పడమటి కనుమలు నైరుతి రుతుపవనాల గాలులను దక్కన్ పీఠభూమికి రాకుండా నిరోధిస్తాయి. వీటి సగటు ఎత్తు 1,200 మీటర్లు. <ref name="APMN">{{వెబ్ మూలము}}</ref>
ఈ ప్రాంతం ప్రపంచంలోని పది "హాటెస్ట్ బయోడైవర్శిటీ హాట్స్పాట్లలో " ఒకటి. పడమటి కనుమల్లో 7,402 జాతుల పుష్పించే మొక్కలు, 1,814 జాతుల పుష్పించని మొక్కలు, 139 క్షీరద జాతులు, 508 పక్షి జాతులు, 179 ఉభయచర జాతులు, 6,000 కీటకాలు, 290 మంచినీటి చేప జాతులూ ఉన్నాయి.
== జియాలజీ ==
పంక్తి 160:
2011 ఆగస్టు లో, పడమటి కనుమల పర్యావరణ శాస్త్ర నిపుణుల ప్యానెల్ (WGEEP) మొత్తం పడమటి కనుమలను పర్యావరణపరంగా సున్నితమైన ప్రాంతంగా (ESA) గుర్తించింది. దాని వివిధ ప్రాంతాలకు మూడు స్థాయిల పర్యావరణ సున్నితత్వాన్ని కేటాయించింది. <ref name="WGEP">{{Cite journal|last=Madhav Gadgil|date=2012-08-31|title=Report of the Western Ghats Ecology Expert Panel|url=http://moef.nic.in/downloads/public-information/wg-23052012.pdf|publisher=Ministry of Environment and Forests, Government of India|volume=Part 1|pages=summary XIX|access-date=4 May 2012|journal=|archive-url=https://web.archive.org/web/20150920103920/http://www.moef.nic.in/downloads/public-information/wg-23052012.pdf|archive-date=20 సెప్టెంబర్ 2015|url-status=dead}}</ref> పడమటి కనుమల జీవవైవిధ్యం, పర్యావరణ సమస్యలను అంచనా వేయడానికి కేంద్ర పర్యావరణ, అటవీ మంత్రిత్వ శాఖ పర్యావరణ శాస్త్రవేత్త [[మాధవ్ గాడ్గిల్]] నేతృత్వంలో ఒక ప్యానెల్ను నియమించింది. <ref>{{Cite news|url=http://www.deccanherald.com/content/395071/vested-interests-harm-western-ghats.html|title=Vested interests in Western Ghats|work=[[Deccan Herald]]|access-date=5 May 2016}}</ref> గాడ్గిల్ కమిటీ, దాని వారసుడు కస్తూరిరంగన్ కమిటీలు పడమటి కనుమలను రక్షించడానికి సిఫారసులు సూచించాయి. గాడ్గిల్ నివేదిక మరీ పర్యావరణ-అనుకులంగా ఉందని విమర్శించారు. కస్తూరిరంగన్ నివేదిక పర్యావరణ వ్యతిరేకమని ముద్రవేసారు. <ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/kerala/kasturirangan-report-is-antienvironmental/article5533619.ece|title=Report is anti environmental|work=[[The Hindu]]|access-date=14 May 2016}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.rediff.com/news/interview/the-kasturirangan-report-is-a-disaster-for-the-western-ghats/20131230.htm|title=Disaster for Western Ghats}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/paradise-lost/article1-1179300.aspx|title=Paradise lost|work=[[Hindustan Times]]|access-date=14 May 2016}}</ref>
పడమటి కనుమలను రక్షిత [[భారతదేశంలోని ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాల జాబితా|ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా]] జాబితా చేయమని 2006 లో, [[యునెస్కో]] వారి మ్యాన్ అండ్ ది బయోస్పియర్ ప్రోగ్రాం (మాబ్) కు భారతదేశం దరఖాస్తు చేసింది. <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> 2012 లో, ఈ క్రింది ప్రదేశాలను ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలుగా ప్రకటించారు: <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/home/environment/flora-fauna/UN-designates-Western-Ghats-as-world-heritage-site/articleshow/14595602.cms|title=UN designates Western Ghats as world heritage site|date=2 July 2012|work=[[Times of India]]|access-date=28 July 2013}}</ref>
|