పట్రాయని నరసింహశాస్త్రి: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చి →‎బయటి లింకులు: AWB తో వర్గం మార్పు
చి remove redundant <nowiki/> https://phabricator.wikimedia.org/T107675
పంక్తి 39:
పట్రాయని పాపయ్యశాస్త్రి ఏకైక కుమారుడైన పట్రాయని నరసింహశాస్త్రి 1872 [[భావ]] నామ సంవత్సరంలో జన్మించారు. పట్రాయని వంశం పూర్వీకులు సంపన్నులే అయినా తాతగారు పట్రాయని పెదనరనన్నగారి అమాయకత్వానికి, దుర్వ్యయానికి కుటుంబపు ఆస్తులన్నీ హరించుకుపోయాయి. [[చామలాపల్లి]]లో పట్రాయనివారికి సెంటు భూమి లేకపోయినా వారి పేరుతో పిలవబడుతున్న [[చెరువులు]], తోటలు ఉన్నాయి. నరసింహ శాస్త్రి బాల్యం నాటికే ఆస్తులు పూర్ణానుస్వారం అయిపోయాయి. తండ్రి పాపయ్యశాస్త్రి 35 సంవత్సరాల వయసులోనే మరణించగా తల్లితో పాటు ఆమె పుట్టిల్లు [[కారాడ]] కి చేరుకున్నారు. [[గుడివాడ]] అగ్రహారంలోని మధురాపంతుల కూర్మన్న కుమార్తె సూరమ్మతో వివాహం జరిగింది. ఆవిడ పచ్చి పసుపు కొమ్ములా ఉండి ఆధ్యాత్మ రామాయణ కీర్తనలు చక్కగా పాడేవారుట.
 
ఉత్తరాంధ్ర ప్రాంతంలో పేరుపడ్డ గొప్ప సంగీత విద్వాంసుడు మధురాపంతుల పేరయ్యశాస్త్రి, నరసింహ శాస్త్రిగారి మామగారైన మధురాపంతుల కూర్మన్నకు సోదరుడు. ఆ విధంగా పినమామ వద్ద నరసింహశాస్త్రికి కూడా శిష్యరికం లభించింది. పేరయ్యశాస్త్రి [[తంజావూరు]]<nowiki/>లో సంగీత సాధన చేసినవారు. ఆనంద గజపతి మహా రాజులతో ఘన సన్మానం పొందినవారు. [[సుసర్ల దక్షిణామూర్తి]], ద్వివేదుల కన్నడు శాస్త్రి, ద్వివేదుల లక్ష్మణ శాస్త్రి సోదరులు పేరయ్యశాస్త్రి శిష్యులే. పెద కాద అనే పల్లెలో నివాసం ఏర్పరచుకొని భూముల మీద వచ్చే ఆదాయంతో కాలక్షేపం చేసేవారు. సంగీత సాధనలో శిష్యులు ఏమాత్రం అశ్రద్ధ చూపినా భరించలేక పోయేవారుట. పేరయ్యశాస్త్రిగారు చాలా ఆత్మగౌరవం కలిగిన విద్వాంసులు. ఆయన సంగీత కచేరీ చేస్తున్నప్పుడు ఒక ప్రభుత్వోద్యోగి పక్కవారితో బాతాఖానీ ప్రారంభించడం చూసి పాడడం ఆపేసారుట. ఆయన ఏదో చెప్పబోతే, నీ కచేరీలో ఎవరైనా అనుచితంగా ప్రవర్తిస్తే నీవేం చేస్తావు. ఇది నా కచేరీ అన్నారుట. నరసింహ శాస్త్రికి గురువుగారంటే అమితమైన గౌరవం, భయభక్తులు ఉండేవిట. పేరయ్యశాస్త్రి శిక్షణలో సంగీత రీతులను కంఠస్థం చేసుకొని రాగాలాపన, స్వరకల్పన ప్రావీణ్యం సంపాదించి వివిధ రీతులలో పల్లవి పాడడంలో నిష్ణాతులయేరు శిష్యులు.
 
అప్పుడప్పుడే కచేరీ పద్ధతి ఆంధ్ర దేశంలో ప్రారంభమవుతున్న రోజులు. దాక్షిణాత్య సంగీత ప్రభావంతో సంగీత త్రిమూర్తుల రచనలను కచేరీలలో పాడడం సంప్రదాయంగా ఉండేది. సంగీత శిక్షణను గురుముఖతః పొందడం తప్ప వేరే దారి లేదు. త్యాగరాజు కీర్తనలు ప్రచారంలోకి వస్తున్న రోజుల్లో నరసింహ శాస్త్రి కీర్తన గ్రంథం నేర్చుకోవడానికి కొన్నాళ్ళు మద్రాసులో మకాం పెట్టారు. [[మద్రాసు]]లో ఒక పెళ్ళి ఊరేగింపులో నంజుండయ్య అనే విద్వాంసుడు భైరవి రాగాలాపన చేసి ఒక విలంబ కాలం పల్లవి ఎత్తుకున్నారుట. పల్లవి ఆలాపన మీద ప్రత్యేకమైన అభిరుచి ఉన్న నరసింహ శాస్త్రి నంజుడయ్యకు సాష్టాంగ నమస్కారం చేసి ఆ పల్లవి తనకు నేర్పించమన్నాడట. నంజుండయ్య, నరసింహశాస్త్రికి రాజుగారు గౌరవంగా ఇచ్చిన శాలువాను గురుదక్షిణగా స్వీకరించి నరసింహశాస్త్రికి పల్లవి పాడడం నేర్పారుట.
పంక్తి 45:
విద్యా సముపార్జన పూర్తయాక అనేక చోట్ల సంగీత కచేరీలు చేసి గొప్ప విద్వాంసులుగా పేరు పొందారు. ముగ్గురు పిల్లలు కలిగారు. ఇద్దరు కుమారులు, ఒక కుమార్తె. ఒక కుమారుడు మరణించగా, కుమార్తె నేల నూతిలో పడి పసితనంలోనే మరణించింది. భార్య కూడా మరణించింది. నరసింహ శాస్త్రిగారి జీవితంలో ఈ మరణాలు కలిగించిన విరక్తితో మిగిలిన ఏకైక కుమారుడు సీతారామ శాస్త్రిని మాతామహులు కూర్మన్న సంరక్షణలో వదలి దేశ సంచార బాట పట్టారు. అనేక చోట్ల కచేరీలు చేస్తూ, సంగీత శిక్షణ ఇస్తూ చివరకు [[బరంపురం]]లో స్థిరపడ్డారు.
 
బరంపురంలో త్రిపాసూరి సోదరులు ముఖ్య ప్రాణరావు, చక్రవర్తి పంతులు నరసింహ శాస్త్రితో ఎంతో సన్నిహితులుగా ఉండేవారు. సీతారామశాస్త్రికి పది సంవత్సరాలు వచ్చేసరికి నరసింహ శాస్త్రి బరంపురంలో మానసికంగా, ఆర్థికంగా కుదురుకొని ఉన్నారు. కొడుకు తండ్రి వద్ద పెరగడమే మంచిదని భావించి కూర్మన్న సీతారామ శాస్త్రిని నరసింహ శాస్త్రికి తిరిగి అప్పగించారు. బరంపురంలో తండ్రితో పాటుగా సీతారామశాస్త్రి కూడా తిరుగుతూ కచ్చేరీలలో ఆ విద్యార్థులతో పాటుగా సంగీతాన్ని నేర్చుకున్నారు. తన ప్రతిభా విశేషాల వల్ల సంవత్సరం తిరిగే సరికి సంగీత గ్రంథాన్ని పూర్తి చేయడమే కాక కొందరు విద్యార్ధులకు సంగీత పాఠాలు చెప్తూ బాల గురువుగా ఆదరణ పొందారు. పన్నెండేళ్ళ వయసుకి ఒక [[దేవాలయం]]<nowiki/>లో జరిగిన కచేరీలో సంగీత ప్రదర్శన చేసి స్వర్ణ కంకణాన్ని బహుమతిగా పొందారు.
 
బరంపురం కేంద్రంగా తండ్రీ కొడుకులు జీవన యాత్ర సాగించారు. [[ఒడిషా]], [[ఆంధ్ర]], [[బెంగాల్]] రాష్ట్రాలలోని అనేక ప్రదేశాలలో సంగీత కచేరీలు చేసేవారు. చాలా సంస్థానాలలో ఘన సన్మానాలు పొందారు. బరంపురంలో నివసించిన కాలంలో ఎవరికి వారే ధన సంపాదన చేసేవారు. సీతారామశాస్త్రి తన సంపాదనంతా తండ్రి చేతికి ఇస్తే రూపాయకి కాణీ వంతున కొడుకు ఖర్చుకోసం ఇచ్చి మిగిలిన సొమ్మను నరసింహశాస్త్రిగారి జాగ్రత్త చేసారు. నరసింహ శాస్త్రి తల్లి బొబ్బిలి సమీపంలోని ఆనవరం అగ్రహారంలో కూతురు వద్ద ఉండేవారు. అలా జాగ్రత్త పరచిన సొమ్ముతో ఆనవరంలో భూమిని కొన్నారు. వృద్ధురాలైన తల్లిని తీసుకొని వచ్చి [[సాలూరు]]లోని లూథరన్ చర్చి వెనక చిన్న ఇంట్లో స్థిర నివాసం ఏర్పరచుకున్నారు. అప్పటికి సీతారామ శాస్త్రిగారికి 20 సంవత్సరాలు.
పంక్తి 57:
పెదగురువుగారుగా నరసింహ శాస్త్రిని సాలూరు ప్రజలు అత్యంత భక్తి శ్రద్ధలతో గౌరవించినా చినగురువుగారైన సీతారామశాస్త్రి అంటేనే అప్పటి ప్రజలకు ఆకర్షణ. సీతారామశాస్త్రిది జనాకర్షణ శైలి, సృజనాత్మకమైన స్వతంత్ర మార్గం. నరసింహ శాస్త్రి అత్యంత భక్తి శ్రద్ధలతో సంప్రదాయమైన శైలిలో సంగీతాన్ని నేర్చుకొని, ఆ మార్గంలోనే జీవించిన వారు. సంప్రదాయంపై తిరుగుబాటు ధోరణి ప్రదర్శించే కుమారుని పద్ధతి నరసింహ శాస్త్రిని అసంతృప్తికి గురిచేసేది. ఈ విషయమై తండ్రీ కొడుకులిద్దరి మధ్య అభిప్రాయ భేదాలుండేవి.
 
1931, [[అంగీరస]] నామ సంవత్సరంలో యాభై ఎనిమిది సంవత్సరాల వయసులో నరసింహ శాస్త్రి మరణించారు. పరమ ప్రశస్తమయిన రోజని, ఎంతో పుణ్యం చేసిన వారికి గానీ మరణం రాని తిథి అని చెప్పుకునే రోజు [[భాద్రపద బహుళ ఏకాదశి]] నాడు ఆయన భగవత్సన్నిధిని చేరుకున్నారు. ఉత్తరాంధ్ర ప్రాంతంలో ముఖ్యంగా సాలూరు ప్రజలనుండి నరసింహశాస్త్రి ప్రత్యేకమైన గౌరవం, ఆత్మీయతలను అందుకున్నారు. సంగీత శిక్షణతో ఎందరో విద్వాసులను రూపొందించి [[ఆంధ్రదేశం]]<nowiki/>లో సంగీతపరంగా సాలూరుకు ప్రత్యేకమైన కీర్తి ప్రతిష్ఠలను ఆర్జించి పెట్టిన సాలూరు పెదగురువుగారిగా ఆయన పాత్ర చిరస్మరణీయం.
 
==మూలాలు==