ముకుందవిలాసము: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

'''ముకుందవిలాసము''' ఒక ప్రసిద్ధిచెందిన తెలుగు [[ప్రబంధం]]. దీనిని [[గద్వాల సంస్థానము|గద్వాల సంస్థానపు]] ప్రభువుల ఆస్థాన కవి [[కాణాదం పెద్దన]] సోమయాజి రచించారు. ఇది మూడాశ్వాసాల ప్రబంధం. ఇది తొలిసారి క్రీ.శ. [[1886]]లో గద్వాల సాహిత్య విద్యా ముకురం ముద్రాక్షరశాలలో ముద్రితమైంది<ref>గద్వాల సంస్థాన తెలుగు సాహిత్య పోషణం, రచన:డాక్టర్ కట్టా వేంకటేశ్వర శర్మ, సునందా పబ్లికేషన్స్, మ. నగర్, 1987, పుట-134</ref>.. తరువాత [[తెలుగు]] విజ్ఞానపీఠం వారు ఈ ప్రబంధాన్ని [[1985]]లో ముద్రించారు. ముకుందుడు అనగా [[శ్రీకృష్ణుడు]]. కృష్ణుడి [[అష్టమహిషులు|అష్టమహిషు]]<nowiki/>లలో ఒకరైన [[భద్రాదేవి]]తో శ్రీకృష్ణునికి జరిగిన [[పెళ్ళి|వివాహం]] ఇందులోని ప్రధానమైన ఇతివృత్తం. అందువలన దీనికి '''భద్రాపరిణయం''', '''భద్రాపరిణయోల్లాసం''' అని దీనికి నామాంతరాలు ఉన్నాయి. ఇది గద్వాల సంస్థాన [[ప్రభువు]] చినసోమ భూపాలుని ఆస్థానంలో చేరిన తరువాత అతని ప్రేరణచే [[పెద్దన]] రచించిన మొదటి ప్రబంధం. ఈ ప్రబంధం [[గద్వాల]] లోని కేశవస్వామికి అంకితం చేయబడింది. శ్లేష, శబ్దాలంకారాలు, బంధకవిత మొదలైన చిత్రకవితా విన్యాసాలు ఎన్నో ఈ కావ్యంలో కనిపిస్తాయి.

అర్జునుడు తనను రక్షించింది శ్రీకృష్ణుని మూలంగానే కదా అని మయుడు ఒక చిత్రసభను నిర్మించి దానిని శ్రీకృష్ణునికి సమర్పించాలని [[ద్వారక]]<nowiki/>కు వెళ్తాడు. శ్రీకృష్ణుని మాయా ప్రభావం వల్ల ఆ సభాభవనమంతా అతనికి పలువింతలతో కనిపిస్తుంది. తనెంత భ్రమలో వున్నది గ్రహించి రైవతక పర్వత సానుతలం మీద ఒక కేళీవనాన్ని నిర్మించి శ్రీకృష్ణునికి సమర్పిస్తాడు. అదే విధంగా కానుకలను సమర్పించడానికి ఇంద్రుడు కూడా ద్వారకకు వచ్చి పశ్చాత్తాపంతో అక్కడొక లతాసంచయాన్ని నాటి స్వర్గలోకానికి వెళ్ళిపోతాడు. శ్రీకృష్ణుడు ఆ కేళీవనంలో విహరిస్తూ సుఖంగా ఉంటాడు.