రాష్ట్రం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

దేశాన్ని పరిపాలనా సౌలభ్యం కోసం రాష్ట్రాలు, కేంద్ర[[కేంద్రపాలిత పాలితప్రాంతం|కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలుగా]] విభజిస్తారు. ప్రతి రాష్ట్రానికి [[రాజ్యాంగం]] ప్రకారం, శాసన వ్యవస్థ, పరిపాలనా వ్యవస్థ, న్యాయ వ్యవస్థ వుంటాయి. [[భారత దేశం|భారతదేశాన్ని]] 29 రాష్ట్రాలు, 9 కేంద్ర పాలితకేంద్రపాలిత ప్రాంతాలుగా విభజించారు.భారతదేశ భూభాగంలో లేదా భారత ప్రభుత్వ నియంత్రణలో రాష్ట్రం సాధారణ పరిభాషలో, ఏదైనా ఒక దేశంలో [[రాజ్యాంగం]] ప్రకారం పరిపాలనా సౌలభ్యం కోసం ఏర్పడిన ప్రాంతాలును రాష్ట్రం అని అంటారు.వీటిని ఆ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు పరిపాలిస్తాయి.ఇవి భారత ప్రభుత్వ నియంత్రణలో ఉంటాయి.

భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం రాష్ట్రం రాజ్యాంగంలోని మూడవ భాగం [[భారత రాజ్యాంగం - ప్రాథమిక హక్కులు|ప్రాథమిక హక్కులతో]] వ్యవహరిస్తుంది. ఇవి శాసనసభ, కార్యనిర్వాహక, న్యాయవ్యవస్థ అధికారంపై పరిమితి, ఈ భాగాన్ని ఎవరూ ఆక్రమించలేరు. ఈ హక్కుల పరిధిని, ఆర్టికల్ 32 కింద పరిహారం యొక్క పరిధిని నిర్వచించడానికి రాజ్యాంగ తయారీదారులు ప్రారంభంలో “రాష్ట్రం” ను "భారత ప్రభుత్వం, భారత పార్లమెంట్, ప్రతి రాష్ట్రం, [[శాసనసభ]], భారతదేశ భూభాగంలో, భారత ప్రభుత్వ నియంత్రణలో ఉన్న అన్ని స్థానిక ఇతర అధికారం" గల ప్రాంతం అని వివరించబడింది.<ref>{{Cite web|url=http://www.legalservicesindia.com/article/1914/State-Under-Indian-Constitution.html|title=State Under Indian Constitution|website=www.legalservicesindia.com|access-date=2020-08-12}}</ref>

భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 12 ప్రకారం మూడవ భాగం ప్రాథమిక హక్కుల సుదీర్ఘ జాబితాను కలిగి ఉంది. ఇది ఆర్టికల్ 12 నుండి ఆర్టికల్ 35 వరకు మొదలవుతుంది. ప్రాథమిక హక్కులను కలిగి ఉండటం వెనుక ఉన్న ఉద్దేశ్యం, న్యాయమైన సమాజాన్ని కలిగి ఉండవలసిన అవసరాన్ని కలిగి ఉంటుంది. అంటే ఇక్కడ ఆ దేశం క్రూరత్వం ద్వారా కాకుండా చట్టంచే పరిపాలించబడుతుందని భావించవచ్చును.[[కార్యనిర్వాహకుడు]], చట్టం వ్యాఖ్యాత ఒకే వ్యక్తి పాలనలో పౌరులలో చివరకు ఆగ్రహానికి దారితీస్తుంది.అంతేకాకుండా రాష్ట్ర అధికారాన్ని దుర్వినియోగం చేయడం ద్వారా ఒక వ్యక్తి [[మానవ హక్కులు|మానవ హక్కుల ఉల్లంఘన]] విషయంలో అతను బాధపడటం తప్ప వేరే మార్గం ఉండదు.అధికారాల విభజన సిద్ధాంతాన్ని మాంటెస్క్యూ అభివృద్ధి చేయడానికి దారితీసిన హేతుబద్ధత ఆర్టికల్ 50 ప్రకారం భారత రాజ్యాంగంలో కూడా నిక్షిప్తం చేయబడింది. భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 12 ప్రకారం రాష్ట్రం భావన (కాన్సెప్ట్ ఆఫ్ స్టేట్) ఇలా నిర్వచింపబడుతుంది.ఒక [[రాజకీయ పార్టీ|రాజకీయ పక్షం]] లేదా సమాజం [[పరిపాలన]] నుండి ఉమ్మడి బలం, ఉమ్మడి ప్రయత్నాల ద్వారా ప్రజల పరస్పర భద్రత, ప్రయోజనాన్ని ప్రోత్సహించే ఉద్దేశ్యంతో వ్యక్తులకు రాష్ట్ర చర్యల నుండి రాజ్యాంగ రక్షణ అవసరం.ఆర్టికల్ 12లో ఈ కింది పద్ధతిలో రాష్ట్రాన్ని నిర్వచిస్తుంది.<ref>{{Cite web|url=http://www.legalservicesindia.com/law/article/1062/10/Definition-of-State-under-Article-12|title=Definition of State under Article 12|website=Legal Articles in India|language=en|access-date=2020-08-12}}</ref>

1. [[భారత ప్రభుత్వం]], [[భారత పార్లమెంటు|పార్లమెంటు]]

2. ప్రతి రాష్ట్రాల ప్రభుత్వంప్రభుత్వాలు, శాసనసభ

3. స్థానిక [[అధికారులు]] లేదా ఇతర అధికారులు