భారతదేశంలో ఫ్లూ మహమ్మారి (1918)

ప్రపంచవ్యాప్తంగా సంక్రమించిన  స్పానిష్  ఫ్లూ లో భాగంగా 1918-1920 మధ్య కాలంలో భారతదేశంలో  ప్రాణాంతకమైన ఫ్లూ మహమ్మారి అసాధారణ రీతిలో ప్రబలింది. భారతదేశంలో ఈ అంటువ్యాధిని బాంబే ఇన్‌ఫ్లూయెంజా లేదా బొంబాయి ఫీవర్ గా పిలుస్తారు. ఈ మహమ్మారి భారతదేశంలో సుమారు 1.4 నుంచి 1.7 కోట్ల వరకు ప్రాణాలను పొట్టనపెట్టుకొన్నదని విశ్వసిస్తారు.   ప్రపంచంలోని మరి ఏ ఇతర దేశంలోను ఇంత భారీ సంఖ్యలో ప్రాణాలు కోల్పోవడం జరగలేదు. భారతదేశంలో దీని ప్రభావాన్ని అధ్యయనం చేసిన డేవిడ్ ఆర్నాల్డ్ (2019) ఈ ప్రాణాంతక ఫ్లూ కారణంగా అప్పటి భారతదేశ జనాభాలో 5% మంది అంటే కనీసం 12 మిలియన్ల మంది చనిపోయారని అంచనా వేశారు. ఈ ప్రాణాంతక అంటు వ్యాధి కారణంగా  దేశ జనాభాలో 5% ప్రజలు తుడిచిపెట్టుకుపోవడంతో దాని ప్రభావం జనాభా లెక్కలపైన ప్రతిఫలించింది.  అంతకుముందు దశాబ్దంతో పోలిస్తే 1921 జనాభా గణనలోనే  తొలిసారిగా  భారత జనాభా తగ్గిపోయింది.  భారత జనాభా క్షీణించిన ఏకైక దశాబ్ద కాలంగా  1911-1921 మధ్య గల దశాబ్ద కాలం చరిత్రలో నిలిచిపోయింది. ఈ మహమ్మారి  వినాశనం కారణంగా భారతదేశంలోని బ్రిటిష్ పాలిత జిల్లాల్లో 1 కోటి 38 లక్లల పైగా జనాభా మరణించారు.