[[భారత దేశం|భారత దేశంలోని]] జిల్లా న్యాయనిర్ణేతకోర్టులు అనేవి, [[జిల్లా|జిల్లాలలోని]] కేసుల సంఖ్య, జనాభా పంపిణీ పరిగణనలోకి తీసుకొని, ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ జిల్లాలకు కలిపి, లేదా ప్రతి జిల్లాకు ఏర్పాటైన జిల్లా ప్రధాన న్యాయస్థానాలు ఇవ జిల్లా స్థాయిలో న్యాయ నిర్ణయాలు చేస్తాయి.జిల్లా న్యాయాధిపతి న్యాయస్థానం ప్రతి జిల్లాకు అత్యున్నత న్యాయస్థానంగా పరిగణిస్తారు.ఇది పౌరపౌరులకు సంబంధించిన విషయాలలో ప్రధానంగా దాని అధికార పరిధిని రాష్ట్ర హైకోర్టుతో పాటు సరియైన పౌరపౌరవిషయాలపై అధికార పరిధిని ప్రధానఉన్నత న్యాయస్థానం పౌర విధానపౌరవిధాన నియమావళి నుండి పొందింది. నేరస్వభావాల విషయాలపై కూడా నేరచట్టం కింద తన అధికార పరిధిని ఉపయోగించి, జిల్లా న్యాయనిర్ణేత న్యాయస్థానాలు నిర్ణయాలున్యాయనిర్ణయాలు తీసుకుంటాయి.ఆ జిల్లాకు సంభందించినసంబంధించిన రాష్ట్ర అత్యున్నత న్యాయస్థానం ప్రధాన న్యాయమూర్తి సలహాతో, ఆ రాష్ట్ర గవర్నర్ నియమించిన జిల్లా న్యాయమూర్తి ఆ జిల్లా కోర్టుకు అధ్యక్షత వహిస్తాడు.జిల్లా న్యాయమూర్తి పనిభారాన్ని బట్టి అతనితోబాటు, అదనపు జిల్లా న్యాయమూర్తులును, అసిస్టెంట్ జిల్లా న్యాయమూర్తులునున్యాయమూర్తుల నియామకం నియమిస్తారుజరుగుతుంది..జిల్లా జిల్లాన్యాయస్థానంనకున్యాయస్థానానికి అధ్యక్షత వహించిన జిల్లా న్యాయమూర్తికి ఉన్న సమానమైన అధికారపరిధి, అదనపు జిల్లా న్యాయమూర్తికికూడాన్యాయమూర్తికి కూడా ఉంటుంది.<ref>{{Cite nameweb|url="District Courts of India - official website">[https://web.archive.org/web/2011072116580120130122225727/http://www.indiancourts.nic.in/sitesmaindistrictcourt.htmhtml|title=District <spanCourts dataof India|date=2013-segmentid01-22|website="59" classweb.archive.org|access-date="cx2020-segment">ర్టు</span>]10-07}}</ref>▼
[[భారత దేశం|భారత దేశంలోని]] జిల్లా కోర్టులు అనేవి, రాష్ట్రాలలోని [[జిల్లా|జిల్లాలలోని]] కేసుల సంఖ్య, జనాభా పంపిణీని పరిగణనలోకి తీసుకొని, ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ జిల్లాలకు కలిపి లేదా ప్రతి జిల్లాకు ఏర్పాటైన జిల్లా కోర్టులు. ఇవి భారతదేశంలోని జిల్లాల స్థాయిలో న్యాయ నిర్ణయాలు చేస్తాయి.
ఏదేమైనా, అదనపు, సహాయ జిల్లా న్యాయమూర్తులపై జిల్లా న్యాయమూర్తి వారికి,వారి పని కేటాయింపుపైకేటాయింపులపై నిర్ణయాలతో సహా, పర్యవేక్షక నియంత్రణను జిల్లా న్యాయమూర్తి కలిగిఉంటారు.పౌర విషయాలకు అధ్యక్షత వహించేటప్పుడు జిల్లా, సెషన్లసెషన్స్ న్యాయమూర్తిని తరచుగా "జిల్లా న్యాయమూర్తిన్యాయాధిపతి" అని, నేర విషయాలకు అధ్యక్షత వహించేటప్పుడు "సెషన్స్ న్యాయమూర్తిన్యాయాధిపతి" అని పిలుస్తారు.<ref name="CrPc - Section 10 - Subordination of Assistant Sessions Judges">[https://web.archiveindiankanoon.org/webdoc/20110721165801978569/http://www.indiancourts.nic.in/sitesmain.htm <span data-segmentid="59" class="cx-segment">ెబ్‌</span>]</ref> జిల్లా స్థాయిలో అత్యున్నత న్యాయమూర్తిన్యాయాధిపతి కావడంతో, జిల్లాలో న్యాయవ్యవస్థ అభివృద్ధికి కేటాయించిన రాష్ట్ర నిధులను జిల్లా న్యాయమూర్తికిన్యాయాధిపతికి నిర్వహించే అధికారం కూడా కలిగిఉంటాడు. ▼
▲జిల్లా న్యాయనిర్ణేత న్యాయస్థానం ప్రతి జిల్లాకు అత్యున్నత న్యాయస్థానంగా పరిగణిస్తారు.ఇది పౌర విషయాలలో ప్రధానంగా దాని అధికార పరిధిని రాష్ట్ర హైకోర్టుతో పాటు సరియైన పౌర అధికార పరిధిని ప్రధాన న్యాయస్థానం పౌర విధాన నియమావళి నుండి పొందింది. నేరస్వభావాల విషయాలపై కూడా నేరచట్టం కింద తన అధికార పరిధిని ఉపయోగించి జిల్లా న్యాయనిర్ణేత న్యాయస్థానాలు నిర్ణయాలు తీసుకుంటాయి.ఆ జిల్లాకు సంభందించిన రాష్ట్ర అత్యున్నత న్యాయస్థానం ప్రధాన న్యాయమూర్తి సలహాతో ఆ రాష్ట్ర గవర్నర్ నియమించిన జిల్లా న్యాయమూర్తి ఆ జిల్లా కోర్టుకు అధ్యక్షత వహిస్తాడు.జిల్లా న్యాయమూర్తి పనిభారాన్ని బట్టి అతనితోబాటు అదనపు జిల్లా న్యాయమూర్తులును, అసిస్టెంట్ జిల్లా న్యాయమూర్తులును నియమిస్తారు. జిల్లాన్యాయస్థానంనకు అధ్యక్షత వహించిన జిల్లా న్యాయమూర్తికి ఉన్న సమానమైన అధికారపరిధి, అదనపు జిల్లా న్యాయమూర్తికికూడా ఉంటుంది.<ref name="District Courts of India - official website">[https://web.archive.org/web/20110721165801/http://www.indiancourts.nic.in/sitesmain.htm <span data-segmentid="59" class="cx-segment">ర్టు</span>]</ref>
"మహానగర ప్రాంతంలోని" నగరంలో ఏదేని ఒక జిల్లా కోర్టుకు అధ్యక్షత వహించేటప్పుడు నియమించినవహించే జిల్లా న్యాయమూర్తినిన్యాయాధిపతిని "మెట్రోపాలిటన్ సెషన్ జడ్జి" అని కూడా వ్యవహరిస్తారు.మహానగర ప్రాంతంలోని జిల్లా కోర్టుకు లోబడి ఉన్న ఇతర న్యాయస్థానాలను కూడా సాధారణ హోదాకు ముందు "మెట్రోపాలిటన్" తో సూచిస్తారు.ఏదేని ఒక ప్రాంతంప్రాంత జనాభా ఒక మిలియన్ లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఉంటే, సంబంధిత రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆ ప్రాంతాన్ని మెట్రోపాలిటన్ ప్రాంతంగా పేర్కొంటుంది.<ref name="CrPc Section 8 - Metropolitan areas">[https://web.archiveindiankanoon.org/webdoc/201107211658011663045/http://www.indiancourts.nic.in/sitesmain.htm <span data-segmentid="59" class="cx-segment">ట్లు</span>]</ref>▼
▲ఏదేమైనా అదనపు, సహాయ జిల్లా న్యాయమూర్తులపై జిల్లా న్యాయమూర్తి వారికి పని కేటాయింపుపై నిర్ణయాలతో సహా, పర్యవేక్షక నియంత్రణను కలిగిఉంటారు.పౌర విషయాలకు అధ్యక్షత వహించేటప్పుడు జిల్లా, సెషన్ల న్యాయమూర్తిని తరచుగా "జిల్లా న్యాయమూర్తి" అని, నేర విషయాలకు అధ్యక్షత వహించేటప్పుడు "సెషన్స్ న్యాయమూర్తి" అని పిలుస్తారు. <ref name="CrPc - Section 10 - Subordination of Assistant Sessions Judges">[https://web.archive.org/web/20110721165801/http://www.indiancourts.nic.in/sitesmain.htm <span data-segmentid="59" class="cx-segment">ెబ్‌</span>]</ref>జిల్లా స్థాయిలో అత్యున్నత న్యాయమూర్తి కావడంతో, జిల్లాలో న్యాయవ్యవస్థ అభివృద్ధికి కేటాయించిన రాష్ట్ర నిధులను జిల్లా న్యాయమూర్తికి నిర్వహించే అధికారం కలిగిఉంటాడు.
▲"మహానగర ప్రాంతంలోని" నగరంలో ఏదేని ఒక జిల్లా కోర్టుకు అధ్యక్షత వహించేటప్పుడు నియమించిన జిల్లా న్యాయమూర్తిని "మెట్రోపాలిటన్ సెషన్ జడ్జి" అని కూడా వ్యవహరిస్తారు.మహానగర ప్రాంతంలోని జిల్లా కోర్టుకు లోబడి ఉన్న ఇతర న్యాయస్థానాలను కూడా సాధారణ హోదాకు ముందు "మెట్రోపాలిటన్" తో సూచిస్తారు.ఏదేని ఒక ప్రాంతం జనాభా ఒక మిలియన్ లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఉంటే సంబంధిత రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆ ప్రాంతాన్ని మెట్రోపాలిటన్ ప్రాంతంగా పేర్కొంటుంది.<ref name="CrPc Section 8 - Metropolitan areas">[https://web.archive.org/web/20110721165801/http://www.indiancourts.nic.in/sitesmain.htm <span data-segmentid="59" class="cx-segment">ట్లు</span>]</ref>
