విదిశ: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చి వర్గం:మధ్య ప్రదేశ్ నగరాలు పట్టణాలు ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి)
→‎చరిత్ర: +శీతోష్ణస్థితి పట్టిక, భాషా సవరణలు
పంక్తి 50:
 
=== బెస్‌నగర్ ===
ఈ పట్టణం బెట్వా నదికి తూర్పున, బెట్వా, బెస్ నదుల సంగమం వద్ద, సాంచి నుండి 9 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. బెస్‌నగర్ పట్టణం, నేటి విడిశవిదిశ ఉన్న స్థానం నుండి 3 కి.మీ. దూరంలో నదికి పడమటి వైపువైపున ఉండేది. సా.పూ. 6 వ, 5 వ శతాబ్దాల్లో, శుంగులు, నాగాలునాగులు, [[శాతవాహనులు]], గుప్తుల కింద ఇది ఒక ముఖ్యమైన వాణిజ్య కేంద్రంగా ఉండేది. [[పాళీ భాష|పాలిపాళీ]] గ్రంథాల్లో దీని ప్రస్తావన ఉంది. [[అశోకుడు|అశోక]] చక్రవర్తి తన తండ్రి పాలించే కాలంలో విదిశకు రాజప్రతినిధిగా ఉండేవాడు. అతని మొదటి భార్య అయిన బౌద్ధ సామ్రాజ్ఞి విదిశా దేవి, విదిశలోవిదిశలోనే పెరిగింది. [[కాళిదాసు|కాళిదాసుని]] ''[[మేఘ సందేశం (సంస్కృతం)|మేఘదూతంలో]]'' పట్టణ ప్రస్తావన ఉంది
 
బెస్‌నగర్ శిధిలాలను అలెగ్జాండర్ కన్నింగ్‌హామ్ 1874–1875లో పరిశీలించాడు. <ref name="AC">{{Cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.407745/page/n37|title=Report Of Tours In Bundelkhannd And Malwa Vol X 1874-75|date=1880|pages=36-46}}</ref> నగరం పశ్చిమ భాగంలో పెద్ద రక్షణ గోడ యొక్క అవశేషాలను కనుగొన్నాడు. పురాతన బౌద్ధ రైలింగ్‌లు నగరానికి వెలుపల కనుగొనబడ్డాయి, ఇవి బహుశా [[స్తూపం|స్థూపాన్ని]] అలంకరించి ఉండవచ్చు. పశ్చిమ సాత్రపులకు చెందిన తొమ్మిది నాణేలతో సహా అనేక నాణేలను ఇక్కడ కనుగిన్నారు.
 
హెలియోడోరస్హీలియోడోరస్ స్థంభంస్థూపం ఒక రాతి స్థంభంస్థూపం. దీనిని క్రీ.పూ 110 లో నిర్మించారు. ఈ రాతి స్థంభాన్నిస్థూపాన్ని ఇండో-గ్రీక్ రాజు ఆంటియల్‌సిడాస్ యొక్క గ్రీకు రాయబారి నిర్మించాడు. అతను [[శుంగ సామ్రాజ్యం|శుంగ]] రాజు అయిన భగభద్ర ఆస్థానానికి వచ్చాడు. వాసుదేవుడికి అంకితం చేయబడిన ఈ కాలమ్ వాసుదేవ ఆలయం ముందు నిర్మించబడింది. ఈ స్థంభంస్థూపం విదిశ-గంజ్ బసోడా రాష్ట్ర రహదారి-14 పై విదిశ నుండి నాలుగు కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. వైస్ నది ఉత్తరపు ఒడ్డున ఉంది. ఇది 20 అడుగుల 7 అంగుళాల పొడవైన రాతి స్థంభంస్థూపం, దీనిని సాధారణంగా ''ఖమ్ బాబా'' అని పిలుస్తారు. <ref name="AC">{{Cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.407745/page/n37|title=Report Of Tours In Bundelkhannd And Malwa Vol X 1874-75|date=1880|pages=36-46}}</ref> శాసనం లో ఉపయోగించిన లిపి బ్రాహ్మి, కానీ భాష మాత్రం [[ప్రాకృతం]]. హెలియోడోరస్ ఈ స్థంభాన్నిస్థూపాన్ని గరుడ స్థంభంగాస్థూపంగా నిర్మించి వాసుదేవుడికి సమర్పించాడని వివరిస్తుంది. తరువాత ఇదే [[విష్ణువు]] అవతారంగా భావించబడింది.<gallery>
దస్త్రం:Besnagar plan.jpg|పాత నగరం బెస్‌నగర్ యొక్క పురావస్తు ప్రణాళిక
దస్త్రం:Besnagar lower levels BSN 3 next to the Heliodorus pillar.jpg|బెస్‌నగర్ వద్ద పురావస్తు పొరలు: ముందంజలో ఉన్న [[Vāsudeva|వాసుదేవ]] ఆలయం. [[Vāsudeva|వెనుక]] భాగంలో [[Vāsudeva|హెలియోడోరస్]] [[Heliodorus pillar|స్థంభం]]
పంక్తి 75:
 
== వాతావరణం ==
{{Weather box
{{వాతావరణ పెట్టె
| location = Vidisha (1981–2010, extremes 1970–2003)
| Jun rain mm = 116.7
| Feb rain days = 1.1
| Jan rain days = 0.6
| year rain mm = 1047.3
| Dec rain mm = 5.4
| Nov rain mm = 6.1
| Oct rain mm = 48.3
| Sep rain mm = 177.4
| Aug rain mm = 332.0
| Jul rain mm = 310.5
| May rain mm = 17.9
| Apr rain days = 0.4
| Apr rain mm = 3.8
| Mar rain mm = 11.4
| Feb rain mm = 12.2
| Jan rain mm = 5.9
| rain colour = green
| year record low C = 0.0
| Dec record low C = 3.1
| Nov record low C = 4.9
| Oct record low C = 11.0
| Mar rain days = 0.9
| May rain days = 1.1
| Aug record low C = 10.0
| Apr humidity = 27
| year humidity = 50
| Dec humidity = 47
| Nov humidity = 46
| Oct humidity = 50
| Sep humidity = 71
| Aug humidity = 81
| Jul humidity = 73
| Jun humidity = 49
| May humidity = 26
| Mar humidity = 32
| Jun rain days = 6.7
| Feb humidity = 42
| Jan humidity = 51
| time day = 17:30 [[Indian Standard Time|IST]]
| year rain days = 47.2
| Dec rain days = 0.2
| Nov rain days = 0.6
| Oct rain days = 2.4
| Sep rain days = 7.5
| Aug rain days = 13.4
| Jul rain days = 12.5
| Sep record low C = 10.1
| Jul record low C = 13.0
| metric first = yes
| Oct record high C = 40.8
| Jun high C = 38.9
| May high C = 42.8
| Apr high C = 40.2
| Mar high C = 34.7
| Feb high C = 29.5
| Jan high C = 26.2
| year record high C = 49.1
| Dec record high C = 35.0
| Nov record high C = 38.0
| Sep record high C = 39.0
| Aug high C = 30.3
| Aug record high C = 38.6
| Jul record high C = 43.3
| Jun record high C = 49.0
| May record high C = 49.1
| Apr record high C = 46.9
| Mar record high C = 42.1
| Feb record high C = 36.2
| Jan record high C = 35.0
| single line = yes
| Jul high C = 32.3
| Sep high C = 32.2
| Jun record low C = 16.3
| Sep low C = 21.5
| May record low C = 18.5
| Apr record low C = 13.1
| Mar record low C = 5.8
| Feb record low C = 2.5
| Jan record low C = 0.0
| year low C = 17.9
| Dec low C = 9.1
| Nov low C = 13.0
| Oct low C = 18.3
| Aug low C = 23.6
| Oct high C = 34.0
| Jul low C = 23.4
| Jun low C = 25.5
| May low C = 26.1
| Apr low C = 20.5
| Mar low C = 15.3
| Feb low C = 10.8
| Jan low C = 8.3
| year high C = 33.4
| Dec high C = 27.9
| Nov high C = 31.4
| source 1 = [[India Meteorological Department]]<ref name=IMDnormals>
{{cite web
| archive-url = https://web.archive.org/web/20200205040301/http://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf
| archive-date = 5 February 2020
| url = https://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf
| title = Station: Vidisha Climatological Table 1981–2010
| work = Climatological Normals 1981–2010
| publisher = India Meteorological Department
| date = January 2015
| pages = 791–792
| access-date = 29 December 2020}}</ref><ref name=IMDextremes>
{{cite web
| archive-url = https://web.archive.org/web/20200205042509/http://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf
| archive-date = 5 February 2020
| url = https://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf
| title = Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012)
| publisher = India Meteorological Department
| date = December 2016
| page = M134
| access-date = 29 December 2020}}</ref>
}}
 
"https://te.wikipedia.org/wiki/విదిశ" నుండి వెలికితీశారు