కంకాళ వ్యవస్థకు వచ్చే ఫ్లోరోసిస్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చి వర్గం:వ్యాధులు ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి)
చిదిద్దుబాటు సారాంశం లేదు
పంక్తి 1:
[[దస్త్రం:4724507933 07ac954c27 bFluorose.jpg|alt=ఫ్లోరోసిస్ |thumb|పళ్ళ లో ఫ్లోరోసిస్ ప్రభావము ]]
ఫ్లోరోసిస్ ఇది ప్రపంచంలోని చాలా ప్రాంతాల్లో ప్రధాన సమస్యలలో ఒకటి. 25 దేశాల నుండి 200 మిలియన్ల మంది ప్రజలు భూగర్భజల వనరుల నుండి అధిక సాంద్రత కలిగిన ఫ్లోరైడ్‌కు గురవుతున్నారు.
ఫ్లోరోసిస్ ఇది ప్రపంచంలోని చాలా ప్రాంతాల్లో ప్రధాన సమస్యలలో ఒకటి. 25 దేశాల నుండి 200 మిలియన్ల మంది ప్రజలు భూగర్భజల వనరుల నుండి అధిక సాంద్రత కలిగిన ఫ్లోరైడ్‌కు గురవుతున్నారు.. ఫ్లోరైడ్ అనేది హాలోజన్ సమూహం నుండి ఒక మూలకం,భూమి ‌లో దాని సగటు సాంద్రత 0.3 కిలోలు, వాతావరణంలో దాని నేపథ్య సాంద్రత m2 కి 3 ng. ఫ్లోరైడ్ సహజ వనరుల నుండి నీటి వనరులలోకి ప్రవేశిస్తుంది. ప్రామాణిక కంటే తక్కువ ,అంతకంటే ఎక్కువ సాంద్రతలలో మానవ ఆరోగ్యానికి అపాయం కలిగించే అయాన్లలో ఫ్లోరైడ్ ఒకటి, అలాగే ఖనిజ ఫ్లోరైడ్ అల్యూమినియం, మైనింగ్, కుండలు, ఇటుకలు,పింగాణీ తయారి , ఎరువుల తయారి ముడి పదార్థంగా ఉపయోగించే పరిశ్రమల నుంచి వచ్చే వ్యర్థపదార్థముల నీటి లో కలవడం , ఫ్లోరైడ్ యొక్క కృత్రిమ, కలుషిత వనరులు కలవడం . ఫ్లోరైడ్ కు మానవ ఆరోగ్యం మధ్య సంబంధం మొదట పంతొమ్మిదవ శతాబ్దం చివరలో రసాయన శాస్త్రవేత్తలు మనషుల యొక్క కణజాలాలు, ఎముకలు ,దంతాలలో ఫ్లోరిన్ యొక్క వివిధ సాంద్రతలను గమనించినప్పుడు గమనించి నారు . జంతువులకు, మానవులకు అవసరమైన సూక్ష్మ మూలకాలలో ఫ్లోరైడ్ ఒకటి, సరైన పరిధిలో దాని వినియోగం సూక్ష్మజీవుల దాడికి వ్యతిరేకంగా దంతాలను రక్షిస్తుంది, ముఖ్యంగా బాల్యంలో. ఫ్లోరైడ్ యొక్క ప్రభావమునకు గురికావడం వలన అస్థిపంజర కణజాలం (ఎముకలు, దంతాలు) దెబ్బతింటాయి. ఫ్లోరైడ్ కనీస పోషక అవసరాన్ని ఖచ్చితంగా నిర్ణయించలేము , కాని ఎముకలపై పై ప్రతికూల ప్రభావాల ప్రమాదాన్ని 6 mg / l కంటే ఎక్కువ సాంద్రతలలో గమనించవచ్చు. ఫ్లోరైడ్ ఆహారం,త్రాగే నీరు, పళ్ళ పేస్టులు , గాలి ద్వారా ఫ్లోరైడ్ మానవ శరీరం లోనికి గ్రహించబడుతుంది, అయితే ఈ మూలకాన్ని గ్రహించడానికి గాలి ప్రధాన వనరుగా ఉండదు. ఫ్లోరైడ్ జీర్ణశయాంతర ప్రేగు ప్రధాన మార్గాలలో ఒకటి, దీని ద్వారా ఆహారం లోనికి వెళుతుంది, ఇది శరీరం పై ప్రభావము పడుతుంది . ఫ్లోరైడ్ వనరులలో తాగునీరు ప్రధానమైనది. ఫ్లోరైడ్ నీటి వనరులలో ప్రవహించే రాయి, నేలల పైన ఆధారపడి ఉంటుంది. దీర్ఘకాలికంగా తాగునీటిలో ఫ్లోరైడ్ను పీల్చుకోవడం మానవ ఎముకల కణజాలం పై ప్రతికూల ప్రభావాలకు దారితీస్తుందని తేలింది. , ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ) కనిష్ట సాంద్రత 1.5 మి.గ్రా / ఎల్ 2 17,18 గా పరిగణించింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా, త్రాగునీటిలో ఫ్లోరైడ్ నాణ్యత ,ఎముక,అస్థిపంజర ( ఎముకలు ) వ్యాదులకు కు దాని సంబంధం కొన్ని నిషేధిత ప్రాంతాలలో 19,20,21,22 పరిశోధించబడ్డాయి <ref>{{Cite journal|last=Mohammadi|first=Ali Akbar|last2=Yousefi|first2=Mahmood|last3=Yaseri|first3=Mehdi|last4=Jalilzadeh|first4=Mohsen|last5=Mahvi|first5=Amir Hossein|date=2017-12-11|title=Skeletal fluorosis in relation to drinking water in rural areas of West Azerbaijan, Iran|url=https://www.nature.com/articles/s41598-017-17328-8|journal=Scientific Reports|language=en|volume=7|issue=1|pages=17300|doi=10.1038/s41598-017-17328-8|issn=2045-2322}}</ref>
 
== చరిత్ర ==
'''ఫ్లోరోసిస్ రావడానికి ప్రధాన కారణములు - నివారణ''' <ref>{{Cite web|url=http://www.who.int/water_sanitation_health/diseases-risks/diseases/fluorosis/en/|title=WHO {{!}} Water-related diseases|website=WHO|access-date=2020-11-07}}</ref>
ఫ్లోరోసిస్ ఇది ప్రపంచంలోని చాలా ప్రాంతాల్లో ప్రధాన సమస్యలలో ఒకటి. 25 దేశాల నుండి 200 మిలియన్ల మంది ప్రజలు భూగర్భజల వనరుల నుండి అధిక సాంద్రత కలిగిన ఫ్లోరైడ్‌కు గురవుతున్నారు.. ఫ్లోరైడ్ అనేది హాలోజన్ సమూహం నుండి ఒక మూలకం,భూమి ‌లో దాని సగటు సాంద్రత 0.3 కిలోలు, వాతావరణంలో దాని నేపథ్య సాంద్రత m2 కి 3 ng. ఫ్లోరైడ్ సహజ వనరుల నుండి నీటి వనరులలోకి ప్రవేశిస్తుంది. ప్రామాణిక కంటే తక్కువ ,అంతకంటే ఎక్కువ సాంద్రతలలో మానవ ఆరోగ్యానికి అపాయం కలిగించే అయాన్లలో ఫ్లోరైడ్ ఒకటి, అలాగే ఖనిజ ఫ్లోరైడ్ అల్యూమినియం, మైనింగ్, కుండలు, ఇటుకలు,పింగాణీ తయారి , ఎరువుల తయారి ముడి పదార్థంగా ఉపయోగించే పరిశ్రమల నుంచి వచ్చే వ్యర్థపదార్థముల నీటి లో కలవడం , ఫ్లోరైడ్ యొక్క కృత్రిమ, కలుషిత వనరులు కలవడం . ఫ్లోరైడ్ కు మానవ ఆరోగ్యం మధ్య సంబంధం మొదట పంతొమ్మిదవ శతాబ్దం చివరలో రసాయన శాస్త్రవేత్తలు మనషుల యొక్క కణజాలాలు, ఎముకలు ,దంతాలలో ఫ్లోరిన్ యొక్క వివిధ సాంద్రతలను గమనించినప్పుడు గమనించి నారు . జంతువులకు, మానవులకు అవసరమైన సూక్ష్మ మూలకాలలో ఫ్లోరైడ్ ఒకటి, సరైన పరిధిలో దాని వినియోగం సూక్ష్మజీవుల దాడికి వ్యతిరేకంగా దంతాలను రక్షిస్తుంది, ముఖ్యంగా బాల్యంలో. ఫ్లోరైడ్ యొక్క ప్రభావమునకు గురికావడం వలన అస్థిపంజర కణజాలం (ఎముకలు, దంతాలు) దెబ్బతింటాయి. ఫ్లోరైడ్ కనీస పోషక అవసరాన్ని ఖచ్చితంగా నిర్ణయించలేము , కాని ఎముకలపై పై ప్రతికూల ప్రభావాల ప్రమాదాన్ని 6 mg / l కంటే ఎక్కువ సాంద్రతలలో గమనించవచ్చు. ఫ్లోరైడ్ ఆహారం,త్రాగే నీరు, పళ్ళ పేస్టులు , గాలి ద్వారా ఫ్లోరైడ్ మానవ శరీరం లోనికి గ్రహించబడుతుంది, అయితే ఈ మూలకాన్ని గ్రహించడానికి గాలి ప్రధాన వనరుగా ఉండదు. ఫ్లోరైడ్ జీర్ణశయాంతర ప్రేగు ప్రధాన మార్గాలలో ఒకటి, దీని ద్వారా ఆహారం లోనికి వెళుతుంది, ఇది శరీరం పై ప్రభావము పడుతుంది . ఫ్లోరైడ్ వనరులలో తాగునీరు ప్రధానమైనది. ఫ్లోరైడ్ నీటి వనరులలో ప్రవహించే రాయి, నేలల పైన ఆధారపడి ఉంటుంది. దీర్ఘకాలికంగా తాగునీటిలో ఫ్లోరైడ్ను పీల్చుకోవడం మానవ ఎముకల కణజాలం పై ప్రతికూల ప్రభావాలకు దారితీస్తుందని తేలింది. , ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ) కనిష్ట సాంద్రత 1.5 మి.గ్రా / ఎల్ 2 17,18 గా పరిగణించింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా, త్రాగునీటిలో ఫ్లోరైడ్ నాణ్యత ,ఎముక,అస్థిపంజర ( ఎముకలు ) వ్యాదులకు కు దాని సంబంధం కొన్ని నిషేధిత ప్రాంతాలలో 19,20,21,22 పరిశోధించబడ్డాయి <ref>{{Cite journal|last=Mohammadi|first=Ali Akbar|last2=Yousefi|first2=Mahmood|last3=Yaseri|first3=Mehdi|last4=Jalilzadeh|first4=Mohsen|last5=Mahvi|first5=Amir Hossein|date=2017-12-11|title=Skeletal fluorosis in relation to drinking water in rural areas of West Azerbaijan, Iran|url=https://www.nature.com/articles/s41598-017-17328-8|journal=Scientific Reports|language=en|volume=7|issue=1|pages=17300|doi=10.1038/s41598-017-17328-8|issn=2045-2322}}</ref>
 
'''=== ఫ్లోరోసిస్ రావడానికి ప్రధాన కారణములు - నివారణ''' <ref>{{Cite web|url=http://www.who.int/water_sanitation_health/diseases-risks/diseases/fluorosis/en/|title=WHO {{!}} Water-related diseases|website=WHO|access-date=2020-11-07}}</ref> ===
ప్రజలలో అధికంగా ఫ్లోరైడ్ తీసుకోవడం, తాగునీటిలో, ఫ్లోరోసిస్కు రావడానికి కారణమవుతుంది, ఇది దంతాలను , ఎముకల పై దీని ప్రభావము ఎక్కువ . ఫ్లోరైడ్ దీర్ఘకాలికంగా తీసుకోవడం వల్ల అస్థిపంజర సమస్యలు వస్తాయి, పరిమితమైన ఫ్లోరైడ్ తీసుకోవడం దంత క్షయాలను నివారించడానికి సహాయపడుతుంది. తాగునీటిలో ఫ్లోరోసిస్‌ను నివారించడంలో తాగునీటి నాణ్యత నియంత్రణ అవసరం . ఫ్లోరైడ్ అధికంగా తీసుకోవడం వల్ల ఫ్లోరోసిస్ వస్తుంది. ఫ్లోరోసిస్ యొక్క దంత ప్రభావాలు పెద్ద మొత్తంలో ఫ్లోరైడ్‌కు గురయ్యే వ్యక్తులలో అస్థిపంజర ప్రభావాల కంటే చాలా ముందుగానే రావడానికి ఆస్కారం ఉన్నది . పళ్ళ ( దంత ) ఎనామెల్ లోపాలకు ఫ్లోరైడ్ మాత్రమే కారణం కాకపోవచ్చు. దంత ఫ్లోరోసిస్ మాదిరిగానే ఎనామెల్ అస్పష్టత ఇతర పరిస్థితులతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది, విటమిన్లు డి , ఎ లోపంతో పోషకాహార లోపం లేదా తక్కువ ప్రోటీన్లు, ఆరు సంవత్సరాల వయస్సు తర్వాత ఫ్లోరైడ్ తీసుకోవడం దంత ఫ్లోరోసిస్‌కు కారణం కాదు. ఫ్లోరైడ్‌కు ఎక్కువగా ఉంటే , అస్థిపంజర ఫ్లోరోసిస్‌కు దారితీస్తుంది. అస్థిపంజర ఫ్లోరోసిస్‌లో, ఎముకలో ఫ్లోరైడ్ చాలా సంవత్సరాలుగా క్రమంగా పేరుకుపోతుంది. కీళ్ళ లో ధృడత్వం , కీళ్ల నొప్పులు అస్థిపంజర ఫ్లోరోసిస్ యొక్క ప్రారంభ లక్షణాలు. ఎక్కువైన సందర్భాల్లో ఎముకల నిర్మాణం మారవచ్చు, ఫలితంగా కండరాలు, నొప్పి బలహీనపడుతుంది, కడుపులో నొప్పి , నోటిలో లాలజలం ఎక్కవగా రావడం , త్రిప్పటం, వాంతులు రావడం కూడా కనపడే లక్షణాలు .
 
Line 10 ⟶ 12:
'''నివారణ ''': తాగునీటి నుండి అధిక ఫ్లోరైడ్ తొలగించడం కష్టం, ప్రభుత్వాలు ఎంతో ఖర్చు చేయవలసి ఉంటుంది . ఫ్లోరైడ్ స్థాయిలతో సురక్షితమైన తాగునీటి సరఫరాను చేయడం . సురక్షితమైన నీటికి ఇప్పటికే పరిమితం ఉన్న చోట, డి-ఫ్లోరైడేషన్ మాత్రమే పరిష్కారం .
 
==== భారత దేశములో ఫ్లోరిసిస్ ====
'''మనదేశములో ఫ్లోరిసిస్''' : భారతదేశ పరిస్థితులను దృష్టిలో ఉంచుకొని మనదేశ ప్రజల తాగు నీటిలో 1.5 మిల్లి గ్రాముల ఫ్లోరైడ్ మాత్రమే ఉండాలని ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ సూచిస్తుంది . మనదేశములో తమిళనాడు, రాజస్థాన్ , ఆంధ్రప్రదేశ్ లో కొన్ని ప్రాంతాలలో 29 మిల్లీగ్రాముల వరకు ఉన్నదని అంతర్జాతీయ ఫ్లోరైడ్ పరిశోధన సంస్థ తన నివేదిక లో వెల్లడించింది . మనదేశ వ్యవసాయ ఉత్పతులలో ఫ్లోరైడ్ ఇంకా ఎక్కువగా ఉన్నదని జాతీయ పోషకాహార సంస్థ తెలిపింది . ప్రజలలో అధిక స్థాయిలో ఫ్లోరైడ్ ఉండి పోషక విలువలు అందకుండా చేస్తుంది. దేశములో ఎనిమిది సంవత్సర లోపు పిల్లలు ఫ్లోరోసిస్ తో బాధ పడుతున్నారు , 40 సంవత్సరములు వచ్చే వరకు ఎముకలు క్షీణ దశకు రావడం , నడవక లేక పోతున్నారు. మహిళలలో రక్త హీనత ఎదుర్కొంటున్నారు . భారతదేశం లో 17 రాష్ట్రాలలోని 22 జిల్లాలలో 5,485 గ్రామాలలో ఇప్పుడు ఫ్లోరైడ్ సమస్య ఉన్నదని కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రకటించిది. ఫ్లోరైడ్ సమస్య నుంచి బయట పడటానికి తెలంగాణ లో జాతీయ పోషకాహార సంస్థ , రాజస్థాన్ లో యూనిసెఫ్ చేసిన ప్రయోగములు ప్రజలకు సురక్షితమైన నీరు , మంచి ఆహరం ఫ్లోరోసిస్ కు నివారణకు మంచి ఫలితములు చూపించాయి. తాగునీటిని నదుల నుంచి సరఫరా చేస్తే ఫ్లోరోసిస్ సమస్య 63% తగ్గుతుందని నిపుణులు చెపుతున్నారు. దేశములో 585 గ్రామాలలో రూ . 436 కోట్లతో తగు నీటి శుద్ధి కేంద్రములు ఏర్పాటు చేసిన , నిర్వహణ లోపంతో మూతబడుతున్నాయి. 2024 సంవత్సర వరకు ప్రతి గ్రామములో ఇంటిటికి రక్షిత నీరు ఇవ్వాలని ప్రేరణతో " తెలంగాణ రాష్ట్రములో మిషిన్ భగీరథ " ఏర్పాటు చేసి గోదావరి , కృష్ణా నదుల నీటి తో తెలంగాణ లోని గ్రామములకు త్రాగే నీటిని ప్రజలకు సరఫరా చేస్తున్నారు . కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వములు ప్రజలకు పోషకాహారం , విటమిన్ మాత్రలు పంపిణి చేస్తూ , శాశ్వత పరిష్కారం గా ప్రతి ఇంటికి సురక్షితమైన నీరు ఇస్తే , భారతదేశం " ఫ్లోరోసిస్ " నుంచి బయటపడుతుంది <ref>{{Cite web|url=https://www.nhp.gov.in/disease/non-communicable-disease/fluorosis|title=Fluorosis|last=|first=|date=07-11-2020|website=https://www.nhp.gov.in/disease/non-communicable-disease|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=07-11-2020}}</ref>
==మూలాలు==
{{మూలాల జాబితా}}